Na Faapefea ona Avea Iesu Keriso o se Perofeta e Pei o Mose?
E LĒ pepelo Ieova le Atua. (Tito 1:2; Eperu 6:18) O le mea lea, o valoaga o lana Afioga, le Tusi Paia, e maufaatuatuaina ma moni. E mautinoa lava lo latou faataunuuina.
Faatasi ai ma nei valoaga faagaeeina tauatua, e iai le valoaga lea na faamauina e le perofeta Eperu o Mose e faatatau i le Mesia. I le siitia e uiga ia Ieova, na faapea atu Mose: “Ou te faatuina mo i latou [tagata Isaraelu], o so latou uso, se perofeta e pei o oe [Mose]; ou te tuuina atu foi aʻu upu i lona gutu, e fai atu foi e ia ia te i latou o mea uma lava ou te fai atu ai ia te ia.”—Teuteronome 18:17, 18.
Na faatatauina e le aposetolo o Peteru lenei valoaga ia Iesu Keriso ina ua ia taʻua e faapea: “Na fai mai Mose, . . . ‘O le a faatuina e Ieova le Atua mo outou se perofeta e pei o aʻu, mai i so outou uso. E tatau ona outou faalogo atu ia te ia i mea uma lava e fai atu ai o ia ia te outou.’” (Galuega 3:22, NW) O le mea moni, na taʻua e Iesu lava ia: “Afai ana outou talitonu ia Mose, po ua outou talitonu mai ia te au; auā na tusia aʻu e ia.” (Ioane 5:46) O ā auala na tutusa ai Iesu ma Mose?
Tutusa i le Amataga o a La Galuega
Na mafai uma e Mose ma Iesu ona sao mai le fasiotiga o tama tane iti. Sa natia le pepe o Mose i le vao utuutu i auvai o le Vaitafe o le Naila ma i lea na sao ese ai mai le fasiotiga o pepe tama Isaraelu e pei ona poloaiina ai e Farao o Aikupito. A o tamaitiiti lava, na sao ai foi Iesu mai le fasiotiga o tama tane e oo atu i le taʻi lua tausaga le matutua i Peteleema ma ona itumalo. O lenei fasiotiga tagata sauā na poloaiina e le Tupu o Herota le Sili, o lē e pei o Farao, sa avea ma fili o le Atua ma ona Tagata.—Esoto 1:22–2:10; Mataio 2:13-18.
Sa faaalia uma e Mose ma Iesu se agaga agamalu ma le loto maulalo. E ui lava sa tausia aʻe o ia o se atalii i le aiga o se tupu malosi o Aikupito, ae na oo ina “matuā agamalu lava le tagata nei o Mose, e sili lava i tagata uma o i le lalolagi.” (Numera 12:3) Ua tutusa lava ma Iesu o lē sa auauna e avea o le perenise malosi o Mekaeli i le lagi, ae na ia afio mai ma le loto maulalo i le lalolagi. (Tanielu 10:13; Filipi 2:5-8) E lē gata i lea, sa iai le alofa mutimutivale o Iesu mo tagata ma mafai ai ona faapea atu: “Ia outou amoina laʻu amo, ma ia outou faaaʻoaʻo ia te au, auā o aʻu lē agamalu ma le loto maulalo; ona maua lea e outou o le malologa mo outou [solu].”—Mataio 11:29; 14:14.
Ona o le auaunaga ia Ieova, na tuua uma ai e Iesu ma Mose tulaga lauiloa ma le tele o oa. Ina ia auauna ia Ieova ma Ona tagata, na tuua ai e Mose le oa ma le nofoaga tamaoaiga i Aikupito. (Eperu 11:24-26) Sa faapena foi ona tuua e Iesu se nofoaga matuā lelei ma le alofagia ma oa i le lagi ina ia auauna i le Atua ma Ona tagata i inei i le lalolagi.—2 Korinito 8:9.
Sa avea uma Mose ma Iesu ma ē faauuina a le Atua. Sa auauna le perofeta o Mose e avea o lē faauuina a Ieova i le nuu o Isaraelu. E pei ona fai mai ai le aposetolo o Paulo, o Mose “ua manatu o ia i le upu faifai ona [o le avea ma] Keriso [lē faauuina] o le oa lea e sili i faaputugāoa o Aikupito.” (Eperu 11:26; Esoto 3:1–4:17) O anafea na avea ai Iesu ma Keriso, po o Lē faauuina? Na tupu lenei mea ina ua faauuina o ia e le agaga paia o le Atua, po o le mana galue, ina ua papatisoina. I le fafine Samaria i le vaieli o Iakopo i Sukara, ma i luma o le ositaulaga sili o Isaraelu i le taimi o lona faamasinoga na taʻutino atu ai e Iesu faapea o ia o le Mesia, po o le Keriso.—Mareko 14:61, 62; Ioane 4:25, 26.
Na anapopogi uma Mose ma Iesu mo le 40 aso. I le amatamataga lava o lana galuega e avea ma fofoga o le Atua, na anapogi ai Mose mo aso e 40 a o iai i le mauga o Sinai. (Esoto 34:28) Sa anapogi Iesu mo le 40 aso i le vao ma i lea na ia teena ai faaosoosoga faasatani i le amatamataga lava o lana galuega i le avea o le Mesia folafolaina.—Mataio 4:1-11.
Na Faamamalu ai Ieova e Nei Tane Uma
Na faaaogā uma e Ieova Mose ma Iesu e faasilisiliina ai Lona suafa paia. Na taʻu atu e le Atua ia Mose ina ia alu atu i tagata Isaraelu i le suafa o ‘Ieova le Atua o o latou augātamā.’ (Esoto 3:13-16) O Mose sa fai ma sui o le Atua i luma o Farao, lea na faataga ona iai pea, ina ia mafai ona faaalia ai le mana o Ieova ma ia faalauiloaina ai Lona suafa i le lalolagi uma. (Esoto 9:16) Sa faapena foi ona maliu mai Iesu i le suafa o Ieova. Mo se faataʻitaʻiga, na fetalai Keriso: “Ua ou sau i le suafa o loʻu Tamā, a e lei talia aʻu e outou.” (Ioane 5:43) Sa faamamaluina e Iesu lona Tamā, ma faailoa atu le suafa o Ieova i tagata na foaiina atu e le Atua ia te ia, ma faia lea suafa ina ia faalauiloa atu i le lalolagi uma.—Ioane 17:4, 6, 26.
E ala i le mana tauatua, na faia uma ai e Mose ma Iesu vavega na sa faamamaluina ai le Atua. Sa faia e Mose vavega e faamaonia ai faapea o ia na tofia e Ieova le Atua. (Esoto 4:1-31) I le faagasologa o lana galuega atoa, o Mose, o lē na faaaogā e le Atua e vaeluaina le Sami Ulaula, sa faaauau pea ona ia faia vavega na sa faamamaluina ai Ieova. (Esoto 5:1–12:36; 14:21-31; 16:11-18; 17:5-7; Salamo 78:12-54) Sa faapena foi ona aumaia e Iesu le faamamaluina i le Atua e ala i le faia o le tele o vavega. I le matuā tele o na mea e tusa ai ma ia tulaga ua mafai ai ona faapea atu Iesu: “Ia outou talitonu mai ia te au, o aʻu o i totonu o le Tamā, o le Tamā foi o i totonu ia te au; a le o lea ia outou talitonu mai ia te au ona o ia galuega.” (Ioane 14:11) O se tasi o ana vavega, o le faapogaia lea o se afā matuā malosi e fāi ifo, ina ia toe malū ai le Sami o Kalilaia.—Mareko 4:35-41; Luka 7:18-23.
Isi Mea Tāua e Tutusa Ai
O Iesu ma Mose, sa fesootai uma atu i laua i le saunia faavavega o mea e ʻai. Sa avea Mose ma perofeta a Ieova ina o saunia faavavega meaʻai mo tagata Isaraelu. (Esoto 16:11-36) Sa faapena foi i ni tulaga se lua, e tusa ai ma faamaumauga a le Tusi Paia, na fafaga ai faavavega e Iesu se motu o tagata e toatele i meaʻai faaletino.—Mataio 14:14-21; 15:32-38.
O le manai mai le lagi sa fesootai atu foi ma le auaunaga a Mose ma Iesu. Sa taʻitaʻia e Mose le nuu o Isaraelu ina ua saunia mo i latou le manai mai le lagi. (Esoto 16:11-27; Numera 11:4-9; Salamo 78:25) I se auala tutusa ae sili ona tāua, na saunia ai e Iesu lona lava tino o se manai mai le lagi mo le ola o le fanau a tagata usiusitai.—Ioane 6:48-51.
Sa taʻitaʻieseina uma e Mose ma Iesu tagata mai noataga i le saolotoga. Sa faaaogā e le Atua Mose e taʻitaʻieseina tagata Isaraelu mai noataga i tagata Aikupito ma oo ai i le faasaolotoina o Ona tagata. (Esoto 12:37-42) Sa faapena foi ona taʻitaʻiina e Iesu Keriso ona soʻo e oo atu ai i le saolotoga. O le a faapena foi ona taʻitaʻiina e Keriso le fanau usiusitai a tagata i le saolotoga mai noataga i le faalapotopotoga a Satani le Tiapolo, ma faapea foi mai le agasala ma le oti.—1 Korinito 15:24-26; Kolose 1:13; 1 Ioane 5:19.
O Mose ma Iesu sa avea uma ma puluvaga i feagaiga. Sa avea Mose ma puluvaga o le feagaiga o le Tulafono, i le va o Ieova le Atua ma tagata Isaraelu. (Esoto 19:3-9) O Iesu o le Puluvaga o le feagaiga fou, i le va o le Atua ma Isaraelu faaleagaga.—Ieremia 31:31-34; Luka 22:20; Eperu 8:6-13.
Sa faia uma e Mose ma Iesu Keriso faamasinoga. Sa auauna Mose o se faamasino ma le faitulafono ia Isaraelu faaletino. (Esoto 18:13; Malaki 4:4) Ua auauna Iesu o se Faamasino ma na ia tuuina atu i le “Isaraelu a le Atua” faaleagaga ana tulafono ma poloaiga. (Kalatia 6:16; Ioane 15:10) Na fetalai Keriso lava ia: “Auā e le faamasino e le Tamā i se tasi, a ua ia tuu mai i le Atalii, le faamasinoga uma lava; ina ia ava tagata uma lava i le Atalii, faapei ona latou ava i le Tamā. O le le ava i le Atalii, e lē ava lea i le Tamā na auina mai o ia.”—Ioane 5:22, 23.
Sa tuuina atu uma ia Mose ma Iesu le tulaga ulu i le aiga o le Atua. Sa faamaoni Mose i le avea ma ulu i le aiga o le Atua ia Isaraelu anamua. (Numera 12:7) I se tulaga tutusa, na avea ai Iesu ma Ao o le aiga faaleagaga o atalii o Ieova, ma na faamaonia lona faamaoni i lea tulaga. E moni o Iesu sa “faamaoni i le na tofia o ia, pei o Mose foi i lona aiga uma. Auā e taʻuaogāina o ia i le mamalu e sili atu i lo Mose, pei ona sili o le viiga o lē saunia le fale i lo le fale. . . . Na faamaoni lava Mose i lona aiga uma, o le auauna ia, ina ia molimau o ia i mea o le a talaina mai, peitai ane o Keriso, o le Alo ia e pule i lona lava aiga; o lona aiga i tatou, pe afai tatou te taofi mau i le faamalosi ma le mitamita i le faamoemoe seia oo i le gataaga.”—Eperu 3:2-6.
E oo lava i le oti, sa tutusa uma ai Iesu ma Mose. Faapefea? Ia, sa aveesea e Ieova le tino o Mose, i lea ua taofia ai tagata mai le faaleagaina, po o le faia ai foi ma ifoga i tupua. (Teuteronome 34:5, 6; Iuta 9) Na faapena foi ona aveesea e le Atua le tino o Iesu, na te leʻi faatagaina ina ia oo i ai le pala ma i lea ua lē avea ai lona tino o se mea e tausuai ai i le faatuatuaga.—Salamo 16:10; Galuega 2:29-31; 1 Korinito 15:50.
Ia Uaʻi atu i Valoaga
O nisi nei o auala na faamaonia ai o Iesu Keriso o se perofeta e pei o Mose. Maeu le ofoofogia o le faataunuuina o afioga a le Atua na fai atu ia Mose faatatau i le afio mai o lena perofeta!
E lē mafesiligia le faataunuuina e Ieova o lana folafolaga faavaloaga i le faatuina o se perofeta e pei o Mose. Sa faataunuuina upu i le Teuteronome 18:18 i mea na tutupu ma le soifuaga o Iesu Keriso. Ma o lena faataunuuga ua aumaia ai ia i tatou se mafuaaga e tuu atu ai lo tatou mautinoa i isi vala faavaloaga o le Afioga a le Atua. O le mea lea, seʻi o tatou uaʻi totoʻa atu pea i valoaga o le Tusi Paia.