Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w21 Mweshi wa 10 esak. 29-31
  • 1921—Takudi bipua lukama

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • 1921—Takudi bipua lukama
  • Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2021
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • BALUNGUDI BASHA ESHIMBA DINYINGIE
  • KUILONGIELA PA BUPENKA NA KULONGA KUA MU KIFUKO
  • MUKANDA UPIA!
  • MUDIMO WI KUMPALA
  • Kukita myanda yabetutekye kwi Yehowa akwitupetesha myabi
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehova (Kya kulonga)—2017
  • 1922—Takudi bipua lukama
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2022
  • 1923​—⁠⁠Takudi bipua lukama
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2023
Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya kulonga)—2021
w21 Mweshi wa 10 esak. 29-31

1921—Takudi bipua lukama

“MUDIMO kinyi wi pabuao autungu kukita bukidibukidi, wi kumpala kuetu kino kipua?” mu Kitenta kya Mulami kia 1/1/1921, nyi mubabadi bele balongi ba Bible luno lukonko. Lualulo atuilupete mu Yeeshaya 61:1, 2, a lwi batentekiesha mudimo wabo wa kulungula mukandu wi buwa. ‘Muanda Yehowa mmushingye mwimu wa buu musangulwe aaye, mmuntume mu kutwadila beyishe . . . , mukandu wa muloo, mmuntume bwa kuukisha kipwa kya kalolo ka Mwanana na efuku dya kangobongobo k’Efile Mukulu etu.’

BALUNGUDI BASHA ESHIMBA DINYINGIE

Bua kulombasha mudimo wabo bibadi abitungu’shi balongi ba Bible bekale na eshimba dinyingie. Tababadi balombene kulungula “mukandu wa muloo” kui beyishe nya, anka babadi balombene dingi kulungula pabitale “efuku dia kangobongobo” kui bantu ba ntomboshi.

Mukuetu John Hoskin, badi mushale mu Canada balunguile mukandu wi buwa na eshimba dinyingie sunga bibadi munkatshi mua kubinguabingua. Mu kipungo kia printemps mu 1921, mukuetu John Hoskin badi mufumankane na ungi pastere a ba méthodiste. Abanga kuisamba naye pakuamba’shi: “Abitungu muisambo wetu pabitale Bible wikale ausankisha, sunga tuekala na mianda ilekene tuibalombene kubanga na kupudisha muisambo wetu mu butaale na kutentekiesha’shi tui ba kuuku.” Anka bino ntambikitshikie nya. Mukuetu Hoskin atentekiesha’shi: “Tubakuile nka minite ipela yawa pastere nkutuela mu nshibo kukupila kiibi bi bukopo binadi muambe na’shi lumueno lua kiibi alutanyika.”

Yaawa pastere mbanduguile’shi “buakinyi tue mulombene kuenda kui bantu bashi bena Kidishitu okebalambukisha?” Mukuetu Hoskin balamine edimi diaye, anka pa kukatuka bakuile aye nabene’shi, ‘Napushanga’shi nkuete kuakula na muntu mulombene kuntemesha!’

Na dingi, nsaa ibadi yawa pastere a ba méthodiste alambukisha mu kipuilo kyaye batungunukile na kuakula mukuetu Hoskin mianda ibubi. Mukuetu Hoskin atentekiesha’shi, “badimuishe bena kipuilo kiaye na kulungula bantu’shi ami ne mulamalama shekeele dingi mu diadia eumbo kashaa abadi balombene kuasa mpa na masashi.” Anka bino kibakuile uno muntu ntambimuimikie nya, batungunukile nka na kulungula mukandu wi buwa na badi mutushe bipeta bi buwa. Bakuile’shi: “Nadi mupete muloo wa kulungula mukandu wi buwa ngofu mu yaya mbalo. Bangi bantu babakanyine bamba’shi, ‘Nauku’shi we muntu Efile Mukulu!’ na babatekiele bua’shi su nakumina mbakuashe tala nakienga kintu su kimune.”

KUILONGIELA PA BUPENKA NA KULONGA KUA MU KIFUKO

Bua kukuasha bantu abakumina kulonga bua’shi bende kumpala mu kikudi, balongi ba Bible babadi abalondo programe ababadi batushe mu Réveillez-vous ! ababadi abetanyina bu L’Âge d’Or.a Mu badi nkonko ya mu Bible ibadi ayakuila pabitale ba nsongua na ibadi ilombene ba nambutuile kuisambila na bana babo. Ba nambutuile babadi “abaipusha bana babo ino nkonko bua’shi bebakuashe bapete ngalulo ya mu Bible.” Kubadi ingi nkonko bu luno, “Bible ena mikanda bungi kinyi?,” na angi malongiesha akitako pabitale Bible. Ingi nyi bu luno, “Muina Kidishitu oso a binyibinyi mulombene kutengiela kungi kubinguabingua kua ingi mishindo su?,” babadi abakuasha ba nsongua buabadia kuikala balungudi basha mashimba anyingie.

