O Taui o le Ava i Mātua ua Matutua

O TAGATA tapuai faamaoni i le Atua e faaaloalo, e ava, ma tausi i o latou mātua ua matutua ona e latou te alolofa ia i latou. O se vaega o la latou tapuaiga. Ua faatulagaina mai e le Tusi Paia e faapea: “ʻIa aʻoaʻoina i [fanau po o fanau a fanau] ia muamua ona agalelei i lo latou lava aiga, ma totogi atu i o latou mātua ma mātua o o latou mātua le taui e talafeagai, auā o le mea mālie lea i luma o le Atua.” (1 Timoteo 5:4, NW) Pe tatou te matutua pe laiti, e fetaui ona tatou avatu le “taui e talafeagai” i o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua. O le faia faapea e faaalia ai lo tatou talisapaia o lo latou alofa, o a latou galuega mamafa, ma le latou tausiga ia i tatou mo le tele o tausaga. O le mea moni, o loo tatou nofo aitalafu i o tatou mātua i o tatou ola!

Mātau o le avatu o taui i o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua o le “mea mālie lea i luma o le Atua.” E fesootai atu i lo tatou “tuutoina atu i le Atua.” O lea la, o le tausia o lenei faatonuga, e tauia ai i tatou, i le iloaina o loo tatou faia le mea e fiafia ai le finagalo o le Atua. E aumaia ai ia i tatou le olioli.

E maua le olioli i le foai atu i isi, ae maise lava pe a tatou foai atu ia i latou sa foai mai ma le agalelei ia i tatou. (Galuega 20:35) Maeu se taui tele o le a iai, i le gaoioi e talafeagai ma le mataupu silisili o le Tusi Paia: “Avatu i lou tamā ma lou tinā mea e fiafia ai, ia olioli lava lē na fanau maia oe”!—Faataoto 23:25, The New English Bible.

E faapefea la ona tatou avatuina se taui i o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua? E tolu auala: i le faaletino, tau faalogona, ma le faaleagaga. E aumaia e na mea taitasi ona taui.

Foai Atu Faaletino

Ua silafia e i latou e auauna i le Atua e tāua le saunia o mea faaletino mo aiga vavalalata. Na fautua mai le aposetolo o Paulo e faapea: “A e afai e le tausi e se tasi i lona aiga, afai foi e le sili ona tausi i e mau ma ia, ua faafitia e ia le faatuatua, e sili foi lona leaga i le ua le faatuatua.”— 1 Timoteo 5:8.

O Tunji ma Joy e nonofo i Aferika i Sisifo. E ui lava e lē lava le la faasoa i mea tau tupe, na la valaauliaina ia mātua o Joy ua matutua lava e ō mai latou te nonofo faatasi i lo la aiga. Na maʻi le toeaina ma iu ina maliu ai. Fai mai le faamatalaga a Tunji: “Ina ua maliu le tamā o laʻu avā, sa tago mai le tinā o laʻu avā ua fusi atu o ia ma faapea mai: ‘Sa e faia mea uma lava sa tatau i se tagata ona fai. Aua lava neʻi iai se manatu e faapea e tuuaia oe i le oti o lou tamā.’ E ui lava ua matou misia le tamā o laʻu avā, matou te iloa sa matou faatau maia ia vailaau sili ona lelei mo ia, ma matou taumafai pea lava ia ia te ia le faalogona o loo manaomia ma moomia o ia; sa fai le mea sili matou te mafaia ina ia faataunuu ai lo matou tiute tauave mai le Atua. Ua matou lagona le faamalieina o le loto.”

O le mea moni, e lē o tagata uma o loo i se tulaga e mafai ai ona fesoasoani i isi i le itu faaletino. Sa faapea mai se tasi tamaloa e nofo i Nigeria: “Afai e lē mafai e se tasi ona maua ni mea e tausia ai ia lava, e faapefea ona ia sailia ni mea e tausi ai se isi tagata?” I le tele o atunuu atonu o le a faasolo ina leaga le tulaga o mea i le lumanai. E tusa ai ma le faasilasilaga mai i Malo Aufaatasi, e lē o toe umi nei ona oo atu lea o le ʻafa o le faitau aofai o i latou o loo nonofo i le itu i Saute o Sahara i Aferika i le matuā matelaina lava i le fia ʻaai.

Afai e oo ia te oe le tulaga o le lē tagolima i mea tau tupe, e ono faamafanafanaina oe i le tala moni e faatatau i le fafine mativa ua oti lana tane. A o iai Iesu i le lalolagi, sa ia matauina se fafine ua oti lana tane a o avatu sana foai itiiti i le pusa e teu ai tupe i le malumalu. Sa ia avatu na o ni ‘tupe iti lava e lua e lē telē sona aogā.’ Peitai, i le silafiaina o lona tulaga, na fetalai Iesu: “E moni, ou te fai atu ia te outou, o mea a lenei fafine mativa ua oti lana tane ua lafo i ai, ua sili lea i a latou uma. Auā o i latou uma, ua latou lafo atu i taulaga nisi mea mai a latou mea ua tele; a o ia ua mativa, ua lafo e ia ana mea uma e ola ai sa ia te ia.”—Luka 21:1-4.

E faapena foi, pe afai tatou te faia le mea e sili tatou te mafaia i le tausia o o tatou mātua po o mātua o o tatou mātua i mea faaletino, e ui lava atonu e itiiti, o loo silafia ma talisapaia e Ieova. Na te lē faatalitalia i tatou e fai le mea e sili atu i le mea e mafai ona tatou faia. E lē taumatea e faapena foi lagona o o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua.

Foai Atu Tau i Faalogona

O le saunia o mea mo o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua e aofia ai isi mea nai lo le na o le tausia o o latou manaoga faaletino. E tofu uma lava i tatou ma manaoga tau i faalogona. O tagata uma, e aofia ai ma e matutua, e iai faanaunauga ina ia alofagia, le faalogona o loo naunau mai, ma manaomia, ma ia avea ma se tasi e aogā o le aiga.

Sa tausia e Maria, o lē e nofo i Kenya, le tinā ua matua lava o lana tane mo le tolu tausaga. Na faapea mai Maria: “E ese mai i le saunia o ona manaoga faaletino, e masani lava ona matou talanoa ma ia. E lē tele ni mea e mafai ona fai e le tinā o laʻu tane i lo matou aiga, ae matou te talanoa ma ua avea i matou ma uo mafana. O nisi taimi matou te talanoa ai e faatatau i le Atua, o nisi taimi e faatatau i tagata i le vaipanoa sa matou ola muamua aʻe ai. E ui lava ua silia i le 90 ona tausaga, o loo matuā lelei lava lona mafaufau. Na te manatuaina ma talanoa i le olaga a o avea o ia ma teineitiiti, i aso a o lei oo mai i le tausaga e 1914.”

Sa faaauau le faamatalaga a Maria e faapea: “E lē faigofie ona tausia ma vaai se tagata ua matua, ae o lo matou nonofo faatasi ma ia ua aumaia ai taui faaoaina. Ua matou maua le filemu ma le autasi i le aiga. O loʻu foai atu mo ia ua faagaeetia ai le agaga o le foai atu i isi o le aiga. Ua sili atu ai ona faaaloalo laʻu tane ia te au. Ma so o se taimi e soona fai ai ni faamatalaga tuulafoai a se tasi ia te au, e vave lava ona oso mai Tinā ma puipui aʻu. E leai se tasi na te soona faia se faamatalaga ia te au a o iai le loomatua!”

Foai Atu Faaleagaga

E pei lava ona mauaina mai taui e lē o loo foai atu faaletino ma tau i faalogona, e faapena foi i mea faaleagaga. Na tusi atu le aposetolo o Paulo i le faapotopotoga Kerisiano i Roma e faapea: “Auā ou te naunau tele i le fia feiloai ma outou, ina ia ou avatu ia te outou se mea alofa i la le Agaga, e faatumauina ai outou; o lona uiga lenei, ina ia tatou fefaamafanafanai i lo tatou faatuatua, o outou atoa ma aʻu.”—Roma 1:11, 12.

I le auala lava e tasi, pe a foai atu faaleagaga i ē ua matutua o loo auauna i le Atua, e masani ona maua e itu e lua le fefaamafanafanaai. Ua faamatala e Osondu, e nofo i Nigeria e faapea: “O le mea e sili ona ou fiafia ai i mātua o oʻu mātua o le avanoa lea ua mafai ai ona ou malamalama i mea na tutupu i aso ua mavae. O le toeaina, ma ona fofoga tau pulapula, na te faamatalaina mai le oganuu sa ia galue ai o se faifeau galue faataimi atoa e amata mai i vaitausaga o le 1950 faasolo atu ai i vaitausaga o le 1960. Na te faatusatusaina le faagaoioiga o le faapotopotoga i aso nei ma le mea na iai i le taimi na faatoʻā avea ai o ia ma se Molimau. O faamatalaga i nei mea na tutupu ua fesoasoani ia te au i laʻu auaunaga o se paeonia.”

E mafai foi e isi i le faapotopotoga ona fesoasoani i le foai atu mo ē ua matutua. O Tunji, lea na taʻua muamua, na ia faamatala mai le mea na tupu i le latou faapotopotoga e faapea: “O se uso talavou paeonia sa tofia e fai se lauga lautele na sau ma lana auivi i le tamā o laʻu avā ina ia la saunia faatasi le lauga. Na sau foi le faisuesuega o Le Olomatamata ma fai atu i ai: ‘O oe e tele lou poto masani. Taʻu mai ni mea e ono fesoasoani ina ia ou faaleleia atili ai.’ Sa mafai e le tamā o laʻu avā ona avatu i lena toeaina ni fautuaga aogā. E masani foi ona taʻua e uso i isi taimi le igoa o Tamā i tatalo i le faapotopotoga. O nei mea uma e avatu ai ia te ia le faalogona o loo manaomia o ia.”

O le Amio Lelei e Tosina Atu ai Tagata i le Atua

O nisi taimi, a o tatou faaalia le āva ma le alofa i o tatou mātua ma mātua o o tatou mātua, tatou te tosina atu ai tagata i le Atua. Na tusi le aposetolo o Peteru e faapea: “Ia lelei a outou amio i luma o nuu ese, o le mea latou te fai upu leaga ai ia te outou, peiseai o tagata amio leaga outou, latou te vaavaai ai i a outou amio lelei, ona latou vivii atu ai lea i le Atua i le aso e asiasi mai ai.”—1 Peteru 2:12.

O Aneterea, o se toeaina Kerisiano i Aferika i Sisifo, e faalua i le vaiaso ona malaga i le 60 maila [95 kilomita] e tausi lona tamā maʻi, o lē e lē o se tagata talitonu. Na ia faamatala mai: “Ina ua avea aʻu ma Molimau a Ieova, sa matuā tetee lava loʻu tamā. Ae ina ua ia matauina loʻu tausia lelei o ia ina ua maʻi, sa faaauau ona ia uunaia oʻu uso ma oʻu tuafāfine laiti, ‘E tatau ona outou auai i le lotu a lo outou uso!’ Sa faagaeeina ai i latou i lenei mea, ma i le taimi nei ua avea uma le fanau e toaiva a loʻu tamā ma Molimau a Ieova.”

O le tausia ma le āva atu i o tatou mātua ua matutua e mafai ona avea ma luitau, ae maise lava taimi e faigata ai le tamaoaiga. Peitai a o taumafai Kerisiano e faia faapea, latou te selesele mai ai le tele o taui. Ae e sili atu i mea uma, latou te tofo ai i le olioli i le foai atu, atoa ma le loto malie i le iloa o loo latou faafiafia Ieova le Atua, o ia “o le Tamā foi lea o tagata uma lava.”—Efeso 4:6.

[Pusa i le itulau 6]

O Fautuaga Faaleatua mo i Latou o Loo Fai i ai le Tausiga ma i Latou o Loo Avatuina

Ia Faalaeiau Atu: “Auā ia taitasi o i tatou ma faafiafia i lē la te tuaoi ina ia lelei ai o ia, e faamafanafanaina ai.”—Roma 15:2.

Ia Tutumau: “Aua neʻi tatou faapalapala i le amio lelei; auā o ona po e tatau ai tatou te selesele mai ai, pe afai tatou te le faavaivai.”—Kalatia 6:9.

Ia Lotomaulalo: “Aua neʻi faia se mea e tasi ma le finau vale, ma le mitamita fua; a ia taitasi outou ma manatu ma le loto maulalo, ua sili nisi ia te ia.”—Filipi 2:3.

Ia Avea o Sē e Faia Mea Lelei: “Aua le saili se tasi i lona lava lelei, a ia taitasi ma saili i le lelei o le isi.”—1 Korinito 10:24.

Ia Fetuutuunai: “Ia iloa lo outou agamalu [“fetuutuunai,” NW] e tagata uma lava.” —Filipi 4:5.

Ia Alofa Mutimutivale: “A ia outou feagaleleiai, ia femutimutivaleai lo outou alofa, ia fefaamagaloai outou.”—Efeso 4:32.

[Ata i le itulau 7]

E mafai ona aogā i toeaina e lē matutua tele le poto masani o toeaina matutua