Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w15 6/1 esak. 6-7
  • Siyanse mmulobele mu ingi myanda

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Siyanse mmulobele mu ingi myanda
  • Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa—2015
  • Mianda i mumune
  • Myanda ikumbeene nkukwasha siyanse
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa—2015
Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa—2015
w15 6/1 esak. 6-7
Mwina siyanse kwete kutala ku microskope

MIISAMBO YA MBANGILO | SIYANSE MMUPYANE BIBLE SU?

Siyanse mmulobele mu ingi myanda

Mu mafuku ashaale, mbatuushe na kupalakasha mikanda ibungi ayileesha bi mmweneno a bantu abakumiina shi Efile Mukulu te kwanka. Ino mikanda ibaadi ikakye binangu bya bantu bebungi na kutuusha mweneno mwilekeene. Pa mwanda wa byabya, David Eagleman ungi mwina siyanse alongaa myanda ya boongo bafundile shi: “Bangi bantu abapwandikishaa shi beena siyanse abauku myanda yooso, anka siyanse ebuwa ngyawa apushiishaa bangi, na mufubo waye ngwa kutuusha bintu bipya na abikemesha bantu.”

Mwina astronomie kwete kutala ku telescope

Kubanga kala, beena siyanse ba sha binangu bibungi, mbakite bintu bya kukaanya mu kukimba kwabo kwa myaluulo ku nkonko ibukopo itale bipangwa. Byabya, bangi mbakite bilubilo bikata mu kukimba kwabo. Isaac Newton baadi umune a ku beena siyanse bende nkumo. Baadi muleeshe mushindo wi bukome bwa nsenga bwa kukaka bintu mbukwate ma planete, nyenyenyi, na ma galaksi mwiyilu. Baadi mutuushe makumi e mu kipindji kya matematike abafubaa nao bwa kutuusha ma ordinatere, kutuma ma fusées mwiyilu, na fizike nucléaire. Na dingi, Newton batushishe ungi siyanse abaabadi abafubisha malenganyi na astrologie bwa kutompa kwaluula byamo mu oolo abetamina bu alchimie.

Bipwa 1 500 kumpala kwa Newton, Ptolemy, ungi mwina astronomi a mu Greke balongyele bintu bya mwiyilu na penda meeso. Baadi atala ma planete bufuku mwiyilu na kuuka bya kusola ma karte a senga. Anka baadi akumina’shi nsenga i munkatshi mwa bintu byooso. Carl Sagan ungi mwina fizike alongaa myanda ya ma planete bafundile pabitale mweneno a Ptolemy shi: “Bu bibaadi bantu bakumiine myanda ya madimi munda mwa bipwa 1 500, abileesha shi sunga muntu e na binangu bibungi mmulombeene nka kwidimba.”

Mwina siyanse kwete kubadika Bible

Lelo uno beena siyanse bakwete kufumankana na nkalakasho i byabya mu kukimbuula kwabo. Abakafiki mu kupeta mpushiisho ooso a bipangwa su? Sunga twauka shi siyanse betuukisha na kwitukitshina bintu abitukwasha ngofu, abitungu tushinguule shi mmulobele mu ingi myanda. Paul Davies ungi mwina fizike bakwile’shi: “Bi bukopo kupatuula bipangwa mu myanda yooso na kwiyipushiisha mu mushindo umune na abyakula bangi.” Ano mayi aetushinkamiisha uno mwanda wa binyibinyi: Bantu ta mbalombeene kushinguula myanda yooso ya bipangwa. Byabya su bantu abakula shi siyanse mmulombeene kwitupatulwila bintu byooso, bibuwa kudimukila byabya binangu.

Kushi mpaka, Bible kwete kulombasha nkalo yeetu mu kipaso kishi bya kwitulombeesha siyanse

Bible akula bino pabitale bintu bya kukaanya bipangye Efile Mukulu: ‘Ino myanda nyi nkapindji kapêlapêla ka ku bikitshîno [by’Efile Mukulu], bino bya tubapusha pa mwanda wê bi nka bu ka nsongo.’ (Yoobo 26:14, EEM) Kwi ingi myanda ibungi ikile mpushiisho a bantu. Ano mayi a Mpoolo abafundile takudi bipwa bifikye ku 2 000, akii nka a binyibinyi: “Efile sha-bupeta, na binangu na kapatupatu bifiime! Bitshibilo byaaye tabii kupimwa, na mashinda aaye ta ee kushinguulwa!”—Beena-Looma 11:33.

Malango ashi akumbeene kutuusha siyanse

Sunga byekala shi siyanse e kwitukwasha bwa kuuka myanda ya bipangwa, Bible atuusha mayi a kulonda na malango aetukwasha bwa kupeta butaale, kipwano na bangi mpa na kwikala na shalelo e na muloo. Tubande kutala ino myanda.

  • Eyasa adileesha bwa kwimana

    Bwa kupela buntomboshi

    Neemeka muwa

    “Toipaisheenanga.”—Efilu 20:13.

    “Ooso ashikwa mukwabo nyi ntomboshi.”—1 Yowano 3:15.

    Twesha butaale na kwibulama

    “Ekumbe bubi, kita myanda ya kalolo, kimbuula butaale, webwimeene!”—Misambo 34:15.

    “Kikuba kya bululame mbeekikune mu butaale bwa baaba abakitshi mifubo ya butaale.”—Jaake 3:18.

    Suuka etombo

    “Yehowa ataluula mululame na mubi; mushikwe na sh’etombo.”—Misambo 11:5.

    “Twabilanga kwikala bi ntomboshi, sunga nkwambula bikitshîno byê. Mwanda Yehowa mmushikwe bikata bantu be bubi.”—Myeele 3:31, 32, EEM.

  • Kifuko

    Bwa kwikala na muloo mu kifuko

    Kookyela baledi boobe

    “Baana kookyelaayi beenutande, mwishina dya Mwanana; kukita byabya nyi mmwanda ulumbulukye. ‘Dinga [nemeka] nshoobe na nyinoobe,’ ngi eyi dya kwibedi dii na uno mulayilo: ‘Bwa’shi wekale na mwabi na mafuku afiime pa nsenga.’”—Beena-Efeeze 6:1-3.

    Longyesha bana boobe kalolo

    “Tanukolomonanga bana benu mu kipaso kya kwibakwatshisha nsungu ooo. Nwibakudishe mu buludiki na mu elango dya Yehowa.”—Beena-Efeeze 6:4, Kilombeno kipya.

    “Tanukolomonanga bana benu tala bakenyongola.”—Beena-Kolose 3:21, Kilombeno kipya.

    Ikala na kifulo na kaneemo kwi mwina dibaka noobe

    “Ooso a kwanudi e na kya kufula mukashi aaye bu byaadi mwifule aye nabeene, mukashi naamu anemekye mulunda aaye.”—Beena-Efeeze 5:33.

  • Mutshi

    Bwa kulama nsenga

    Pa mwanda wa kulwishibwa kwa nsenga mu mishindo ilekeene mu Isaleele a kala, Bible akula shi: “Nsenga ngisabuulwe [ngilwishibwe] kwi beemushaale, . . . Beemushaale abamono mpombo.” (Yeeshaya 24:5, 6) Efile Mukulu akyebe kubutula baaba bakwete kulwisha nsenga. Na “kulwisha baaba abalwisha nsenga.” (Bifumbulwe 11:18, Kilombeno kipya) T’akukakutshikwa kiimu bwa bikitshiino byabo nya.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu