MUISAMBO WA KULONGA 25
Bakulu: Longielayi ku kileshesho kia Gideone
“Muanda ne kukutua mpa na nsaa su nabanga kuakula pabitale Gideone.”—EB. 11:32.
LOONO 124 Twikale na lulamato
KI’ABAKUILA MUANKAa
1. Muyile mukanda wa 1 Mpiele 5:2, bakulu be na mudimo kinyi wi na muulo autungu’shi bakite?
BAKULU bena Nkidishitu mbebape bushito bua kupasukila mikooko ya Yehowa i na muulo. Baaba balume bepaane abaataa mashito aabo na muulo bua kufubila bakuabo balume na bakashi, na abekitshishaa buabadia kuikala bu “balami . . . Abalama kalolo.” (Yel. 23:4, NWT; badika 1 Mpiele 5:2.) Tui na lutumbu lukata lua kuikala na bana balume be bino mu tukongie tuetu!
2. Bangi bakulu be kufumankana na bitompuanga kinyi?
2 Mu kulombasha kua mashito aabo, bakulu abafumankanaa na nkalakashi i bungi. Kia kumpala, bua kupasukila kakongie abitungu kufuba ngofu. Tony ungi mukulu a mu États-Unis mmufikie mu nkatundula’shi, abitungu kuikala muiyishe ngofu, nsaa y’okumiina kukita midimo i bungi. Apatuula’shi: “Ku mbangilo kua kipupa kia Corona-Virus, naadi nafubu ngofu, bua kulumbuula bisangilo, na mudimo wa bulungudi. Biabia sunga bibayidi bungi naadi nekitshisha nka nsaa yooso buandia kuyilombasha. Pa muanda wa’shi naadi na bi bungi bia kukita, naadi mukutue nsaa yandia kuibadikila Bible, kuilongiela pa bupenka, na kukita luteko.” Ungi mukuetu mukulu abetanyinaa bu Ilir a mu Kosovo, baadi mufumankane na ingi nkalakashi ilekeenelekeene. Nsaa ibaadi mbalo i ngoshi bibaadi bimuikeele bukopo buadia kukookiela buludiki abufiki kui ndumbuluilo a Yehowa. Amba’shi: “Kunyinga kuande kueshimba kubaadi kutompibue nsaa ibabantumine kui biro bia filiale bua’shi, nkakuashe bakuetu balume na bakashi babaadi mbalo i masaku. Naadi natshinyi ngofu, na buludiki ta bubaadi abumueka bu bui buwa.” Tim mungi misionaire a mu Asie baadi musangane’shi bi bukopo bua kukita mianda yooso ibaadi ayitungu kukita kuifuku n’efuku. Amba’shi: “Ingi nsaa mu binangu na muishimba diande, naadi napusha moo wa kupasukila bakuetu balume na bakashi.” Nkinyi kilombene kukuasha bakulu bakuete kufumankananga na nkalakashi i mumune na ino?
3. Kileshesho kia Nsushi Gideone nkilombene kuitukuasha atue booso p’atuikitaluula naminyi?
3 Bakulu mbalombene kulongiela ku kileshesho kia Nsushi Gideone. (Eb. 6:12; 11:32) Baadi na midimo ibidi ya kukaluila na kulama muilo w’Efile Mukulu. (Bans. 2:16; 1 Mya. 17:6) Nka bu Gideone, bakulu mbatudibue bua kulama muilo w’Efile Mululu mu kipungo kia nkalakashi. (Bik. 20:28; 2 Ti. 3:1) Tui balombene kulongiela mu kuipeelesha kua Gideone, kuiyisha kuaye, na kukookiela kuaye. Kunyingiila kuaye, kubaadi kutompibue nsaa ibaadi alombasha midimo yaye. Biatufuba bu bakulu, sunga kukutua kufuba bu bakulu, abitungu tutamishe lutumbu luetu bua bakulu beetu ba mu tukongie. Tui balombene kukuasha bano bana balume abafubu ngofu bua bakuabo balume na bakashi na bua kuitupasukila mu tukongie.—Eb. 13:17.
NSAA AYITOMPIBUA KUIPEELESHA KOOBE NA KUIYISHA KOOBE
4. Gideone baluluile naminyi bua kulesha’shi muipeeleshe na kuiyisha?
4 Gideone baadi muipeeleshe na muiyishe.b Nsaa ibaadi muikeyilu wa Yehowa ulungula Gideone’shi babakusangula bodia nkafungusha muilo wa Isaleele, ku matalua a bena Mediane, uno muntu muiyishe baluluile’shi: “Talanga, kifuko kyetu nyi kishâdile pe bingi bifuko bya bena Manase. Dingi, ami nyi kamukala mu nshibo ya yayà.” (Bans. 6:15, EEM) Baadi muimone bu shi mulombene kukita uno mudimo. Anka, Yehowa baadi muukie kalolo’shi e kuiulombasha. Ku bukuashi bua Yehowa, Gideone balombeeshe mudimo waye kalolo.
5. Nsaa kinyi yabidi bilombene kuelela mukulu bukopo buadia kuikala muiyishe na muipeeleshe?
5 Bakulu abekitshishaa na muabo mooso buabadia kulesha dino eyikashi dia kuipeelesha na kuiyisha mu mianda yooso. (Mik. 6:8; Bik. 20:18, 19) T’abekalaa na kuitatula bua ngobesha yabo sunga bua mianda yabadi balombashe nya, nyi biabasha bekalaa na kuikalakasha pabitale kubofula kuabo abo banabene, sunga bilubilo biabo. Biabia, ingi nsaa bi kuelela mukulu bukopo buadia kuikala muiyishe na muipeeleshe. Bu kileshesho, mmulombene kukumiina midimo i bungi, kadi biamuelela bukopo bua kuiyilombasha yooso. Sunga’shi bangi bantu be kumusaamuna bua mushindo wakitaa mudimo, bangi namu be kumuipula bua mushindo wibubi wadi mukite ungi mudimo. Bakulu be kulongiela nkinyi kui Gideone kilombene kuibakuasha mu ino mianda i bino?
P’abalondo kileshesho kia Gideone, bakulu beyishe abatekaa bukuashi nsaa y’abakitshi mudimo wa bulungudi na katempu ka mikanda (Tala kikoso 6)
6. Bakulu be kulongiela kinyi pabitale kuipeelesha kua Gideone? (Tala dingi kifuatulo.)
6 Teka bukuashi. Muntu muipeeleshe aukaa payimeene ngobesha yaaye. Gideone baadi muipeeleshe p’aye kukumiina kuteka bantu bukuashi. (Bans. 6:27, 35; 7:24) Bakulu basha binangu abakitaa nka uno mushindo umune. Tony atudi bapue kuteemuna kunandu apatuula’shi: “Pa muanda wa mushindo ubaabadi bankushe naadi nakumiina kukita midimo i bungi na yanshi mulombene koobesha. Naadi mulombashe mutue wa muanda utale kuipeelesha mu lulanguilo luetu lua mu kifuko, na ami nkulungula mukashi ande bua’shi ekale antala su ne na kuipeelesha. Natadile dingi video, e mu site eetu a jw.org amba’shi: Nka bu Yesu, longieshayi bangi, nuibakulupile, na kuibalesha mushindo wabadia koobesha.” Tony babangile kuitanyina bangi buabadia kumukuasha ku ingi midimo yaaye. Bino mbikuashe naminyi? Tony amba’shi: “Mufubo wa mu kakongie ubabangile kufubibua kalolo, na ne mupete nsaa i bungi ya kuinyingisha ami nabene mu kikudi.”
7. Bakulu be kuambula Gideone naminyi, nsaa y’abebakula bibubi? (Yakobo 3:13)
7 Tofitanga munda su bangi bakuakula bibubi. Kingi kitompuanga akifuilaa bakulu, nsaa y’abebakula bibubi. Kileshesho kia Gideone, nkilombene kukuasha dingi. Kushi mpaka Gideone baadi muukie’shi ta mupuidikie, na nsaa ibaabadi abamuakula bibubi, kui bena Efraime baadi nka muipeeleshe na kushaala muumiine. (Bans. 8:1-3) Gideone ta baadi ebaluula na nsungu nya. Gideone baadi muleshe’shi muiyishe pa kuibateemesha kushi kuibaluula, na pa kuakula naabo na kalolo kooso. Bino bibaadi abituesha butaale munkatshi muabo, nsaa ibaadi muanda wi bukopo. Bakulu basha binangu abambula Gideone pa kuteemesha bangi na kalolo kooso, na kuibaluula ku biabebakula na kuiyisha. (Badika Yakobo 3:13.) Na bino abifuisha butaale mu kakongie.
8. Bakulu mbalombene kukita kinyi nsaa y’abebasaamuna? Tuusha kileshesho.
8 Aluisha Yehowa ntumbo yooso. Pa baabadi basaamune Gideone pa muanda wa bibaadi mutshokole bena Mediane, baadi mualuishe Yehowa ntumbo yooso. (Bans. 8:22, 23) Bana balume be na mashito be kuambula Gideone naminyi? Abitungu baluishe Yehowa ntumbo yooso ku mianda yooso y’abakitshi. (1 Ko. 4:6, 7) Bu kileshesho, su batumbula mukulu bua ngobesha yaye ya kulongiesha, abitungu atuule binangu biaye bioso kui nsulo a buludiki, Kuiyi di’Efile Mukulu, na ku buludiki abufiki kui ndumbuluilo a Yehowa. Abitungu bakulu banangushene ingi nsaa p’abalongiesha bua’shi batumbishe Yehowa kushi kukimba bia kukaanyisha bantu. Tutaleyi muanda wabadi bamone kui mukulu abayitanyinaa bu Timothy. Pa babangile kufuba bu mukulu, Timothy baadi mukumiine kuela miisambo ya bantu booso. Amba’shi: “Naadi mulombene kukita ntuelelo a mu muisambo andi mulumbuule kalolo na bileshesho bi bungi. Bantu babaadi abantumbula bua bino binaadi nakitshi. Bi malua muanda, bantu babaadi abatuulu binangu nka kuandi, pamutue pa kutuula binangu biabo ku akiakula Bible sunga akiakula Yehowa.” Ngi buakinyi Timothy bamuene’shi abitungu alumbuule mushindo waye wa kulongiesha bua kupela bantu batungunuka na kutuula binangu kuadi aye nabene. (Nki. 27:21) Pa bakitshiine bino, mmianda kinyi i buwa ibatukile? Apatuula’shi: “Bantu be bungi mbandungule mushindo wi bakuashe miisambo yande buabadia kukambila mianda, kukambila bitombuanga mpaa na kuifubuila kui Yehowa. Ne na muloo wi bungi bua mianda yooso y’abandungula, kukila pa baabadi abansamuna mu bipua bishaale’mu.”
NSAA Y’ABIKUELELA BUKOPO BUA KUKOOKIELA SUNGA KULESHA ESHIMBA DINYINGIE
Gideone bakookiele bua kupeelesha bungi bua basalayi baye, asangula basalayi 300 babaadi beleeshe bapasukie (Tala kikoso 9)
9. Kukookiela kua Gideone n’eshimba diaye dinyingie bibaadi bitompibue naminyi? (Tala kifuatulo kia ku kipusu.)
9 Kunyima ku’abo kutuula Gideone bu nsushi, kukookiela na kunyinga kuaye ku’eshimba bibaadi bitompibue. Baadi mupete mudimo wi masaku akile, wa kuenda mu kuluisha kilambuilo kia nshaye kibaadi alanguila nakio Baale. (Bans. 6:25, 26) Kunyima kua Gideone kukongola kisaka kia basalayi, Yehowa bamulunguile misuusa ibidi buadia kupeelesha bungi bua basalayi. (Bans. 7:2-7) Ku nfudiilo a bioso, Yehowa bamulunguile buadia kutuka munkatshi a bufuku mu camp ende mu kutuka beshikuanyi naye ngoshi.—Bans. 7:9-11.
10. Kukookiela kua bakulu nkulombene kutompibua mushindo kinyi?
10 Bakulu abitungu nuikale na “bukidi bua kukookiela.” (Yak. 3:17) Mukulu e na kukookiela akitaa nka kiakia akiakula Bifundue na alondaa nka buludiki abutukila mu ndumbuluilo a Efile Mukulu. Yawa mukulu ekalaa kileshesho ki buwa kui bangi. Mbilombene kumuelela bukopo bua kukookiela mu bitompuanga. Bu kileshesho, ingi nsaa mbilombene kumuelela bukopo buadia kutungunuka na kulonda buludiki bu’abamupa. Mu ingi mianda, mmulombene kuiyipusha su buludiki bui kumukuasha sunga’shi bui buwa. Pangi be kumulungula bua kukita mudimo autuulu bulungantu buaye mu masaku. Bakulu be kuambula kukookiela kua Gideone naminyi mu ino mianda i bino?
11. Nkinyi kilombene kukuasha bakulu buabadia kuikala abakookiela?
11 Teemesha buludiki kalolo na webulonde. Efile Mukulu balunguile Gideone mushindo wadi mulombene kuluisha kilambuilo kia nshaye na biadi mulombene kuibaka kilambuilo kipia kia Yehowa, na nyema ya kulambula. Gideone ta baadi muiyele nkonko pabitale buno buludiki nya, baadi nka penda muibulonde. Lelo uno bakulu bakuete kupeta buludiki abufiki mu ndumbuluilo a Yehowa ku bukuashi bua mikanda, ngukisho, mpaa na bungi buludiki abuitukuasha buatudia kushaala na muwa na kuifubuila peepi na Yehowa. Tui bafule bakulu betu ba mu tukongie muanda bakuete kulonda buludiki bua teokrasi na lulamato looso. Na tukongie tooso atukuashibua.—Mis. 119:112.
12. Bakulu be kutumikila mayi e mu Bena Ebelu 13:17, su kuatuka kushintuluka mu buludiki bua mu ndumbuluilo a Yehowa naminyi?
12 Kumiina kushintuluka. Tentekiesha’shi Yehowa balunguile Gideone buadia kualusha basalayi be bungi ku mashibo kuabo. (Bans. 7:8) Gideone baadi anangushena namu’shi: ‘Kuno kushintuluka kui na muulo? Sunga kuamba’shi uno mudimo wi bukopo?’ Nya, Gideone bakookiele. Lelo uno bakulu abitungu bambule Gideone pa kuiwubidishena na kushintuluka kooso na buludiki bua mu ndumbuluilo a Yehowa. (Badika Bena Ebelu 13:17.) Bu kileshesho, mu kipua kia 2014 Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu, kabaadi kashintuule mushindo wa kutuusha makuta a mudimo wa kuibaka Mashibo a Bufumu na Mashibo a Bikongeeno. (2 Ko. 8:12-14) Tukongie ta ntulombene’nyi kualusha makuta a luibako nya. Kala ndumbuluilo baadi atuusha makuta a kuibaka Mashibo a Bufumu, kunyima tukongie atualusha aa makuta. Anka binobino ndumbuluilo kuete kubunga na kufubisha bia buntu bia tukongie tui mu nsenga ishima. Sunga kakongie kekala katuushe bia buntu bipeela, kunyima abekebakila nka Nshibo ya Bufumu. Pa bawukile José kuno kushintuluka, baadi muele mpaka’shi: ‘Uno muanda t’atuiwobesha’nyi. Ta kui Nshibo ya Bufumu su ngimune’nyi ayibakibua, kuno kuetu t’akukitshikaa mu wawa mushindo.’ Nkinyi kibakuashiishe José buadia kukuatshishena buno buludiki? Amba’shi: “Mayi e mu mukanda wa Nkindji 3:5, 6 ngantentekieshe buandia kukulupila mui Yehowa. Na kubatukukile bipeta bi buwa bukile! Ta tui bebakie nka penda Mashibo a Bufumu e bungi nya, tui baukie dingi bia kutuusha bia buntu mu mishindo ilekeenelekeene buatudia kukuatshishena uno mudimo wa luibako.”
Sunga bekala bakandikie mudimo wetu, abitungu tuikale n’eshimba dinyingie bua kukita bulungudi (Tala kikoso 13)
13. (a) Gideone baadi mushinkamishe kinyi? (b) Na bakulu namu be kuambula Gideone naminyi? (Tala dingi kifuatulo.)
13 Kita kikiebe ki’eshimba dia Yehowa n’eshimba dinyingie. Gideone baadi mukookiele Yehowa sunga mbibaadi atshiinyi na bibaadi mudimo waye wi masaku. (Bans. 9:17) Kunyima kua kupeta kishinkamiisho akifiki kui Yehowa, Gideone baadi muukie’shi Efile Mukulu amukuatshishena bu bia kuete kukaluila muilo w’Efile Mukulu. Bakulu bashaale mu ma mbalo abadi bakandikie mudimo wetu, ambulayi Gideone. Bakulu bakuete kuimeena bisangilo na mudimo wa bulungudi sunga mbia bakuete kuibakitshiina mianda ibubi, kuibakuata, kuibasambisha, kushimisha midimo yabo mpaa na kuibakupila.c Mu mpombo ikata, bakulu abakekala na lukalo n’eshimba dinyingie buabadia kukookiela ku buludiki buabakapete. Sunga kulonda buno buludiki kuebafuishiisha masaku. Buabua buludiki mbutale kulungula mukandu wa kiimu wi bu mabue a mu kinfuanyi, na kiatudi balombene kukita bua kupanda ku ngoshi ya kuiwumbo dia Goge a ku Magoge.—Es. 38:18; Kbf. 16:21.
APATOMPIBUA KUNYINGIILA KOOBE
14. Kunyingiila kua Gideone kubaadi kutompibue naminyi?
14 Mudimo wa Gideone wa bu nsushi ubaadi autungu’shi ekale na bukome bua mbidi bui bungi. Nsaa ibaadi isuukie bena Mediane munkatshi a bufuku nsaa ya ngoshi, Gideone baadi ebalondo mu mongo kukatukila muibanda dia ku Izreele na muishinda dioso dia ku muela wa Yordano, mubaadi pangi mitshi i bungi. (Bans. 7:22) Gideone bayimeene nka pa muela wa Yordano su? Nya! Sunga mbibaadi mukookie, aye na basalayi baye 300 babaadi baabukie muela wa Yordano batungunuka na kuibalonda. Ku nfudiilo a bioso, babaadi bakuate bena Mediane na abo nkuibayipaa ngofu.—Bans. 8:4-12.
15. Ingi nsaa kunyingiila kua mukulu kui kutompibua naminyi?
15 Ingi nsaa mukulu e kukooka ku mbidi na mu binangu akutua biadia kupasukila kakongie na kifuko kiaye. Mu ino mianda i bino, bakulu be kuambula Gideone naminyi?
Bakulu baasha kifulo mbapete mushindo wa kunyingisha bakuabo be bungi be na lukalo na bukuashi (Tala kikoso 16-17)
16-17. Nkinyi kibakuashiishe Gideone buadia kunyingiila, na abitungu bakulu bashinkamishe kinyi? (Yeeshaya 40:28-31) (Tala dingi kifuatulo.)
16 Kulupila’shi Yehowa akupa bukome. Gideone baadi mukulupile’shi Yehowa amupa bukome, na Yehowa namu ta mmumukuatshishe buufu. (Bans. 6:14, 34) Gideone na basalayi baye babaadi lua mikoolo, abalondo ba mfumu babidi ba bena Mediane babaadi abasuuku mbakaamine ku tumelo. (Bans. 8:12, 21) Biabia, ku bukuashi bu’Efile Mukulu bena Isaleele babaadi baate kitshibilo na abo nkuibakuata nkutshokola ngoshi. Abitungu bakulu bakulupile mui Yehowa, muanda aye ngi ‘sh’akôkâ sunga nkupungila.’ Akebapa bukome buabadi nabo lukalo.—Badika Yeeshaya 40:28-31.
17 Tutaleyi muanda wabadi bamone kui mukuetu mulume Matthew, umune a mu Komite a kuisamba na ba munganga. Nkinyi kibaadi kimukuashe bua kunyingiila? Matthew amba’shi: “Ne mupushe kunyingishibua akufiki kui Yehowa nka bu abilesha mukanda wa Bena Fidipe 4:13. Nsaa i bungi pa nepusha mukookie na kukutua biandia kutungunuka bua kukita ungi mudimo, natekaa Yehowa ngofu. Nasendeelaa Efile Mukulu buadia kumpa bukome bua mbidi na bua mu binangu buandi nabo lukalo, bua’shi mmone bia kukuasha bakuetu. Mu ino misuusa yooso, ne mupushe abinyingisha kikudi kia Yehowa na kunkuasha buandia kunyingiila.” Nka bu Gideone, bakulu betu ba mu tukongie bepaane bakuete kufuba ngofu bua kukaluila muilo w’Efile Mukulu. Sunga mbiabishi bibofule misuusa yooso, abitungu bakulu bekale beyishe na baukie’shi be na bukome bua mbidi na bua mu binangu bupeela, na bafube muyile bukome buabo. Biabia abitungu balongie bia kukulupila’shi Yehowa ateemeshaa nsaa y’abamutekie bukuashi na ebapa bukome buabadi naabo lukalo buabadia kunyingiila.—Mis. 116:1; Fid. 2:13.
18. Mu kikoso, bakulu mbalombene kuambula Gideone naminyi?
18 Bakulu mbalombene kulongiela mianda i bungi ku kileshesho kia Gideone. Abitungu bakulu bekale abauku mikalo na bekale beyishe pabitale bungi bua midimo y’abakumiina kukita, bi’abakitshi nsaa y’abebasaamuna, sunga y’abebakula bibubi. Abitungu bekale abakookiela na kuikala n’eshimba dinyingie, bikishekishe bikuete kuifubuila nfudiilo a uno ndumbuluilo a mianda e bubi. Na dingi, abitungu bakulu bakulupile’shi sunga bapeta kikokoshi ki naminyi, Efile Mukulu ebanyingisha. Mu binyibinyi, tui na lutumbu lui bungi bua bano balami ba mikooko abafubu ngofu, biabia “tungunuka na kunemeka bantu be biabia.”—Fid. 2:29.
LOONO 120 Ambula kupopela kwa Kidishitu
a Yehowa baadi mutuule Gideone buadia kulama na kukaluila muilo waye, mu kipungo ki bukopo kia muilo wa Isaleele a kala. Gideone bafubile uno mudimo ubabamupeele na lulamato looso munda a bipua bifikie ku 40. Anka mu uno mudimo baadi mufumankane na nkalakashi i bungi. Atukesambila mushindo ulombene kileshesho kiaye, kukuasha bakulu lelo uno nsaa y’abatompibua.
b Kuipeelesha na kuiyisha mbintu bibidi bu mumune. Atulesha’shi tui na kuipeelesha pa kuikala na mueneno ebuwa a atue banabene, na pa kuikadika na mikalo. Atulesha dingi’shi tui beyishe nsaa y’atunemeka namu bangi na kuibamona bu bena muulo ngofu kuitukila. (Fid. 2:3) Bua kuakula kalolo muntu e na kuipeelesha e na kuiyisha.
c Tala muisambo awamba’shi: “Tungunuka na kulangwila Yehowa sunga pabadi bakandikye mudimo wetu” wi mu Kitenta kia Mulami kia mueshi wa 7/2019, esak. 10-11, kikos. 10-13.