Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • w23 Mweshi wa 9 esak. 8-13
  • Ba nsongua: Anukakitshi kinyi na muwa wenu?

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Ba nsongua: Anukakitshi kinyi na muwa wenu?
  • Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2023
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • SANGULA BA KUUKU BE BUWA
  • ABITUNGU KUSHAALA MUIYISHE
  • TUNGUNUKA NA KUIFUBUILA PEEPI NA YEHOWA
  • BA NSONGUA: NUI BALOMBENE KUIKALA NA MULOO MU NSHALELO EENU
  • Yosyase baadi na ba kuuku bebuwa
    Longyesha bana boobe
  • Buakinyi abitungu tutshiine Yehowa?
    Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2023
  • Yoziase baadi mufule Muiya w’Efile Mukulu
    Malongiesha atulongiela ku miisambo ya mu Bible
  • Nfumu ebuwa a nfudiilo mu Isaleele
    Mukanda awitulondela myanda i mu Bible
Tala bibungi
Kitenta kia Mulami kia kulonga akilungula Bufumu bua yehowa (kia kulonga)-2023
w23 Mweshi wa 9 esak. 8-13

MUISAMBO WA KULONGA 38

Ba nsongua: Anukakitshi kinyi na muwa wenu?

“Lushingulwilo namu alukakulama.”—NKI. 2:​11, EEM.

LOONO 135 Yehowa shi: “Ikala na binangu mwana ande”

KI’ABAKUILA MUANKAa

1. Yoase, Oziase, na Yosiase babaadi bapete muanda kinyi wi bukopo?

BANDA kupuandikisha su ofika nfumu a muilo w’Efile Mukulu p’oki muana mukinga sunga po toodi bu nsongua! We kufubisha bukome na matalua oobe naminyi? Bible etulungula pabitale ba nsongua belekeenelekeene babaadi ba nfumu mu Yudeya. Bu kileshesho, Yoase baadi na penda bipua 7, Oziase na bipua 16, na Yosiase na penda bipua 8. Nangushena bibaadi uno mudimo bukopo! Sunga uno mudimo ta ubaadi obofule, Yehowa na bangi bantu babaadi bebakuashe buabadia kukita mianda i bungi i buwa.

2. Buakinyi bi na muulo kulonga pabitale kileshesho kia Yoase, Oziase, na Yosiase?

2 Sunga ta tui ba nfumu, tui balombene kulongiela malongiesha e na muulo ku bano bantu basatu ba mu Bible. Babaadi abaata bitshibilo bi buwa, kadi babaadi abaata dingi na bitshibilo bi bubi. Kukiila ku bileshesho biabo, atukamono buakinyi bi buwa kusangula ba kuuku be buwa, kushaala beyishe, na kutungunuka na kukimba Yehowa.

SANGULA BA KUUKU BE BUWA

Mukuetu mukashi munyingie mu kikudi apa mukuetu mukashi ki nsongua elango pabitale bilamba bi’abamono mu makashinyi. Ki popi kimune mbekifuadikie ka nkandio keepi, kingi namu mbekifuadikie nkandio mula.

Bi kuikala bibofule lelo uno bua kulonga kileshesho kia Yosiase pa kuteemesha elango dia ba kuuku be buwa (Tala kikoso 3, 7)c

3. Tshite-Muakuidi mukata Yekoyada baadi mukuashe nfumu Yoase bua kuata bitshibilo bi buwa naminyi?

3 Ambula bitshibilo bi buwa bia Yoase. Pa baadi ki nsongua Nfumu Yoase baadi muate bitshibilo bi buwa. Sunga mbibaadi te na nshaye, baadi alondo buludiki bua Tshite-Muakuidi mukata baadi na lulamato, Yekoyada. Yawa tshite-muakuidi baadi alongiesha Yoase nka bu muana aaye a kutanda. Pa muanda wa kileshesho kia Yekoyada, Yoase batshile kitshibilo kia kufubila Yehowa na kukuasha muilo buawudia kufubila namu n’awo Yehowa. Yoase baadi muate mpango ya’shi alumbuule ntempelo a Yehowa.—2 Mya. 24:​1, 2, 4, 13, 14.

4. Mmiabi kinyi y’atupete pa kufula na kukookiela mayi a kulonda a Yehowa? (Nkindji 2:​1, 10-12)

4 Su baledi boobe sunga ungi muntu akulongiesha bia kufula Yehowa na bia kuikala na nshalelo muipushene na mayi aaye a kulonda, bakupa kia buntu ki na muulo ukata. (Badika Nkindji 2:​1, 10-12.) Baledi be nkulongiesha mu mishindo i bungi. Tutaleyi bibaadi nshaye na mukuetu mukashi Katya mumukuashe buadia kuata bitshibilo bi buwa. Efuku dioso dibaadi nshaye ende mu kumutala ku kalaasa, babaadi abesambila pabitale kifundue kia kuifuku. Amba’shi: “Mianda yooso yatubadi atuisamba, ibaadi ayinkuasha bua kukambila nkalakashi inaadi nafumankana nayo diadia efuku dioso dishima.” Mianda y’abakulongiesha kui baledi bobe ayitukila mu Bible. Su obe okuete kuiyimona bu ayikukutshishua bulungantu bua kukita kioso ki’okumiina, nkinyi kilombene nkukuasha bua kukumiina buludiki buabo? Mukuetu mukashi Anastasia atentekiesha’shi baledi baye abaataa nsaa ya kumupatuluila buakinyi abamupa buludiki kampanda. Amba’shi: “Bino mbinkuashe bua kupusha’shi buno buludiki buabo, ta mbua kungiela mu lukano, anka mbua kunkaluila, muanda mbanfule.”   

5. Bikitshino biobe abikekala na bukitshishi kinyi kui baledi boobe na kui Yehowa? (Nkindji 22:6; 23:​15, 24, 25)

5 Su botumikila malango a mu Bible abakupa, oyikasha baledi boobe na muloo. Kintu ki na muulo ukata, osankisha Efilele Mukulu na onyingisha kipuano kiobe naye. (Badika Nkindji 22:6; 23:​15, 24, 25.) Tuno ntubingilo tui buwa atukukuasha biodia kuambula kileshesho kia Yoase pa baadi ki nsongua.

6. Kunyima kua Tshite-Muakuidi mukata Yekoyada kufua, malango kinyi abaadi Yoase muteemeshe? (2 Myanda 24:​17, 18)

6 Longiela ku bitshibilo bi bubi bia Yoase. Kunyima kua lufu lua Yekoyada, ba kuuku ba Yoase babaadi bamutakule bua kukita mianda i bubi. (Badika 2 Myanda 24:​17, 18.) Baadi muate kitshibilo kia kuteemesha malango a ba nfumu ba mu Yudeya, babaadi bashikue Yehowa. N’obe namu tue kukumiina’shi Yoase ekale na ba kuuku be biabia, muanda babaadi bamutakule bua kukita mianda i bubi. (Nki. 1:10) Mu kuilekeena na biabia, baadi muteemeshe malango aabo e bubi. Anka, pa baadi Sekadia mukuabo na Yoase mutompe kumutopeka, Yoase baadi mumuipayishe. (2 Mya. 24:​20, 21; Mat. 23:35) Uno muanda ubaadi bubi bukile! Yoase babangile na nshalelo e buwa, anka mu kapindi kapeela, bafikile muntu musumbule lukumiino na ntomboshi. Nfudiilo a bioso, bafubi baye aye nabene babaadi bamuipee. (2 Mya. 24:​22-25) Nshalelo aaye badia kuikala muilekeene su badia kutungunuka na kuteemesha Yehowa na booso babaadi bamufule. Mmianda kinyi yodi mulombene kulongiela ku kino kileshesho?

7. Mbanyi boodi mulombene kusangula bu ba kuuku? (Tala dingi kifuatulo.)

7 Dilongiesha dimune diatudi balombene kulongiela ku bitshibilo bi bubi bia Yoase ndia’shi, abitungu tusangule ba kuuku be na bukitshishi bui buwa kuatudi, kuamba’shi ba kuuku bafule Yehowa na abakumiina kumusankisha. T’abitungu’shi ba kuuku betu bekale nka batudi nabo mulongo nya. Tentekiesha’shi, Yoase baadi mukinga ngofu pe kuuku aaye Yekoyada. Pabitale kusangula kua ba kuuku eyipushe obe nabene’shi: ‘Ba kuuku bande mbalombene kunkuasha bua kunyingisha lukumiino luande mui Yehowa? Abanyingishaa bua kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda a Efile Mukulu su? Abakulaa namu pabitale Yehowa na bia binyibinyi biaye su? Bakuete kulesha’shi mbakutue kaneemo bua mayi a kulonda a Efile Mukulu su? Abekalaa n’eshimba dinyingie bua kuntopeka pankitshi bilubilo, su abandungulaa nka penda mianda yankumiina kupusha?’ (Nki. 27:​5, 6, 17) Mu binyibinyi, su ba kuuku boobe ta mbafule Yehowa, t’abitungu’shi wekale nabo nya. Anka su we na ba kuuku bafule Yehowa, elamatshishene nabo, muanda abakakukuasha bua kukita mianda i buwa!—Nki. 13:20.

8. Nsaa y’ofubisha internete abitungu onangushene pabitale mianda kinyi?

8 Lelo uno kui mishindo i bungi i buwa ya kuisamba na ba kuuku betu sunga kifuko kietu ku internete. Sunga bantu be bungi bakuete kufubisha ino mishindo, bua kudila kukaanyisha bangi, abeele ma foto sunga ma video a bintu biabadi bawule sunga biabadi bakite. Su okuete kufubisha ino mishindo eyipushe obe nabene’shi: ‘Akintakula bua kuela bintu ku internete mbua kukaanyisha bangi su? Kepatshila kande nka kukimba kunyingisha bangi su nka kudila’shi bantumbishe? Nalekieelaa namu mmueneno a bangi bua’shi ekale na bukitshishi ku ngielelo ande a binangu, mu ngakuilo, na ku bikitshiino biande mu mushindo wi bubi su?’ Mukuetu Nathan Knorr, baadi mufube bu muina Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu, baadi mutuushe dino elango amba’shi: “T’okimbanga bia kusankisha bantu. Su b’okitshi biabia, t’osankisha muntu su ngumune. P’osankisha Yehowa, okasankisha dingi mpaa na baaba booso bamufule.”

ABITUNGU KUSHAALA MUIYISHE

9. Yehowa bakuashiishe Oziase buadia kukita kinyi? (2 Myanda 26:​1-5)

9 Ambula bitshibilo bi buwa bia nfumu Oziase. Nfumu Oziase pa baadi ki nsongua, baadi muiyishe. Balongiele bia “kutshiina Efile Mukulu a biinyibiinyi.” Yehowa namu baadi mumuelele miabi i bungi munda a bipua biaye 68. (Badika 2 Myanda 26:​1-5.) Oziase baadi mubutule beshikuanyi be bungi ba ingi miilo babaadi abalu na Yelusalema, na aye nkushinkamisha’shi Yelusalema kuete alamibua kalolo. (2 Mya. 26:​6-15) Oziase baadi mushinkamishe’shi baadi na uno muloo ooso muanda Efile Mukulu ngi baadi amukuasha bua kuibikita.—Mul. 3:​12, 13.

10. Mmianda kinyi ibaadi ifikile Oziase?

10 Longiela ku bitshibilo bi bubi bia Oziase. Nfumu Oziase babaadi bamutuule buadia kulungula bangi akitungu kukita. Bino bibaadi bilombene kumutakula buadia kunangushena’shi e na bulungantu bua kukita kioso ki’akumiina su? Nya, dingi efuku Oziase batshile kitshibilo kia kuenda mu kutuela mu ntempelo a Yehowa, na kuitatula kooso aye nkutompa kushiika musengo wa kabanda ku kilambuilo, aku namu ba nfumu ta babaadi na matalua a kukita biabia. (2 Mya. 26:​16-18) Pa batompele tshite-muakuidi mukata Azaria kumutopeka, Oziase bafiitshile munda ngofu. Bi malua, muanda Oziase ta mmufubile dingi Yehowa na lulamato nya, ngi buakinyi Yehowa namu baadi mumunyokie aye nkukumba maladi a nsudi. (2 Mya. 26:​19-21) Su badia kutungunuka na kuikala muiyishe, badia kuikala na nshalelo e buwa!

Bifuatulo biabadi basangie: 1. Mukuetu mukashi kuete eele luteko kumpala kua’shi akaamine ku kiakuilo ku kikongeno ki’efuku dimune. 2. Mukuetu mulume kuete ebeele nkonko. 3. Mukuetu mukashi alusha tumbo yooso kui Yehowa, apamutumbula bangi kunyima kua kikongeno.

Pamutue wa kuitumbisha atue banabene bua biatukuete kukita, abitungu tutumbishe Yehowa bua ngobesha yatudi naayo ya kuibikita (Tala kikoso 11)d

11. Nkinyi kilombene kuitukuasha bua kushaala beyishe? (Tala dingi kifuatulo.)

11 Pa bapetele Oziase matalua e bungi, baadi muiluankane’shi Yehowa ngi baadi Nsulo ya buabua bukome buaye na bupeta bibaadi nabio. Abitulongiesha kinyi? Abitungu tutentekieshe’shi Yehowa ngi kuete etupa bintu bioso bi buwa biatudi nabio na biatukuete kusangeela mu nshalelo eetu na mu mudimo waye. Pamutue pa kuitumbisha bua mianda ya tukuete kulombasha, abitungu tutumbishe Yehowa bua ngobesha yadi muitupe bua kuibikita.b (1Ko. 4:7) Abitungu tuikale beyishe pa kuuka’shi tui bantu bashi bapuidikie na tui balombene kunyokibua. Ungi mukuetu mulume e na bipua bifikie ku 60 bafundile’shi: “Ne mulongie biansha kuiata na muloo ami nabene ukilekile nsaa y’abampa dinyoka bua bilubilo biande ami nabene biandi mukite. Anka nekitshishaa buandia kuibua na kutungunuka na kuenda kumpala.” Binyibinyi bi’shi nsaa y’atutshinyi Yehowa na kushaala beyishe atue banabene, nshalelo eetu ekala buwa.—Nki. 22:4.

TUNGUNUKA NA KUIFUBUILA PEEPI NA YEHOWA

12. Yosiase pa baadi ki nsongua baadi muifubuile kui Yehowa naminyi? (2 Myanda 34:​1-3)

12 Ambula bitshibilo bi buwa bia Yosiase. Pa baadi Yosiase na bipua 16, babangile kuifubuila peepi na Yehowa. Baadi mukumiine kulonga pabitale Yehowa na kukita kikiebe ki’eshimba Diaye. Anka, bua uno nfumu mukinga ta bibaadi bibofule nya. Mu aa mafuku bantu be bungi babaadi abalanguila befile ba madimi. Bibaadi abitungu’shi Yosiase ekale n’eshimba dinyingie ebapeleshe kulanguila befile ba madimi. Na baadi n’eshimba dinyingie! Kumpala kua’shi alombashe bipua 20, babangile kukatusha lulanguilo lua madimi munkatshi mua miilo.—Badika 2 Myanda 34:​1-3.

13. Kuilambula kui Yehowa na kubatshishibua akulesha kinyi koodi?

13 Sunga wekala oki nsongua, we mulombene kuata kitshibilo kia kuambula Yosiase mu kuifubuila peepi na Yehowa, na kulonga bia kuikala na lutumbu bua ngikashi Yaye ya kukaanya. Kiakia kitshibilo ki buwa, akikakutakula bodia kuilambula obe nabene kuadi. Kuakua kuilambula akupushisha kinyi mu nshalelo oobe a kuifuku n’efuku? Luke, mubatshishibue na bipua 14, amba’shi: “Kubanga binobino, nakumiina kutuula kufubila Yehowa pa mbalo ya kumpala mu nshalelo ande na kuikitshisha bua kumusangasha.” (Mak. 12:30) Su n’obe namu buekala na lukalo lua kufubila Yehowa, okapete miabi i bungi!

14. Tuusha bileshesho bia bangi ba nsongua bakuete kuambula Nfumu Yosiase.

14 Nsongua afubila Yehowa mmulombene kufumankana na ingi nkalakashi kinyi? Johan, mubatshishibue na bipua 12, akula pabitale bena kalaasa naye abamukitshishaa buadia kutoma nfuanka ayifubu na nsembue, sunga bu cigarettes éléctroniques. Bua kupeta bukome bua kunyingiila buabua bukitshishi, Johan atentekiesha’shi kutoma yaya nfuanka ayifubu na nsembue nkulombene kuluisha mbidi yaye na kipuano kiaye na Yehowa. Rachel, mubatshishibue na bipua 14, apatuula akimukuashaa buadia kukambila nkalakashi y’afumankana nayo ku kalaasa. Amba’shi: “Nekitshishaa buandia kutentekiesha mianda kampanda ya mu kikudi. Bu kileshesho, dilongiesha dia muanda wa kala ndilombene kuntentekiesha muanda wa mu Bible sunga butemuki. Sunga’shi muisambo ngulombene kuntentekiesha kifundue kampanda ki na muulo kiatudi balombene kuisambila na ungi muntu.” Nkalakashi yodi mulombene kupeta, i kuikala ilekeene na ibapetele nfumu Yosiase, kadi we kupeta binangu na lulamato nka bu aye. Kunyingiila nkalakashi poki nsongua akukulumbuula bua ingi nkalakashi y’okafumankana nayo mu bipua bi kumpala.

15. Nkinyi kibaadi kikuashe Yosiase buadia kufubila Yehowa na lulamato? (2 Myanda 34:​14, 18-21)

15 Nfumu Yosiase pa balombeshe bipua 26, babangile kulumbuula ntempelo. Pa baadi akitshi wawa mudimo, bapetele “mukanda wa miya ya Yehowa ubabafundile kui Moyise.” Nsaa ibaadi nfumu muteemeshe bibaadi abiakula mu wawa mukanda ubaadi mubadikie, bashintulukile musuusa nka umune akookiela bibaadi bifundibue muanka. (Badika 2 Myanda 34:​14, 18-21.) Obe namu okumiinaa kubadika Bible efuku dioso su? Su wekitshishaa bua kumubadika, osangeelaa kumubadika su? Otungunukaa na kuela tu mifunda pa bifundue bi na muulo bilombene nkukuasha pa bupenka su? Luke, atudi bateemune kunundu, baadi mufunde mianda ibaadi imusankishe mu cahier kaye. Bino bibakitshiine Luke, mbilombene nkukuasha bodia kutentekiesha ma verse sunga mianda yodi mukumiine? P’onyiisha kupeta kiukilo na kufula Bible, onyiisha kukumiina kufubila Yehowa. Anka bu bibaadi Eyi di’Efile Mukulu dikuashe Yosiase bua kukita mianda ilulame, adikakukuasha n’obe namu.

16. Buakinyi Yosiase baadi mukite kilubilo kikata, na ndilongiesha kinyi di’atupete?

16 Longiela ku bitshibilo bi bubi bia Yosiase. Pa baadi Yosiase na bipua bifikie ku 39, bakitshiine kilubilo kibaadi kimutuale mpaa na ku lufu. Baadi muikulupile aye nabene sunga mbibaadi atekie’shi Yehowa amukunkushe. (2 Mya. 35:​20-25) Bino abitulongiesha kinyi? Sunga tuekala na bipua bi bungi naminyi, sunga bapue kulonga Bible munda a bipua bi bungi, abitungu tutungunukie na kuifubuila nka kui Yehowa. Bino abipushisha kuteka buludiki efuku dioso, kuilongiela Eyi diaye na kutekanga elango kui bena Nkidishitu banyingie mu kikudi. P’atunyiisha kuleka kukita bilubilo bikata, atunyiisha nkekala na muloo wi bungi.—Yak. 1:25.

BA NSONGUA: NUI BALOMBENE KUIKALA NA MULOO MU NSHALELO EENU

17. Mmalongiesha kinyi e na muulo abatulongiela kui ba nfumu basatu ba mu Yudeya?

17 Kipungo kia bu nsongua nkipungo ki buwa bukile. Muanda wa Yoase, Oziase, na wa Yosiase ayilesha’shi ba nsongua be kuata bitshibilo bi buwa na kuikala na nshalelo asankisha Yehowa. Mu binyibinyi, bipeta bi buwa abitukaa ta ngi abitukaluila nya, nka bu bibatuibimono. Biabia, abitungu tuambule bileshesho bia mianda i buwa ibaabadi bakite kui bano ba nfumu na tulekie kukita bilubilo bibaabadi bakite. Su tubakitshi biabia, atuikala na muloo mu nshalelo.

Davide aasa Goliate ebue mu ngoshi.

Davide pabaadi ki nsongua baadi muifubuile kui Yehowa. Baadi mukuminyibue ngofu n’Efile Mukulu, na baadi na muloo mu nshalelo aaye (Tala kikoso 18)

18. Mbileshesho kinyi bi mu Bifundue abilesha’shi we kuikala na muloo mu nshalelo oobe? (Tala dingi kifuatulo.)

18 Mu Bible mui mianda ya bangi ba nsongua babaadi befubuile kui Yehowa, babaadi bakuminyibue naye na abo nkuikala na nshalelo a muloo. Davide ngumune a kuabadi. Pa baadi ki nsongua, baadi musangule bua kuikala lupese lu’Efile Mukulu na kunyima aye nkufika nfumu sha lulamato. Sunga mbibaadi Davide mukite bilubilo ingi misuusa, Efile Mukulu baadi mu mukumiine bikata. (1 Bf. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) P’olongo pabitale nshalelo a Davide, kileshesho kiaye nkilombene nkunyingisha bodia kufubila Yehowa na lulamato. We kuiatshila mpango pabitale kileshesho kia Maako na kia Timote. Bababangile kufubila Yehowa pa baabadi baki bakinga ngofu na babatungunukile na kufubila Yehowa na lulamato looso. Bitshibilo biabo bia kufubila Yehowa, bibaadi bikashe Yehowa na muloo, mpaa na abo namu babaadi na muloo wi bungi.

19. We kuikala na nshalelo a mushindo kinyi?

19 Mushindo osangula bia kufubisha nshalelo oobe kubanga binobino, aukekala na bukitshishi mu nshalelo oobe mu mafuku aafiki. Su b’okulupila mui Yehowa kushi kukulupila binangu biobe obe nabene, akakukuasha bua kuata bitshibilo bi buwa. (Nki. 20:24) We kuikala na muloo na nshalelo e buwa. Tentekiesha’shi, Yehowa ataa kiakia kiokuete omukitshiina na muulo. Ta kui kingi kintu ki buwa kukila kufubisha nshalelo eetu mu kufubila Nshetu e muiyilu, Yehowa.

MMALONGIESHA KINYI ATUDI BALOMBENE KULONGIELA KU NSHALELO A . . .

  • Nfumu Yoase?

  • Nfumu Oziase?

  • Nfumu Yosiase?

LOONO 144 Tula meso oobe kwifuto!

a Ba nsongua, Yehowa awuku’shi nukuete kufumankana na nkalakashi ilombene kutompa kipuano kienu naye. We kuata bitshibilo bi buwa abikasankisha Nshobe e muiyilu naminyi? Atukataluula bileshesho bia bana balume basatu babaadi bafikie ba nfumu mu Yudeya. Tala mianda yodi mulombene kulongiela ku bitshibilo biabo.

b Tala kashibo akamba’shi: “Attention à la fausse modestie” ke mu jw.org muushi a muisambo awamba’shi: “Être vu sur les réseaux sociaux : est-​ce important?”

c BI MU BIFUATULO: Mukuetu mukashi munyingie mu kikudi apa mukuetu mukashi ki nsongua elango di buwa.

d BI MU BIFUATULO: Mukuetu mukashi akitshi mudimo mu kikongeno, akupu aluisha Yehowa ntumbo.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu