Kunkushibua na mmueneno a Efile Mukulu pabitale maalua

KUSHI mpaka atuataa bia buntu biabadi betupe kui Yehowa na muulo ukata. Mu biabia bia buntu mui mpaa na kia buntu kia bulungantu bua kuisanguila, bua kuata bitshibilo bua mushindo okumiina kusangala na bino bia buntu. Muanda wa kukaanya, Bible ayitanyina maalua bu kia buntu akifiki kui Efile Mukulu, pa kuakula’shi: “Nfinyo asaangulushaa eshimba dya muntu, mwimu awulumbuulaa mpala yaaye.” (Mul. 10:19; Mis. 104:15) Su otala kalolo, osangana’shi bantu be bungi mbapete nkalakashi i bungi mu nsenga ishima pa muanda wa kutoma maalua. Na dingi bantu be na mmueneno muilekeene pabitale maalua na bipikua bilekeene muyile ma mbalo abadi bashaale. Binobino mmuikeelo kinyi wi buwa ulombene bena Nkidishitu kuikala nawo pabitale maalua?

Sunga tuekala bashaale mbalo kinyi, sunga tuekala ba kipikua kinyi, atukumiina’shi binangu na bitshibilo bietu, bikale abikunkushibua na mueneno a Yehowa. Su tubakitshi biabia, atuikala na nshalelo a muloo.

Nka bu pangi biodi mupue kumona, bantu be bungi lelo mu nsenga ishima bakuete kutoma maalua e bungi, na dingi abeatomo efuku dioso. Bangi abatomo maalua, muanda abamono’shi ngi wabo mushindo wabadi nawo wa kukisha kapapi. Bangi namu abatomaa bua kukieba kukatusha tuinyonshi tua nkalakashi yabadi nayo. Bangi bantu namu abanangushena’shi su muntu kampanda atomo maalua e bungi, yawa muntu mmupue kunyinga sunga’shi e bukome.

Anka bena Nkidishitu namu, abakunkushibuaa kalolo na Mupangi aabo sha kifulo. Bu kileshesho, Mupangi eetu etudimusha pabitale masaku aatukila mu bu nkolue nkolue bua maalua. Tui kubadika mu mukanda wa Nkindji 23:​29-35, aulesha mianda ayipetaa bantu abatomaa maalua, na bingi bipeta bia nkalakashi i bubi bi’abapetaa.a Daniel, ungi mukulu muina Nkidishitu a mu kakongie ka mu Europe, atentekiesha nshalelo abaadi naaye kumpala kuadia kufika bu muina Nkidishitu a binyibinyi. Amba’shi: “Kutoma kukilekile kubaadi akuntakula mu kuata bitshibilo bi bubi na dingi ku nfuishishe nkalakashi i bukopo. Pa n’ebitentekiesha, abinfitshishaa munda.”

Bena Nkidishitu be kufubisha kia buntu kiabo kia kuisanguila kalolo na kuleka kupeta nkalakashi ayitukilaa mu kutoma kua maalua naminyi? Muanda wi na muulo ukata, nkutadiila mmueneno a Efile Mukulu akunkushe binangu bietu na bikitshino bietu.

Tubandeyi kutala akiakula Bible pabitale maalua na akitakulaa bangi mu kuiatoma.

MAYI AKULONDA A MU BIBLE

Eyi di’Efile Mukulu ta ndipeleshe muntu atomo ndambo ya maalua nya. Anka Bible amba’shi kutoma nfinyo nkulombene kusangulusha eshimba dia muntu. Atubadika’shi: ‘Dya na muloo kidiibwa kyoobe, dingi toma n’eshimba disangulukye nfinyo yoobe.’ (Mul. 9:7) Ungi musuusa Yesu batomene nfinyo, na bangi bafubi ba Yehowa ba sha lulamato namu babatomene naabo.—Mat. 26:​27-29; Luk. 7:34; 1 Ti. 5:23.

Eyi di’Efile Mukulu adilesha kalolo kuilekeena kui pankatshi pa kutoma ndambo ya maalua na kuikala nkodi a maalua. Adipatuula’shi: “Dingi tanukoluanga maalua.” (Ef. 5:18) Na Eyi di’Efile Mukulu adilesha dingi’shi: “Ba nkodi ba maalua, . . . t’abakapiana Bufumu bu’Efile Mukulu nya.” (1 Ko. 6:10) Mu binyibinyi Yehowa atopeka ngofu kuikala ntomi na nkodi a maalua. Pa mutue pa kuikala atulondo bipikua bia bantu b’etuifunyishe, abitungu tuate bitshibilo abisankisha Efile Mukulu.

Bangi abamba’shi mbalombene kutoma maalua e bungi kadi kushi kukolua, Anka kukita bino kui masaku akata. Bifundue abitokiesha uno muanda kalolo pa kuamba’shi kuikala: “Ba mpika ba malofu” nkulombene kutakula muntu buadia kukita bilubilo bikata na kukita miluisho kumpala kua Yehowa. (Tt. 2:3; Nki. 20:1) Yesu baadi muitudimushe’shi: “Kutoma kukilekile” nkulombene kukutshishua muntu kutuela mmu nsenga ipia y’Efile Mukulu. (Luk. 21:​34-36) Nkinyi dingi kilombene kukuasha muina Nkidishitu buadia kuisuka mianda yooso ilombene kutukila mu kutoma kua maalua?

TALUULA BIUBISHI BIOBE NA AKIKUTAKULAA BUA KUTOMA

Bi masaku akata su muntu kampanda abanga kutadila bua’shi kipikua kia kuabo sunga mbalo yadi mukudile bamuatshile kitshibilo pabitale kutoma maalua. Muina Nkidishitu sha binangu, akitaa mianda ayisankisha Yehowa su mbitale muanda wa bidibua sunga wa kutoma maalua. Ngi buakinyi Bible etutentekiesha’shi: “Sunga nuadia, sunga nuatoma, sunga nuakita kingi kintu kioso, kitayi bioso bua ntumbo y’Efile Mukulu.” (1 Ko. 10:31) Tutaluuleyi ingi nkonko na angi mayi a kulonda a mu Bible.

Otomaa maalua bua kukieba kulonda bangi su? Kikatukilo 23:​2, amba’shi: “Tolondanga kisaka kia bantu, (NWT).” Pano Yehowa baadi adimusha bena Isalele buabadia kuleka kulonda bantu bashibaadi abamusankisha. Kuakua kudimusha kukii na muulo mpa na kui bena Nkidishitu lelo uno. Su tubalekiela bangi babekala na bukitshishi kuatudi na ku bitshibilo bietu pabitale kutoma kua maalua, tui kukutua kuikala na nshalelo muipushene na mayi a kulonda a Yehowa na kushimisha kipuano kietu naaye.—Lom. 12:2.

Natomaa maalua bua kulesha bangi biandi bukome su? Mu bingi bipikua, kutoma maalua efuku dioso na kutoma e bungi, mbebikumiine kui bantu be bungi. (1 Mp. 4:3) Kadi banda kutala binangu biabadi baleshe mu 1 Bena Kodinda 16:​13, abiamba’shi: “Shalayi bapasukie, nyingayi mu lukumiino, kitayi mianda bu bana balume, nuikale na bukome.” We kuiyipusha’shi: “Maalua e kunkuasha mu binyibinyi buadia kuikala na bukome su?” Ta bi biabia. Maalua ngalombene kubofusha ngobesha ya muntu ya kunangushena kalolo na ya kuata bitshibilo bi buwa. Biabia, kutoma maalua e bungi ta nkulombene kuikasha muntu bukome nya. Anka mu kuilekeena na biabia muntu mulombene kulotakana. Mukanda wa Yeeshaya 28:​7, aulesha’shi yawa muntu muipaane mu kutoma kua maalua alundukaa na kupona.

Bukome bua binyibinyi, abufikaa kui Yehowa, na mu buabua bukome mui ‘kushaala bapasukie na kunyiinga mu lukumiino.’ (Mis. 18:32) Muina Nkidishitu a binyibinyi mmulombene kukita bino, pa kushaala mudimukie na pa kukita mianda ilombene kumukaluila ku masaku a mu kikudi. Yesu baadi mu kipuano ki bukopo na Yehowa, na bantu be bungi babaadi abamunemeka muanda baadi n’eshimba dinyingie na baadi na kitshibilo kia kukita mianda i buwa.

Natomaa maalua penda bua’shi ntshipushanga tuinyongoshi pabitaIe nkalakashi yande su? Mungi kayimba ka misambo sha binangu baadi muyokielue bafundile’shi: “Pabammonanga mpombo obe [Yehowa] naapetanga muloo wa kunyingisha kwobe.” (Mis. 94:19) Su bopusha’shi tuinyongoshi atukiebe nkukambila, teka bukuashi kui Yehowa, kushii kukimba bukuashi bua maalua. Mushindo umune oodi mulombene kukambila nawo tuinyongoshi, nyi nkuikala otekie Yehowa nsaa yooso. Dingi be bungi mbasangane’shi kukimba bukuashi kui bena Nkidishitu banyingie mu kikudi mu kakongie nkuibakuashe. Mu binyibinyi, kutoma maalua bua kukambila nkalakashi nkulombene kubofusha ngobesha ya muntu ya kuikaluila na ya kukita mianda ilulame. (Os. 4:11) Daniel, atatupuile kutemuna kunundu amba’shi: “Ne muikitshishe bua kukambila tuinyongoshi na kinangu kia kuitopeka. Ami nkutoma maalua buandia kukambila uno muanda, anka mianda nkunyiisha kufuima na ami nkushimisha kineemo kiande na ba kuuku bande.” Nkinyi kibaadi kikuashe Daniel ku nfudiilo kua bioso? Amba’shi: “Naadi musangane’shi abitungu nkulupile mui Yehowa kushii kukulupila maalua. Alesha lutumbu na kuamba’shi: Ku bukuashi bua Yehowa, naadi mupete ngobesha ya kukambila nkalakashi yande.” Bia binyibinyi bi’shi Yehowa ekalaa kuanka efuku dioso bua kuitupa bukuashi buatudi nabo lukalo, sunga nkalakashi yetu yamueneka bu ayitukutshishua lukulupilo.—Fid. 4:​6, 7; 1 Mp. 5:7.

Su ingi nsaa okuete kutoma maalua, buakinyi tue mulombene kutaluula mushindo okuete kutoma maalua ku bukuashi bua ino nkonko ayilondo: ‘Bena kifuko nami sunga ba kuuku bande ba p’eshimba bakuete kuakula namu naminyi pabitale kiubishi kiandi nakio kia kutoma maalua?’ Su bi biabia, abilesha’shi okuete kutamisha kiubishi ki bubi sunga muanda oshouku biawukitshika. ‘Nkuete kutoma maalua e bungi kukila binaadi natomo kala su?’ Bino bi kukitshika su muntu tabaadi atomo maalua kadi binobino babanga kuikala mpika a maalua. ‘Abingielelaa bukopo buandia kukisha mafuku apeela sunga mafuku e bungi kushii kutoma maalua su?’ Su bi biabia kutoma kua maalua takudi bu kiubishi mu mbidi muaye sunga’shi taadi bu mpika a maalua. Biabia abilesha’shi abitungu kumukuasha bua’shi amone biadia kukambila lualua lukalakashi.

Ku muanda okuete otomo, bi nkufuishisha nkalakashi i bungi. Bangi bena Nkidishitu mbaate kitshibilo kia kupela kutoma tu maalua su ntupeela. Bangi mbaate kitshibilo kia kupela kutoma, muanda t’abakuminaa sunga kuiatompa kuidimi. Su umune a ku ba kuuku boobe mmuate kino kitshibilo, abitungu kuneemeka kitshibilo kiaye na kalolo kooso kushii kumuipula.

Sunga’shi su bokumiina kutoma, bi buwa kuiyelela mikalo ya kutoma obe nabene. Muina Nkidishitu mmulombene kuiyelela mikalo pabitale bungi bua maalua aadi mulombene kutoma. E kuiyelela miiya ya misuusa yadia kutoma maalua, pangi ku lubingo sunga pa kudia kidibua. Bangi mbeyelele mikalo pabitale maalua abadi balombene kutoma, bangi abakuminaa kutoma nfinyo, bangi namu abakuminaa kutoma bierre, bangi namu abapelaa kutoma maalua asangie. Su muntu eyelela mikalo pabitale kutoma kua maalua, abikamubofuila buadia kupela kutoma maalua. Na t’abitungu’shi muina Nkidishitu munyingie mu kikudi etopekie muanda wa’shi mmuete kino kitshibilo kia kupela kutoma maalua.

P’atuata kitshibilo pabitale maalua, abitungi dingi tunangushene mushindo aupushaa bangi. Mukanda wa Bena Loma 14:​21, awamba’shi: “Muanda mbikile buwa kupela kudia muita sunga kutoma nfinyo, sunga kukita kingi kintu kioso akikokosha mukuenu.” We kutumikila dino elango naminyi? Lesha’shi we mufule bakuenu. Su omona’shi kutoma maalua akukokosha muntu kampanda, kifulo nkilombene nkutakula bodia kuisumina wawa muloo na kuleka kutoma maalua su? Oolo, muanda su bokitshi bino olesha’shi onemekaa kondo k’eshimba ka bangi bantu, na we muibafule na’shi okuete kuibapasukila kukila biuepasukilaa obe nabene.—1 Ko. 10:24.

Biabia bena mbulamatadi be kuela miiya, ilombene kukunkusha bitshibilo bia bena Nkidishitu. Ino miiya ngilombene kulesha bungi bua bipua bia bantu balombene kutoma maalua, sunga kupelesha kutoma maalua nsaa yotambusha mootoka sunga yofubisha angi mashiinyi.—Lom. 13:​1-5.

Yehowa mmuituate na kineemo p’aye kuitupa bulungantu bua kusangeela bia buntu bi bungi biadi muitupe. Mu bino bia buntu biabadi betupe, mui mpaa na kia buntu kia kuisanguila bua ki’atukumiina kudia na bua ki’atukumiina kutoma. Abitungu bi’atusangula bileshe’shi tukuete kuata kia buntu kietu kia kuisanguila na muulo pa kuikifubisha bua kusankisha Nshetu e muiyilu.