Fianara ho Antsika baka amy Faminanian’i Jakoba: Tampany 1

1-2. Ino ty nataon’i Jakoba lafa narìny ty andro hahafaty azy, le ino ty antony? (Henteo koa sary io.)

LAFA niantitsy marè Jakoba, le niala ta Kanana any ie noho ty fianakaviany iaby, ka nandeha a Ejipta any. Nipetraky tany tanatin’ny 17 tao ie sady tsy nivaliky tamy Jehovah mihintsy. (Gen. 47:28) Tena nifalifaly Jakoba tamy fotoa zay satria nifankahita tamy anakilahiny tena teany iny ndraiky, tsy ia zay fa Josefa. Nifalifaly koa ie satria tafavory raiky ndraiky ty fianakaviany. Fe fa hain’i Jakoba henanizao hoe fa marìny ty andro hahafaty azy, ka nampikaihiny anakilahiny rey satria misy raha bevata teany horesahy amin-drozy.​—Gen. 49:28.

² Matetiky ty loham-pianakavia tamy fotoa zay ro nampamory ty fianakaviany mba hametraky hafatsy amin-drozy alohan’ny hahafatesany. (Isa. 38:1) Mety tamy fivoria io koa ro anambaràny hoe ia ty hitariky an’ny fianakavia iny lafa maty ie.

3. Manino ro niavaky ty raha nivolanin’i Jakoba, laha hentea ty Genesisy 49:1, 2?

³ Vakio Genesisy 49:1, 2. Fe niavaky fivoria raiky toy satria niresaky ty raha hiseho amy hoavy Jakoba. Niasa taminy ty fanahin’i Jehovah, ka niresahiny tamy anakilahiny rey ty raha hiseho amin-drozy noho ty taranakin-drozy amy hoavy. Azo volany hoe faminania zany ty raha nivolanin’i Jakoba tamy anakilahiny rey.

4. Ino ty raha nivolanin’i Jakoba, le ino ty ianarantsika baka amy zay? (Henteo koa ty efajoro hoe “Fianakavian’i Jakoba.”)

⁴ Ty raha nivolanin’i Jakoba tamy anakilahiny efatsy retoa tse ro hodinihintsika amy lahatsoratsy toy ato: Robena, Simeona, Levy, noho Joda. Le amy lahatsoratsy manaraky ao tsika handiniky ty raha nivolaniny tamy anakilahiny valo hafa rey. Ho hitantsika fa tsy niresaky mikasiky an’ny anakilahiny rey avao Jakoba, fa niresaky mikasiky ty taranakin-drozy koa. Lafa mandeha ty fotoa, le ho lasa firenena bevata amy Israely eo ty taranakin-drozy. Ho hitantsika koa hoe akory ty nahatanteraky ty faminanian’i Jakoba. Lafa mandiniky ty raha nivolaniny koa tsika, le hianatsy raha bevata hanampy antsika hanao raha mampifalifaly an’i Jehovah Babantsika an-danitsy any iny.

ROBENA

5. Mety ino ty tombotsoa nitamànin’i Robena ho azo baka amy babany?

⁵ Natombokin’i Jakoba tamy Robena ty resakiny hoe: “Robena, iha ro talanoloko.” (Gen. 49:3) Amy maha talanolo an’i Robena, le azo inoa fa nitamà ie hoe hahazo anjaran’olo roe amy fanànan’ny babany. Mety nitamà koa ie fa ho lasa loham-pianakavia lafa maty babany sady tsy maintsy olo baka amy taranakiny avao ro hitariky ty fianakavian’ny babany lafa mandeha ty fotoa.

6. Manino ro tsy niazon’i Robena ty zony amy maha talanolo azy? (Genesisy 49:3, 4)

⁶ Fe tsy niazon’i Robena ty zony amy maha talanolo azy. (1 Tan. 5:1) Ino ty antony? Satria nanao firaisa tamy Bilaha valy masain’i Jakoba ie tao vitsivitsy talohani-zay. Mpanompovavin’i Rahely, azy valin’i Jakoba tena teany iny Bilaha io. Fe fa nimaty moa Rahely. (Gen. 35:19, 22) Ka ino zany ty antony nahavy an’i Robena nanao firaisa tamy Bilaha? Soa ho hay fa anan’i Lea rahavavin’i Rahely, Robena. Mety hoe nanao firaisa tamy Bilaha ie, amy zay Bilaha ho halan’i Jakoba, fa Lea reniny ro ho tean’i Jakoba marè. Na koa niteany Bilaha, ka tsy nivoafehiny ty faniriany hanao firaisa. Fe ndre ino ino ty antony nahavy an’i Robena hanao ani-zay, le nanao raha nampalahelo an’i Jehovah noho babany ie.​—Vakio Genesisy 49:3, 4.

7. Ino ty raha niseho tamy Robena noho tamy ty taranakiny? (Henteo koa ty efajoro hoe “Faminanian’i Jakoba lafa Narìny ty Andro Hahafaty Azy.”)

⁷ Nivola tamy Robena, Jakoba hoe: ‘Tsy ho lasa anabo mandilatsy ty rahalahinao iha.’ Nitanteraky vatany safà reo. Tsy resahin’ny Baiboly mihintsy hoe nisy tamy taranakin’i Robena nilasa mpanjaka, na mpisoro, na mpaminany. Fe tsy nalàn’i Jakoba tsy ho anany Robena, ka lasa anisan’ny foko tamy Israely eo ty taranakiny. (Jos. 12:6) Nisy fotoa Robena nampiseho toetsy soa, sady tsy voaresaky mihintsy hoe mbo nijangajanga ndraiky ie.​—Gen. 37:20-22; 42:37.

8. Ino ty fianara ho antsika baka amy raha nataon’i Robena?

⁸ Fianara ho antsika: Mila miezaky mafy tsika mba hahavita hifehy tena noho tsy hijangajanga. Laha tratsin’ny fakam-panahy hanota tsika, le tokony ho eritseretintsika hoe ino ty ho vokatsin’ny raha iny amy Jehovah, amy fianakaviantsika, noho amin’olo hafa. Tokony ho tiarovintsika koa hoe “ze afafin’olo avao ro hojinjàny.” (Gal. 6:7) Midika raha zay, fa mety mbo hampijaly antsika ty fahadisoa nataontsika. Fe laha mibebaky tsika, ka miezaky manao raha soa ndraiky, le hanenga ty hadisoantsika Jehovah sady hitahy antsika.

SIMEONA NOHO LEVY

9. Manino Jakoba ro neloky marè tamy Simeona noho Levy? (Genesisy 49:5-7)

⁹ Vakio Genesisy 49:5-7. Simeona noho Levy ndraiky zao ro nivolanin’i Jakoba. Hita tamy raha nivolaniny hoe tsy nankasitraky an-drozy ie. Tao maro talohani-zay, le niravàn’ny lahilahy Kananita kaihy hoe Sekema zay Dina anakampelan’i Jakoba. Lafa nihain’ny anakilahin’i Jakoba rey ty raha nahazo an’ny anabavin-drozy iny, le niromotsy rozy. Fe Simeona noho Levy ro tsy nahafehy ty helokin-drozy. Nifitahin’ny anakilahin’i Jakoba rey Sekema noho ty lahilahy tan-tanàn-drozy tao hoe laha maneky ho savary ty lahilahy iaby amin-drozy eo, le hilongo amin-drozy rozy. Naneky lahilahy reo, ka nisavary iaby rozy. Fe tamy fotoa mbo nampaharary an-drozy iny, zany hoe tamy rozy mbo nisy fery iny, le “samby nangalaky ty sabatsiny Simeona noho Levy. Bakeo nilitsy tan-tanà ao rozy, fe tsy nisy olo nimarikariky an-drozy mihintsy, le nivonoan-drozy ty lahilahy iaby tao.”​—Gen. 34:25-29.

10. Akory ty nahatanteraky ty raha nivolanin’i Jakoba tamy Simeona noho Levy? (Henteo koa ty efajoro hoe “Faminanian’i Jakoba lafa Narìny ty Andro Hahafaty Azy.”)

¹⁰ Nimeloky marè tamy anakilahiny roe reo Jakoba satria namono olo rozy. Nivola ie fa hiparitaky amy tanin’Israely eo rozy. Nitanteraky vatany safà reo 200 tao mahery tafara atoy, lafa nilitsy tamy Tany Nampitamany ao ty firenenan’Israely. Nahazo anjara lova ty fokon’i Simeona, fe niparitaky tamy tanà vitsivitsy tamy tanin’i Joda teo. (Jos. 19:1) Le ty fokon’i Levy niparitaky tamy tanà 48 tamy Israely teo.​—Jos. 21:41.

11. Ino ty raha soa nataon’ny fokon’i Simeona noho Levy?

¹¹ Tsy nampimpoly ty hadisoan’ny razamben-drozy ty taranakin’i Simeona noho Levy. Tena nanoha ty fivavaha malio ty fokon’i Levy. Lafa Mosesy, ohatsy, nanday ty Lalànan’i Jehovah baka amy Vohitsy Sinay any, le maro ty Israelita fa nanompo sampy. Fe tsy nanao ani-zay ty Levita. Nanoha an’i Mosesy avao rozy, ka nanampy azy nandripaky an’olo nanompo sampy rey. (Eks. 32:26-29) Namean’i Jehovah tombotsoa miavaky ty fokon’i Levy, ka nifilìny ho anisan’ny mpisoro. (Eks. 40:12-15; Nom. 3:11, 12) Nanampy ty fokon’i Joda hialy tamy Kananita koa ty fokon’i Simeona tafara atoy mba hahazoan-drozy ty faritanin-drozy amy Tany Nampitamany ao. Nifanaraky tamy fikasàn’i Jehovah raha zay.​—Mpits. 1:3, 17.

12. Ino ty fianara ho antsika baka amy raha nataon’i Simeona noho Levy?

¹² Fianara ho antsika: Ka mandramby fanapahan-kevitsy mihintsy laha mbo meloky. Ara-dalàna laha meloky tsika lafa misy olo manao raha raty amintsika na amy ty longontsika. (Sal. 4:4) Fe mila tiarovintsika hoe tsy tean’i Jehovah tsika laha mivola noho manao raha mampalahelo ty olo nanao raha nampeloky antsika. (Jak. 1:20) Laha misy olo manao raha tsy mety amintsika, na mpanompon’i Jehovah ie na tsy mpanompony, le tokony hiezaky hanao raha mampifalifaly an’i Jehovah avao tsika. Hanampy antsika raha zay mba tsy hivola na hanao raha mampalahelo ty hafa. (Rom. 12:17, 19; 1 Pet. 3:9) Ndre manao raha mampalahelo an’i Jehovah aza ty ray aman-dreninao, le tiarovo fa tsy voatery hanahaky an-drozy iha. Ka mieritseritsy mihintsy hoe tsy ho vitanao ty hanao raha mahafalifaly an’i Jehovah. Hanampy anao hahavita hanao raha soa ie sady hitahy ty ezaky ataonao.

JODA

13. Manino Joda ro mety ho niasa loha lafa hiresaky mikasiky azy babany?

¹³ Joda koa zao ro nivolanin’i Jakoba. Mety niasa loha Joda lafa naharè ty raha nivolanin’i Jakoba tamy zokilahiny rey. Nanao fahadisoa bevata koa ie. Azo antoky fa anisan’olo niaraky tamy Simeona noho Levy nandrava ty hanànan’olo tamy tanàn’i Sekema tao Joda. (Gen. 34:27) Niaraky tamy rahalahiny rey koa ie lafa navilin-drozy ho andevo Josefa sady anisan’ny navandy tamy babany mikasiky ani-zay. (Gen. 37:31-33) Nanao firaisa tamy Tamara vinantovaviny koa ie tafara atoy satria nieritseritsy ie hoe makorely Tamara.​—Gen. 38:15-18.

14. Ino ty raha soa nataon’i Joda? (Genesisy 49:8, 9)

¹⁴ Fe namean’i Jakoba tsodrano avao Joda sady nideràny. (Vakio Genesisy 49:8, 9.) Nasehon’i Joda hoe tena nidary ty fihetseham-pon’ny babany ie. Hita koa hoe tena teany Benjamina zainy satria parè hanavotsy azy ie.​—Gen. 44:18, 30-34.

15. Akory ty nahatanteraky an’ny tsodrano niazon’i Joda iny?

¹⁵ Nivola Jakoba hoe Joda ro ho mpitariky ty rahalahiny. Fe 200 tao tafara atoy vo nitanteraky faminania io. Lafa niala baka a Ejipta any ty Israelita, le namakivaky liomonto mba handeha amy Tany Nampitamany any. Ty fokon’i Joda ro nandeha voalohany tamy zay, le nanaraky an-drozy ty foko hafa. (Nom. 10:14) Tao maro tafara atoy, le ty fokon’i Joda ro nitariky ty aly natao amy Kananita reo, mba hahazoan-drozy ty faritanin-drozy amy Tany Nampitamàny ao. (Mpits. 1:1, 2) Davida koa ro mpanjaka voalohany baka amy fokon’i Joda. Fe tsy zay avao.

16. Akory ty nahatanteraky an’ny faminania amy Genesisy 49:10 ao iny? (Henteo koa ty efajoro hoe “Faminanian’i Jakoba lafa Narìny ty Andro Hahafaty Azy.”)

¹⁶ Nivola koa Jakoba hoe baka amy taranakin’i Joda, azy ho Mpanjakan’olombelo mandrakizay iny. (Vakio Genesisy 49:10 noho fanamariha ambany pejy.) Tsy ia Mpanjaka io fa Jesosy Kristy, azy nikaihin’i Jakoba hoe Silo iny. Zao ty nivolanin’ny anjely raiky zay mikasiky an’i Jesosy: “Hamean’i Jehovah Ndranahary azy ty sezim-panjakàn’i Davida babany.” (Lioka 1:32, 33) Kaihy hoe “Liona baka amy fokon’i Joda” koa Jesosy.​—Apok. 5:5.

17. Akory ty azontsika anahafa an’i Jehovah mikasiky ty fahitantsika ty hafa?

¹⁷ Fianara ho antsika: Nitahin’i Jehovah avao Joda ndre nanao fahadisoa bevata aza. Fe mety ho nanao ani-zao rahalahiny rey hoe: ‘Ka ino zany ty antony nitahian’i Jehovah azy?’ Fe ndre ino ino ty antony, le nahita ty toetsy soa nananan’i Joda, Jehovah, ka nitahy azy. Akory ty azontsika anahafa an’i Jehovah? Lafa misy Kristiana raiky mahazo tombontsoa miavaky, le mety ho tseriky tsika hoe manino ie ro nahazo an’ny tombotsoa io, sirtò laha haintsika ty toetsy ratiny. Fe tokony ho tiarovintsika hoe tena mahafalifaly an’i Jehovah ty toetsy soa ananan’olo iny. Mifantoky amy toetsy soa ananan’ny mpanompony Jehovah. Tokony hiezaky hanao manahaky ani-zay koa tsika.

18. Manino tsika ro mila manam-pahareta?

¹⁸ Ty raha hafa azontsika ianara baka amy Joda koa le hoe mila manam-pahareta tsika. Marina fa manatanteraky ty raha ampitamaniny avao Jehovah, fe tsy maintsy mandiny azy hanao raha tsika, sady mety tsy voatery hifanaraky amy raha eritseretintsika ty raha ataony. Tsy avy le ty taranakin’i Joda, ohatsy, ro nitariky ty vahoaki-Ndranahary tamy voalohany. Fe nitohanan-drozy avao ze olo nitendrèn’i Jehovah hitariky ty vahoakiny, anisani-zay Mosesy baka amy fokon’i Levy, Josoa taranakin’i Efraima, na Saoly Mpanjaka Benjaminita. Enganè tsika hanoha ani-azy nifilìn’i Jehovah ho mpitariky amintsika eo rey koa.​—Heb. 6:12.

19. Ino ty raha ianarantsika mikasiky an’i Jehovah baka amy raha nivolanin’i Jakoba nidinihintsika tato rey?

¹⁹ Ino ty nianarantsika baka amy faminanian’i Jakoba tamy anakilahiny efatsy rey? Mazava hoe “tsy mitovy amy fanentean’olo raha ty fanentea-Ndranahary raha.” (1 Sam. 16:7) Tena manam-pahareta noho manenga hadisoa Jehovah. Fe ndre zay, le tsy teany laha manao raha raty tsika, ndre hainy aza hoe mety hanao fahadisoa tsika. Nitahy ty olo nanao fahadisoa bevata taloha tany rey mihintsy aza ie, lafa tena nibebaky noho nanao raha soa ndraiky rozy. Handiniky ty raha nivolanin’i Jakoba tamy anakilahiny valo hafa rey tsika amy lahatsoratsy manaraky ao.