Fianara ho Antsika baka amy Faminanian’i Jakoba: Tampany 2

1. Ty raha nivolanin’i Jakoba mikasiky an’ia ro hodinihintsika amy lahatsoratsy toy ato?

NIPETRAKY nanodidy an’i Jakoba anakilahiny rey sady nijanjy azy soa lafa nitsodrano an-drozy kiraidraiky ie. Nihitantsika tamy lahatsoratsy taloha teo ty raha nivolanin’i Jakoba tamy Robena, Simeona, Levy, noho Joda. Azo inoa fa nahatseriky an-drozy sady nitampoky an-drozy ty raha nivolaniny. Tsy maintsy niambiamby koa zany rozy hoe ino koa ty horesahin’i Jakoba mikasiky an’ny anakilahiny valo hafa rey. Ndao henteantsika hoe ino ty raha azontsika ianara baka amy raha nivolanin’i Jakoba tamy Zebolona, Isakara, Dana, Gada, Asera, Naftaly, Josefa, noho Benjamina.a

ZEBOLONA

2. Ino ty raha nivolanin’i Jakoba mikasiky an’i Zebolona, le akory ty nahatanteraky an’ny raha zay? (Genesisy 49:13) (Henteo koa efajoro io.)

² Vakio Genesisy 49:13. Nivola Jakoba hoe hipetraky amoron-driaky avaratsin’ny Tany Nampitamany any ty taranakin’i Zebolona. Nahazo ty anjara tanin-drozy ty taranakin’i Zebolona 200 tao mahery tafara atoy. Tanelanelan’ny Riakin’i Galilia noho Mediterane ty nisy an-drozy. Nitsodrano an-drozy Mosesy hoe: ‘Mifalifalea nareo Zebolona, amy varotsy ataonareo ivelany any.” (Deot. 33:18) Tanelanelan’ny riaky roe ty nisy an’ny taranakin’i Zebolona reo, ka mety tsy nisarotsy tamin-drozy ty nanao raharaham-barotsy. Midika raha zay, fa nana antony tokony hahafalifaly an-drozy ty taranakin’i Zebolona.

3. Ino ty hanampy antsika ho falifaly avao?

³ Fianara ho antsika: Ndre aia aia ty misy antsika, ndre ino ino ty raha iainantsika, le afaky ho falifaly avao tsika. Ho falifaly avao tsika laha miezaky ho afa-po amy ze raha ananantsika. (Sal. 16:6; 24:5) Laha ty raha soa vitantsika ro ifantohantsika, fa tsy ty raha tsy ananantsika, le ho falifaly tsika. Miezaha zany ho falifaly amy ze raha soa anananao.​—Gal. 6:4.

ISAKARA

4. Ino ty raha nivolanin’i Jakoba mikasiky an’Isakara, le akory ty nahatanteraky an’ny raha zay? (Genesisy 49:14, 15) (Henteo koa efajoro io.)

⁴ Vakio Genesisy 49:14, 15. Olo tena niasa mafy Isakara. Nidera azy Jakoba, ka nampitoviziny tamy boriky mahery taola ie satria mahazaka enta mavesatsy biby io. Nivola koa Jakoba fa hahazo tany soa Isakara. Marina raha nivolanin’i Jakoba zay satria tany soa sady mahavokatsy amoron’ny Vavaranon’i Jordana eny ro niazon’ny taranakin’Isakara. (Jos. 19:22) Azo antoky fa niasa rozy mba hamboly amy tanin-drozy reo, fe niasa mafy koa rozy mba hahasoa ty hafa. (1 Mpanj. 4:7, 17) Parè hanampy, ohatsy, ty fokon’Isakara lafa nila fanampea Baraka Mpitsara noho Debora mpaminanivavy lafa rozy hialy amy Sisera.​—Mpits. 5:15

5. Manino tsika ro tokony hiasa mafy?

⁵ Fianara ho antsika: Lafovily amy Jehovah manahaky ty asa mafy nataon’ny fokon’Isakara koa ty asa mafy ataontsika amy fanompoa azy. (Mpito. 2:24) Anisani-zay, ohatsy, ty asa mafy ataon’ny rahalahy amy fiangona eo reo. (1 Tim. 3:1) Marina fa tsy mialy ara-bakiteny rahalahy rey, fe miasa mafy rozy mba hiarova ty vahoaki-Ndranahary amy raha mety hanimba ty fifandrambesan-drozy amy Jehovah. (1 Kor. 5:1, 5; Joda 17-23) Miasa mafy koa rozy satria manoma noho manao lahateny mba hampahereza ty fiangona.​—1 Tim. 5:17.

DANA

6. Ino ty fanendrea niazon’ny fokon’i Dana? (Genesisy 49:17, 18) (Henteo koa efajoro io.)

⁶ Vakio Genesisy 49:17, 18. Nampitovizin’i Jakoba tamy bibilava manehitsy biby bevata, manahaky soavaly io Dana. Be herim-po ty fokon’i Dana sady parè hialy amy fahavalon’Israely . Lafa nandeha ho amy Tany Nampitamy any, ohatsy, ty firenenan’Israely, le ty fokon’i Dana ro natao baka afara ao mba hiaro an-drozy. (Nom. 10:25) Bevata andraikitsy namea an-drozy zay, ndre tsy nahita ty asa nataon-drozy aza foko hafa alohan-drozy any rey.

7. Akory ty tokony ho fahitantsika ty fanendrea azontsika?

⁷ Fianara ho antsika: Fa nisy fotoa va iha nanao asa tsy de voamarikin’olo? Ohatsy hoe manadio noho mikojakoja Efitrano Fanjakà, manao asa an-tsitrapo amy fivoriambe, na raha hafa. Laha zay ie, le midera anao zahay! Ka halino mihintsy hoe hitan’i Jehovah ty raha iaby ataonao ho azy sady lafovily aminy. Tena falifaly koa ie lafa hitany hoe ty fitiavanao azy ro anompoanao azy, fa tsy hoe mba hideràn’olo anao.​—Mat. 6:1-4.

GADA

8. Manino ty fokon’i Gada ro mora nitafihy? (Genesisy 49:19) (Henteo koa efajoro io.)

⁸ Vakio Genesisy 49:19. Nivola Jakoba hoe hotafihin’ny mpanafiky Gada. Niavy hangalaky an’ny faritsy antinanan’ny Vavaranon’i Jordana iny ty fokon’i Gada, 200 tao mahery tafara atoy. Nifankarìny tamy fahavalon-drozy faritsy io, ka tsy sarotsy amy fahavalo ty hanafiky an-drozy. Fe ta hipetraky tao ty fokon’i Gada, satria nety soa tamy biby niharen-drozy rey ty tao. (Nom. 32:1, 5) Olo tsy navakavaka ty taranakin’i Gada. Fe Jehovah ro tena natokisan-drozy hoe hanampy an-drozy hiaro an’ny tany nameany an-drozy iny, ndre ia ia ty hanafiky an-drozy. Nandefa maramila mihintsy aza rozy tanatin’ny tao maro, mba hanampy ty foko hafa handresy ze faritsy sisa tavela tan-drefan’i Jordana any. (Nom. 32:16-19) Natoky rozy hoe hiaro ty valin-drozy noho ty anan-drozy Jehovah, ndre tsy eo lahilahy reo. Nitahin’i Jehovah rozy satria be herim-po sady nahafoy tena.​—Jos. 22:1-4.

9. Akory ty ampisehoantsika hoe matoky an’i Jehovah tsika?

⁹ Fianara ho antsika: Ndre ino ino ty raha sarotsy atrehintsika, le tokony hatòky an’i Jehovah avao tsika laha ta hanompo azy. (Sal. 37:3) Maro ty matoky an’i Jehovah henanizao, ka mandramby anjara amy fanorena trano ampiasàn’ny fandamina, manompo amy pilasy mila mpitory maro, na manampy ty fandaminan’i Jehovah amy fomba hafa. Manao ani-zay rozy satria matoky hoe hikarakara an-drozy avao Jehovah.​—Sal. 23:1.

ASERA

10. Ino ty raha tsy nety nataon’ny fokon’i Asera? (Genesisy 49:20) (Henteo koa efajoro io.)

¹⁰ Vakio Genesisy 49:20. Nivola Jakoba hoe hanan-kanàna ty fokon’i Asera, le zay vatany ty raha niseho. Nandova faritsy tena namokatsy soa ty fokon’i Asera. (Deot. 33:24) Niazon-drozy ty faritsy amy sisin-driakin’i Mediterane iny, zisiky amy pôron’i Sidona any. Mpanarivo ty ankamaroan’olo tany. Fe tsy niroasin’ny fokon’i Asera niala tamy tany iny ao ty Kananita. (Mpits. 1:31, 32) Lasa tsy nafana fo tamy fivavaha malio ty fokon’i Asera satria mety nitandrena tamy hanàna noho nivoatarikin’ny Kananita reo hanao raha raty. Lafa nila fanampea tamy Israelita, ohatsy, Baraka Mpitsara mba hialy amy Kananita fahavalon-drozy, le tsy nahefa nandeha ty fokon’i Asera. Farany tsy nihitan-drozy ty fahagàga nataon’i Jehovah hanavota ty Israelita “tamoron-dranon’i Megido” teo. (Mpits. 5:19-21) Azo antoky fa nimenatsy ty fokon’i Asera lafa naharè an’i Baraka noho Debora nihira an’ny hiram-pandresea toy: “Nipetrapetraky tamoron-driaky teo avao Asera.”​—Mpits. 5:17.

11. Manino tsika ro mila mahay mandanjalanja amy resaky drala noho hanàna?

¹¹ Fianara ho antsika: Ta hanome ze faran’ny soa ho an’i Jehovah tsika. Mba hahavitantsika ani-zay, le mila mitandrina tsika mba tsy hieritseritsy manahaky an’ny tontolo toy hoe ty drala ro tena vatan-draha amy fiaina. (Ohab. 18:11) Marina fa mila drala tsika, fe tsy tokony ho vatan-draha amintsika mandilatsy ty fanompoa an’i Jehovah ty drala. (Mpito. 7:12; Heb. 13:5) Tsy tokony engàntsika hanelingely ty fanompoantsika a-Ndranahary mihintsy ty filàn-drala. Mifanohitsy amy zay, fa tokony hanome ze faran’ny soa ho an’i Jehovah tsika, anatini-zay ty fotoa noho ty herintsika. Haintsika fa laha tsy mivaliky tsika, le hamaly soa antsika Jehovah, ka hanome antsika fiaina tena soasoa amy hoavy.​—Sal. 4:8.

NAFTALY

12. Akory ty mety nahatanteraky an’ny raha nivolanin’i Jakoba tamy Naftaly iny? (Genesisy 49:21) (Henteo koa efajoro io.)

¹² Vakio Genesisy 49:21. Nivola Jakoba hoe ‘ho soasoa ty raha volanin’i Naftaly.” Mety ty fomba firesakin’i Jesosy amy fanompoany ty teany hovolany. Nalaza nahay nampianatsy Jesosy tamy “tanà nipetrahany iny tao,” zany hoe ta Kapernaomy tamy faritanin’i Naftaly tao. (Mat. 4:13; 9:1; Jaona 7:46) Naminany mikasiky an’i Jesosy koa Isaia hoe hahita “hazavam-be” ty olo amy faritanin’i Zebolona noho ty olo amy faritanin’i Naftaly. (Isa. 9:1, 2) Nampianatsy ty fahamarina Jesosy, ka “tena hazavà manazava ty karazan’olo iaby” vatany.​—Jaona 1:9.

13. Ino ty azontsika atao mba hahafalifaly an’i Jehovah ty raha volanintsika?

¹³ Fianara ho antsika: Tena vatan-draha amy Jehovah ty raha volanintsika noho ty fomba ivolanantsika azy. Ino ty azontsika atao mba ‘ho soasoa ty raha volanintsika,’ ka hahafalifaly an’i Jehovah? Mila mivola ty marina tsika. (Sal. 15:1, 2) Afaky mampahery ty hafa tsika laha miezaky hahay hankasitraky, fa tsy tea kinokino na mimenimeny. (Efes. 4:29) Azontsika atao koa ty miezaky hahay hanombo-dresaky, amy zay tsika ho afaky hitory.

JOSEFA

14. Akory ty nahatanteraky an’ny faminania mikasiky an’i Josefa iny? (Genesisy 49:22, 26) (Henteo koa efajoro io.)

¹⁴ Vakio Genesisy 49:22, 26. Tena reharehan’i Jakoba, Josefa, satria nampiasa azy tamy fomba miavaky Jehovah. Nikaihin’i Jakoba hoe “sampan’ny hazo mamoa” ie. Tsy ia hazo io fa Jakoba, le anisan’ny sampany Josefa. Talanolon’i Jakoba amy valiny teany iny Josefa, zany hoe tamy Rahely. Nivola Jakoba hoe Josefa ro hahazo ty zon’ny talanolo, fa tsy Robena, azy talanolony amy Lea iny. (Gen. 48:5, 6; 1 Tant. 5:1, 2) Tanteraky faminania io lafa nahazo anjara tany noho lasa foko roe tamy Israely teo ty taranakin’i Efraima noho Manase, anakilahin’i Josefa rey.​—Gen. 49:25; Jos. 14:4.

15. Ino ty nataon’i Josefa lafa nitratsin’ny tsy rariny ie?

¹⁵ Nivola koa Jakoba hoe “nanafiky noho nitifitsy an’i [Josefa] avao” ty mpitifitsy kititsy. (Gen. 49:23) Tompon’andraikitsy tamy ankamaroan’ny tsy rariny nahazo azy rahalahiny rey, satria nialona azy. Fe ndre zay, le tsy neloky tamy rahalahiny rey na tamy Jehovah, Josefa. Zay mihintsy raha nivolanin’i Jakoba iny hoe: “Mbo tamy pilasiny tao avao ty kititsin’i [Josefa], sady natanjaky noho malaky tana ie.” (Gen. 49:24) Afaky nitifitsy kititsy, zany hoe afaky namaly faty an’ny rahalahiny nalay azy rey Josefa. Fe tsy nanao ani-zay ie, fa namindra fo noho nisoa fanahy tamin-drozy. Niantehitsy tamy Jehovah avao Josefa. (Gen. 47:11, 12) Nengàn’i Josefa hanampy azy hana toetsy soa ty raha sarotsy nahazo azy. (Sal. 105:17-19) Vokany, afaky nampiasa azy tamy fomba miavaky Jehovah.

16. Akory ty anahafantsika an’i Josefa lafa miatriky raha sarotsy tsika?

¹⁶ Fianara ho antsika: Engàne mba tsy engàntsika hampihena ty fitiavantsika an’i Jehovah noho ty mpiara-manompo mihintsy ty raha sarotsy mahazo antsika. Tiarovo fa mety engàn’i Jehovah ho anisan’ny fampiofàna antsika ty raha sarotsy. (Heb. 12:7, f.a.p.) Manampy antsika hana toetsy soa raha zay, ohatsy hoe vomaiky ho tea mamindra fo noho manenga hadisoa. (Heb. 12:11) Laha miaritsy manahaky an’i Josefa tsika, le hamaly soa antsika Jehovah.

BENJAMINA

17. Akory ty nahatanteraky ty raha nivolanin’i Jakoba mikasiky an’i Benjamina? (Genesisy 49:27) (Henteo koa efajoro io.)

¹⁷ Vakio Genesisy 49:27. Nivola Jakoba hoe hahay hialy manahaky amboanala io ty taranakin’i Benjamina. (Mpits. 20:15, 16; 1 Tant. 12:2) Taranakin’i Banjamina ty mpanjaka voalohany tamy Israely teo, tsy ia zay fa Saoly. Mpialy mahery ie, ka nahavita nanohitsy an’ny Filisitinina reo. (1 Sam. 9:15-17, 21) Lafa ho naripakin’ny Fanjakà Persianina koa ty Israelita tao maro tafara atoy, le olo baka amy taranakin’i Benjamina ro nanavotsy an-drozy, tsy ia zay fa Estera valin’ny mpanjaka noho Mordekay.​—Estera 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Nanoha ty fandahara nataon’i Jehovah avao ty taranakin’i Benjamina. Akory ty azontsika anahafa an-drozy?

¹⁸ Fianara ho antsika: Azo antoky fa tena nifalifaly ty taranakin’i Banjamina lafa nilasa mpanjaka ty raiky amin-drozy, tsy ia zay fa Saoly. Fe lafa olo baka amy fokon’i Joda koa ro nataon’i Jehovah mpanjaka tafara atoy, zany hoe Davida, le tsy nizizo ty taranakin’i Banjamina, fa vomaiky nanoha an’ny fanovà iny. (2 Sam. 3:17-19) Lafa nizizo tamy fokon’i Joda ty foko folo hafa tafara atoy, le tsy nivaliky tamy fokon’i Joda noho tamy ze mpanjaka nitendrè-Ndranahary ty taranakin’i Benjamina. (1 Mpanj. 11:31, 32; 12:19, 21) Loniky koa lahy tsika mba hanoha ani-azy nitendrè-Ndranahary hitariky ty vahoakiny henanizao reo.​—1 Tes. 5:12.

19. Manino ro mahasoa antsika ty raha nivolanin’i Jakoba tamy anakilahiny rey?

¹⁹ Mahasoa antsika ty raha nivolanin’i Jakoba. Lafa mandiniky ty fomba nahatanterahany tsika, le vomaiky mino hoe tena azo atokisa ty Safà ara-paminania baka amy Jehovah. Lafa mandiniky ty fomba nitahian’i Jehovah an’ny anakilahin’i Jakoba rey koa tsika, le vomaiky haintsika soa hoe akory ty ampifalifaleantsika an’i Jehovah.