O le ā le Manatu o le Tusi Paia e Faatatau i le Ita?

Tali a le Tusi Paia

O loo aʻoaʻo mai e le Tusi Paia o le lē puleaina o le ita e faaleagaina ai le tagata e teulotoina le ita ma i latou e ita i ai. (Faataoto 29:22) E ui e iai taimi e tatau ai ona tatou feita ae o loo taʻua i le Tusi Paia o se tagata e faaauau pea ona “lotoa” po o le ita e lē faaolaina. (Kalatia 5:19-21) O loo i le Tusi Paia mataupu silisili e fesoasoani iā i tatou e taulimaina ai le ita.

Pe e leaga i taimi uma le ita?

Leai. Atonu e talafeagai le ita i nisi tulaga. O se faataʻitaʻiga na “matuā ita” lava le tagata faamaoni o Neemia, ina ua ia iloa na sauāina nisi o ona uso tapuaʻi.—Neemia 5:6.

E iai taimi e toʻatamaʻi ai le Atua. O se faataʻitaʻiga ina ua lē tausia e ona tagata anamua la latou feagaiga e tapuaʻi tau lava o ia ma amata ona latou auauna i atua sesē, ona “matuā toʻasā ai lea o Ieova” iā i latou. (Faamasino 2:13, 14) E ui i lea e leʻi avea ai le ita ma uiga autū o Ieova le Atua. E talafeagai ma e pulea e le Atua lona ita i taimi uma.—Esoto 34:6; Isaia 48:9.

O le ā le taimi e sesē ai le ita?

E sesē le ita pe a lē pulea ma leai se māfuaaga talafeagai e ita ai. O le mea lenā e masani ona tupu i tagata lē lelei atoatoa pe a feita. O se faataʻitaʻiga:

Na “matuā ita” Kaino ina ua teena e le Atua lana taulaga. Na faatagaina e Kaino lona ita e pulea o ia ma ia fasiotia ai lona uso.—Kenese 4:3-8.
Na “matuā ita” le perofeta o Iona ina ua faaalia e le Atua le alofa mutimutivale i tagata Nineva. Na faasaʻo e le Atua Iona ma taʻu atu e leai se ‘māfuaaga talafeagai o lona ita,’ ma na tatau ona ia faaalia le alofa mutimutivale i tagata agasala ua salamō.—Iona 3:10–4:1, 4, 11.a

O na faaaʻoaʻoga ua tatou aʻoaʻoina mai ai “o le ita o le tagata [lē lelei atoatoa] e lē tupu mai ai le amiotonu mai le Atua.”—Iakopo 1:20.

E faapefea ona e taulimaina le ita?

Ia iloa aafiaga o le mataʻutia o le lē pulea o le ita. Atonu e manatu nisi o le faapasae o le ita o se faailoga o le malosi o le tagata. O le mea moni o se tasi e lē mafai ona pulea lona ita o loo iā te ia se vaivaiga matuiā. “O le tagata e lē pulea o ia lava ua pei o se aai ua osofaʻia ma ua solofa le pā.” (Faataoto 25:28; 29:11) Ae pe a tatou atiaʻe le malosi e pulea ai le ita, ua tatou faaalia atu ai le malosi moni ma le faautaga loloto. (Faataoto 14:29) Ua faapea mai le Tusi Paia: “E sili o lē e faagesegese lona ita nai lo o le toa.”—Faataoto 16:32.
Ia pulea le ita ae e te leʻi faia se mea e te toe salamō ai. Ua faapea mai le Salamo 37:8, “Inā tuu ia le ita ma soia le lotoa. Aua e te ita! E na o le oo ai ina e faia o se mea leaga.” Seʻi mātau pe a tatou feita e iai se filifiliga e mafai ona tatou faia. E mafai ona tatou filifili e aveese le ita a o tatou leʻi “faia se mea leaga.” Ua faapea mai le Efeso 4:26, “pe a outou ita aua neʻi agasala ai.”
Pe a mafai, ia vave ona aveese le ita pe a amata ona oso aʻe. Ua faapea mai le Tusi Paia, “O le amataga o finauga e pei o le tatalaina o le vai e se tasi; o lea ia e tuua lea mea a o leʻi tetele le misa.” (Faataoto 17:14) E ui e atamai le vave faia o se faaleleiga ma se isi, ae e tatau ona faatoʻafilemu o oulua faalogona a o leʻi talanoaina i se auala filemu lenā mataupu.
Ia iloa le mea moni. Ua faapea mai le Faataoto 19:11, “O le tofā mamao o le tagata, e faagesegese ai lona ita.” E atamai lo tatou iloa o mea moni uma, a o leʻi faia se faaiʻuga. O le faalogologo lelei o tagata uma e faatatau i se mataupu, o le itiiti foʻi lenā o le avanoa e tatou te feita ai e aunoa ma se māfuaaga.—Iakopo 1:19.
Tatalo mo le filemu o le mafaufau. O le tatalo e tatou te lagonaina ai le “filemu mai i le Atua, e silisili i mea uma lava e manatu i ai.” (Filipi 4:7) O le tatalo o se tasi lea o auala autū e tatou te mauaina ai le agaga paia o le Atua lea e atiaʻeina ai uiga e pei o le filemu, onosaʻi ma le pulea o oe lava.—Luka 11:13; Kalatia 5:22, 23.
Filifili lelei au uō. E tatou aafia i tagata e tatou te faauō i ai. (Faataoto 13:20; 1 Korinito 15:33) O le māfuaaga lenā o loo lapataʻi mai ai le Tusi Paia: “Aua e te faauō i se tasi e maitaita; aua foʻi e te faifai mea faatasi ma se tagata e ita leaga.” Aiseā? “Neʻi e mulimuli i ona ala ma maileia ai lou ola.”—Faataoto 22:24, 25.

Mau o le Tusi Paia e faatatau i le ita?

Faataoto 16:32: “E sili o lē e faagesegese lona ita nai lo o le toa.”

Uiga: O le puleaina o lou ita, o se faailoga lea o le malosi moni.

Faataoto 17:14: “O le amataga o finauga e pei o le tatalaina o le vai e se tasi; o lea ia e tuua lea mea a o leʻi tetele le misa.”

Uiga: Pe a amata ona tupu se fefinauaʻiga, ia alu ese.

Faataoto 19:11: “O le tofā mamao o le tagata, e faagesegese ai lona ita.”

Uiga: E mafai ona ʻalofia le ita e aunoa ma se māfuaaga tatau, e ala i le iloilo o vala uma o se mea na tupu, nai lo le fai o ni faaiʻuga a o leʻi iloa mea moni uma.

Faataoto 22:24, 25: “Aua e te faauō i se tasi e maitaita; aua foʻi e te faifai mea faatasi ma se tagata e ita leaga, neʻi e mulimuli i ona ala.”

Uiga: Pe a tatou faauō i tagata itaitagofie, e tatou te pei ai foʻi o i latou.

Faataoto 29:11: “O le tagata valea e na te sasaa uma mai lona ita.”

Uiga: O se mea atamai le pulea o tatou faalogona nai lo le pulea o i tatou e o tatou faalogona.

Kalatia 5:22, 23: “A o le fua o le agaga, o le alofa, o le olioli, o le filemu, o le faapalepale, o le agalelei, o le mataalofa, o le faatuatua, o le agamalu, ma le amio pulea.”

Uiga: E mafai e le agaga paia o le Atua po o lona malosi galue, ona atiaʻe uiga e fesoasoani e pulea ai le ita.

Efeso 4:26: “Pe a outou ita, aua neʻi agasala ai.”

Uiga: E lē mafai ona tatou teena i taimi uma faalogona ita, ae e mafai ona tatou pulea.

Iakopo 1:19: “Ia faalogologo lelei tagata uma, ae aua le vave ona tautala, ma aua foʻi le vave ona ita.”

Uiga: E mafai ona faagesegese lo tatou ita pe a tatou faalogologo lelei.

a Na talia e Iona le faasaʻoga ma tuua le ita, auā na faaaogāina o ia e le Atua e tusia le vaega o le Tusi Paia o loo faaigoa iā i lona igoa.