MUISAMBO WA KULONGA 49
LOONO 147 Mbetulee muwa wa looso
Abitungu okite kinyi bua kupeta muwa wa ikalaika?
“Yawa oso akumiina Muana na alesha lukumiino muadi, apete muwa wa loso.”—YOWANO 6:40.
KI’ATUISAMBILA
Mmushindo ulombene kisaka kia bedibue muimu na kia ingi mikooko kupetela miabi ku mulambu wa nkuulo ya Yesu Nkidishitu.
1. Bangi abapusha naminyi pabitale kupeta muwa wa loso?
BANTU be bungi abakumiina kudia bidibua bi buwa na kukita kalashishi ka mbidi bua’shi bashale na mbidi bukome. Anka abauku’shi bidibua bi buwa na kalashishi ka mbidi, ta mbilombene kuibakuasha bua kukatusha bununu na lufu nya. Pa muanda wa bino bangi mbalombene kunangushena’shi bi bukopo bua kupeta muwa wa loso. Kushi mpaka ,Yesu bakuile mu mushindo wi buwa pabitale “muwa wa loso,” nka bu biabadi bebileshe mu mukanda wa Yowano 3:16; 5:24.
2. Mukanda wa Yowano 6 awakula kinyi pabitale muwa wa loso? (Yowano 6:39, 40)
2 Dingi efuku, Yesu badiishishe kibumbu kia bantu binunu mikate na mishipa mu kilengieleshi.a Uno ubaadi muanda wa kukanya, anka efuku dibalondele bakuile muanda ubaadi ukanyishe dingi bantu ngofu. Kisaka kia bantu kibamulondele ku Kapernaume, pepi na kiese kia Ngalileya, baadi muikilungule’shi bantu abakasanguka abakekala na muwa wa loso. (Badika Yowano 6:39, 40.) Nsaa y’opusha uno muanda, nangushena pabitale bakuuku bobe, na bakuenu ba kifulo batababafuile. Mayi a Yesu aalesha’shi bantu be bungi bapue kufua, abakasanguka na’shi obe na bakuenu bapue kufua boodi mufule, nui balombene kuikala boso na muwa wa ikalayika! Anka, bibaadi biakule Yesu mu verse ibalondo ya Yowano shapitre 6 bibaadi bukopo kupusha bua bantu be bungi aa mafuku, mpa na lelo uno. Nkinyi kibakuile Yesu pabitale ano mayi?
3. Muyile Yowano 6:51, nkinyi kibaadi Yesu muakule pabimutale?
3 Kibumbu kia bantu mu Kapernaume kibamuene kuipushena kui pankatshi pa mikate ibakatukile Yesu mu kuibadiisha na mana ababaadi abadiiisha ba nkambua baabo kui Yehowa. Bible ayitamina mana bu “mukate aufiki muiyilu.” (Mis.105:40; Yo. 6:31) Pano Yesu baadi mutemune mianda ibabaadi abauku kui kisaka kia bantu pabitale mana bua kuibalongiesha muanda wi na muloo ukata. Bu bikaleshi mana abaadi bidibua bia mu kilengieleshi bibaadi abifiki kui Efile Mukulu, boso babeadile tababapuile kufua. (Yo. 6:49) Mu kuilekena na biabia, Yesu baadi muiyitamine bu “mukate wa binyibinyi aufiki muiyilu,” bu “mukate w’Efile Mukulu,” na bu “mukate wa muwa.” (Yo. 6:32, 33, 35) Yesu balesheshe kuilekena kukata kubaadi pankatshi pa mana n’aye nabene. Bambile’shi: “Ne mukate wi na muwa aufiki muiyilu. Su muntu adia uno mukate akekala na muwa bua loso.” (Badika Yowano 6:51.) Bena Yunda be bungi babafitshile munda. Ta babaadi bapushe buakinyi Yesu bakuile’shi nyi mukate aufiki muiyilu na’shi uno “mukate” ngukile mana abaabadi abapa ba nkabua baabo kui Efile Mukulu. Yesu bebapeele lualulo lui buwa bukile pabakuile’shi: “Mukate wankatuusha nyi mbidi yande.” Baadi akiebe kuakula kinyi? Bi na muulo bua’shi tupushe ki’abipatuula, muanda lualuulo luaye alulesha’shi atue na bakuetu ba kifulo tui kupeta muwa wa loso. Tutaleyi binobino kibaadi akikiebe kuakula Yesu.
MUKATE WI NA MUWA NA MBIDI YAYE
4. Buakinyi bangi bantu babafitshile munda bua bibakuile Yesu?
4 Bangi ba ku bantu abaadi abatemeesha Yesu babafitshile munda nsaa ibakuile shi “atuusha mbidi yaye buashi bantu ba pa nsenga bapete muwa.” Babaadi abanangushena’shi akiebe kuibapa mbidi yaye ya musamba na mase badie bu bantu abadiiya bantu su? (Yo. 6:52) Pusha ungi muanda ubabakuile kui Yesu ubaadi wibafitshishe munda ngofu, bambile shi: “Su tanui badie mbidi ya Muana a muntu na kutoma mase aaye, tanui na muwa munda muenu.”—Yo. 6:53.
5. Buakinyi tuibalombene kushinkamisha’shi Yesu tamulungule bantu bua’shi batome mase a mu mbidi yaaye?
5 Tualusheyi binangu kapela mu mafuku a Nowa, Efile Mukulu batosheshe bantu kudia mase. (Kib. 9:3, 4) Yehowa baadi mufundishe dingi uno muanda mu Muiya ubaadi mupe bena Isalele. Muntu oso adi mase abitungu ‘kumukaasha munkatshi mua muilo wande.’ (Lev. 7:27.) Yesu balunguile bena Yunda buabadia kukookiela mianda yoso i mu Muiya ubabaadi bebape kui Efile Mukulu. (Mat. 5:17-19) Yesu tabaadi mutakule kino kisaka kia bena Yunda buabadia kudia mbidi yaaye na kutoma mase aaye aatuku mu mishila nya. Anka, pabakuile Yesu ano mayi aanyingisha, baadi akiebe kulongiesha bantu mushindo wabadia kupeta “muwa wa loso.”—Yo. 6:54.
6. Buakinyi tuibalombene kuamba’shi mayi a Yesu pabitale kudia mbidi yaaye na kutoma mase aaye abaadi a mu kinfuanyi?
6 Yesu baadi akiebe kuamba kinyi? Bua kuakula kalolo, Yesu baadi mufubishe ngakuilo a mu kifuanyi nka bibaadi muibikite pabaadi akula na muana mukashi muina Samadiya, pabamulunguile’shi: “Yawa oso atomo mema ankamupa t’anapushe dimo nyota, kadi mema ankamupa aakafiki muadi bu nsulo ya mema aafiifuka aatusha muwa wa loso.” (Yo. 4:7, 14)b Yesu tabaadi mulungule yawa muana mukashi muina Samadiya’shi apete muwa wa ikalaika su atoma mema aafiki mbalo kampanda bisumanga nya. Mu mushinduo umune, Yesu tabalunguile kisaka kia bena Yunda kibaadi ku Kapernaume’shi akipete muwa wa ikalayika su kiadia mbidi yaye na kutoma mase aaye nya.
MAYI A YESU NGEPUSHENE NA KIDIBUA KIA MUANANA SU?
7. Bangi abakulaa kinyi pabitale mayi a Yesu e mu Yowano 6:53?
7 Bangi bena bipuilo abamba’shi mayi a Yesu e mu Yowano 6:53 pabitale kudia mbidi yaaye na kutoma mase aaye, ngekale bu kileshehsho pabitale bia kukita Kidibua kia Muanana, muanda yaya nsaa baadi mufubishe bishima bifuanene. (Mat. 26:26-28) Abakula’shi muntu oso atuele ku Kidibua kia Muanana, abitungu adie na kutoma nfinyo abikidi nsaa yabadi bebungie. Bino biabakitaa bi buwa su? Bi na muulo tupete lualuulo, muanda ku kipua kioso atuibunga na midiyo ya bantu mu nsenga ishima ku uno muanda wi na muulo. Atukamono’shi kui mianda i bungi ilekeene pankashi pa bi mu Yowano 6:53 na pabitale bibakuile Yesu nsaa ya Kidibua kia Muanana.
8. Nkungi kuilekene kinyi kui pankatshi pa ino mianda ibidi? (Tala dingi kifuatulo.)
8 Tubandeyi kutala kuilekeena kui pankatshi pa ino mianda ibidi. Wa kumpala, nsaa kinyi na mbalo kinyi ibaadi Yesu muakule mayi atupete mu Yowano 6:53-56? Bakuile ano mayi mu 32 B.B. mu Ngalileya. Bakuile bino kipua kishima kumpala kua kukita Kidibua kia Muanana mu Yelusalema. Wa kabidi, ano mayi abaadi atale bantu kinyi? Be bungi ba ku bantu abaadi abamutemeesha mu Ngalileya, abaadi bepaane nka penda mu kulombasha nkalo yabo ya kapindi kapeela ya ku mbidi kukila biabadi balombene kulombasha nkalo yabo ya mu kikudi. (Yo. 6:26) Pabakuile Yesu muanda kampanda ubaadi bukopo kupusha, kushi kuyengakana abashimishe lukumiino muadi. Mpa na bangi ba ku balongi baye abalekiele kumulonda. (Yo. 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Bano bantu babaadi belekeene ngofu na batumibua 11 ba sha lulamato, babaadi na Yesu ku Kidibua kia Muanana kunyima kua kipua kishima mu 33 B.B. Bua uno mususa, batumibua 11 basha lulamato babaadi naye sunga biabashibaadi abapusha kalolo mianda yoso ibaadi alongiesha. Mu kuilekeena na kino kibumbu kia mu Ngalileya, batumibua baye babaadi na lulamato, babaadi bashinkamishe’shi Yesu baadi muan’Efile Mukulu mufikie muiyilu. (Mat. 16:16) Bebalunguile’shi: “Anka anue nui bashale nami mu makienga ande.’ (Luk. 22:28) Kuno kuilekena koso kui mu Yowano 6:53 akulesha’shi Yesu ta baadi mupatuule abikakitshika Kidibua kia Muanana nya. Anka kui kuilekena kukata pankatshi pa ino mianda ibidi.
Mukanda wa Yowano shapitre 6 aulesha mianda ibakuile Yesu kui kisaka kia bena Yunda babaadi mu Ngalileya (ku mboko ibakashi). Kunyima kua kipua kishima esamba na kasaka kapeela ka batumibua baye basha lulamato mu Yelusalema (ku mboko ibalume) (Tala kikoso 8)
MAYI A YESU NGAKUTALE
9. Mayi a Yesu abakuile ku Kidibua kia Muanana ngatale kisaka kia bantu kinyi?
9 Pababaakitshiine Kidibua kia Muanana,Yesu bapeele batumibua baye basha lulamato mukate ushi na kitatusho na aye nkuibalungula’shi uno aulesha, mbidi yande. Akupu bebapeele ekopo dia nfinyo na aye nkui balungula’shi “ayilesha mase ande a kilombeno.” (Mak. 14:22-25; Luk. 22:20; 1 Ko. 11:24) Bino bibaadi muakule pabitale kilombeno bibaadi na muulo ukata. Kilombeno kipia nkikitshibue na “nshibo ya Isalele a mu [kikudi]” abakamunana pamune na Yesu “mu Bufumu bu’Efile Mukulu,” kushi na bantu boso. (Eb. 8:6, 10; 9:15) Sunga bikale’shi batumibua ta babaadi abapusha kalolo ino mianda ibaadi alongiesha ingi nsaa, anka kunyima kua mafuku apeela abaadi bedibue muimu wa mu kikudi na abo nkutuela mu kilombeno kipia bua nkamunana na Yesu muiyilu.—Yo. 14:2, 3.
10. Nkungi kuilekeena kinyi kui pankatshi pa mayi abakuile Yesu ku Kidibua kia Muanana na bibakuile kumpala kua bantu mu Ngalileya? (Tala dingi kifuatulo.)
10 Lamiina’shi pa babakitshiine Kidibua kia Muanana, Yesu baadi mutule binangu biaye ku “lombe lupeela.” Lualua lombe lupeela lubabangile na batumibua basha lulamato babaadi naye mu kadimbo. (Luk. 12:32) Abo na bangi bantu abakatuele mu kino kisaka, nyi balombene kudia mukate na kutoma nfinyo. Abo nyi abakamunana pamune na Yesu muiyilu. Kuno ngi kungi kuilekena kui pankatshi pa kidibua kia muanana na muanda ubaadi ukitshikie ku Ngalileya. Bibakuile Yesu ku Kidibua kia Muanana, bibaadi bitale penda kasaka kapela ka bantu. Anka mianda ibakuile mu Ngalileya ibaadi itale kibumbu kikata kia bantu.
Baaba boso abadi mukate na kutoma nfinyo nyi bena kasaka kapeela, anka “yawa oso” alesha lukumiino mui Yesu akapete muwa wa ikalaika (Tala kikoso 10)
11. Yesu bakuile kinyi ku Ngalileya akilesha’shi ta baadi akuila kasaka kapeela?
11 Nsaa ibaadi Yesu mu Ngalileya mu kipua kia 32 B.B., baadi muisambe na bena Yunda abaadi abamulondo nka penda muanda wa bia kudia. Biabia baadi muibakuasha buabadia kuleka kutuula binangu biabo ku bidibua bia ku mbidi, kadi batuule binangu biabo ku bintu bi na muulo. Baadi muakuile bintu bilombene kui bakuasha buabadia kupeta muwa wa ikalaika. Na Yesu bakuile’shi bano boso bapue kufua, mbalombene nkebasangula muifuku dia nfudiilo na bapete muwa wa ikalayika. Bino bibaadi muakule ta bibaadi bitale kasaka kapeela ke na bungi bua bantu butshibibue bu bibaadi muakule ku Kidibua kia Muanana nya. Anka, mu Ngalileya baadi mushimikie kasele ku miabi ibaadi ilombene kupeta bantu boso. Akupu bakuile shi: “su muntu adia uno mukate akekala na muwa wa loso . . . Mukate wankatusha nyi mbidi yande buashi bantu ba pa nsenga bapete muwa.”—Yo. 6:51.c
12. Nkinyi akitungu kukita bua kupeta muwa wa ikalayika ubaadi Yesu muakule?
12 Yesu ta balunguile bena Yunda ba mu Ngalileya’shi ino miabi mbalombene kuiyipeta kui muntu oso mushale muanka sunga atandikua muanka nya. Ta nka penda baaba abadi mukate nyi abakapete miabi nya, kadi mpa na baaba boso abalesha lukumiino mui Yesu. Bantu be bungi abeamba bu bena Nkidishitu lelo uno, abamba’shi abakapaashibua su abamba penda’shi “mbakumiine mui [Yesu]” na abamumono bu mupaashi aabo. (Yo. 6:29, Kilombeno kipya 2014) Anka, bangi bantu abaadi mu kino kisaka kia bena Yunda babaadi bakumiine mui Yesu kumpala, kunyima babaadi bamupele. Buakinyi?
13. Bibaadi abitungu kinyi bua kuikala bu balongi ba Yesu?
13 Bantu be bungi ba mu kisaka kia bena Yunda babaadi abalondo Yesu nka pa muanda wa’shi baadi ebapa bidibua bia ku mbidi bibabadi nabio lukalo. Babaadi bamukumiine muanda baadi ebapaasha mu kilengieleshi, ebapa bidibua na kuibalungula mianda yabakumina kuteemesha. Nyi buakinyi Yesu bakuile patooka’shi, ta mufikie pa nsenga bua penda bua kulombasha nkalo yabo ya ku mbidi. Bafikile bua kuibalongiesha kiabadia kukita buabadia kuikala balongi baye ba binyibinyi. Abaadi na kia kukumiina luitamino luaye lua “kufika kuadi” pa kukumiina na kukookiela mianda yoso ibaadi ebalongiesha.—Yo. 5:40; 6:44.
14. Bua’shi mbidi na mase a Yesu bitukuashe abitungu tukite kinyi?
14 Yesu baadi mupatuluile kibumbu kikata muulo wa kulesha lukumiino. Lukumiino mu kinyi? Mu mulambu wa mbidi yaaye na mase aye abaadi alombene kuitupa mushindo wa kupeta muwa wa loso. Lualua lukumiino lubaadi na muulo kui bena Yunda boso na luki na muulo mpa na lelo uno. (Yo. 6:40) Oolo, bua’shi mbidi na mase a Yesu bitukuashe bu biabadi be bileshe mu mukanda wa Yowano 6:53, abitungu tuleshe lukumiino mu nkuulo. Wawa mushindo wi kuanka bua bantu be bungi.—Ef. 1:7.
15-16. Mukanda wa Yowano shapitre 6 ubetulongiesha mianda kinyi i na muulo?
15 Mu mukanda wa Yowano shapitre 6 tubemulongo mianda ibungi ina muulo ukata na ayitunyingisha boso. Tubalongo’shi Yesu apasukilaa bantu ngofu. Pa baadi mu Ngalileya baadi mupaashe ba sha mikumbo, alongiesha pabitale Bufumu, na alombasha nkalo ya bantu pabitale bidibua bia ku mbidi. (Luk. 9:11; Yo. 6:2, 11, 12) Muanda wi na muulo ukata ubaadi mulongieshe ngua’shi, aye nyi muikale “mukate wa muwa.”—Yo. 6:35, 48.
16 Baaba boso babadi batemune bu “ingi mikooko” ta mbalombene na ta bitungu’shi badie mukate na kutoma nfinyo ku Kidibua kia Muanana ki’atukita kipua kioso. (Yo. 10:16) Sunga mbiabia, nabo namu abapeta miabi ayitukila ku mbidi na mase a Yesu Nkidishitu. Abakitaa bino pa kuleesha lukumiino luabo mu mulambu wa nkuulo. (Yo. 6:53) Anka, baaba boso abadi mukate na kutoma nfinyo, abalesha’shi be mu kilombeno kipia na be na lukulupilo lua nkamunana pamune na Yesu mu Bufumu bu’Efile Mukulu muiyilu. Biabia, biatuikala ingi mikooko sunga bedibue muimu, muisambo wi mu mukanda wa Yowano shapitre 6 wi na muulo ukata kuatudi. Aushimika kasele pa muulo wa kulesha lukumiino na kupeta muwa wa ikalaika.
LOONO 150 Kimbayi Yehowa bwashi nupashibwe
a Yowano 6:5-35 tuibamuisambile mu muisambo ushaale.
b Mema abadi batemune kui Yesu aalesha bintu biabakuete kuitupa kui Yehowa buatudia kupeta muwa wa ikalaika.