MUISAMBO WA KULONGA 51
Peta butaale nsaa yodi mu nkalakashi
“Eshimba dyenu tadikalakashwanga sunga kwikala na moo.” —YO. 14:27, Kilombeeno Kipya 2014.
LOONO 112 Yehowa Efile sha kufukama
KI’ABAKUILA MUANKAa
1. “Butaale bu’Efile Mukulu” nkinyi, na mmushindo kinyi watudi balombene kupetela bukuashi ku buanka? (Bena-Fidipe 4:6, 7)
KUI bungi butaale buabash’abawuku kui bantu ba mu ino nsenga. Nyi “mbutaale bw’Efile Mukulu,” butaale abufiki mu kuikala mu kipuano ki buwa na Nshetu e muiyilu. Su tui na butaale bu’Efile Mukulu, atuipusha mu bulami. (Badika Bena-Fidipe 4:6, 7.) Atusangelaa kuikala mu kipuano na bangi bafule Yehowa. Na dingi atusangelaa kipuano kia pa bupenka “n’Efile Mukulu sha-butaale.” (1 Tes. 5:23) Su atuuku, atukulupila, na kukookiela Nshetu, butaale bu’Efile Mukulu abutaadisha tuinyongoshi tui muishimba dietu nsaa y’atupete mianda ayitukalakasha.
2. Buakinyi abitungu tushinkamishe’shi tui balombene kupeta butaale bu’Efile Mukulu?
2 Mu binyibinyi tui kupeta mushindo wa kuikala mu butaale bu’Efile Mukulu nsaa y’atufumankana na nkalakashi i bungi bu bipupa bi bukopo, masaku aatukila ku bintu bipangibue, ngoshi ya miilo, sunga kubinguabingua? Muanda su ngumune wa ku ino mianda, ta wi nukuatshishanga moo. Yesu bapeele balongi baye dino elango’shi: “Eshimba dyenu tadikalakashwanga sunga kwikala na moo.” (Yo. 14:27, Kilombeeno Kipya 2014) Na muloo ooso, bakuetu balume na bakashi mbalonde dino elango dia Yesu. Ku bukuashi bua Yehowa, mbapete ngobesha ya kupeta butaale bua kukambila nkalakashi yabo i bukopo.
BIA KUPETA BUTAALE NSAA YAKUDI KIPUPA KI BUKOPO
3. Mmushindo kinyi wi kipupa sunga maladi bishimishe butaale buetu?
3 Kipupa sunga maladi mbilombene kushintula nshalelo eetu ooso nka musuusa umune. Tubande kutala bukitshishi buinabo kipupa kia Corona-virus kui bantu be bungi. Bantu balongie abalesha’shi bantu be bungi lelo uno, abakula’shi mbapete lukalakashi lua kulaala mu kino kipupa kia Corona-virus. Kino kipupa nkifikie na nkalakashi i bungi kui bantu, bu tuinyongoshi tui bungi, kukalakashua mu binangu, kutoma maalua na bintu abikoluanaa, bukielo munkatshi mua kifuko, mpaa na kutompa kuiyipaa, su kino kipupa ki mbalo yodi mushaale, mmushindo kinyi oodi mulombene kuleka kuinyongola na kupeta butaale bu’Efile Mukulu?
4. Buakinyi kuuka butemuki bua Yesu pabitale mafuku a ku mfudiilo abuitupa butaale?
4 Yesu baadi mubadiile kutemuka’shi mu mafuku a ku mfudiilo akukekadika bipupa bia mikumbo bipalakane, “mu mambalo e bungi.” (Luk. 21:11, Kilombeeno Kipya 2014) Kuuka bino kui kuituikasha na butaale naminyi? Nsaa y’atumono bipupa bia mikumbo t’abitukaanyisha nyaa. Atuuku’shi mianda ikuete kukitshika nka biabia bibakuile Yesu. Tui na kabingilo kakata ka kulonda elango diabapa baaba booso bakuete kushaala mu mafuku a ku mfudiilo kui Yesu adiamba’shi: “Dimukayi tanukalakashwanga.”—Mat. 24:6, Kilombeeno Kipya 2014.
Kuteemesha Bible mukobolue e nkukuasha bodia kupeta butaale bua mu binangu nsaa yoodi mu kipungo kia kipupa (Tala kikoso 5)
5. (a) Mu kuipushena na Bena-Fidipe 4:8, 9, nkinyi kiatudi balombene kuteka nsaa y’atufumankana na kipupa kia mukumbo? (b) Kuteemesha Bible abadi bakobole mu mayi kui nkukuasha naminyi?
5 Bipupa mbilombene kuitupa tuinyongoshi tui bungi na moo. Bino mbifikile mukuetu mukashi abetanyina bu Desi.b Kunyima kua masaba aaye, mukuabo, mpaa na doktere kufua na Corona-virus, babangile kutshiina’shi nkilombene kumuambukila aye nabene, aye namu akambukisha nyinaye baapu kununupa. Na dingi kino kipupa kibaadi kituule mudimo waye mu masaku, muanda baadi eyipusha mushindo wadi mulombene kupeta makuta a kuula bidibua na kufutshila nshibo. Baadi mukalakashue ngofu pabitale ino mianda bibaadi akutua mpaa na tulo bufuku. Anka Desi baadi mupetuule butaale buaye. Mmushindo kinyi? Baadi mutekie Yehowa bua’shi amupe nka penda butaale na buadia kuikala anangushena ku mianda i buwa. (Badika Bena-Fidipe 4:8, 9.) Baadi apusha Yehowa amulungula ku bukuashi bua Bible mukobolue. Desi alombasha’shi: “Kuteemesha Bible abadi bakobole mu mayi nkutaadishe tuinyongoshi tuande na nkuntentekieshe bi lusa lua Yehowa kuandi.”—Mis. 94:19.
6. Kuilongiela pa bupenka na kutuela mu bisangilo mbilombene nkukuasha naminyi?
6 Nsaa yatudi mu kipupa ki bukopo, t’abikalaa bibofule misuusa yoso buatudia kukita mianda bu bi’atuiyikitanga kumpala, anka bino ta bikukutshishuanga kuibadikila koobe ku’efuku dioso na kutuela kua mu bisangilo. Mianda ya mu nshalelo y’opete mu mikanda yetu sunga mu ma video, ayikutentekiesha’shi bakuenu balume na bakashi bakuete kulama lulamato luabo sunga mbiabakuete kupeta nkalakashi i mumune. (1 Mp. 5:9) Bisangilo abikukuasha bodia kunangushena pabitale mianda ayinyingisha y’opete mu Bible. Abikupa dingi mushindo odia kunyingisha bangi na kuinyingisha obe nabene. (Lom. 1:11, 12) Su bonangushena pabitale mushindo ubaadi Yehowa mukuashe bangi balanguidi baye nsaa ibaabadi na maladi, ibaabadi na moo, sunga ibaabadi bupenka, lukumiino loobe alunyingishibua na oshinkamisha’shi akukuatshishena namu nobe.
7. Ndilongiesha kinyi diatudi balombene kulongiela kui Yowano mutumibua?
7 Ekitshishe bua kuikala wesamba na bakuenu balume na bakashi. Kipupa ki bukopo ki kuteka’shi tuikale atushaala kula na bakuetu sunga bekala balanguidi netu. Mu nsaa i bino, we mulombene kuipusha nka bu bibaadi abipusha Yowano mutumibua. Baadi akumiina kumona kuuku aaye Gayuse mpala kua mpala. (3 Yo. 13, 14) Anka ingi nsaa, Yowano baadi musangane’shi ta baadi mulombene kumona Gayuse. Ngi buakinyi Yowano baadi mukite muyile ngobesha yaye, paye kufundila Gayuse mukanda. Su osangana’shi misuusa yoso ta mbibofule biodia kutembela bakuenu balume na bakashi mpala kua mpala, tompa kuibetenyina ku telefone, ebetanyine ku appele-video sunga kuibafundila mesaje. Su buekala wesamba na bakuenu bena Kidishitu, wepusha mu bulami na mu butaale. Esambe na bakulu su opusha tuinyongoshi, na okumiine kunyingishibua kuabo kua kifulo.—Yesh. 32:1, 2.
PETA BUTAALE NSAA YODI KUMPALA KUA MASAKU AATUKILA KU BINTU BIPANGIBUE
8. Masaku aatukila ku bintu bipangibue ngalombene kushimisha butaale boobe naminyi?
8 Su toodi mupete namu kuula kua meema, kutshinkatshinka kua nsenga, sunga kaalo, bino mbilombene nkufimisha tuinyongoshi tuibungi kunyima kua ino mianda yoso, na ntulombene kukutua kupua bukidi. Su we mushimishe bantu boodi mufule, nshibo yobe ngiluishibue, we mulombene kupeta kinyongua kikata, kutshoboloka, pangi na nsungu i bungi. Bino t’abilesha’shi we mufule bintu bia ku mbidi ngofu sunga’shi boshimisha lukumiino nyaa. Pa muanda wa’shi bokidi mu bitompuanga bi bukopo, bangi mbalombene kutengiela’shi okite kintu ki bubi. (Yob. 1:11) Anka, sunga opeta ino mianda ayikuinyongosha, we mulombene kupeta butaale. Mmushindo kinyi?
9. Nkinyi kibakuile Yesu bua kuitulumbuula bua masuku aatukila ku bintu bipangibue?
9 Tentekiesha mianda ibaabatemukile kui Yesu. Bangi bantu abanangushena’shi ta mbalombene kupeta masaku aatukila ku bintu bipangibue, anka atuuku’shi akukakitshika angi masaku aatukila ku bintu bipangibue mu kipungo kietu, na tui balombene kufumankana nao, na ngalombene kuitukitshikila dingi efuku. Yesu balunguile balongi baye’shi akukekala “kutshinkakana kukata kwa nsenga,” na angi masaku aatukila ku bintu bipangibue mbilombene kumueneka kumpala kua’shi mfudiilo ifikie. (Luk. 21:11) Yesu batemukile dingi’shi mu mafuku aafiki, bantu “t’abakaneemeka dingi miya,” bino mbia binyibinyi muanda atumono bibeshi, buntomboshi, na ngoshi ya ba teroriste. (Mat. 24:12, NWT) Na Yesu ta muakule’shi ino mpombo yoso ayikafikila nka bantu babadi basumbushene kui Yehowa nyaa. Mu kuilekeena na biabia, bafubi be bungi ba Yehowa baasha lulamato nabo namu mbapete masaku aatukila ku bintu bipangibue. (Yesh. 57:1; 2 Kod. 11:25) Yehowa ta mulombene kuitukaluila mu kilengieleshi ku masaku ooso aatukila ku bintu bipangibue nyaa, anka etupa kioso kiatudi nakio lukalo buatudia kushaala bawumiine na mu butaale.
10. Buakinyi kuilumbuula kubanga binobino ku masaku aatukila ku bintu bipangibue nkileshesho kia lukumiino? (Nkindji 22:3)
10 Abiketubofuila bua kushaala baumiine nsaa ayimueneka muanda wa mu kimpulunkamba su tuibaate mpango kumpala ya kuilumbuula bua kuuka kia kukita. Biabia kuno kuilumbuula akulesha’shi tubashimisha lukumiino mui Yehowa su? Nya ta mbiabia nya. Mukuilekeena na biabia, kuilumbuula ku masaku aatukila ku bintu bipangibue, akulesha’shi tui na lukumiino na tuibakulupile mu ngobesha yaye ya kuitukaluila. Mu mushindo kinyi? Eyi di’Efile Mukulu aditukuasha buatudia kuilumbuula bua masaku aatukila ku bintu bipangibue. (Badika Nkindji 22:3.) Kukidila ku miisambo i mu Kitenta kia Mulami na ma Réveillez-vous !, bisangilo bia kakongie, na ku mikandu ipya, ndumbuluilo a Yehowa muitulungule misuusa ibungi bua kuilumbuula pabitale mianda ya mu kimpulunkamba.c Atukulupilaa mui Yehowa su? Su mbiabia abitungu tulonde dino elango binobino, kumpala kua’shi masaku aatukila ku bintu bipangibue amuenekie.
11. Tubalongiela kinyi ku kileshesho kia Margaret?
11 Tutaluuleyi muanda umone ungi mukuetu mukashi abetanyina bu Margaret. Mbulamatadi baadi mumutumine eyi bua’shi akatukie ku nshibo yaye muanda kaalo kabaadi akakiebe kutuuka mu kibundi. Bantu bebungi babaadi abasuuku booso pamune, miotoka ibaadi bungi mu kilayi, na eshinda dibaadi dishikie. Pa muanda wa’shi kubaadi miishi i bungi muiyilu, Margaret tabaadi na mushindo wa kutuuka mu motoka waye. Ngi buakinyi bapandile, muanda baadi muilumbuule. Batadile ku karte aye nkulonda dingi eshinda buadia kupeta eshinda diadia kusukila mu kibundi kiabo. Aye ngi baadi muleshe bantu eshinda dia kulonda kumpala buabadia kumona mushindo wa kupanda nsaa ya muanda wa mu kimpulunkamba. Atutumbula Margaret pa muanda wa kuilumbuula kuaye, muanda mupande ku ano masaku.
Kuilumbula kumpala, nkulombene nkukuasha bodia kupanda ku masaku aatukila ku bintu bipangibue (Tala kikoso 11)d
12. Buakinyi abitungu tulonde buludiki buabetupa kui ndubuluilo a Yehowa bua kupaasha miuwa yeetu?
12 Bua kuitukaluila na kupaasha miuwa yetu, bakata ba mbulamatadi mbalombene kuituteka buatudia kukokiela muiya awamba’shi tanutukanga nsaa kampanda, na kukatuka, sunga kulonda bungi buludiki. Bangi bantu abekalaa na lotoolo lua kukokiela, sunga’shi bangi namu abalongielaa muanda abakiebe kupudisha mianda yabo banabene yabadi nayo. Bena Kidishitu namu mbalombene kukita kinyi pa uno muanda? Bible etulungula’shi: ‘Pa mwanda wa Nfumu, nukôkyele ese sha matalwa a pano pa nsenga, kwamba’shi, nfumu e pa nundu, yawa e na matalwa akile a boso, na ba nfumu baadi mutuule.’ (1 Mp. 2:13, 14, EEM) Ndumbuluilo a Yehowa kuete etupa dingi buludiki abuitukuasha bua kupaasha miuwa yetu. Bakuete kuituteka nsaa yooso kui ndumbuluilo buatudia kupa bakulu ma numero eetu a ma telefone, na kuibalungula ingi mianda itutale, bua’shi nsaa ya muanda wa mu kimpulunkamba bamone bia kuitukimba. Obe namu we mukite bino su? Tui kupeta buludiki pabitale mbalo ya kusuukila, kukatuka, sunga kupeta bulungantu bua kupeta bintu bia kuitukuasha, sunga mushindo watudi balombene kukuasha bangi. Su tuakutua kukokiela, tui balombene kutuula muwa wetu na muwa wa bakulu mu masaku. Tentekieshayi’shi bano bana balume basha lulamato bakuete kuinulama. (Eb. 13:17) Margaret afudiisha’shi: “Ne mukumiine’shi kulonda buludiki bua bakulu na bua ndumuluilo nkupaashe muwa wande.”
13. Nkinyi kikuashe bena Kidishitu be bungi balekie mashibo aabo bua kulama muloo na butaale?
13 Bakuetu be bungi balume na bakashi balekie mashibo aabo na bapete ino mianda ya masaku aatukila ku bintu bipangibue, sunga ya ngoshi mbekitshishe na muabo mooso buabadia kuiubidishena na nshalelo aabo mupia na kukita bi bungi mu mudimo wa Yehowa. Anka bu bena Kidishitu ba kumpala babaadi bapete kubinguabingua kui bukopo babaadi batungunukie “abend’awukishanga mukandu wibuuwa” y’Eyi di’Efile Mukulu. (Bik. 8:4) Kulungula mukandu wi buwa kubaadi kuibakuashe bua kutuula binangu biabo ku Bufumu na kuleka kutuula binangu ku nkalakashi ya mu nshaleelo. Bu kipeta babaadi balame muloo wabo na butaale buabo.
KUPETA MULOO MU KUBINGUABINGUA
14. Mushindo kinyi ulombene kubinguabingua kushimisha butaale buetu?
14 Kubinguabingua nkulombene kuitukutshishua bintu bi bungi bilombene kuitutuadila butaale. Tui na muloo na atusangala nsaa y’atuibungu pamune na p’atulungula mukandu wibuwa mu bulungantu na p’atukitshi mianda yetu yooso ya kuifuku n’efuku kushi moo wa kukuatshibua. Su tatuki na buno bulungantu booso, tui kubanga kuinyongola ngofu na kuikala na moo wa kilombene kukitshika kunyima. Kupusha bino ta kui bubi nya. Anka abitungu kuikala na budimu. Yesu balesheshe’shi kubinguabingua nkulombene kukokosha balongi baaye. (Yo. 16:1, 2) Biabia, mushindo kinyi watudi balombene kulesha’shi tui balame butaale buetu p’abetubingabinga?
15. Buakinyi ta tui balombene kutshina kubinguabingua? (Yowano 15:20; 16:33)
15 Eyi di’Efile Mukulu aditulungula’shi: ‘Biinyi byaabya baaba booso abakyebe kwikala been’Efile Mukulu mu buumune na Kidishitu Yesu abakabingwabingwa.’ (2 Tim. 3:12) Mukuetu mulume abetanyinaa bu Andrei baadi na mpaka ya kukumiina’shi, bafubi booso ba Yehowa mbalombene kupeta kubinguabingua, anka kunyima kuabo kukandika mudimo wetu muiumbo diabo. Baadi munangushene’shi tui Tumonyi tua Yehowa tui bungi muno. Mushindo kinyi ulombene bakata ba mbulamatadi kuitukuata atue booso? Anka pa mutue pa’shi bino biatuadila Andrei butaale, uno ngielelo aaye a binangu baadi mumutuadile tuinyongoshi tui bungi. Bangi bakuetu balume babaadi bakulupile nka mui Yehowa, tababaadi abanangushena namu’shi dingi efuku be kuibakuata nya. Babaadi baukie’shi dingi efuku be kuibakuata, anka tababaadi na tuinyongoshi bu tubaadi nato Andrei nya. Andrei baatshile kitshibilo kia kuambula binangu biabo, na kukulupila mui Yehowa. Kunyima kua kapindi kapeela bapetele butaale, na binobino e na muloo sunga biadi na ingi nkalakashi. Uno muanda umune ngulombene kuitufikila n’atue namu. Nsaa ibaadi Yesu etulungula’shi atukapete kubinguabingua, baadi dingi muitushinkamishe’shi, tui balombene kulama lulamato luetu.—Badika Yowano 15:20; 16:33.
16. Mbuludiki kinyi abutungu’shi tukookiele nsaa y’atupete kubinguabingua?
16 Su bayimika mudimo wetu sunga kuiukandika, tui balombene kupeta buludiki abufiki kui komite a filiale, na kui bakulu. Muanda bano bakuetu mbebatuule buabadia kuitukaluila na kushinkamisha’shi atutungunuka na kapeta bidibua bia mu kikudi, na abitukuasha buatudia kutungunuka na kulungula mukandu wibuwa, muyile ngobesha yeetu. Biabia ekitshishe bua kukookiela buludiki boopete sunga biekala’shi tuemuibupushe booso buakinyi mbebutushe. (Shak. 3:17) Na dingi tolungulanga bangi bantu mianda ya bakuetu balume na bakashi, sunga pabitale midimo ya mu kakongie, yabashi balombene kuiuka.—Mul. 3:7.
Nkinyi kilombene nkukuasha bua kupeta butaale sunga wekala mu kipungo ki bukopo? (Tala kikoso 17)e
17. Anka bu batumibua ba mu siekele a kumpala, nkitshibilo kinyi akitungu’shi tuikale nakio?
17 Kamune ka ku tubingilo tukata ka buakinyi Satana kuete alu na muilo wa Yehowa nka’shi, “muanda bakuete kulama miiya y’Efile Mukulu na abatuulu bu kamonyi pabitale Yesu.” (Kibaf. 12:17, NWT) Biabia tolekielanga Satana na ba demo baaye bua’shi bakutshinyishe. Lungula mukandu wibuwa, olongieshe bantu, muanda p’abetubingabinga abitutuadila muloo na butaale. Mu siekele a kumpala pabaadi bakata ba bena Yuda batum’eyi bua’shi bapeleshe batumibua’shi tabalungulanga mukandu wibuwa, baaba bana balume basha lulamato babaadi basangule bua kukookiela Efile Mukulu. Babaadi batungunukie na kulungula mukandu wibuwa, na uno mudimo ubaadi wibape muloo wi bungi. (Bik. 5:27-29, 41, 42) Binyibinyi, nsaa y’abemika mudimo wetu abitungu tuikale atulungula mukandu wibuwa mu bufiebufie. (Mat. 10:16) Biabia su tubekitshisha na muetu mooso atupete butaale abutuukila mu kusankisha Yehowa, na mu kutuusha mukandu aupaasha miuwa ya bantu.
‘EFILE MUKULU SHA-BUTAALE EKALE NEENU’
18. Nkinyi akitungu’shi tutentekieshe pabitale Nsulo ya butaale buatudi naabo lukalo?
18 Tuikaleyi bashinkamishe’shi sunga tuekala mu kipungo ki bukopo, tui balombene kuikala na butaale. Mu nsaa i bino abitungu tutentekieshe’shi butaale buatudi naabo lukalo nyi mbutaale bu’Efile Mukulu, na nka penda Yehowa nyi etupeeya buanka. Kulupila muadi nsaa y’opete bipupa bia mikumbo, masaku aatukila ku bintu bipangibue, sunga kubinguabingua. Shaala mulamate ku ndumbuluilo aaye. Tala nka kumpala, kui mianda i bungi ayikutengiela mu mafuku aafiki. Nsaa y’onukitshi bino, ‘Efile Mukulu sha-butaale ekale neenu.’ (Fid. 4:9) Mu muisambo aulondo atukaluula mushindo watudi balombene kukuasha bena Kidishitu neetu, bakuete kufumankana na mpombo, buabadia kupeta butaale bu’Efile Mukulu.
LOONO 38 Akakunyingisha
a Yehowa mmulee bua kupa baaba booso bamufule butaale. Butaale bu’abetupa kui Efile Mukulu nkinyi, na mmushindo kinyi watudi balombene kuibupeta? Mmushindo kinyi ulombene kuitukuasha butaale bu’Efile Mukulu nsaa y’atufumankana na bipupa bi bukopo, masaku aatukila ku bintu bipangibue sunga kubinguabingua? Uno muisambo aukaluula ku ino nkonko yoso.
b Angi mashina mbeashintule.
c Tala muisambo awamba’shi: “Catastrophes : des mesures qui sauvent des vies” mu Réveillez-vous ! No. 5 a mu 2017.
d BI MU BIFUATUULO: Mukuetu mukashi, muilumbuule kumpala, akatuka ku nshibo yaye pa nsaa ilombane.
e BI MU BIFUATUULO: Mukuetu mulume mushale mu mbalo yabadi bakandikie mudimo wetu wa bulungudi atungukuna na kulungula mukandu wi buwa mu bufiefie.