Yehowa baadi amwitanyina’shi “kuukw’ande”
“Obe naamu, Isaleele mufubi ande, obe Yaakobo andi musangule, mwikulu aa Abrahame kuukw’ande.”—YEESHAYA 41:8.
1, 2. (a) Atuuku naminyi’shi bantu be bya kwikala mu bukuuku n’Efile Mukulu? (b) Nkinyi kyatwisambila mu uno mwisambo?
KUBANGA ku butandwa mpa na ku lufu lwetu, atwikalaa na lukalo lwa kifulo. Bantu be na lukalo lwa bakuuku be nabo peepi na bebafule, kushi penda kifulo kya ku milomo nya. Anka kukila byabya byooso, twi na lukalo na kifulo akifiki kwi Yehowa. Bantu bebungi abakumiina’shi tatwi bya kwikala mu kipwano kya bukuuku n’Efile Mukulu mwanda tamwenekaa na nsha bukome booso. Sunga mbyabya, atwiuku bya binyibinyi!
2 Ku bukwashi bwa Bible atuuku’shi bantu babafikile ba kuuku b’Efile Mukulu. Twi kulongyela ku bileshesho byabo. Bwakinyi? Mwanda mu nshaleelo eetu twi na katupwito kakata ka kwikala mu kipwano n’Efile Mukulu. Tubandeyi kwisambila kileshesho kya Abrahame. (Badika Shake 2:23.) Baafikile kuuku a Efile Mukulu naminyi? Abrahame baadi na kipwano kibukopo n’Efile Mukulu pa mwanda wa lukumiino, nyi bwakinyi aukiibwa bu “nshe baa-sha-lukumiino booso.” (Beena-Looma 4:11) Patukwete kwisambila kino kileshesho, eyipushe obe nabeene’shi: ‘Ne kwambula lukumiino lwa Abrahame na kunyingisha kipwano kyande na Yehowa naminyi?’
ABRAHAME BAFIKILE KUUKU A YEHOWA NAMINYI?
3, 4. (a) Leesha mwanda ubaadi kitompwa kikata bwa lukumiino lwa Abrahame. (b) Bwakinyi Abrahame baadi mukumiine bwa kulambula Isaake?
3 Banda kumona Abrahame mu binangu na bipwa bifikye ku 125 kwatambuka bipeela ku mwengye.[1] (Tala mayi e ku nfudiilo.) E na mwan’aye Isaake e mu bipwa 25 ku lupese lwaye. Isaake mmutwale kiita kya nteete, Abrahame namu e na lupete na bintu bya kutembesha nabyo kaalo. Bi kwikala’shi lwalwa lwendo lubaadi lwi bukopo mu muwa wa Abrahame. Anka tabibaadi bwa bununu bwaye nya. Mwanda baadi kii’nka na bukome. Lwawa lwendo lubaadi bukopo mwanda’shi Yehowa bamutekyele bwa kulambula mwanaaye!—Kibangilo 22:1-8.
Abrahame tabaadi akookyela Efile Mukulu mupuute ku meeso sunga kushii kunangusheena
4 Wawa mwanda ubaadi pangi kitompwa kikata bwa lukumiino lwa Abrahame. Bangi bantu abaakula’shi Efile Mukulu baadi n’etombo pa kuteka Abrahame bwa kulambula mwanaaye. Bangi abaamba’shi Abrahame baadi mukumiine kumulambula mwanda tabaadi mufule mwan’aye. Bantu abaakula byabya mwanda ta be na lukumiino na, tabauku akileesha kwikala na lukumiino lwa binyibinyi na byalwikalaa. (1 Beena-Kodinda 2:14-16) Anka Abrahame tabaadi akookyela Efile Mukulu mupuute meeso sunga kushii kunangusheena. Baadi akookyela mwanda baadi na lukumiino lwa binyibinyi. Baadi auku’shi Yehowa ta mulombeene kumuteka kintu ki kumutapa kwishimba. Abrahame baadi auku’shi su bakookyela, Yehowa baadi na kya kumwelela myabi na mwan’aye. Abrahame baadi na lukalo lwa kinyi bwa kwikala na lukumiino lunyingye? Baadi na lukalo lwa kiukilo na bikitshiino.
5. Abrahame balongyele bya kuuka Yehowa naminyi? Kino kiukilo kibamutakwile bwa kwikala na kinyi?
5 Kiukilo. Abrahame baadi mukudile mu kibundji kya Ure. Bantu ba mwanka babaadi abalangwila b’efile ba madimi, mpa na nshaye baadi ebalangwila namu. (Yooshwa 24:2) Byabya, Abrahame balongyele bya kuuka Yehowa naminyi? Bible aleesha’shi Seme mwana a Nowa baadi mukwabo na Abrahame. Na dingi baadi na muwa mpa na pabalombeeshe Abrahame bipwa bifike ku 150. Seme baadi na lukumiino lwi bukopo, na baadi mulombeene kulungula mukwabo pabitale Yehowa. Tatukamba kwibishinkamisha kalolo nya, kadi mbilombeene kwikala’shi uno nyi mushindo ubalongyele Abrahame pabitale Yehowa. Myanda ibalongyele Abrahame ibaadi imutakule bwa kufula Yehowa, na kyakya kiukilo kibamukwashishe bwa kwikala na lukumiino.
6, 7. Myanda ibamwene Abrahame ibaadi inyingishe lukumiino lwaye naminyi?
6 Bikitshino bya Yehowa. Abrahame baadi mumone myanda ibaadi inyingishe lukumiino lwaye mwi Yehowa naminyi? Bangi bantu abaakulaa’shi kwela kwa binangu akupeyaa muntu lukalo, na lukalo namu alutumaa muntu mu kukita myanda. Myanda ibalongyele Abrahame pabitale Efile Mukulu ibamukumine kwishimba, na bino bibaadi bimutakule mu kwikala na kaneemo kakata bwa ‘Yehowa Efile Mukile booso, mupangi’eyilu na nsenga.’ (Kibangilo 14:22) Bible etamina kaka kaneemo kakata bu “kukookyela” sunga kutshiina kw’Efile Mukulu. (Beena-Ebelu 5:7) Bwatudya kwikala mu kipwano kibukopo n’Efile Mukulu, abitungu twikale atumutshiinyi. (Misambo 25:14) Kuno kutshiina nyi kubaadi kutakule Abrahame bwa kukookyela Yehowa.
7 Kunyima Efile Mukulu balungwile Abrahame na Sara’shi bakatukye mu kibundji kyabo kya Ure bwa kwenda mu dingi eumbo. Abapwile kwikala bantu bakulu, na dingi babaadi na kya nkashaala mu tushibo twa mapema mu muwa wabo ooso. Sunga Abrahame baadi auku’shi mbalombeene nkapeta makyenga ebungi, baadi nka na kitshibilo kya kukookyela Yehowa. Pa mwanda wa kukookyela kwaye, Efile Mukulu bamweleele myabi na kumukalwila. Bu kileshesho, nsaa ibabanyengyele Abrahame mukashi’aye Sara, na kukimba kumwipaa, Yehowa baadi mukalwile Abrahame na Sara mu kilengyeleshi misango ibungi. (Kibangilo 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Kumona kwa yaaya myanda kubaadi kunyingishe lukumiino lwa Abrahame ngofu.
8. Twi bya kupeta kiukilo na kumona myanda ayinyingisha lukumiino lwetu mwi Yehowa naminyi?
8 Twi bya kwikala mu kipwano kibukopo na Yehowa su? Oolo! Nka bu Abrahame, abitungu tulongye pabitale Yehowa. Twi balombeene namu kupeta kiukilo na kumona myanda yadi mukite. Lelo uno, twi na bishinkamiisho bibungi kukila bibaadi nabyo Abrahame. (Danyele 12:4; Beena-Looma 11:33) Bible mmuule na kiukilo kya ‘mupangi’eyilu na nsenga.’ Myanda yatulongo mwanka ayitutakula bwa kufula Yehowa na kwitukwasha bwatudya kwikala na kaneemo kakata kwadi. Kino kifulo na kaneemo k’Efile Mukulu abitutakula bwa kumukookyela. Patukitshi byabya, atumono byakwete kwitukalwila na kwitwelela myabi, na bino abinyisha kunyingisha lukumiino lwetu. Nsaa yatufubila Yehowa n’eshimba dimune, atukasangala kwishimba, tupete butaale na muloo. (Misambo 34:8; Nkindji 10:22) Su tubapete kiukilo na kumona myanda ibungi, bukuuku bwetu naaye abukanyiisha kunyinga.
BIBAADI ABRAHAME MULAME BUKUUKU BWAYE N’EFILE MUKULU
9, 10. (a) Bwa’shi bukuuku bunyingye abitungu kukita kinyi? (b) Nkinyi akileesha’shi Abrahame baadi aata na muulo na kunyingisha kipwano kyaaye na Yehowa?
9 Bukuuku bwibukopo bwi nka bu kintu kya muulo ukata. (Badika Nkindji 17:17.) Tabwi bu kintu kyabatuushisha makuta ebungi penda bwa kulengyesha mu nshibo nya. Bukuuku bwi bu kilongo kibuwa akitungu kwelanga meema na kwikibamba bwakidya kukula. Abrahame baadi aata na muulo na kulama bukuuku bwaye na Yehowa. Mu mushindo kinyi?
Bukuuku bwi bu kilongo kibuwa akitungu kwelanga meema na kwikibamba bwakidya kukula
10 Abrahame baadi mutungunukye na kutshiina Efile Mukulu na kumukookyela. Bu kileshesho, nsaa ibaadi mwende ku Kanaana na kifuko kyaaye na bafubi baaye, baadi mutungunukye na kulonda buludiki bwa Yehowa mu bitshibilo byaye bikata na bipeela. Kipwa kimune kumpala kwa’shi Isaake atandikwe, pabaadi Abrahame na bipwa 99, Yehowa bamulungwile bwa kusala bana balume booso be mu nshibo yaaye. Abrahame baadi mwele mpaka na kukimba bya kwipaasha bwa kupela kukita bibabamulungwile su? Nya, baadi mukulupile mwi Yehowa na kukookyela nka mu ‘dyadya efuku dibaadi Yehowa mwakule naaye.’—Kibangilo 17:10-14, 23.
11. Bwakinyi Abrahame baadi mupushe’shi mwanda wa Sodoma na Gomore ngumutale? Na Yehowa baadi mumukwashe naminyi?
11 Bu bibaadi Abrahame akookyela Yehowa mpa na mu tu myanda tupeela, bukuuku bwabo bubaadi bunyingye ngofu. Baadi apusha’shi mmulombeene kwisamba na Yehowa bwa kumulungula tu myanda tupeela, na kumuteka bukwashi mpa na pakwete kwitatshisha bwa kukambila myanda ibukopo. Kileshesho, pabaatshile Yehowa mpàngo ya kubutula kibundji kya Sodoma na Gomore, Abrahame bapushishe’shi wawa mwanda ngumutale. Bwakinyi? Pangi baadi atshinyi tala bantu bebuwa bafwa pamune na bantu babi. Baadi ekalakasha bwa mwipw’aye Loota na kifuko kyaaye, babaadi bashaale mu Sodoma. Abrahame baadi mukulupile mwi Yehowa, “nsushi a miilo” yooso, ngi bwakinyi baadi mumulungule na kwiyisha kooso myanda i mwishimba dyaaye. Yehowa baadi muleeshe lwishinko kwi kuuku aaye na kumuleesha’shi E na lusa. Yehowa baadi mumupatulwile’shi nsaa yafwisha kiimu kyaye, akimbaa bantu bebuwa na kwibapaasha.—Kibangilo 18:22-33.
12, 13. (a) Kiukilo na myanda ibaadi imone Abrahame ibaadi imukwashe kunyima naminyi? (b) Nkinyi akileesha’shi Abrahame baadi na lukumiino mwi Yehowa?
12 Abimweneka kalolo’shi kiukilo na myanda yooso ibaadi Abrahame mumone ibaadi imukwashe bwa kulama kipwano kyaye na Yehowa kinyingye. Ngi bwakinyi, pabamutekyele Yehowa bwa kulambula mwan’aye, Abrahame baadi auku’shi misango yooso Yehowa ekalaa nka na lwishinko, na lusa, na kwikala bu muntu a kukulupila, na akalwilaa bangi. Abrahame baadi mushinkamishe n’eshimba dimune’shi Yehowa ta mushintulukye nka papa bwa kwikala na kifita na kufika ntomboshi nya! Bwakinyi atwakula byabya?
13 Mwanda, kumpala kwa kuleka bafubi baaye, Abrahame bambile’shi: “Shaalayi pano, anwe na mpunda; ami na nsongwalume, atwende akwa bwatudy’a kulangwila, kubaapu, atwalukiila kwanudi.” (Kibangilo 22:5) Abrahame baadi akyebe kwamba kinyi? Baadi mudimbe madimi’shi atukaaluka na Isaake, aku auku’shi akamulambula su? Nya. Bible akula’shi Abrahame baadi auku’shi Yehowa e na mushindo wa kusangula Isaake ku lufu. (Badika Beena-Ebelu 11:19.) Abrahame baadi auku’shi Yehowa nyi bamupeele bukome bwa kutandjisha mwana sunga aye na Sara babaadi bapwe kununupa. (Beena-Ebelu 11:11, 12, 18) Ngi bwakinyi baadi ashinguula’shi takwi kintu ki bukopo kumpala kwa Yehowa. Abrahame tabaadi ashinguula akikyebe kukitshika dyadya efuku nya. Kadi baadi na lukumiino’shi su akumiina, Yehowa mmulombeene kusangula mwan’aye bwa’shi milayilo yaaye ilombane. Nyi bwakinyi abetanyina Abrahame bu “nshe baa-sha-lukumiino booso.”
Abrahame baadi na lukumiino’shi su akumiina, Yehowa mmulombeene kusangula mwan’aye bwa’shi milayilo yaaye ilombane
14. Nkalakashi kinyi yoodi mupete mu mudimo wa Yehowa, na kileshesho kya Abrahame nkilombeene nkukwasha naminyi?
14 Byabya, lelo uno Yehowa takwete kwituteka bwa kumulambula bana beetu nya, kadi etutekye bwa kutumikila miiya yaye. Ingi nsaa twi kukutwa kupusha kabingilo ka miiya kampanda sunga kupusha bukopo bwa kwiyikookyela. Opushaa namu byabya su? Bangi abapusha’shi bi bukopo bwa kwenda mu kulungula mukandu wibuwa. Pangi abapushaa buufu na kumona’shi bi bukopo bwabadya kwisamba na bantu babashi’abauku. Bangi namu abapusha moo bwa kupela kukita ingi myanda ayikitshi beena mudimo nabo sunga beena kalasa nabo. (Efilu 23:2; 1 Beena-Tesalonika 2:2) Nsaa yabakutekye bwa kukita mwanda omono bu wibukopo, tentekyesha lukumiino n’eshimba dinyingye dya Abrahame. Nsaa yatunangusheena pa bileshesho bya balume na bakashi ba sha lukumiino, bino mbilombeene kwitutakula mu kwibambula na kwifubwila peepi na Yehowa, Kuuku eetu mukata.—Beena-Ebelu 12:1, 2.
BU KUUKU ABUFWISHA MYABI
15. Bwakinyi atushinkamisha’shi Abrahame tabaadi mwialasheene bwa kutumikila miiya ya Yehowa?
15 Abrahame baadi mwialasheene bwa kutumikila miiya ya Yehowa su? Bible aleesha’shi Abrahame “nkufwa mu bununu bwa mwabi, na bipwa biibungi.” (Kibangilo 25:8) Pabaadi na bipwa 175, Abrahame baadi mulombeene kutentekyesha muwa waye na kupusha muloo. Bwakinyi? Mwanda bukuuku bwaye na Yehowa nyi kintu kibaadi na muulo ukata kwadi. Byabya, p’abaleesha’shi Abrahame baadi mu “bununu bwa mwabi,” bino tabikyebe kwamba’shi tabaadi na lukalo lwa kwikala na muwa mu mafuku aafiki nya.
16. Mu Mpaladiiso Abrahame akapusha muloo wa kinyi?
16 Bible akula’shi Abrahame “baadi’nka mukulupile kibalo kii na mashibo anyingye, . . . kiibakwe kwi Efile Mukulu nabeene.” (Beena-Ebelu 11:10) Abrahame baadi mushinkamishe’shi kwi efuku dyakamono kyakya kibalo, kwamba’shi Bufumu bw’Efile Mukulu, pabukakunkusha pa nsenga. Na akekimono binyibinyi! Banda kupwandikisha muloo aukapusha Abrahame pakekala mu mpaladiiso pa nsenga na kutungunuka na kunyingisha bukuuku bwaye n’Efile Mukulu. Akekala dingi na muloo wa kuuka’shi kileshesho kyaaye kya lukumiino nkikwashe bafubi b’Efile Mukulu munda mwa bipwa bibungi! Mu Mpaladiiso akashinguula’shi mulambu ubaadi mutuushe ku Mwengye wa Mooriya ubaadi auleesha mwanda ukile bukata. (Beena-Ebelu 11:19) Akashinguula dingi mushindo wi kinyongwa kibaadi mupushe pabaadi alumbuula bya kulambula mwan’aye Isaake nkikwashe bantu binunu na binunu ba sha lulamato bwa kushinguula kinyongwa kibapushishe Yehowa nsaa ibatushishe Mwan’aye, Yesu Kidishitu, bu mulambu bwa bantu booso. (Yowano 3:16) Kileshesho kya Abrahame nkitukwashe booso bwetu bwa kwikala na lutumbu bwa nkuulo, kileshesho kya kifulo kikile bileshesho byooso!
17. Bwata kitshibilo kinyi, na nkinyi kyatukalongo mu mwisambo aulondo?
17 Twikaleyi booso na kitshibilo kya kwambula lukumiino lwa Abrahame. Nka bu’ye, twi na kiukilo na twi bamone myanda ibungi. Su tubatungunuka na kulonga pabitale Yehowa na kumukookyela, aketwelela myabi na kwitukalwila. (Badika Beena-Ebelu 6:10-12.) Twikaleyi ba kuuku ba Yehowa bwa looso! Mu mwisambo aulondo, atukamono bingi bileshesho bya bantu basatu basha lukumiino babafikile bakuuku b’Efile Mukulu.
^ [1] (kikoso 3) Ku mbangilo babaadi abeetamina Abrahame na Sara bu Abrame na Sarai. Anka mu uno mwisambo atufubu na mashina abaadi Yehowa mwibape kunyima.