Po o E Iloa Lelei Upu Moni o le Tusi Paia?

1. O ā ni ou lagona e faatatau i upu moni mai i le Tusi Paia?

E FIAFIA tagata o Ieova i upu moni o loo i lana Afioga, ma e faavae o latou talitonuga i na upu moni. (Roma 10:17) E tatou te mautinoa o Ieova na faavaeina le faapotopotoga Kerisiano e avea ma ʻpoutū ma lagolago o le upu moni.’ (1 Timo. 3:15) E tatou te lotomalilie foʻi e gauaʻi “i ē o taʻimua,” a o latou faamatala mai upu moni mai i le Tusi Paia, ma aumai taʻiala e ōgatusa ma le finagalo o le Atua.—Epe. 13:17.

2. I le Iakopo 5:​19, o le ā le lamatiaga e mafai ona oo iā i tatou e tusa lava po ua tatou aʻoaʻoina upu moni mai i le Tusi Paia?

² Peitaʻi, e tusa lava po ua tatou taliaina upu moni ma taʻiala maufaatuatuaina mai i le faalapotopotoga a le Atua, ae e ono mafai lava ona taʻitaʻisesēina i tatou. (Faitau le Iakopo 5:19.) E pau lava le mea e manaʻo i ai Satani, ia aua neʻi o tatou maufaatuatuaina le Tusi Paia ma taʻiala mai i le faalapotopotoga a le Atua.—Efe. 4:14.

3. Aiseā e tāua ai ona tatou taofimau i upu moni? (Efeso 6:​13, 14)

³ Faitau le Efeso 6:​13, 14. E lē o toe umi ona faaaogā lea e Satani o faasalalauga ma faamatalaga taufaasesē, e taʻitaʻisesēina ai le lalolagi atoa ina ia tetee iā Ieova. (Faaa. 16:​13, 14) E tatou te faatalitalia foʻi o le a matuā lotoa Satani ma taumafai malosi e taʻitaʻisesēina tagata o Ieova. (Faaa. 12:9) O le māfuaaga lea e tāua ai ona aʻoaʻoina i tatou ia iloa le eseesega o upu moni mai i aʻoaʻoga sesē, ma ia tatou usitaʻia na upu moni. (Roma 6:17; 1 Pete. 1:22) E faalagolago le faasaoina o i tatou i le puapuaga tele, i lo tatou usiusitaʻi i upu moni.

4. O le ā o le a talanoaina i lenei suʻesuʻega?

⁴ O le a tatou talanoaina i lenei suʻesuʻega ni uiga se lua e fesoasoani iā i tatou, e iloa lelei ai upu moni mai i le Tusi Paia ma talia taʻiala mai i le faalapotopotoga a le Atua. O le a iloiloina foʻi ni fautuaga se tolu ia e fesoasoani ina ia tatou taofimau ai pea i upu moni.

O UIGA E MANAʻOMIA IA ILOA LELEI AI UPU MONI O LE TUSI PAIA

5. E faapefea i le mataʻu iā Ieova ona fesoasoani iā i tatou e iloa lelei ai upu moni?

⁵ Mataʻu iā Ieova. Pe a tatou atiaʻe le mataʻu tatau iā Ieova, e tatou te lē faia se mea e lē fiafia ai lona finagalo ona e tatou te matuā alolofa iā te ia. Ina ia tatou maua le finagalo malie o Ieova, e tatou te naunau ia iloa le eseesega o le mea saʻo mai i le mea sesē, ma upu moni mai i aʻoaʻoga pepelo. (Faata. 2:​3-6; Epe. 5:14) E lē tatau ona sili atu lo tatou fefefe i tagata nai lo o lo tatou alolofa iā Ieova, auā e masani lava o le tele o mea e fiafia i ai tagata, e lē fiafia i ai le finagalo o Ieova.

6. Aiseā na mimilo sesē ai e taʻitaʻi e toʻasefulu o Isaraelu le mea moni?

⁶ E mafai ona taʻitaʻieseina i tatou mai i le upu moni, pe afai e sili atu lo tatou fefefe i tagata nai lo o lo tatou matataʻu i le Atua. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a taʻitaʻi e toʻa 12, na auina atu o ni sipai e mataʻi le atunuu na folafola atu e Ieova e tuuina atu i tagata Isaraelu. Na sili atu le fefefe o sipai e toʻasefulu i tagata Kanana nai lo o lo latou alolofa iā Ieova. Na latou faapea atu i isi tagata Isaraelu: “E lē mafai ona tatou ō aʻe e tau ma i latou, ona e latou te malolosi atu nai lo o i tatou.” (Nu. 13:​27-31) I le vaaiga faaletagata, e sili atu le malolosi o tagata Kanana nai lo o tagata Isaraelu. Ae o le manatu e faapea e lē mafai e tagata Isaraelu ona faatoʻilalo o latou fili, ua galo ai iā i latou Ieova. Sa tatau i na sipai e toʻasefulu ona uaʻi i mea na faatonuina i latou e Ieova e fai. Sa tatau foʻi ona latou manatunatu loloto i mea e leʻi leva ona faia e Ieova mo i latou. Pe ana latou faia faapea, semanū e latou te iloa ai, e sili atu le mana o Ieova nai lo o le malosi o tagata Kanana. E leʻi pei Iosua ma Kalepo o na sipai lē faatuatua, auā na la mananaʻo e maua le finagalo malie o Ieova. Na la taʻu atu i le nuu: “Afai e fiafia le finagalo o Ieova iā i tatou, o le a ia avatu i tatou i lea laueleele ma tuuina mai iā i tatou.”—Nu. 14:​6-9.

7. E faapefea ona faamalosia lo tatou mataʻu iā Ieova? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁷ Ina ia faamalosia lo tatou mataʻu iā Ieova, e manaʻomia ona tatou uaʻi atu i le faia o filifiliga uma e faafiafiaina ai o ia. (Sala. 16:8) A o e faitau i tala o loo i le Tusi Paia, ia fesili ifo: ʻO le ā laʻu gaoioiga e fai pe ana faapea na tupu lenā mea iā te aʻu?’ Seʻi faapea o loo e faalogologo atu i le lipoti faavaivailoto a sipai e toʻasefulu. Po o le a e talitonu i lenā lipoti ma fefe ai i tagata, po o le a sili atu lou alofa iā Ieova ma lou faanaunauga e faafiafia o ia? E leʻi talitonu le augātupulaga atoa o le nuu o Isaraelu na iai i lenā taimi, i mea moni na faamatala mai e Iosua ma Kalepo. O le iʻuga, na latou melea le avanoa e ulu atu ai i le Nuu Folafolaina.—Nu. 14:​10, 22, 23.

8. O le ā le uiga e tatau ona tatou taumafai malosi e atiaʻe, ma aiseā?

⁸ Lotomaulalo. E faailoa mai e Ieova upu moni i ē e lotomaulalo. (Mata. 11:25) Na tatou taliaina ma le lotomaulalo le fesoasoani e aʻoaʻoina le upu moni. (Galu. 8:​30, 31) Peitaʻi, e tatau ona tatou faaeteete ina neʻi o tatou faamaualuluga. O le faamaualuga e tatou te ono mafaufau ai, e tutusa le tāua o o tatou manatu ma mataupu silisili o le Tusi Paia ma taʻiala mai i le faalapotopotoga a Ieova.

9. E faapefea ona faatumauina pea lo tatou lotomaulalo?

⁹ Ina ia faatumauina lo tatou lotomaulalo, e manaʻomia ona tatou manatua lo tatou tulaga faatauvaa pe a faatusatusa atu i le tulaga silisili ese o Ieova. (Sala. 8:​3, 4) E mafai foʻi ona tatou tatalo atu iā Ieova, ina ia tatou atiaʻe le lotomaulalo ma ia avea o ni ē e aʻoaʻogofie. Ua fesoasoani mai Ieova ina ia tatou faamuamua ona manatu nai lo o tatou lava manatu, lea e auala mai i lana Afioga ma lana faalapotopotoga. A o e faitauina le Tusi Paia, ia mātau mea e faamaonia ai e fiafia Ieova i le lotomaulalo ae ʻinoʻino i le faamaualuga ma le faasausili. Ia taumafai malosi e faaalia pea le lotomaulalo, pe a maua ni faaeaga atonu e faamamaluina ai oe.

AUALA E TAOFIMAU AI I UPU MONI O LE TUSI PAIA

10. O ai ua faaaogā e Ieova e avatu faatonuga ma taʻiala i ona tagata?

¹⁰ Ia maufaatuatuaina pea taʻiala mai i le faalapotopotoga a Ieova. I Isaraelu anamua, na faaaogā e Ieova Mose, ma i se taimi mulimuli ane na faaaogā Iosua e avatu faatonuga i Ona tagata. (Iosua 1:​16, 17) Na faamanuiaina le nuu o Isaraelu ina ua latou usiusitaʻi i nei tane o ē na avea ma sui o Ieova le Atua. I senituri mulimuli ane ina ua faavaeina le faapotopotoga Kerisiano, na avatu ai foʻi e aposetolo e toʻa 12 ni faatonuga mo i latou. (Galu. 8:​14, 15) Mulimuli ane, na faaaofia ai foʻi ma isi toeaina i Ierusalema. Ina ua usitaʻia e le faapotopotoga taʻiala mai i na tane faamaoni, ʻna faaauau ona faamalosia lo latou faatuatua, ma faatuputeleina ai mai i lea aso i lea aso.’ (Galu. 16:​4, 5) I aso nei, e tatou te maua foʻi faamanuiaga pe afai e tatou te mulimuli i taʻiala mai i le faalapotopotoga a Ieova. Ae faamata o ā ni faalogona o Ieova pe a tatou lē amanaʻia i latou ua ia tofia? E maua le tali o lenā fesili, pe a iloilo le mea na tupu i tagata Isaraelu ina ua ulu atu i le Nuu Folafolaina.

11. O le ā na tupu iā i latou na tetee iā Mose, o lē na filifilia e Ieova e taʻitaʻia le nuu? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

¹¹ A o faimalaga atu le nuu o Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na tetee ai ni tane aloaʻia iā Mose ma fesiligia le matafaioi na tofia i ai o ia e Ieova. Na latou faapea atu: “E paia le faapotopotoga atoa [e lē na o Mose] ma ua faatasi Ieova ma i latou.” (Nu. 16:​1-3) E ui lava na paia “le faapotopotoga atoa” i le silafaga a Ieova, ae na ia filifilia Mose e taʻitaʻia Ona tagata. (Nu. 16:28) O lo latou faitioina o Mose, e tusa lenā ua latou faitioina Ieova. Na sili atu iā i latou le mananaʻo i le tele o le pule ma tulaga aloaʻia, nai lo o le mauaina o le finagalo malie o Ieova. O lea, na faaumatia ai e Ieova i latou na taʻitaʻia lenā fouvalega, faatasi ma le faitau afe o i latou na lagolagoina na taʻitaʻi. (Nu. 16:​30-35, 41, 49) I aso nei, e tatou te mautinoa foʻi e lē talia e Ieova i latou e lē amanaʻia faatulagaga a lana faalapotopotoga.

12. Aiseā e tatou te maufaatuatuaina ai pea le faalapotopotoga a Ieova?

¹² E mafai ona tatou maufaatuatuaina pea le faalapotopotoga a Ieova. Pe afai ua iai se fetuunaʻiga i lo tatou malamalamaga e faatatau i se upu moni mai i le Tusi Paia, po o le auala e faia ai la tatou auaunaga iā Ieova, e lē faatalatū le Vaega Pule e faia ni suiga manaʻomia. (Faata. 4:18) O le māfuaaga autū e latou te faia ai faapea, ona e latou te mananaʻo e faafiafia le finagalo o Ieova. E latou te faia foʻi le mea sili e faavae ai a latou filifiliga i le Tusi Paia, o le ʻfaaaʻoaʻoga lea o upu aogā’ lea e tatau ona mulimuli uma i ai tagata o Ieova.

13. O le ā e faasino atu i ai “le faaaʻoaʻoga o upu aogā,” ma o le ā e tatau ona tatou faia ina ia maua ai aogā?

¹³ “Ia e taofimau pea i le faaaʻoaʻoga o upu aogā.” (2 Timo. 1:13) E faasino atu “le faaaʻoaʻoga o upu aogā” i aʻoaʻoga faa-Kerisiano e faavae mai i le Tusi Paia. (Ioa. 17:17) O na aʻoaʻoga e faavae ai o tatou talitonuga uma. Ua aʻoaʻoina i tatou e le faalapotopotoga a Ieova ina ia taofimau i na aʻoaʻoga. Pe a tatou faia faapea, o le a tatou maua ai aogā.

14. O le ā le auala e leʻi taofimau ai nisi o Kerisiano i “le faaaʻoaʻoga o upu aogā”?

¹⁴ O le ā le mea e tupu pe a tatou lē taofimau i “le faaaʻoaʻoga o upu aogā”? O se faaaʻoaʻoga, na faasalalau e nisi o Kerisiano i le uluaʻi senituri se tala e faapea ua oo mai le aso o Ieova. Atonu na iai se tusi na manatu tagata na tusia e le aposetolo o Paulo, na māfua ai ona latou manatu faapena. Na talitonu i ai nisi o Kerisiano i Tesalonia, ma na latou faasalalauina atu lenā tala e aunoa ma le faamautinoa pe e saʻo. Pe ana faapea e latou te manatua mea na aʻoaʻoina ai i latou e Paulo, semanū e lē faasesēina i latou. (2 Tesa. 2:​1-5) Na aʻoaʻia e Paulo ona uso ina ia aua neʻi talitonu i mea uma e latou te faalogo i ai. Ina ia ʻalofia le toe tupu o lenā mea, na faaiʻu ai le tusi lona lua a Paulo i Kerisiano i Tesalonia e faapea: “O aʻu o Paulo, o oʻu alofaaga nei ua ou tusia i loʻu lava lima, ma o le faailoga lenei i tusi uma; o laʻu tusilima lea.”—2 Tesa. 3:17.

15. E faapefea ona puipuia i tatou mai i faamatalaga sesē ia e foliga mai e moni? Aumai se faaaʻoaʻoga. (Tagaʻi foʻi i ata.)

¹⁵ O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le tusi a Paulo i Kerisiano i Tesalonia? Pe afai e tatou te faalogo i ni faamatalaga e lē ōgatusa ma mea ua tatou aʻoaʻoina mai i le Tusi Paia po o ni tala e faateʻia ai, e manaʻomia ona tatou faaalia le faautauta. I le Soviet Union, na maua ai e o tatou uso se tusi na peiseaʻī na aumai i le ofisa ulu. Ae o le mea moni o lenā tusi na auina mai i tagata tetee, ma na faalaeiauina ai nisi o uso e faia aʻe se isi faalapotopotoga. Na foliga mai o lenei tusi o se taʻiala mai i le ofisa ulu, peitaʻi, e leʻi faasesēina ai o tatou uso faamaoni. Na latou iloa ane e leʻi ōgatusa le tusi ma mea na aʻoaʻoina ai i latou. I aso nei, e iai taimi e faaaogā ai e o tatou fili le Initaneti, ina ia tatou lē mautonu ma fevaevaeaʻi ai. Nai lo o le ʻvave ona fenuminumiaʻi o o tatou mafaufau,’ ae e mafai ona puipuia i tatou e ala i le iloilo totoʻa po o ōgatusa mea e tatou te faalogo pe faitau i ai, ma upu moni ua tatou aʻoaʻoina.—2 Tesa. 2:2; 1 Ioa. 4:1.

16. E tusa ai o le Roma 16:​17, 18, o le ā e ao ona tatou faia pe afai e faasalalau e nisi ni faamatalaga e lē tusa ai ma aʻoaʻoga moni?

¹⁶ Ia autasi pea ma i latou e faamaoni iā Ieova. E finagalo le Atua ina ia tatou autasi i la tatou tapuaʻiga. O le a tumau ona tatou autasi pe afai e tatou te taofimau i upu moni. O so o se tasi e faasalalauina ni faamatalaga e lē tusa ai ma aʻoaʻoga moni, e na te faatupu fevaevaeaʻiga i le faapotopotoga. Ua lapataʻia i tatou e le Atua ina “ia ʻaloese mai iā i latou.” Pe a lē faia faapea, e tatou te ono tuulafoaʻia ai le upu moni.—Faitau le Roma 16:​17, 18.

17. O ā aogā e tatou te maua pe a tatou iloa lelei upu moni ma taofimau i ai?

¹⁷ Pe a tatou iloa lelei upu moni ma taofimau i ai, o le a malupuipuia pea i tatou ma malolosi faaleagaga. (Efe. 4:​15, 16) O le a puipuia i tatou mai i aʻoaʻoga pepelo ma faasalalauga taufaasesē a Satani, ma o le a tumau ona tatou saogalemu i le tausiga a Ieova i le taimi o le puapuaga tele. Tau ina ia faaauau ona tatou taofimau i le mea moni, “ona iā [i tatou] lea o le Atua o le filemu.”—Fili. 4:​8, 9.