Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • bh shap. 6 esak. 61-74
  • Bafwe be kunyi?

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Bafwe be kunyi?
  • A nkinyi akilongyesha namu Bible?
  • Tu mitue twa mianda
  • Mianda i mumune
  • NKINYI AKIKITSHIKAA MENEMENE APAFU MUNTU?
  • BIBAKWILE YESU PABITALE LUFU
  • BWAKINYI BANTU ABAFWIYA
  • BIBUWA KUUKA BYA BINYIBINYI PABITALE LUFU
  • Su Muntu Baafu Ayiyaa Kunyi?
    A nkinyi akitulongyesha Bible?
  • Bwakinyi atununupaa na kufwa?
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa (Kya bantu booso)—2019
  • Lufu na lusangukilo lwa Yesu—Abikukwasha ku kinyi
    Kitenta kya Mulami akilungula Bufumu bwa Yehowa—2015
  • Abaadi bapushiishe Satana​—Nkinyi kibebafikiile?
    Pushisha Efile bwashiwekale na muwa wa looso
Tala bibungi
A nkinyi akilongyesha namu Bible?
bh shap. 6 esak. 61-74

SHAPITRE A KASAMOMBO

Bafwe be kunyi?

  • Nkinyi akifwilaa muntu su baafu?

  • Bwakinyi tukwete kufwa?

  • Kuuka bya binyibinyi pabitale lufu nkukumbeene kwitukwasha su?

1-3. Nkonko kinyi ikwete kwiyipusha bantu pabitale lufu na mmyalulo kinyi ayitusha bipwilo?

INO nyi nkonko ipwe kwiyipusha bantu munda mwa bipwa bikile bungi. Nkonko i na muulo ukata. Sunga twekala bantu kinyi sunga bashale mbalo kinyi, myalulo ya ku ino nkonko ayitukwasha.

2 Mu shapitre bashala, atwikalanga balongye mushindo witufungwile mulambu wa muwa wa Yesu Kidishitu eshinda dya muwa wa looso. Twi balongye dingi shi Bible baadi mulee shi kwi nsaa i “lufu taalwikala kwanka dimo.” (Bifumbulwe 21:4) Aku naamu atwe booso tukwete kufwa lelo uno. Nfumu Salomone bambile shi: “Abatala abawuku’shi abafu.” (Mulungudi 9:5) Lukalo lwetu ndwa kwikala na muwa munda mwa mafuku ebungi. Sunga mbyabya, tukwete kwiyipusha kilombeene kwitufwila su tubaafu.

3 Apafu bantu batudi bafule, atudilaa. Na kwiyipusha shi: ‘Nkinyi akibafwila? Bakwete kukyenga su? Bakwete kwitumona su? Twi balombeene kwibakwasha su? Atukemonena nabo dingi su?’ Bipwilo bi pa nsenga bikwete kutuusha myalulo ilekene pabitale ino nkonko. Bangi abalongyesha shi su wekalanga okitshi bibuwa, nsaa yofu wende mwiyilu kadi su okitanga bibubi, okakyengye mu kaalo bwa looso. Bingi bipwilo abilongyesha shi su muntu bafu, ende mu mbalo ya mu kikudi bwa kushaala na bankambwa baaye. Kadi bingi namu abilongyesha shi bafwe abendaa mwiumbo dya bafwe bwabadya kwibasambisha na kunyima abakatandika bu bangi bantu.

4. Bipwilo bibungi bi na binangu kinyi bi mumune pabitale lufu?

4 Bino bipwilo bi na malongyesha amune pabitale uno mwanda​—abyamba shi kwi kingi kipindji kya kwatudi akishalaa na muwa su mbidi yetu ibafu. Bipwilo bibungi bya kala mpa na bya lelo uno, abilongyesha shi mu ungi mushindo, twi na muwa wa looso na bukome bwa kumona, kupusha na kwela binangu. Mbilombeene kukitshika su? Kupusha kwatupusha na binangu byatwele, byooso abifubu su bongo bwetu bukwete kutumika. Su muntu baafu, bongo tabufubu dingi nya. Kwela kwa binangu, kupusha na kumona, tabitungunukaa na kwifubila mu kipaso kampanda nya. Su bongo bubalekye kufuba abyo namu abifu.

NKINYI AKIKITSHIKAA MENEMENE APAFU MUNTU?

5, 6. Bible alongyesha kinyi pabitale lufu?

5 Yehowa Mupangi a bongo auku kalolo akikitshikaa apafu muntu. Auku bya binyibinyi, na ku bukwashi bwa Bible, kwete kupatuula akikitshikaa apafu muntu. Bible alongyesha shi: Su muntu baafu, takii kwanka dimo nya. Lufu nkukutwa kwa kwikala na muwa. Bafwe tabamonaa sunga kupusha ata kwela binangu. Ta twi na kintu su nkimune akishalaa na muwa kunyima kwa lufu lwa mbidi yetu nya. Ta twi na kikudi kisha kifwiya nya.a

6 Salomone kunyima kwaye kwakula’shi abatala abauku’shi abafu, bafundjile shi: “Anka bafwe taabawuku kintu su nkimune.” Batungunukile na kwakula wawa mwanda wa binyibinyi, aye nkwamba shi bafwe tambalombeene kufula sunga kushikwa na’shi “takwi sunga mufubo, sunga mulubu, sunga kapatupatu sunga tudingi mu [kalunga nyembo].” (Badika Mulungudi 9:5, 6, 10.) Bi mumune na abyamba mukanda wa Misambo 146:4 shi su muntu baafu, ‘mpàngo yaaye ayifudiila.’ Tukwete kufwa tatutungunukaa na kwikala na muwa apafu mbidi y’etu nya. Lufu lwi nka bu ndimi ya kaalo ka buji. Apashimi ndimi ya kaalo, tayendaa mbalo su ngimune nya. Ibashimi penda kushima.

BIBAKWILE YESU PABITALE LUFU

7. Yesu bakwile shi lufu lwi bu kinyi?

7 Yesu Kidishitu bakwile pabitale bafwe. Bakwile pabitale Lazaare, ungi muntu abaadi auku kalolo bafwile. Yesu balungwile balondji baaye shi: “Kuku etu Laazare mmulâle tulo.” Balondji abapwandikishe shi Yesu kwete kwakula’shi Laazare mulaale kwete kwikisha, mwanda e na maladi. Anka ta bibaadi byabya nya. Yesu balesheshe shi: “Laazare tápwile kufwa.” (Badika Yowano 11:11-14, EEM.) Shinguula’shi Yesu baadi apwandikisha lufu na tulo twi bukopo. Laazare tabaadi mwende mwiyilu sunga mu kaalo ka looso nya. Tabaadi mufumankane na miikeyilu sunga ba nkambwa nya. Laazare tabaadi mutandikye dingi kwi ungi muntu nya. Baadi ayikisha mu lufu, bu abikalaa muntu e mu tulo twi bukopo kushi bilotwa. Angi maverse dingi aapwandikisha lufu na tulo. Bu kileshesho, pababaadi baase ungi mulondji abetamina bu Etshyene mabwe abo nkumwipaa, Bible alesha’shi “bapoone mu tulo.” (Bikitshino 7:60, Kilombeno kipya 2009) Bi mumune na bibafundjile Mpoolo mutumibwa pabitale bangi bantu ba mu kipungo kyaaye shi “mbalaale” mu lufu.​—1 Beena-Kodinto 15:6, NWT.

8. Mushindo kinyi watuuku shi Efile Mukulu tabaadi na mpàngo yashi bantu bafwe?

8 Efile Mukulu baadi na mpàngo yaashi bantu bafwe su? Nya. Yehowa bapangile muntu bwashi ashaale looso pa nsenga. Anka bu byatwikalanga balongye mu uno mukanda, Efile Mukulu batuudile mulume na mukashi ba kumpala mu mbalo ibuwa bukile yabetamina bu mpaladiiso. Bebapeele mbidi ipwidikye. Yehowa baadi akumina nka penda shi bekale bibuwa. Muledi kinyi sha kifulo mukumbeene kukumiina shi baana baaye bakale abanunupa na kufwa? Takwi su ngumune! Yehowa baadi mufule baana baaye na baadi akumina’shi bekale na muloo wa looso pa nsenga. Bible akula bino pabitale bantu: ’[Yehowa] beelele kinangu kya kwikala na muwa wa ikalayika mu mashimba aabo.’ (Mulungudi 3:11, NWT) Efile Mukulu mwitupangye na lukalo lwa kwikala na muwa wa looso. Na mmwate mpàngo bwashi lwalwa lukalo lulombane.

BWAKINYI BANTU ABAFWIYA

9. Yehowa baadi mwelele Adame mwiya kinyi, na bwakinyi uno mwiya tawubaadi bukopo?

9 Kadi bwakinyi bantu bakwete kufwa? Bwa kupeta lwalulo, abitungu tubande kutala kibaadi kikitshikye pakubaadi penda mulume umune na mukashi umune pa nsenga. Bible alesha shi: “Yehowa Efile Mukulu nkumenesha mu nsenga mitshi ibuwa kumona na bikuba bibuwa kudya.” (Kibangilo 2:9) Kadi kubaadi penda mwiya umune. Yehowa balungwile Adame shi: “Wekala na matalwa a kudya kikuba kya mutshi ooso wa mu lupango. Anka tookudya kikuba kya mutshi wa kushinguula buuwa sunga bubi, mwanda efuku dyoodi kyanka wekala na kya kufwa.” (Kibangilo 2:16, 17) Uno mwiya taubaadi bukopo bwa kulonda nya. Kubaadi ingi mitshi ibungi ilombeene Adame na Eeva kudya. Abapetele mushindo wa kulesha lutumbu lwabo patooka kwi Yawa bebapeele bintu bibungi, mpa na muwa upwidikye. Kukokyela kwabo kubaadi akulesha shi abaadi abanemeka matalwa a Nshabo a mwiyilu na shi abaadi abakokyela bukunkushi bwaye bwina kifulo.

10, 11. (a) Mushindo kinyi ubaadi mulume na mukashi ba kumpala bafikye mu kukutwa kukokyela Efile Mukulu? (b) Bwakinyi kukutwa kwa kukokyela kwa Adame na Eeva mmwanda ukile bukata?

10 Mwanda wa kukanya, mukashi na mulume ba kumpala babapelele kukokyela Yehowa. Ku bukwashi bwa nyoka, Satana nkwipusha Eeva shi: “Eyendo! Efile mmwinulungule shi, Tanudyanga bikuba bya mitshi yooso ii mu lupango?” Eeva balulwile shi: “Twi balombeene kudya bikuba bya mitshi ya mu lupango. Anka kikuba kya mutshi wi munkatshy’a lupango, Efile Mukulu mwambe shi: ‘Tanwakwikidya sunga kwikikuma, tala nwafwa.’”​—Kibangilo 3:1-3.

11 Satana bakwile shi: “Nya taanufu’nwe. Anka Efile Mukulu auku shi efuku dyaanwikidi, meeso eenu aabuuluka, dingi anwikala bu beefile balombene kushinguula buuwa na bubi.” (Kibangilo 3:4, 5) Satana baadi na lukalo lwashi Eeva akumiine shi mukumbeene kwikala bibuwa su adya kikuba kyabadi bamutoshe. Muyiile mayi a Satana, Eeva mukumbeene kwisangwila kibuwa na kibubi na mulombeene kukita kyooso kyakumina. Satana balesheshe dingi shi, Yehowa baadi mudimbe pabitale masaku alombeene kutuuka su badya kikuba kya wawa mutshi. Eeva bakuminyine bibamulungwile Satana. Aye nkukuula kikuba nkwikidya. Akupu, bapeele dingi mulum’aaye aye naamu nkudya kyanka. Abebikitshine muyiile kukumina kwabo. Abaadi abauku shi bakwete kukita binyibinyi kibaadi Efile Mukulu mwibalungule’shi tabakitanga. Pababadiile kikuba, abapelele kukokyela mwiya upelepele na wibuwa. Abakutshile kukokyela Nshaabo e mwiyilu na bukunkushi bwaye. Bibaadi abitungu kwibanyoka mwanda wa kukutwa kwabo kwa kanemo.

12. Nkinyi kilombeene kwitukwasha bwa kupusha bibapushile Yehowa pabaadi Adame na Eeva bamutombokyele?

12 Tubande kwata kileshesho: We mulombeene kupusha naminyi su okusha mwana mulume sunga mukashi na kumubamba kooso akupu kunyima bapele nkukokyela mu mushindo aulesha shi tenoobe kifulo sunga kanemo? Byabya mbilombeene nkutapa kwishimba ngofu. Banda kunangushena namu mushindo ubaadi ukumbeene Yehowa kupusha nsaa ibaadi Adame na Eeva baate kitshibilo kya kumutombokyela.

13. Yehowa bakwile shi Adame akekala bikunyi su baafu, na byabya abilesha kinyi?

13 Yehowa tabaadi na mushindo wa kutadiila dingi Adame na Eeva bakutwe kukokyela bwashi bashaale na muwa looso. Babafwile, anka bu bibakwile shi su abaadi kikuba abafu. Adame na Eeva abakutshile kwikala kwanka. Tababayiile mu mbalo kampanda ya bikudi nya. Atuuku bino ku bukwashi bwa mayi abaadi Yehowa mulungule Adame kunyima kwaye kudya kikuba. Efile Mukulu bakwile shi: ‘Okaaluka mu nsenga, mwanda kuuyo nyi koodi mutuukile. We lufuufi byabya waluka ku lufuufi.’ (Kibangilo 3:19) Efile Mukulu bapangile Adame ku lufuufi lwa nsenga. (Kibangilo 2:7) Kumpala kwaye kupangibwa, Adame tabaadi kwanka nya. Byabya, pabakwile Yehowa shi Adame alukiila ku lufuufi, Baadi alesha shi Adame tekadika dimo kwanka nya. Adame tekala dingi na muwa anka bi lufuufi kubaabadi bamutuushe.

14. Bwakinyi tukwete kufwa?

14 Adame na Eeva abadya kwikala na muwa mpa na ano mafuku, kadi abafwile mwanda wa kukutwa kwabo kwa kukokyel’Efile Mukulu abo nkukita mulwisho. Tukwete kufwa mwanda twi bapyane mulwisho wa Adame, lufu na makyenga mbyambukile baana baaye. (Badika Beena-Looma 5:12.) Wawa mulwisho wi nka abikalaa mukumbo ukata wa lwambu ushi ulombeene muntu su ngumune kupanda. Bubi mbutwale lufu. Alo nyi mmulwa, mmwishikwanyi n’eetu ta nkuuku’etu nya. (1 Beena-Kodinto 15:26) Twi bakumbeene kwikala na lutumbu lukata lwa kumona’shi Yehowa mwate mpàngo ya kwitukuula ku maasa a uno mwishikwanyi ebubi.

BIBUWA KUUKA BYA BINYIBINYI PABITALE LUFU

15. Bwakinyi kuuka bya binyibinyi pabitale lufu akwitunyingisha?

15 Myanda kinyi ayilongyesha Bible pabitale bafwe ayitunyingisha. Anka bu byatudi bamone, bafwe tabakyengaa sunga kupeta masaku. Tatwi balombeene kwibatshiina nya mwanda ta mbakumbeene kwitukitshiina bubi nya. Ta be na lukalo lwashi twi bakwashe, na ta mbalombeene kwitukwasha nya. Tatwi balombeene kwisamba nabo nya. Bakata ba bipwilo bebungi abalesha’shi mbalombeene kukwasha baaba bapwe kufwa, na bantu bakwete kukumiina abyakula baaba bakata bakwete kwibapa makuta. Kadi kuuka kwa bya binyibinyi akwitukalwila bwashi tala betulendwisha kwi baaba be na aa malongyesha.

16. Nnanyi mufutakashe malongyesha a bipwilo bibungi, na mushindo kinyi wadi mwibikite?

16 Kipwilo kyenu akikumina bino abilongyesha Bible pabitale bafwe su? Bipwilo bibungi tabikuminaa nya. Bwakinyi? Mwanda malongyesha aabo e ku bukome bwa Satana. Kwete kutumika na bakata ba bipwilo bwa kukuminyisha bantu shi apafu mbidi ya muntu, kwi kintu akishaala na muwa bwa kwenda mbalo kampanda. Ano nyi mmadimi akwete Satana kusanga na angi madimi bwa kupambusha bantu kwi Yehowa. Mu mushindo kinyi?

17. Bwakinyi bulambukishi bwa shi: bantu bebubi bakwete kukyenga mu kaalo ka looso abwinyongosha Yehowa?

17 Anka bu byatupwile kwibimona, bingi bipwilo bikwete kulongyesha shi su muntu e na nshalelo ebubi, paafu akyebe kwenda mu kukyenga mu kaalo ka looso. Ano malongyesha taasangasha Efile Mukulu nya. Yehowa nyi Efile Mukulu sha kifulo na ta mulombeene kukyengyesha bantu wawa mushindo nya. (Badika 1 Yowano 4:8.) We mulombeene kupusha naminyi su muntu sha mwana bakutwa kukokyela amwela mboko mu kaalo bwa kumunyoka? We mulombeene kunemeka yawa muntu su? Na dingi, we kukumina kukimba mushindo wa kwiukena naaye su? Nya. We mukumbeene kupwandikisha shi yawa muntu nyi ntomboshi. Byabya, Satana e na lukalo lwa kwitukuminyisha shi Yehowa akyengyeshaa bantu mu kaalo ka looso​—munda mwa bipwa bikile bungi.

18. Nku malongyesha kinyi a bipwilo bya madimi akufiki lulangwilo lwa bafwe?

18 Satana dingi atumikaa na bingi bipwilo bwa kulongyesha shi kunyima kwa lufu bantu abalulukaa bu bikudi, abitungu shi bantu abatala bekale abanemeka, na kutshiina. Muyiile buno bulambukishi, kikudi kya bafwe nkikumbeene kwikala bu kuuku e bukome sunga mwishikwanyi mukata. Bantu bebungi bakwete kukumiina ano malongyesha a madimi. Bakwete kutshina bafwe, kwibanemeka na kwibalangwila. Aku namu Bible alongyesha shi: Bafwe mbalaale na twi na kya kulangwila nkapenda Efile Mukulu umune a binyibinyi, Yehowa, Mupangi na Mwitupe bintu byooso.​—Bifumbulwe 4:11.

19. Kuuka bya binyibinyi pabitale lufu akwitukwasha bwa kupusha kalolo malongyesha kinyi e mu Bible?

19 Kuuka bya binyibinyi pabitale bafwe akukukalwila bwashi malongyesha a bipwilo bya madimi taakupambushanga. Akukukwasha dingi bwa kupusha kalolo angi malongyesha a mu Bible. Bu kileshesho, nsaa ibolongo shi bantu tabendaa mwiyilu kunyima kwa lufu, lukulupilo lwa kupeta muwa wa looso mu mpaladiiso pa nsenga alwikala lwa binyibinyi koodi.

20. Mu shapitre alondo atukyebe kutalula lukonko kinyi?

20 Mafuku ebungi kumpala, Yoobo muntu mululame belele luno lukonko: “Su muntu baafu, mukumbêne kwikala dingi na mûwa su?” (Yoobo 14:14, EEM) Muntu mulaale mu lufu mukumbeene kupeta dingi muwa su? Abilongyesha Bible pabitale uno mwanda abitunyingisha ngofu, nyi biatukyebe kumona mu shapitre alondo.

a Su okumina kuuka myanda ibungi pabitale “anyima” na “kikudi,” tala mu Apandise, mwisaki dya 208-211.

AKILONGYESHA BIBLE

  • Bafwe tabamonaa, tabapushaa sunga kwela binangu.​—Mulungudi 9:5.

  • Bafwe bakwete kwikisha, tabakwete kukyenga nya.​—Yowano 11:11.

  • Tukwete kufwa mwanda twibapyane mulwisho wa Adame.​—Beena-Looma 5:12.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu