“Ia Faaalia lo Outou Loto Faafetai”
“Ia pule foi le filemu o le Keriso i o outou loto . . . Ma ia faaalia lo outou loto faafetai.”—KOLOSE 3:15, NW
1. O le ā e tatau i Kerisiano i aso nei ona leoleo faasaga i ai i lenei lalolagi lē loto faafetai?
UA AUSIA e lenei 20 senituri tumu i faalavelave le tulaga ua galo ai i le toatele o tagata pe faapefea ona loto faafetai. E faagasolo atu lava tausaga ma ua faaitiitia ai foi ona faalogoina upu o le talisapaia “faamolemole” ma le “faafetai.” Ua avea le lē loto faafetai ma vaega “o le ea,” le agaga manatu faapito lea o loo pulea tagata o lenei lalolagi. (Efeso 2:1, 2, NW) E ui lava o Kerisiano “e le ni o le lalolagi,” a e tatau lava ona latou nonofo ma ola ai i totonu o le lalolagi a o i ai pea lenei faiga o mea. (Ioane 17:11, 16) O le mea lea, e tatau lava ona latou faaeteete ma ia latou lē pisia ai i lenei agaga o le lē faafetai, ma faapogai ai ona faaitiitia lo latou loto faafetai.
2. (a) O ā nisi o auala e mafai ai e auauna a Ieova ona faaalia le loto faafetai ia te ia? (e) O le ā e manaomia i tala atu o le faaalia o le faafetai i na o upu?
2 Atonu e mafai ona faaalia e lē aunoa le talisapaia o le lelei o le Atua i talanoaga ma uso talitonu. O le toatele lava o Kerisiano tuuina atu atonu latou te faafetai atu i lo latou Tamā faalelagi o Ieova ona o lona lelei, i le tele o taimi o le aso, e ala i tatalo totino. E faaalia foi le loto faafetai i totonu o le faapotopotoga i tatalo ma a o usuina pese o le Malo i sauniga faa-Kerisiano. E moni, e matuā faigofie ona faailoa atu le loto faafetai i upu. A e peitai, na faalaeiau atu le aposetolo o Paulo i ona uso i Kolose ina ia aua le na ona fai atu latou te faafetai a e ia faaalia pe faatinoina le loto faafetai i o latou olaga i aso fai soo. Na ia tusi: “Ia pule foi le filemu o le Keriso i o outou loto, auā o le mea moni, na valaauina ai outou ina ia avea ma tino e tasi. Ma ia faaalia lo outou loto faafetai.”—Kolose 3:15, NW.
Anoanoai o Mafuaaga mo le Loto Faafetai
3. Ai se ā e ao ai ia i tatou uma ona faafetai i le Atua?
3 E anoanoai mafuaaga mo tagata ola uma e loto faafetai ai. O le mafuaaga aupito sili o le olioli lea i le ola lava ia, auā o mea uma na taton maua pe atonu tatou te fuafuaina foi, o le a faafuasei lava ona leai se aogā pe afai e le iloa lo tatou ola. Na uunaʻi mai le faisalamo o Tavita i tagata ola uma ina ia manatua ”o loo ia te oe [Ieova le Atua] le puna o le ola. (Salamo 36:9) Ma sa faamanatu atu e le aposetolo o Paulo i tagata Atenai i lea lava upu moni e faavavau ina o lauga atu ia i latou i Areopako. (Galuega 17:28) Ioe, i le na o le ola lava o se mafuaaga sili lea mo le loto faafetai. Ma e faalolotoina lo tatou talisapaia pe a tatou manatua uiga tomai na tuuina mai e le Atua ia i tatou—le lagona o le tofo, le paʻi atu, le sogisogi, le vaai, ma le faalogo—ina ia mafai ai ona tatou olioli i le ola ma le matagofie o le foafoaga o loo siomia ai i tatou.
4. O le ā o le a puipuimaluina i tatou mai le manatu māmā i faamanuiaga o le ola?
4 Peitai, o le toatele lava ua latou manatu māmā i nei mea. Seiloga lava ua le iloa se tasi o ia uiga tomai, e pei o le lē lelei o le vaai po o le faalogo, ona faatoʻā iloa lea e le toatele o tagata faamanuiaga na latou lē talisapaia a o lelei le soifua maloloina. E matuā manaomia lava e Kerisiano tuuina atu ona faaeteete ina ia aua neʻi paʻū atu i se tulaga faapena o le lē talisapaia. E tatau ona latou galulue malosi ina ia tausia lea lava uiga faafetai e pei o lea na faaalia e le faisalamo o lē na faapea mai: “Ieova e, loʻu Atua, e tele lava mea ua e faia, o ou vavega ma ou manatu ia te i matou, e le mafai ona laulauina atu ai ia te oe; ou te fia faailoa ma tautala i ai, a e le mafaitaulia lava.”—Salamo 40:5.
5. E ui i faamanuiaga faaopoopo o Isaraelu mai ia Ieova, o le ā le auala maasiasi sa latou mulimuli ai?
5 O loo aumaia i le Salamo 106 se aotelega faasolo o galuega mamana na faatinoina e Ieova ona o ona tagata, o Isaraelu. O a latou feutagaiga ma le Atua, sa faaopoopo atu i le lelei ma faamanuiaga masani o le ola na ia tuu atu i le fanau a tagata lautele. E ui lava i nei avanoa, a e peitai, ua faasino mai e le faisalamo faapea sa leʻi faaauau e le fanauga a Isaraelu ona faaalia le talisapaia mo o latou faamanuiaga tutasi. Ua taʻua faapea i le Salamo 106 fuaiupu e 13: “Ua vave galo ia te i latou o ana mea na fai; e lei faatali atu i latou i lana [fautuaga].” E leai, sa lē o le mavae atu o taimi na agaʻigaʻi malie atu ai ma faaitiitia lo latou loto faafetai, ma oo ai ina latou lē toe manatua i le faitau sefulu tausaga mulimuli ane o mea na faia e le Atua mo i latou. Na i lo o lea, sa vave lava ona galo ia i latou—i ni nai vaiaso, vavega mataʻina a Ieova i le Sami Ulaula ona o i latou. (Esoto 16:1-3) E faanoanoa lava, ona o mea na tutupu i le lumanai na faaalia ai ua avea le lē loto faafetai ma uiga masani i o latou olaga.
E Faapefea ona Faaalia le Loto Faafetai
6. Ai se ā e lē o se mea faigata ai le mea manaomia o le sefuluai?
6 Na faaleoina mai i se tulaga auiliili e Ieova ni auala patino se tolu ia e tatau ai i le fanauga a Isaraelu ona faaalia le talisapaia moni mo lona lelei. O le tasi sa o le matauina o mea e manaomia mo le sefuluai i le avatu lea ia Ieova o le mea e sefuluai mea uma e maua atoa ma lafu manu. (Levitiko 27:30-32) Sa lē o se mea faigata lea, auā o le Atua na aumaia le la, le eleele lafalemu, le timu, ma le vavega o le faatupuina. O lea, o le tuuina atu o se sefuluai i ositaulaga o le fatafaitaulaga a Ieova sa o se faaleoga tatau o le loto faafetai ia Ieova lava ia.
7. (a) O le ā le eseesega sili i le va o le sefuluai ma le faia o meaalofa ia Ieova? (e) O le ā na faatagaina ai e lenei mea tagata Isaraelu e faaalia mai e uiga ia i latou lava?
7 O le tasi mea manaomia, sa o le faia o meaalofa i le Atua lea sa filifili ai e tagata Isaraelu taitoatasi e tusa ma le uiga o ō latou loto po o le ā le tele o lana foai. Ona sa leʻi faamaʻoti maia se aofaiga e foai, o meaalofa la sa tatau ona faia i uluai fua—uluai fua o saito, le uaina, ma fulufulu o lafu mamoe. (Numera 15:17-21; Teuteronome 18:4) E lē gata i lea, sa faamaʻoti mai e Ieova i ona tagata faapea e ‘aua le faatuai ona avatu,’ ma ia avatu le “mea aupito sili o uluai fua otatā.” (Esoto 22:29; 23:19, NW) Na avatu ai e lenei mea avanoa i le fanauga a Isaraelu e faaalia ai lo latou loto faafetai ia Ieova i se auala faaletino. E mafai ona latou faaalia le loloto o lo latou loto faafetai e ala i le tele o mea na latou foai. Pe sa latou foai atu na o le tasi o se fuifui vine? Pe sa uunaʻia i latou e le loto lima foai e avatu se ato tumu atoa? O lea, e mafai lava e tagata taitoatasi po o se aiga ona faaalia le loto faafetai e aunoa ma le faamalosia.
8. (a) O ā aoga e lua na saunia e le fuafuaga o le aoina mai o mea i le fanua? (e) E mafai faapefea ona faataʻitaʻia le lima foai ma le loto faafetai e i latou uma lava sa aofia i le fuafuaga o le aoina mai o mea i le fanua?
8 O le auala patino lona tolu e faaalia ai le loto faafetai, sa faia ina ia tusa ai ma le sauniuniga a le Atua faatatau i le aoina o fua o le fanua. I le taimi o le seleselega, sa i ai ni vaega sa tuua e lē aoina, ona e mo tagata matitiva. Sa lē gata ina aʻoaʻoina ai i lenei mea le tiga alofa ma le manatu mamafa i tagata matitiva, a e sa faamautinoa ai foi latou te lē o ola i lo latou faaumatia o meaalofa sa leʻi manaomia ona latou gaoioi i ai. (Levitiko 19:9,10) Sa leʻi faamaʻoti maia po o le ā le tele e tatau ona tuu mo tagata matitiva. A e afai sa faaalia e tagata fai faatoaga i Isaraelu se agaga lima foai e ala i le tuu o mea e tele i pito o ō latou fanua ma faaalia le agalelei i tagata matitiva, o lo latou viia lena o le Atua. (Faataoto 14:31) Sa tuu atu ia i latou e filifili pe laitiiti pe tele se vaega o le fanua e lē aoina. A e sa tuu atu e Ieova faatonuga malolosi faatatau i le lima foai i lona faatonu atu faapea a i ai ni fusi saito e galo i le fanua po o ni fua e totoe i laau po o vine, e tatau ona tuu ma ē ao fanua. (Teuteronome 24:19-22) Ina ia mafai la e ē ao fanua ona faaalia lo latou loto faafetai ia Ieova ona o lenei sauniuniga, e tatau ona latou foai atu o le sefuluai mai a latou aofaga i lona nofoaga o le tapuaiga.
Loto Foai
9. Ai se ā na faamanuiaina moni ai e i latou i latou lava o ē na faaalia le uiga manatu faapito?
9 Pe a faia e le fanauga a Isaraelu ni meaalofa ma le matamau, e faamanuia e Ieova o latuu aiga. (Faatusatusa le Esekielu 44:30; Malaki 3:10.) E ui lava i le tele o fua o le seleselega, a e peitai, sa lē taulau pea ona latou faia ia meaalofa. Ona faia lea e le Atua ni faamanatuga e ala i tupu po o perofeta e toe fafagu ai lo latou loto faafetai. O le mea moni, sa misia tagata Isaraelu manatu faapito, auā e lē faamanuiaina e Ieova i latou e limamau i meaalofa mo lana tapuaiga pe mo tagata matitiva.
10. (a) O ā iʻuga fiafia o faamanatuga a le Tupu o Esekia e uiga i le loto faafetai? (e) Sa tumau ia nei tulaga?
10 I se tasi o mea, na iʻu ai faamanatuga a le Tupu o Esekia i se tausamiga e 14 aso i Ierusalema sa faatumuina i le olioli. Sa faamalosia ai faaleagaga tagata. Muamua, sa latou faaumatia tapuaiga uma i tupua ma na latou “aumaia foi lea faupuega ma lea faupuega . . . ona latou faamanū atu lea ia Ieova ma lona nuu o Isaraelu.” (2 Nofoaiga a Tupu 30:1, 21-23; 31:1, 6-8, NW) E ui i lea, e faanoanoa ai, auā ina ua uma na vaitaimi o le faaolaina o i latou na toe paʻū atu foi tagata i le lē loto faafetai. Mulimuli ane, sa lē toe mafai loa e le Atua ona onosai, ma na ia faatagaina loa lona nuu e ave faatagataotauaina i Papelonia. Na faaumatia lo latou aai ma le malumalu matagofie. (2 Nofoaiga a Tupu 36:17-21) Mulimuli ane, ina ua mavae le toe faafoisia, na toe oo ai foi ina matautia le tulaga o mea, o lea na faatusaina ai e Ieova tagata Iutaia limamau ua latou gaoi mea mai ia te ia, ua latou faoa o ia!—Malaki 3:8.
11. O le ā le mataupu silisili na aʻoaʻoina mai le tala faasolopito o Isaraelu ua mafai ona aogā mo Kerisiano o loo ola i lenei vaitaimi?
11 O le ā le mataupu silisili e mafai ona aʻoaʻoina mai i le tala faasolopito femoumouai o le fanauga a Isaraelu? O lenei: A o tumau pea i o latou loto le malosi o le loto faafetai, sa latou faaalia ma le olioli lenei mea i lo latou avatua o “faupuega ma lea faupuega” ia Ieova. A e ina ua faagaloina le loto faafetai pe ua oo i se tulaga matuā maulalo, sa taofia ai loa le toe avatua ma le olioli o mea faitino. Pe e mafai ona faaalia e Kerisiano tuuina atu sea uiga leaga i aso nei? Ioe, ona talu ai o loo tatou i ai i le lē lelei atoatoa faaletagata. Maeu lo tatou fiafia ona ua faamauina e le Atua ana featagaiga ma Isaraelu ina ia mafai ai e i tatou, o ola i le faaiʻuga o lenei faiga o mea, ona aʻoaʻo mai ai ma maua ai ni aogā!—Roma 15:4; 1 Korinito 10:11.
12. (a) Ua faapefea ona i ai tagata o Ieova i aso nei i se tulaga tai tutusa ma le fanauga a Isaraelu? (e) O ā fesili e manaomia ona tatou fesili ai?
12 I le pei o le fanauga a Isaraelu, ua i ai foi i tagata o Ieova i aso nei mafuaaga e tele e loto faafetai ai. Ua avea foi i tatou o ē mauaina le tele o faamanuiaga na i lo mea o loo olioli ai isi o tatou uso a tagata. O le mea moni, e sili atu ona tele mea ua tatou iloa e uiga i fuafuaga a Ieova na i lo o tagata Isaraelu. Ua uma ona tatou aʻoaʻoina pe ua faapefea ona finagalo malie Ieova e faataulagaina lona Alo, ma ua tatou iloa foi e uiga i faamanuiaga o le a aumaia e lenei mea ia i latou ua i ai le faamaoniga tauatua. Ma ua faaeaina i tatou i aso nei ina ia tatou i ai i le parataiso faaleagaga, auā talu mai le 1919, na foafoaina ai e Ieova se laufanua tele faaleagaga mo ona tagata. Ioe, e tele mafuaaga faaopoopo ua i Molimau a Ieova e loto faafetai ai. O lea, e manaomia ai ona tatou fesili: O le ā le loloto o lo tatou loto faafetai i le Atua? Ma e mafai faapefea ona tatou faaalia le faafetai i lenei 20 senituri?
Tulaga Tutusa Faaonoponei
13, 14. E ui lava e lē o i ai Kerisiano i lalo o le Tulafono faa-Mose, a e pe o i ai se tulaga tutusa e mafai ona maua ai mo i latou mai le tulafono o le sefuluai?
13 Ua lē o toe i ai Kerisiano i lalo o le Tulafono faa-Mose lena e faaauivi mai ai pe faapefea ona faatinoina le loto faafetai i le Atua. (Kalatia 3:24, 25) O la tatou “taulaga” o viiga ia Ieova “o le fua lea o tatou laugutu, o loo faafetai atu i lona suafa.” (Eperu 13:15) O lenei la le auala faalemataupu silisili e mafai ai e Kerisiano tuuina atu ona faaalia le loto faafetai i le Atua. A e o tulaga tutusa e naunau i ai atonu e mafai ona maua mai i tulafono o le sefuluai, meaalofa, ma le aoina o mea mai le fanua.
14 O le sefuluai o le avatua lea o se aofaiga maʻoti o le tasi o vaesefulu—ma sa leai se filifiliga e faia i lea mea. E faapena foi aso nei, o loo i ai ni poloaiga patino o loo i luga o auauna uma a Ieova, e lē faia ai foi ni a latou filifiliga. E tatau ona tatou faapotopoto e lē aunoa, ma e tatau ona tatou talaʻi atu i le lautele le tala lelei o le Malo o Ieova ma fesoasoani i isi ia avea ma soʻo o Keriso.—Eperu 10:24, 25; Mataio 24:14; 28:19, 20.
15. O ā faailoga o le loto foai i aso nei e tutusa ma na na faaalia i meaalofa ma fuafuaga o le aoina mai o mea i le fanua ia Isaraelu anamua?
15 Manatua foi fuafuaga i meaalofa ma le aoina o mea mai le seleselega. Sa leʻi faamaʻoti maia ni aofaiga patino. E faapena foi ona lē faamaʻoti maia e le Tusi Paia se aofaiga patino o itula e faaalu e Molimau a Ieova taitasi i le auaunaga paia. O le aofaiga o taimi e tuuina atu i le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua ma le talaʻi atu i isi o loo tuu atu lava i uunaʻiga o le lima foai, ma loto lē manatu faapito. E faapena foi, o le faateleina o foai faaletino mo le faaauilumaina o mea tau le Malo o loo tuu atu lava i loto o tagata taitoatasi e filifilia ai. O le loloto o le loto faafetai o le a filifilia ai pe o le a aumaia e se tasi o auauna a le Atua i aso nei “faupuega ma lea faupuega” pe tau o sina mea e tauane ai. (2 Nofoaiga a Tupu 31:6) Peitai ane, e pei o le tulaga o Isaraelu, o le tele e faaalia ai e se tasi le loto faafetai, o le tele foi lea o le anoanoai o faamanuiaga e maua mai le Atua.
Auala e Faaalia ai le Loto Faafetai
16-18. I ā auala patino e mafai ai e Kerisiano tuuina atu ona faaalia lo latou faafetai?
16 O le tasi o auala tuusaʻo e faaalia ai le loto faafetai ia Ieova, o le auai lea i le faiva sauatoa. Pe ua lava ea le tele o lou loto faafetai e uunaʻia ai oe ia i ai se faanaunauga faapena? Ua matauina lelei lava faapea ina ia manuia i le avea ma paeonia, e muamua lava ona manaomia le i ai o se faanaunauga e fia auauna ona i ai lea o ni tulaga saʻo. A malosi le loto faafetai, ona tupu aʻe ai lea i totonu o le loto talisapaia, se faanaunauga malosi e auauna i le Atua. Pe o lou lagona ea lena? E tusa lava pe o ou tulaga o i ai nei ua faafaigata ai ona auai i le faiva sauatoa, a e lē manaomia ai i lenei mea ona tapē ai le agaga paeonia. E mafai ona e avatu le lagolagosua ma le loto atoa ma faalaeiauga i paeonia.
17 Afai e lē mafai ona e paeonia nei, pe e mafai ona e paeonia lagolago mai lea taimi i lea taimi? E i ai vaitaimi faapitoa i tausaga taitasi e faalaeiauina ai e le faapotopotoga Kerisiano taumafaiga e sili atu na i lo o le mea e masani ai i le galuega talaʻi. Mo se faaaʻoaʻoga, o vaitaimi o malologa, ua fetaui lelei mo le toatele, ma ia Oketopa e i ai galuega faaopoopo e fesootai ma le tauiviga mo tusiga o mekasini. I le manatu faapea o le taimi lea o le a faateleina ai ou taimi mo le auaunaga paia, ua moni ai le mataupu silisili faapea o le loto faafetai e aumaia ai le foai ma le matamau.
18 O le tasi auala patino e faaalia a le loto faafetai o le lagolagoina lea o le polokalama faatiokarate o le fausiaina lea o loo faia i le lalolagi atoa. I le tele o atunuu, o loo fausia ai Maota fou o le Malo, ma ua faateleina maota o loo i ai ona ua toatele anoanoai. Ua fausia foi Maota Fono Fou, ma ua faia foi ni faaopoopoga i Aiga Peteli ma fale gaosimea. Maeu se auala poto e faatinoina ai le loto faafetai ia Ieova—i lo tatou saosaolaumea i galuega po o tupe e tausia ai nei atiina aʻe o le fausiaina!
Faaaʻoaʻoga Lelei a le Fafine Mativa ua Oti Lana Tane
19. O le ā ua sili ona uunaʻia ai oe e uiga i le fafine mativa ua oti lana tane i le malumalu?
19 O se faaaʻoaʻoga lauiloa faale-Tusi Paia i le faaalia o le loto faafetai i le foai faaletino ma le matamau, o le fafine lea ua oti lana tane na faamatalaina e Iesu. (Luka 21:14) Atonu sa ia iloa faapea o ana tupe iti e lua o le a i ai sina eseesega itiiti mo le lelei faaletino o le malumalu ma i latou o auauna ai i inā. Peitai sa leʻi vaai i le malumalu ma ositaulaga o loo auauna ai i inā ma mafaufau ia te ia lava e faapea: ‘E sili atu mea o loo latou ola ai na i lo o aʻu ma e sili atu lo latou fale i lo o si oʻu tamaʻi fale.’ E moni, e sili atu ona felanulanuai ma matagofie le malumalu. Sa “teuteuina i maa lalelei ma taulaga.” (Luka 21:5) A e o na mea, sa leʻi taofia ai le fafine ua oti lana tane mai le faia o se meaalofa. Sa manao ia faaalia lona faafetai ia Ieova, a e lē o i tane o loo auauna i le malumalu.
20. Atonu e mafai faapefea ona tatou faaalia lea lava uiga tausaafia e pei o lea na faaalia e le fafine mativa ua oti lana tane?
20 O loo aʻoaʻoina tagata o Ieova i aso nei mai lenei faaaʻoaʻoga. E pei o le fafine mativa ia ua oti tane, ua latou iloa faapea, e tusa lava pe itiiti pe tetele a latou meaalofa, a e o loo avatu i le Atua. Ma ua faamautinoaina i latou i lo latou iloa faapea ua matuā fuafuaina lelei le faalapotopotoga faalelalolagi a Ieova ma i lea e leai se tagata e toatasi e maua ai se aogā tau tupe na o ia. Ua fausia ma faagaoioia mea e fai ai galuega a le Sosaiete ina ia faaauupegaina ai tagata galulue malolosi ia latou maua ni iʻuga lelei talafeagai i mea lelei ua saunia, o Tusi Paia ma fesoasoani faale-Tusi Paia ma i le auaunaga mo fiafiaga o le Malo. O se faatusatusa i le faaaogāina sese i se auala maasiasi o tupe o meaalofa, na lipotia mai talu ai nei e fesootai atu ma nisi au faievagelia i televise.
Faamanatuga i Aogā o le Loto Faafetai
21, 22. O le ā le āuga e tatau i faamanatuga agalelei ona manatua i o tatou loto talisapaia ina ia faaalia ai lo tatou faafetai?
21 Sa manaomia e tagata Isaraelu ni faamanatuga maumauai i o latou tiute agaʻi ia Ieova, a e maise lava le manaoga o le faatinoina o el agaga faafetai. E masani lava ona tupu aʻe le loto faafetai pe a tuuina atu nei mataupu i o latou luma, ma o lenei mea e iʻu ai i se tulaga e sili atu na i lo o na o upu e faaalia a i lo latou talisapaia ma le loto faafetai. Sa latou foai ma le loto malie “faupuega ma lea faupuega” o viiga ia Ieova. Ona mafai ai lea ona latou fai atu ma le tonu: “Ua matou faaalia lo matou faafetai i lo matou Atua aao foai ma le alofa o Ieova.”
22 O lea, tau ina ia i ai i le “Isaraelu a le Atua” i aso nei ma le “motu o tagata e toatele” o a latou aumea lena lagona e tasi. (Kalatia 6:16; Faaaliga 7:9) Tau ina ia uunaʻia i latou e o latou loto faafetai ia foai atu “faupuega ma lea faupuega” o viiga ia Ieova. Ona mafai ai lea ona latou fai atu ma le tonu: “Ua matou faaalia lo matou faafetai i lo matou Atua aao foai ma le alofa o Ieova.”
E te Manatua?
◻ Ai se ā e manaomia ai pea e Kerisiano ona siaki le tele o lo latou loto faafetai?
◻ Ai se ā e i ai pea i tagata o Ieova ni mafuaaga faaopoopo mo le loto faafetai?
◻ I ā auala patino na mafai ai e tagata Isaraelu ona faaalia lo latou loto faafetai ia Ieova?
◻ I le pei o tagata Isaraelu, o ā mea patino e mafai ona tatou faia e faaalia ai le loto faafetai?
◻ O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai le fafine mativa ua oti lana tane i le malumalu?
[Ata i le itulau 7]
Sa faaalia e Isaraelu le loto faafetai i le ofoina atu lea o mea e sefuluai ma faapolopolo o uluai fua ma faia foi le sauniuniga mo ē matitiva i le aoina mai o mea i o latou fanua.
[Ata i le itulau 8]
Sa faafetai atu le faisalamo ia Ieova mo Ana galuega ofoofogia ma Ona manatu agaʻi i Ona tagata.
[Ata i le itulau 10]
Ua faaalia e Molimau a Ieova i aso nei le loto faafetai i lo latou auai i le auaunaga i le fanua ma fuafuaga faatiokarate o le fausiaina, atoa ma le faia o meaalofa i mea faitino.