Kubadi nkonko ya mu Bible na ngaluulo ya baba bapue kupeta kiuukilo kibungi kia mu Bible, na ngaluulo ibabadi balombene kupeta mu mukanda wa Études des Écritures (volume 1). Binunu bia bantu babadi ababadika babadi bapete bukuashi ku uno programe, anka Âge d’Or a mu le 21/12/1921, bakuile’shi ino programe yoso ibidi tayikatungunuka kuaka nya. Bwakinyi kubadi kuno kushintuluka?

MUKANDA UPIA!

Mukanda wa Harpe de Dieu

Mutuuto wa karte wi na bipindi bia kubadika

Ma karte e na nkonko

Bakuetu babadi abakunkusha babapushishe’shi bantu bena lukalo lua kulonga Bible mu mushindo ulumbule kalolo. Ku nfudilo mukanda wa, La Harpe de Dieu ubadi utukie mu mueshi wa 11/1921. Bantu babadi bakumine uno mukanda babefundishe bua’shi be balongieshe Bible ku bukuashi bua uno mukanda. Kuno kuilongiela kubadi kukuashe bantu buabadia kulonga pabitale “mpango ya Efile Mukulu ya kupa bantu muwa wa ikalaika.” Babeufubishe naminyi?

Nsaa i muntu apete uno mukanda badi apete na karte ka esaki, kabadi bafunde mushindo wadia kubadika. Lubingo alulondo babadi abapete karte ke na nkonko imene pa kipindi kiabamupele bua kubadika. Ku nfudilo kua karte babadi abalesha kipindi kiokebadikila bua lubingo alufiki.

Ku lubingo loso mu mbingo 12, mulongi badi apete karte kapia kabamutumina kui mukunkushi a kalasa ka bufumu mu kakongie. Kunyima babadi abatumina boso be mu kakongie, na baba babapu kukula na be na bukome kua mbidi muyile mianda yabadi nayo. Bu kileshesho Anna K. Gardner a mu Millvale Pennsylvanie, mu États-Unis atentekiesha’shi: “Nsaa ibatukile uno mukanda wa Harpe de Dieu ubapele Thayle mukuetu mukashi badi mulemane mudimo wi bungi wa kukita, badi atumu ma karte a nkonko lubingo loso.” Nsaa ibadi uno muntu apu kuilongiela ungi mukuetu a mu kakongie badi a mutembela bua’shi a mukuashe, na alongie naye bi bungi pabitale Bible.

Thayle Gardner mushale mu nkuasa aye abishetshi

MUDIMO WI KUMPALA

Ku nfudilo kua kipua, mukuetu J.F. Rutherford batumine mukanda kui bena kalasa boso. Bafundile’shi “bulungudi bua mukandu wa Bufumu buabadi bakite kino kipua mbukile buabakita kipua kioso kia mudimo wa kuumbula.” Pabadi munangushene kumpala bakuile’shi, “Ku ki mudimo wi bungi wa kukita. Tunyingisheyi bangi bantu bafikie bebungie kuatudi ku uno mudimo aufuisha miabi.” Binyibinyi balongi ba Bible babakitshine nka biabia bibakuile. Mu kipua kia 1922 babadi balungule mukandu wa Bufumu na eshimba dinyingie kukila bingi bipua bioso bia kumpala mu mushindo wa kukaanya.

Ba kuuku baasha eshimba dinyingie

Balongi ba Bible babaadi abeleshena kifulo kia bu bana na bana pa kuikuashena. Babaadi ba kuuku baasha eshimba dinyingie “batandikue bua kuikala nabo mu mpombo ngub’oso,” nka bu abilesha ino mianda ayilondo.​—Nki. 17:17.

Mu dia Kabidi 31/5/1921 kubadi kutukie masaku akata ababadi betanyine bu Tulsa Race Massacre mu kibundi kia Tulsa, mu Oklahoma, mu États-Unis, kunyima kua’bo kukuata muntu fiita nkumuela mu lukano muanda wa’shi batombokiela muana mukashi musungu. Pabafumankene kisaka kia basungu kikile pa 1 000, na kisaka kipela kia bantu bafita bua kulua ngoshi, yaaya ngoshi ibatamine lubilolubilo mu kartie ka Greenwood, bayiba mu mashibo na makashinyi akile pa 1 400 na kuiashiika kaalo. Bantu babafuile babadi baukibue, babadi 36, anka bungi bunabene bubadi bukile pa nkama isatu.

Mukuetu Richard J. Hill, mulongi a Bible muntu fita badi mushalele mu kartie ka Greenwood, alondo kibakitshikile: “Diadia efuku ku kiolua dibatukile wawa muanda, tubadi atulongo Bible nka bu biatukitaa pa kiubishi. Kunyima kua kulonga, tubapushishe masashi aadidi munkatshi mua kibundi. Masashi abaadi aadidi mpa na munkatshi mua bufuku.” Mu dia Kasatu ku nakashika, muifuku dia 1/6, muanda ubatamine ngofu. “Bangi bantu babafikile bamba’shi su anukimbi mbalo ya kufuamina, ndayi bukidibukidi mu Nshibo ya Kikongeno.” Biabia mukuetu Hill na mukashi aaye na bana baaye batano, abasukiile mu Nshibo ya Kikongeno ya mu Tulsa. Kuakua kubaadi bantu bafita balume na bakashi bafikie ku 3 000, babaabadi batule kui Balami beumbo, babaadi kuanka bua kutuula bulongame.

Anka mu yaaya nsaa imune, mukuetu Arthur Claus, baadi musungu batshile kitshibilo n’eshimba dinyingie. “Nsaa ibaabadi abayibi mu mashibo na makashinyi na kuiashika, mu kartie ka Greenwood, natshile kitshibilo kia kuenda kuanka bua’shi nkamone su kuuku ande Hill e biya.”

Mukuetu Arthur Claus alongiesha be na kalasa 14 buabadia kulonga bi bungi pabitale Bible, na kuete kufubisha mukanda Harpe de Dieu

Panafikile ku nshibo ya mukuetu Hill, nadi mumone nkungishanyi naye badi musungu mmukuate mputu. Uno nkungishanyi, badi kuuku a mukuetu Hill, bapuandikishe’shi Arthur ngumune a ku bano bantu batukuete kulua nabo ngoshi. Baadi mumuipushe n’eyi di bukopo’shi: “Buakinyi bofiki pano?”

Arthur atentekiesha’shi: “Su namupeele lualulo lushi buwa, badia kungasa nadi mumushinkamiishe’shi. Naadi kuuku a Hill na, nadi nafiki ku nshibo kuaye nsaa yoso.” Arthur na nkungishanyi naye abadi bobeshe ku kaluila lupango lua Hill nsaa ibatuelele bu ngifi mu kibundi.

Nka paapa, Arthur baadi musangane’shi mukuetu Hill na kifuko kiaye babaadi ku Nshibo ya kikongeno. Arthur balunguile bantu bafita’shi tanukatukanga pano kushi matalua a General Barrett, mukata abadi batuule. Arthur atentekiesha’shi: “Bibaadi bukopo bui moo bua kuenda mu kuisamba na géneral. Panamulunguile bi lukalo luande bangipuishe’shi: ‘Okiebe kulama kino kifuko na kuikipuila nkalo yakio?’ Nadi na muloo wa kumualula’shi, oolo.”

Pabapetele mukanda aumupa matalua, Arthur bayile lubilo ku Nshibo ya kikongeno. Balesheshe bangi bakata wawa mukanda wa matalua abo nkukanya nkuamba’shi: “Uno mukanda abewele kiala kui général nabene! Ouku’shi nobe muntu a kumpala bata muntu pano lelo?” Arthur na mukata a basalayi abayile bakamona mukuetu Hill na kifuko kiaye. Akupu abo boso nkukamina mu motoka wa Arthur nkuenda ku nshibo.

“Atue boso tui mumune muanda tui belambule kui Efile Mukulu.”

Mukuetu Claus badi mushinkamishe’shi mukuetu Hill na kifuko kiaye bena mbidi bukome. Nsaa ibabamuene eshimba dinyingie dia mukuetu Claus na kifulo kiaye kia bu bana na bana bangi bantu babaadi bakanye ngofu. Arthur alombasha’shi: “Nkungishanyi badi mulame bintu bia mukuetu Hill baadi mubangie kunemeka ba Temue ngofu kukila bibadi ebanemeka kumpala. Bangi bantu babaadi bakumine bia binyibinyi muanda abasangene’shi munkatshi muetu ta mui ntondo y’ekoba na’shi boso buetu tui nka mumune takui bantu bakile bakuabo, atue boso tui mumune muanda tui belambule kui Efile Mukulu.”

a L’Âge d’Or ababadi abaitanyina bu Consolation mu 1937 na bu Réveillez-vous ! mu 1946.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu