IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETE Watchtower
Watchtower
IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETI
Mashi
  • BIBLIYA
  • BICAPO
  • NTIMANANO
  • w25 Mwezi gwa 5 buk. 14-19
  • Olongereze Evile Yabêra ho Ensiku n’Amango

Nta video eri mw’ehi higabi.

Habire ehya mazibu ene oba oli walonza.

  • Olongereze Evile Yabêra ho Ensiku n’Amango
  • Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2025
  • Birhwe bisungunu
  • Mwanzi Gushushine
  • OLANGALIRE YEHOVA BULYA NTA MANGO ANAKUJANDE
  • ORHUMIKIRE ABALI BALONGOZA
  • OYEREKANE OBUZIGIRE BW’ECINYABUGUMA ONABE WA KUYANKIRIRA EBIGOLO
  • EBYABA OMU MANGO GAYISHA
  • Amaruba Gakarhurhabala lyo Rhulembera n’Obwishwekerezi Kuhika oku Buzinda
    Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2024
  • Oyemere n’Obwirhohye oku Hali ebi Orhamanyiri
    Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2025
  • Okuyegererana Rhwene na Nnene Kuba Kwinja Kuli Rhwe!
    Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2025
  • Okengere oku Yehova Ye “Nyamuzinda Ôzinê”
    Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2024
Obone Binji
Ilabiro ly’Akalalizi Liyalagaza Obwami bwa Yehova (Cigabi c’Okuciyigiriza)—2025
w25 Mwezi gwa 5 buk. 14-19

ECIGABI C’OKUYIGA CA 21

LWIMBO 21 Mugendekere Mwarhang’ilonza Obwami

Olongereze Evile Yabêra ho Ensiku n’Amango

“Rhuli rhwalonza ecishagala cayisha [evile yayisha, NWT].”​—HB. 13:14, Mashi Bible.

EBI ECI CIGABI CISEGIZE

Ebi rhwakayiga kugerera ecitabu c’Abahabraniya cigabi ca 13 by’okurhurhabala ene n’omu mango gayisha.

1. Bici Yezu alebire byakahikire evile y’e Yeruzalemu omu kagana karhanzi?

NSIKU nsungunu embere Yezu Kristu afê, ahâna amahugûlo g’obulebi bwahikiriraga oburhangiriza omu nsiku nzinda z’amango g’Abayahudi. Arhonda oku lusiku luguma evile y’e Yeruzalemu ‘yakazungulusirwe n’engabo’ y’abasirika. (Lk. 21:20) Yezu abwira abanafunzi bage oku erhi bakabwine ezo ngabo z’abasirika, zayishir’ihikira okuba murhwe gw’abasoda Baroma, bal’igwasirwe barhenge mw’eyo eneo buzira kulegama.​—Lk. 21:21, 22.

2. Bici Paolo akengezize Abakristu Bahabraniya bal’ilamire e Yudeya n’e Yeruzalemu?

2 Myaka misungunu yone embere omurhwe gw’abasoda Baroma gugorhe evile y’e Yeruzalemu, entumwa Paolo yayandika amaruba galimwo emyanzi y’obulagirire bwenene gakola gaba gamanyikine ene nka citabu c’Abahabraniya. Mw’ago maruba, Paolo aha Abakristu b’e Yudeya n’ab’e Yeruzalemu amahano g’obulagirire bwenene gakabarhabire okucirhenganya oku mazibu gakabahikire. Na bici kobinali byakabahikire? Yeruzalemu akasherezibwe. Erhi akaba abo Bakristu bal’ilonzize okucira, bal’igwasirwe babe babidu okuleka enyumpa zabo n’obuhirhi bwabo. Co carhumaga Paolo ayandika ntya okubiyerekire evile y’e Yeruzalemu: “Rhurhajira ecishagala c’okubêra ho [evile y’okubêra ho, NWT] ensiku n’amango.” Enyuma z’aho ayushûla ntya: “Rhuli rhwalonza ecishagala cayisha [evile yayisha, NWT].”​—Hb. 13:14, Mashi Bible.

3. “Evile y’emisingi y’okunali” byo bici, na bulya gurhi rhuyilongereza?

3 Abakristu bahigaga okurhenga e Yeruzalemu n’e Yudeya, bihashikine oku bakazir’iderhwa kubi n’okushekerwa, cikone ogo muhigo gwayokwire obuzine bwabo. Ene, abantu banakarhubona nka binganyi bulya rhurhahira obulangalire bwirhu muli bene bantu, rhurhanalongereza ensaranga mpu lyo rhuba n’akalamo kinja mw’er’igulu. Bulya gurhigi rhucishoga okujira ntyo? Rhumanyire oku hano hofi-hofi Obwami bwa Mungu bwashereza er’igulu libi. Rhuli rhwalongereza “ecishagala c’eciriba cizibu [evile y’emisingi y’okunali, NWT],” erhi “ecishagala cayisha [evile yayisha, NWT], ko kuderha, Obwami bwa Mungu.a (Hb. 11:10, Mashi Bible; Mt. 6:33) Mw’eci cigabi, ngasi cirhwe cisungunu caganirira: (1) gurhi ihano lya Paolo lyalongozibagwa n’iroho litagatifu lyarhabire Abakristu b’omu kagana karhanzi lyo bagendekera balongereza “evile yayisha,” (2) oku Paolo abarheganyizemwo lugenda okusherezibwa kw’evile y’e Yeruzalemu, na (3) oku ihano lyage lirhurhabala ene.

OLANGALIRE YEHOVA BULYA NTA MANGO ANAKUJANDE

4. Bulya gurhi evile y’e Yeruzalemu yali ya bulagirire oku Bakristu?

4 Yeruzalemu yali vile ya bulagirire bwenene oku Bakristu. Eyo vile yo ecigamba cirhanzi c’Ecikristu carhondezibagwamwo omu mwaka gwa 33 Kano Kasanzi Kirhu (K.K.K.), n’embaraza eri yalongoza y’ago mango, mw’eyo vile mwo yali. Na kandi, Bakristu banji bagwerhe enyumpa na bintu binji by’omubiri mw’eyo vile. Ciru akaba ntyo, Yezu arhonzire abanafunzi bage oku bal’igwasirwe barhenge e Yeruzalemu ciru n’e Yudeya.​—Mt. 24:16.

5. Gurhi Paolo arheganyizemwo Abakristu lugenda ebyakahikire evile y’e Yeruzalemu?

5 Bulya Paolo al’ilonzize Abakristu bacirheganye okurhenga omu Yeruzalemu, abarhabala okuhugûkwa bwinja bwenene oku Yehova akag’iciyumva lugenda eyo vile. Paolo abakengeza oku, omu masu ga Yehova ehekalu, obukuhani, n’enterekêro zakag’ihânwa e Yeruzalemu birhaciri bitagatifu. (Hb. 8:13) Kandi, bacikala banji ba mw’eyo vile balahire Masiya. Co cirhumire ehekalu y’e Yeruzalemu, harhaciri hantu hakulu h’enterekêro ecîre ya Yehova, na muli ntyo, Yeruzalemu n’ehekalu byakasherezibwe.​—Lk. 13:34, 35.

6. Bulya gurhi ihano Paolo ahânaga liri omu Abahabraniya 13:5, 6, Mashi Bible, lyahisire omu mango gakwanine oku Bakristu?

6 Amango Paolo ayandikiraga Abahabraniya, Yeruzalemu yali vile eyololosire. Mwandisi muguma Muroma w’ago mango, ahamagire Yeruzalemu “vile y’ebushoshokero yal’imanyikine bwenene kulusha ezindi zoshi.” Abayahudi b’omu maeneo manji bakag’ibalamira eyo munda ngasi mwaka lyo bajira amadinye, n’ago madinye gakag’irhabala oku kuyololoka kw’obuhirhi bw’eyo vile. Buzira karhinda, Bakristu baguma na baguma nabo bayungusire n’obo bololoke bwinja bwali mw’eyo vile. Nkaba oko ko kwarhumaga Paolo ababwira ntya: “Mumanye okusîma enfaranga kwankamurhambula omu bijiro binyu. Mushagalukire [murhimukwe n’] ebi mugwerhe.” Enyuma z’aho, agalukira olwandiko lulimwo enderho za Yehova z’obuhashe ziyemezize n’obwalagale ngasi mukozi wage ntya: “Nta mango nanakuleke, nta mango nanakujande.” (Osome Abahabraniya 13:5, 6, Mashi Bible; Lush. 31:6; Enna. 118:6) Abakristu bal’ilamire omu Yeruzalemu n’omu Yudeya bal’ilagirire oku kukengerera oku Yehova arhakabalesire. Bulya gurhi? Bulya kasanzi kasungunu enyuma z’okuyankirira ago maruba, bal’igwasirwe baleke enyumpa zabo, emikolo yabo, na bintu binji omu buhirhi bwabo. Bal’igwasirwe barhondere balama akalamo kahyahya omu yindi eneo, kalamo karhali kalembu.

7. Bulya gurhi rhushinganine rhuzibuhye obulangalire bwirhu muli Yehova ene?

7 Isomo kuli rhwe: Bici byarhuhikira hano hofi-hofi? Obuzinda bw’er’igulu libi omu mango g’“amalibuko [madarhi].” (Mt. 24:21) Ak’Abakristu b’omu kagana karhanzi, rhugwasirwe rhugendekere rhwaba masu n’okuba tayari. (Lk. 21:34-36) Amango g’amalibuko madarhi, nkaba byayish’ihûna rhuleke bintu birhu biguma na biguma erhi byoshi, rhunalangalire loshi-loshi oku nta mango Yehova analikirire abantu bage. Ciru n’ene, embere ago malibuko madarhi garhondere, rhugwerhe obulyo bw’okuyerekana kunganaci rhulangalire Yehova. Ocidose ntya: ‘K’ebijiro byani n’emihigo yani binayerekane oku mpizire obulangalire bwani arhali omu bugale cikone muli Mungu olaganyize oku anshibirira?’ (1 Tm. 6:17) Kobinali, ciru akaba rhwanayiga amasomo kugerera ebyabaga omu kagana karhanzi, “amalibuko [madarhi]” g’omu mango gayisha, gayish’iba mazibu bwenene kulusha ngasi kantu kamakahikira Abakristu. Muli ntyo, gurhi rhwakamanyamwo bwinja-bwinja ebi rhwayish’ijira hano ago malibuko madarhi garhondera?

ORHUMIKIRE ABALI BALONGOZA

8. Bulongozi buhi Yezu ahîre abanafunzi bage?

8 Myaka misungunu enyuma z’okuyankirira amaruba Paolo ayandikiraga Abahabraniya, Abakristu babona omurhwe gw’abasoda Baroma gwagorha evile y’e Yeruzalemu. Oko kwayerekana oku kal’ikola kasanzi kuli bo k’okuyaka; evile y’e Yeruzalemu yakasherezibwe. (Mt. 24:3; Lk. 21:20, 24) Cikone ngahigi bakayakire? Yezu al’idesire kone ntya: “Abali e Yudeya bayakire oku ntondo.” (Lk. 21:21) Mw’eyo eneo mwali ntondo nyinji. Gurhigi bamanyiremwo entondo bakayakireko?

9. Bulya gurhi nkaba Abakristu bacidosize ntondo zihi bayakirako? (Olole n’akarte.)

9 Rhuganirire ntondo nguma na nguma Abakristu bakayakireko: entondo z’e Samariya, entondo z’e Galilaya, Entondo Hermoni, entondo z’e Lebanoni, n’entondo zali olundi lunda ly’Olwishi Yordani. (Olole akarte.) Vile nguma na nguma za mw’ezo eneo z’entondo zakag’ibonekana nka zalimwo bulanzi bunji. Kwa lwiganyo, evile y’e Gamla, yali oku ntondo ndîri kwanali kuzibu bwenene okuyihikako. Bayahudi baguma na baguma bakag’ibona eyo vile nka hantu hinja bwenene h’okuyakira. Cikone, Gamla yaba eneo ya ntambala ndarhi egarhi k’Abayahudi n’Abaroma na bacikala banji ba mw’eyo eneo bafâ.b

Akarte kayerekine ntondo ndebe na vile ndebe z’omu Israheli omu kagana karhanzi. Entondo z’e Lebanoni, z’e Galilaya, z’e Samariya n’ez’e Gileyadi, ciru n’Entondo Hermoni n’Entondo Tabori zali olunda lw’emwené lw’evile y’e Yeruzalemu. Evile zali olunda lw’emwené lw’e Yeruzalemu: Gamla, Kaisariya, na Pela. Entondo z’e Yudeya n’entondo z’e Abarimu, ciru n’evile y’e Masada byali olunda lw’emukondwè. Kandi akarte kayerekine amabarabara emirhwe y’Abaroma yageragamwo n’amaeneo Abayahudi bahezagya kurhangira omwaka gwa 67 K.K.K. kuhika mwaka gwa 73 K.K.K.

Hali ntondo nyinji Abakristu b’omu kagana karhanzi bakayakiremwo, cikone arhali zoshi zabonekine zali omu bulanzi (Olole ecifungo ca 9)


10-11. (a) Nkaba gurhi Yehova ahânyiremwo obulongozi? (Abahabraniya 13:7, 17, NWT) (b) Gurhi Abakristu bayungusiremwo omu kurhumikira abakag’ilongoza? (Olole n’enfoto.)

10 Bibonekine oku Yehova alongozize Abakristu kugerera abakag’ilongoza omu cigamba ago mango. Muntu muguma wasomire eby’ehistware ohamagalwa Eusebius, buzinda ayandisire ntya: “Kugerera obulongozi bwa Mungu, abantu b’omu cigamba c’e Yeruzalemu bayankirira amafulûlo gahâbagwa abalume bayemirwe, barhegekwa . . . barhenge omu vile embere z’ivita n’okuja omu vile ndebe y’e Pereya yakag’ihamagalwa Pela.” Bibonekine oku Pela hali hantu hal’ishinganine okuyakira oku Bakristu. Erhali kulî n’e Yeruzalemu, muli ntyo kurhali kuzibu okuja yo. Kandi, bantu banji b’e Pela barhali Bayahudi, co cirhumire barhakag’ilonza okulwisa Abaroma.​—Olole akarte.

11 Abakristu bayakiraga omu eneo y’entondo, bakolesize ihano lya Paolo ly’‘okurhumikira abali balongoza’ omu cigamba. (Osome Abahabraniya 13:7, 17, NWT.) Enyanya z’oko, abantu ba Mungu bacira. Ehistware eyerekine n’obwalagale oku Mungu arhalikiriraga balya bakag’ilinda “ecishagala c’eciriba cizibu [evile y’emisingi y’okunali, NWT],” ko kuderha, Obwami bwa Mungu.​—Hb. 11:10, Mashi Bible.

Ecigusho c’Abakristu b’omu kagana karhanzi bali balambagira omu eneo y’entondo banadwirhe ebirugu byabo.

Pela yali eneo yalimwo obulanzi Abakristu bakayakiremwo, erhanali kulî (Olole ecifungo ca 10-11)


12-13. Gurhi Yehova alongozizemwo abantu bage omu mango g’amazibu?

12 Isomo kuli rhwe: Yehova anakolese abali balongoza ly’aha abantu bage bulongozi bulebe b’obwalagale. Amandiko galimwo nyiganyo nyinji ziyerekine gurhi Yehova ahiragaho balungere lyo balongoza abantu bage omu mango g’amazibu. (Lush. 31:23; Enna. 77:20) Nirhu ene rhwacibwinire n’obwalagale oku Yehova ali akolesa abali balongoza abantu bage.

13 Kwa lwiganyo, erhi endwala y’okuyahukira y’e COVID-19 erhibuka, “abali balongoza” bahânyire obulongozi b’obulagirire. Abagula bahâbirwe obulongozi lugenda oku entimanano zal’ishinganine zikajirwa, lyo bahikiriza amalagirire g’ekiroho ga bene wabo na bali babo. Kasanzi kasungunu enyuma z’okurhondera kw’eyo ndwala y’okuyahukira yali omw’igulu lyoshi, rhwajira entimanano y’e eneo omu ndimi zilushire 500 kugerera e Enternete, etelevizyo n’eradiyo. Omu mango g’obo bulwala rhwagendekire rhwahâbwa ebiryo by’ekiroho. N’oko kwarhuma rhwabêra omu cinyabuguma. Rhwanalangalira buzira karhinda koshi-koshi oku ciru rhwakahikirwa na mazibu gahi omu mango gayisha, Yehova agendekera arhabala abali balongoza lyo barhôla emihigo y’obwenge. Ahanyuma n’okulangalira Yehova n’okurhumikira amarhegeko gage, gandi morhere gahi garhurhabala okucirheganya oku malibuko madarhi n’okurhôla emihigo y’obwenge mw’ago mango madarhi gayish’idundaganya igulu?

OYEREKANE OBUZIGIRE BW’ECINYABUGUMA ONABE WA KUYANKIRIRA EBIGOLO

14. Kushimbana n’Abahabraniya 13:1-3, morhere gahi Abakristu bal’ishinganine bayerekane omu nsiku nzinda z’amango g’Abayahudi?

14 Hano amalibuko madarhi garhibuka, rhwayish’iba rhulagirire oku kuyeresanya obuzigire rhwene na nnene kulusha agandi mango goshi. Mw’ago mango, rhwayish’iba rhulagirire oku kukulikira olwiganyo lw’Abakristu bal’ilamire e Yeruzalemu n’e Yudeya. Ensiku zoshi bakag’iyeresanya obuzigire. (Hb. 10:32-34) Cikone omu myaka yal’iyegerire obuzinda bw’amango g’Abayahudi, Abakristu bal’igwasirwe bayerekane ‘obuzigire bw’ecinyabuguma’ n’okuba ba ‘kuyankirira ebigolo’ ciru bwenene kulusha.c (Osome Abahabraniya 13:1-3.) Nirhu rhwayish’iba rhulagirire oku kuyeresa bene wirhu na bali birhu obuzigire bwa ntyo, ci bwenene omu mango g’amalibuko madarhi.

15. Bulya gurhi Abakristu Bahabraniya bal’ilagirire oku kuyeresanya obuzigire bw’ecinyabuguma n’okuba ba kuyankirira ebigolo enyuma z’okuyaka kwabo?

15 Erhi omurhe gw’abasoda Baroma gugorha evile y’e Yeruzalemu n’enyuma z’aho buzira kulegama guleka eyo vile, Abakristu bayakine bintu bisungunu byone. (Mt. 24:17, 18) Bal’igwasirwe baje barhabalana omu mubalamo gwabo gw’okuja oku ntondo. N’erhi bahika e Pela, bal’igwasirwe barhabalane lyo barhondera akalamo kahyahya. Buzira karhinda, hali “malagirire” manji n’oko kwakahire Abakristu obulyo bw’okuyeresanya obuzigire bw’okunali bw’ecinyabuguma, n’okuba ba kuyankirira ebigolo omu kulungana okuboko n’okushangira ebi bal’igwerhe.​—Tt. 3:14.

16. Gurhi rhwakayeresamwo abirhu bemezi obuzigire amango balagirire oku burhabale bwirhu? (Olole n’enfoto.)

16 Isomo kuli rhwe: Obuzigire bunarhushumye okurhabala abirhu bemezi amango balagirire oku burhabale bwirhu. Bakozi ba Mungu banji babire n’obulonza bwinja bw’okushibirira amalagirire g’ekiroho n’ag’omubiri ga bene wabo na bali babo babire babunga, enyanya z’amahanya gacilerha gone n’amavita gacizindig’iba. Mwali wirhu muguma w’e Ukraine wayakaga aha mwage enyanya z’ivita, adesire ntya: “Rhwacibwinire okuboko kwa Yehova kuli kwarhulongoza n’okurhurhabala kugerera bene wirhu. Barhuyegerezize banarhurhabala bwinja bwenene e Ukraine, e Hongrie, n’ene eno munda e Allemagne.” Balya bayankirira bene wabo na bali babo n’okushibirira amalagirire gabo, baba bikolanwa omu maboko ga Yehova.​—Mig. 19:17; 2 Kr. 1:3, 4.

Mulume muguma na mukage bakola bashosihire bali bayankirira n’obushagaluke omulala gw’ababunga omu nyumpa yabo. Ogo mulala gudwirhe sakoshi nguma na mifuko misungunu.

Ene, Abakristu bali babunga balagirire oku burhabale bwirhu (Olole ecifungo ca 16)


17. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire bwenene okuba n’obuzigire bw’ecinyabuguma n’okuba ba kuyankirira ebigolo ene?

17 Buzira karhinda, omu mango gayisha haba bulagirire bunji bwenene bw’okuhâna oburhabale bwa ntyo kulusha oku biri ene. (Hab. 3:16-18) Ene, Yehova ali arhukomereza okuba n’obuzigire bw’ecinyabuguma n’okuba ba kuyankirira ebigolo, morhere gayish’iba ga bulagirire bwenene ago mango.

EBYABA OMU MANGO GAYISHA

18. Gurhi rhwakayigamwo Abakristu Bahabraniya b’omu kagana karhanzi?

18 Nk’oku ehistware eyerekine, Abakristu bayakiraga oku ntondo, babire n’obulyo bw’okuyaka obuhanya bwahikiraga e Yeruzalemu. Balesire eyo vile, cikone nta mango Yehova abalikirire. Bici rhwakaciyigiriza kugerera olwiganyo lwabo? Rhurhamanyiri bwinja-bwinja ngasi kantu lugenda ebyaba omu mango gayisha. Cikone, Yezu arhurhonzire rhube babidu okurhumikira. (Lk. 12:40) Kandi rhugwerhe ihano Paolo ahânaga omu maruba gage ayandikiraga Abahabraniya, ihano lyakakola ene nk’oku lyakolaga omu kagana karhanzi. Na Yehova yene arhulaganyize oku, nta mango anarhuleke erhi kurhujanda. (Hb. 13:5, 6) Rhugendekerage rhwalongereza evile yabêra ho ensiku n’amango, ko kuderha, Obwami bwa Mungu, n’okushagalukira emigisho y’ensiku n’amango bwayish’ilerha.​—Mt. 25:34.

GURHI WAKASHUZAGYA?

  • Bulya gurhi rhulagirire oku kuzibuhya obulangalire bwirhu muli Yehova ene?

  • Bulya gurhi okurhumikira kwayish’iba kwa bulagirire bwenene amango g’“amalibuko [madarhi]”?

  • Bulya gurhi kuli kwa bulagirire bwenene okuba n’obuzigire bw’ecinyabuguma n’okuba ba kuyankirira ebigolo ene?

LWIMBO 157 Omurhûla Ensiku Zoshi!

a Omu mango ga mîra, kanji-kanji evile zakag’irhambulwa n’omwami. Evile ya ntyo yakabwinwe nka bwami.​—Murh. 14:2.

b Oko kwabire omu mwaka gwa 67 Kano Kasanzi Kirhu (K.K.K.), harhalicigera kasanzi kanji enyuma z’Abakristu okuyaka kurhenga e Yeruzalemu n’e Yudeya.

c Oluderho lwahindwirwe “buzigire bw’ecinyabuguma” lwakakolesibwe lyo luganirira obuzigire oku bantu b’omu mulala gwa hofi-hofi, cikone Paolo alukolesize ly’aganirira obuzigire busezire rhuba nabo kuli bene wirhu na bali birhu b’omu cigamba.

    Ebicapo by’Amashi (2000-2025)
    Orhenge
    Ocimanyise
    • Mashi
    • Rhumira abandi
    • Ebisimirwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Amarhegeko gw’okukolesa eyi site
    • Amarhegeko gw’okubîka ihwê
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ocimanyise
    Rhumira abandi