Kapitel tinafeifi
Arki rai èn teki trangaleri
1. (a) Fu san ede wi alamala musu kisi rai nanga trangaleri? (b) Na sortu aksi wi musu poti prakseri?
„WI ALAMALA e misi furu tron”, na so Bijbel e taki na ini Yakobus 3:2. Wi kan kari furu okasi pe wi no ben du sani soleki fa Gado Wortu e taigi wi. Fu dati ede wi e agri taki Bijbel abi leti te a e taki: „Arki rai èn teki trangaleri, so taki yu kan kon tron wan koni sma na ini a ten di de na yu fesi” (Odo 19:20). A no de fu taki dati wi tyari kenki kon kaba na ini wi libi fu meki a kruderi nanga Bijbel. Ma san wi e du te wan Kresten brada noso sisa e gi wi rai fu wan spesrutu afersi?
2. San wi musu du te wi e kisi rai?
2 Te son sma e kisi rai, dan na ala sortu fasi den e suku fu sori taki den no fowtu. Trawan e taki dati a fowtu di den meki no de so wan seryusu sani. Noso den feni taki densrefi no du noti, ma den suku a fowtu na trawan. Ma a moro bun fu arki te sma e gi wi rai èn fu fiti a rai dati (Hebrewsma 12:11). A no de fu taki dati nowan enkri sma musu fruwakti fu trawan taki den sa du ala sani bun. A no musu de so tu taki ibri tron baka wan sma e gi trawan rai fu ala sortu pikinpikin sani, noso fu tra sani fu san Bijbel e gi wi na okasi fu teki wi eigi bosroiti. Boiti dati, a kan taki a sma di e gi a rai no ben luku fa sani de trutru, èn wi ben kan aksi en na wan lespeki fasi fu poti prakseri na den sani dati. Ma kon meki wi taki dati na ini a takimakandra di wi sa abi now, a rai noso a trangaleri fiti èn a e kruderi nanga Bijbel. San wi musu du dan?
Eksempre di wi musu hori na prakseri te wi e kisi rai
3, 4. (a) Sortu sani na ini Bijbel kan yepi wi fu abi a yoisti denki te wi e kisi rai nanga trangaleri? (b) San Kownu Saul du di a ben kisi rai, èn san ben de a bakapisi?
3 A Wortu fu Gado abi ondrofenitori fu sma di ben kisi rai di den ben abi fanowdu. Son leisi te den ben e kisi rai, dan den ben e kisi trangaleri tu. Disi ben pasa nanga Kownu Saul fu Israel. A no ben du san Yehovah ben taigi en fu du nanga a kondre Amalek. Den Amaleksma ben gens den futuboi fu Gado, èn Yehovah ben taki dati nowan fu den Amaleksma èn nowan fu den meti fu den ben musu tan na libi. Ma Kownu Saul no ben kiri a kownu èn a ben hori den moro bun meti fu den.—1 Samuel 15:1-11.
4 Yehovah ben seni a profeiti Samuel fu piri-ai gi Saul. San Saul du di a ben kisi a piri-ai disi? A ben taki dati a ben wini den Amaleksma trutru, ma taki a bosroiti nomo fu no kiri a kownu fu den. Ma disi no ben de kwetikweti san Yehovah ben taigi en fu du (1 Samuel 15:20). Saul ben pruberi fu sori taki ensrefi no ben fowtu, ma taki a pipel ben wani hori den meti na libi. A ben e taki: „Mi ben frede a pipel èn fu dati ede mi ben gi yesi na a sten fu den” (1 Samuel 15:24). Soleki fa a sori, dan Saul ben e broko en ede moro furu nanga ensrefi, a no ben wani taki en fesi fadon. A ben aksi Samuel srefi fu gi en grani na fesi a pipel (1 Samuel 15:30). Te fu kaba, Yehovah no ben wani Saul fu tiri leki kownu moro.—1 Samuel 16:1.
5. San ben pasa nanga Kownu Usia di a weigri fu teki rai?
5 Kownu Usia fu Yuda „no ben handri na wan getrow fasi nanga Yehovah, a Gado fu en, èn a ben go na ini a tempel fu Yehovah fu bron switismeri-sani” (2 Kroniki 26:16). Ma a Wet ben taki dati soso den priester ben abi a grani fu òfer switismeri. Di a granpriester pruberi fu tapu Usia, dan a kownu kisi atibron. San ben de a bakapisi? Bijbel e taki: „Gwasi ben kon na en fesi-ede . . . fu di Yehovah naki en wantronso nanga a siki dati. Èn Usia a kownu tan wan gwasiman te na a dei fu en dede.”—2 Kroniki 26:19-21.
6. (a) Fu san ede Saul nanga Usia ben weigri fu teki rai? (b) Fu san ede a de wan seryusu sani na ini a ten disi te wan sma e weigri fu teki rai?
6 Fu san ede a ben muilek gi Saul nanga Usia fu teki rai? Na fu di den ben abi bigimemre. Ibriwan fu den ben e denki tumusi furu fu ensrefi. Furu sma e ondrofeni takru bakapisi fu di den abi bigimemre. Den e denki taki te den e teki rai, dan sma o si taki den abi wan swakifasi, noso den feni taki den o kisi porinen. Ma bigimemre na wan swakifasi. Bigimemre e trubu a frustan fu wan sma so taki a e weigri fu teki a rai di Yehovah e gi en nanga yepi fu en Wortu èn en organisâsi. Fu dati ede, Yehovah e warskow: „Bigimemre e kon bifo wan sma e fadon, èn wan yeye fu heimemre e kon bifo wan sma e naki futu fadon.”—Odo 16:18; Romesma 12:3.
Wi musu teki rai
7. San Moses ben du di a kisi rai? Sortu bun sani wi kan leri fu dati?
7 Den Buku fu Bijbel abi moi eksempre tu fu sma di ben teki rai, èn wi kan leri fu den eksempre disi. Luku na eksempre fu Moses. A papa fu en wefi ben gi en rai fa a ben musu tyari a hebi frantwortu fu en. Moses arki en èn wantewante a fiti a rai (Exodus 18:13-24). Aladi Moses ben de wan man nanga furu makti, toku a ben de klariklari fu teki rai. Fu san ede dati ben de so? Na fu di a ben abi sakafasi. „Moses ben de a moro safri-atisma fu ala libisma di ben de na grontapu” (Numeri 12:3). O prenspari a de fu sori safri-atifasi? Sefanya 2:3 e sori taki wi kan kisi libi te wi e du dati.
8. (a) Sortu sondu David ben du? (b) San David du di Natan ben piri-ai gi en? (c) San ben de a bakapisi fu den sondu fu David?
8 Kownu David ben du hurudu nanga Batseiba èn a ben pruberi fu kibri a sondu dati fu di a ben meki sma kiri en masra Uria. Yehovah ben seni a profeiti Natan fu piri-ai gi David. David ben abi berow èn wantewante a ben taki: „Mi sondu teige Yehovah” (2 Samuel 12:13). Aladi Gado ben gi David pardon, toku David ben o ondrofeni den bakapisi fu a sondu fu en. Yehovah ben taigi en taki a feti-owru „no ben o gowe libi [en] eigi oso”. A ben taki tu dati a ben o gi den wefi fu en „na [en] kompe”, èn a manpikin di a ben o kisi nanga Batseiba ben o „dede fu tru”.—2 Samuel 12:10, 11, 14.
9. San wi no musu frigiti te wi e kisi rai noso trangaleri?
9 Kownu David ben sabi sortu wini a abi fu arki bun rai. Son leisi a ben taki Gado tangi fu a sma di ben gi en a rai (1 Samuel 25:32-35). Wi abi a srefi denki leki David? Efu dati de so, dan wi no sa taki sani noso wi no sa du furu sani di ben kan tyari sari kon bakaten. Ma efu wan sani e pasa di e meki taki wi musu kisi rai, noso wi musu kisi trangaleri srefi, dan san wi o du? Meki wi no frigiti taki te wi e kisi rai noso trangaleri, dan disi e sori taki Yehovah lobi wi èn taki a wani taki sani e go bun nanga wi fu têgo.—Odo 3:11, 12; 4:13.
Wi musu kweki bun fasi di de tumusi prenspari
10. Sortu prenspari fasi wan sma ben musu abi fu man go na ini Kownukondre, soleki fa Yesus ben sori?
10 Efu wi wani abi wan bun banti nanga Yehovah èn nanga den Kresten brada nanga sisa fu wi, dan wi musu kweki wan tu spesrutu fasi. Yesus ben kari wan fu den fasi disi di a ben poti wan yongu pikin na mindri den disipel fu en, èn a ben taki: „Efu unu no e kenki a fasi fa unu e libi èn unu no e tron leki yongu pikin, dan unu no sa go na ini a kownukondre fu hemel kwetikweti. Fu dati ede, efu wan sma abi sakafasi neleki a yongu pikin disi, dan a sma dati na a moro bigiwan na ini a kownukondre fu hemel” (Mateyus 18:3, 4). Den disipel fu Yesus ben musu leri fu sori sakafasi, fu di den ben hari taki nanga makandra suma fu den ben de a moro bigiwan.—Lukas 22:24-27.
11. (a) Na ondro suma wi musu saka wisrefi, èn fu san ede? (b) Te wi abi sakafasi, dan san wi sa du te wi e kisi rai?
11 Na apostel Petrus ben skrifi: „Un alamala musu abi sakafasi, weri en neleki wan krosi te unu e handri nanga trawan, bika Gado de teige den heimemre sma, ma a e sori bun-ati gi den sma di abi sakafasi” (1 Petrus 5:5). Wi sabi taki wi musu saka wisrefi na ondro Gado, ma a bijbeltekst disi e sori taki wi musu sori sakafasi tu te wi de nanga wi Kresten brada nanga sisa. Te wi e sori sakafasi, dan wi no sa weigri fu teki bun rai fu wi brada nanga sisa, ma wi sa leri fu den.—Odo 12:15.
12. (a) Sortu sani abi furu fu du nanga sakafasi? (b) Fu san ede wi musu hori na prakseri taki a fasi fa wi e tyari wisrefi kan abi krakti tapu trawan?
12 Wan sani di abi furu fu du nanga sakafasi na a broko di wan sma e broko en ede nanga a tanbun fu trawan. Na apostel Paulus ben skrifi: „Meki ibriwan sma tan suku san bun gi trawan, ma no meki a tan suku san bun gi ensrefi. . . . Fu dati ede, awinsi unu e nyan efu unu e dringi, noso awinsi san unu e du, du ala sani fu gi Gado grani. Un no musu gi den Dyu nanga den Griki nanga a gemeente fu Gado okasi fu naki futu fadon” (1 Korentesma 10:24-33). Paulus no ben taki dati wi musu tapu nanga ala den sani di wi lobi. Ma a gi wi a rai fu no du noti di kan meki wan tra sma du wan sani di ben o abi leki bakapisi taki a kisi konsensi fonfon.
13. Sortu eksempre kan yepi wi fu si efu wi e fiti den rai fu Bijbel na ini wi libi ala ten?
13 Yu de klariklari fu du san bun gi trawan na presi fu du nomo san yu wani noso san yu lobi? Wi alamala musu leri fu du dati. Wi kan du disi na difrenti fasi. Teki fu eksempre den krosi di wi e weri èn a fasi fa wi e moi wisrefi. Te a abi fu du nanga den sani disi, dan ibri sma kan teki en eigi bosroiti. Ma a bosroiti di a sma e teki musu kruderi nanga Bijbel di e taki dati wi musu weri krosi di fiti èn taki wi musu de krin. Ma efu yu kon sabi taki den sma na ini a birti fu yu no ben arki a Kownukondre boskopu fu di den no gwenti a fasi fa yu e weri krosi noso a fasi fa yu e moi yusrefi, dan yu ben o tyari kenki kon? A no de fu taki, dati a de moro prenspari fu yepi wan tra sma kisi têgo libi leki fu du nomo san wi lobi.
14. Fu san ede a de prenspari fu abi sakafasi èn fu broko wi ede nanga trawan?
14 A sma di ben gi wi na eksempre fu sori sakafasi èn di ben e broko en ede nanga trawan, ben de Yesus. A ben wasi den futu srefi fu den disipel fu en (Yohanes 13:12-15). Gado Wortu e taki fu en: „Tan abi a srefi denki disi di Krestes Yesus ben abi tu; aladi a ben abi a srefi skin leki Gado, toku noiti a prakseri fu teki sani abra nanga tranga, fu kan de a srefi leki Gado. Nôno, ma a gowe libi ala san a ben abi fu teki a skin fu wan srafu èn a ben tron wan libisma. Moro leki dati srefi, leki wan libisma a saka ensrefi èn a gi yesi te na dede.”—Filipisma 2:5-8; Romesma 15:2, 3.
No weigri fu teki a trangaleri fu Yehovah
15. (a) Sortu kenki wi musu tyari kon efu wi wani tyari wisrefi na wan fasi di Gado feni bun? (b) Na sortu fasi Yehovah e gi wi alamala rai nanga trangaleri?
15 Fu di wi alamala na sondu sma, meki a de fanowdu fu tyari kenki kon na ini a fasi fa wi e denki èn a fasi fa wi e tyari wisrefi efu wi wani de leki a Gado fu wi. Wi musu tron ’wan nyun sma’ (Kolosesma 3:5-14). Te wi e kisi rai nanga trangaleri, dan dati e yepi wi fu si sortu kenki wi musu tyari kon èn fa wi kan tyari den kenki disi kon. A moro prenspari sani di e gi wi a leri di wi abi fanowdu, na a Bijbel srefi (2 Timoteyus 3:16, 17). Bijbel publikâsi nanga den konmakandra di na organisâsi fu Yehovah seti, e yepi wi fu fiti den rai fu Gado Wortu na ini wi libi. A kan taki wi yere den rai kaba. Ma wi e frustan taki wi abi den rai fanowdu? Wi sa pruberi tu fu fiti den rai disi moro bun?
16. San Yehovah seti fu yepi ibriwan fu wi?
16 Na wan lobi-ati fasi Yehovah e yepi wi nanga den problema di wi abi, fu di a e broko en ede nanga wi. Milyunmilyun sma kisi yepi fu di den ben kisi wan oso-bijbelstudie. Papa nanga mama e gi den pikin fu den rai nanga trangaleri so taki den pikin no go tyari densrefi na wan fasi di kan gi den sari (Odo 6:20-23). Na ini a gemeente, son sma e aksi rai fu preikiman di abi furu ondrofeni so taki densrefi kan du a preikiwroko moro bun. Son leisi a kan taki owruman e aksi makandra rai, noso den e aksi rai fu trawan di abi ondrofeni na ini a diniwroko. Den sma di lepi na yeye fasi e gebroiki a Bijbel fu yepi den sma di abi dati fanowdu, èn den e du dati na wan safri-ati fasi. Te yu e gi sma rai, dan hori na prakseri taki ’yu musu luku bun tu taki yusrefi no sa kisi tesi’ (Galasiasma 6:1, 2). Iya, wi alamala abi rai nanga trangaleri fanowdu fu man anbegi a wan-enkri tru Gado na ini wánfasi.
Takimakandra fu luku baka san wi leri
• Fa Yehovah e yepi wi na wan lobi-ati fasi fu si sortu kenki wi musu tyari kon?
• Fu san ede furu sma e feni en muilek fu teki rai di den abi fanowdu, èn o seryusu disi de?
• San na wan tu bun fasi di wi musu kweki èn fa den sa yepi wi fu teki rai? Fa Yesus ben gi wi na eksempre?
[Prenki na tapu bladzijde 142]
Usia ben weigri fu teki rai èn a ben kisi gwasi
[Prenki na tapu bladzijde 142]
Moses ben kisi wini fu di a teki a rai fu Yeitro