Fu san ede wi musu sori lespeki gi den wan di e teki fesi?

1, 2. (a) Fu san ede a kan muilek fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi? (b) Sortu aksi wi o go luku?

OITI yu si fa wan pikin e du te en papa aksi en fu du wan sani di a no wani? Kande yu man si na a boi en fesi taki a no wani du den sani di en papa taigi en fu du. A e yere a sten fu en papa, èn a sabi taki a musu gi yesi na en. Ma disi leisi, a no wani gi yesi. Son leisi, wan srefi sortu sani e miti wi alamala.

² A no makriki ala ten fu gi yesi na den wan di e teki fesi. Yu feni en muilek son leisi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi, noso gi den wan di abi frantwortu? Efu dati de so, dan yu no de yu wawan. Wi e libi na ini wan ten pe furu sma no e sori lespeki gi den wan di e teki fesi. Ma Bijbel e taki dati wi musu sori lespeki gi den wan di e teki fesi (Odo 24:21). Fu taki en leti, wi musu du a sani disi efu wi wani taki Gado tan lobi wi. Dati meki den aksi disi e opo kon. Fu san ede a muilek son leisi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi? Fu san ede Yehovah wani taki wi du disi, èn san o yepi wi fu gi yesi na en? Leki lasti, na sortu fasi wi kan sori lespeki gi sma di e teki fesi?

FU SAN EDE A MUILEK?

3, 4. Fa a du kon taki libisma kisi sondu? Fu san ede a sondu di wi abi e meki en muilek gi wi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi?

³ Meki wi go luku tu sani di kan meki en muilek gi wi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi. A fosi sani, na taki wi na sondusma. A di fu tu sani, na taki den sma di e teki fesi, na sondusma tu. Libisma kisi sondu langa ten pasa di Adam nanga Eva opo densrefi teige Gado na ini a dyari fu Eden. Sobun, libisma tron sondusma fu di den opo densrefi teige Gado. Te na a dei fu tide, libisma e gebore nanga a firi fu opo densrefi teige trawan.​—Genesis 2:15-17; 3:1-7; Psalm 51:5; Romesma 5:12.

⁴ Fu di wi na sondusma, meki a kan pasa makriki taki wi e kisi heimemre èn taki wi e bigin denki tumusi furu fu wisrefi. Ma wi musu du tranga muiti fu kon abi sakafasi èn fu tan abi a fasi disi di furu sma no abi. Awansi wi e dini Gado fayafaya furu yari langa kaba, toku wi kan weigri fu gi yesi, èn wi kan kon abi heimemre. Luku na eksempre fu Korak di ben e tan horibaka gi a pipel fu Yehovah, aladi furu tesi ben e miti a pipel disi. Toku a ben e angri fu kisi biginen, èn a prefuru fu gi sma deki-ati fu opo densrefi teige Moses, a moro safri-ati sma di ben e libi na a ten dati (Numeri 12:3; 16:1-3). Prakseri sosrefi Kownu Usia di ben abi so wan heimemre, taki a go na ini a tempel fu Yehovah èn a du wan santa diniwroko di soso den priester ben mag du (2 Kroniki 26:16-21). Den man dati kisi bigi strafu fu di den opo densrefi teige den wan di ben e teki fesi. Ma wi alamala kan teki leri fu a takru eksempre fu den. Wi musu luku bun taki wi no e kisi heimemre, fu di a fasi disi o meki en muilek gi wi fu lespeki den wan di e teki fesi.

5. Fa sondu libisma gebroiki a makti fu den na wan fasi di no fiti?

⁵ Ma sondu libisma di abi makti, du furu sani di meki taki trawan no abi lespeki gi den wan di e teki fesi. Furu fu den sma disi abi ogri-ati, noso den e kwinsi trawan. Fu taki en leti, na ini den hondrohondro yari di pasa, furu sma gebroiki a makti fu den na wan fasi di no fiti. (Leisi Preikiman 8:9.) Fu eksempre, di Yehovah poti Saul leki kownu, dan Saul ben de wan bun man èn a ben abi sakafasi. Ma a kisi heimemre èn a bigin dyarusu. Dati meki a bigin frufolgu a reti-ati man David (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Bakaten, David tron wan fu den moro bun kownu fu Israel, ma toku a gebroiki a makti fu en na wan fasi di no fiti. A teki a wefi fu Uria, wan bakapikin fu Hèt, èn a seni a man disi fu go feti na mindri den srudati di e feti na fesisei pe a feti ben moro hebi. Na so a man disi lasi en libi (2 Samuel 11:1-17). Sobun, fu di libisma abi sondu, meki a muilek gi den fu gebroiki a makti fu den na wan yoisti fasi. Boiti dati, te sma di abi makti no e lespeki Yehovah, dan den e du moro bigi ogri srefi. Baka di wan tiriman fu Ingrisikondre ben tyari kon na krin fa son paus fu a Lomsu kerki ben meki sma frufolgu trawan na ala sei, dan a skrifi: „Te sma abi makti, dan den e du kruka sani, èn o moro makti den abi o moro kruka sani den e du.” Hori a sani disi na prakseri te wi o luku na aksi disi: Fu san ede wi musu sori lespeki gi den wan di e teki fesi?

FU SAN EDE WI MUSU SORI LESPEKI GI DEN WAN DI E TEKI FESI?

6, 7. (a) San a lobi di wi abi gi Yehovah e meki wi du, èn fu san ede? (b) San o yepi wi fu gi yesi awansi a muilek?

⁶ Den moro prenspari sani di e meki taki wi abi lespeki gi den wan di e teki fesi, na a lobi di wi abi gi Yehovah, gi tra sma, èn gi wisrefi. Fu di wi lobi Yehovah moro ala tra sani, meki wi wani taki en ati prisiri. (Leisi Odo 27:11; Markus 12:29, 30.) Wi sabi taki sensi a ten di Adam nanga Eva opo densrefi teige Yehovah na ini Eden, bun furu sma teki a sei fu Satan, èn den e weigri fu saka densrefi na ondro a tiri fu Yehovah. Wi e prisiri fu horibaka gi Yehovah. Te wi e leisi den moi wortu fu Openbaring 4:11, dan den e naki wi ati. Wi e si krin taki Yehovah na a sma di abi a reti fu tiri hemel nanga grontapu! Wi e horibaka gi Yehovah leki a Moro Hei Tiriman, èn wi e meki a tiri wi na ini wi aladei libi.

⁷ Te wi e sori lespeki gi Yehovah na a fasi dati, dan wi o gi yesi na en. Wi de klariklari fu gi yesi na Yehovah, fu di wi lobi en. Ma son leisi, a kan muilek srefisrefi fu gi yesi. Te dati de so, dan neleki a pikin boi di kari na a bigin, wi o abi fu leri fu saka wisrefi. Wi e memre ete taki Yesus ben e gi yesi na en Papa, srefi te a ben muilek gi en fu du dati. A ben taigi en Papa: „A no mi wani musu pasa, ma yu wani.”​—Lukas 22:42.

8. (a) Fa wi kan sori taki wi e saka wisrefi na ondro Yehovah èn fa Yehovah e denki fu a tori disi? (b) San kan yepi wi fu gi yesi na rai èn fu teki piri-ai? (Luku a faki „Arki rai èn teki piri-ai”.)

⁸ A no de fu taki dati na ini a ten disi, Yehovah no e taki nanga ibriwan fu wi aparti. A e gebroiki en Wortu, èn sosrefi libisma di e teki presi gi en na grontapu. Dati meki te wi e saka wisrefi na ondro den sma di Yehovah poti fu teki fesi, noso di a e gi pasi fu teki fesi, dan wi e saka wisrefi na ondro Yehovah. Te wi e opo wisrefi teige den sma dati, fu eksempre, te wi e weigri fu teki a rai fu den di e komoto fu Bijbel, dan wi Gado no o feni dati bun. Di den Israelsma ben e krutukrutu èn ben e opo densrefi teige Moses, dan gi Yehovah a ben de leki den ben e opo densrefi teige en.​—Numeri 14:26, 27.

9. Fu san ede a lobi di wi abi gi tra sma o meki taki wi sori lespeki gi den wan di e teki fesi? Gi wan eksempre.

⁹ Fu di wi lobi tra sma, meki wi e sori lespeki tu gi den wan di e teki fesi. Fa so? We, kon meki wi taki dati yu na wan srudati na ini wan legre. San o meki taki a legre fu yu e wini a feti, noso taki den srudati no e lasi den libi? We, ibri srudati o abi fu wroko makandra nanga den legre-edeman, den o abi fu gi yesi na den, èn den o abi fu sori lespeki gi den. Efu yu ben o opo yusrefi teige den wan di e teki fesi na ini a legre, dan ala den tra srudati ben kan lasi den libi. A no de fu taki dati den legre fu a ten disi e pori grontapu srefisrefi. Ma Yehovah abi legre di e du soso bun. Hondrohondro leisi, Bijbel e kari Gado, „Yehovah di e tiri den legre” (1 Samuel 1:3). En na a Legre-Edeman fu milyardmilyard makti engel. Son leisi, Yehovah e teki den futuboi fu en na grontapu gersi nanga wan legre (Psalm 68:11; Esekièl 37:1-10). Efu wi e opo wisrefi teige den sma di Yehovah poti fu teki fesi, dan den Kresten brada nanga sisa fu wi di de leki srudati ben kan kon na ini problema, a no so? Te wan Kresten e opo ensrefi teige den owruman di Gado poti, dan tra sma na ini a gemeente e firi en tu (1 Korentesma 12:14, 25, 26). Te wan pikin e opo ensrefi teige en papa nanga mama, dan a heri osofamiri e firi en. Sobun, te wi e sori lespeki gi den wan di e teki fesi èn te wi e wroko makandra nanga den, dan wi e sori taki wi lobi tra sma.

10, 11. Sortu wini wi o kisi te wi e gi yesi na den wan di e teki fesi?

¹⁰ Wan tra sani di e meki taki wi e sori lespeki gi den wan di e teki fesi, na taki wi srefi e kisi wini fu dati. Te Yehovah e aksi wi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi, dan nofo tron a e taigi wi sortu wini wi o kisi te wi e du dati. Fu eksempre, a e taigi pikin fu gi yesi na a papa nanga mama fu den, so taki den kan libi wan bun èn langa libi (Deuteronomium 5:16; Efeisesma 6:2, 3). A e taigi wi fu sori lespeki gi den gemeente owruman, bika te wi no e du dati, dan dati kan pori a matifasi di wi abi nanga en (Hebrewsma 13:7, 17). A e taigi wi fu gi yesi na den tirimakti, so taki sani e waka bun nanga wi.​—Romesma 13:4.

¹¹ Fu di wi sabi fu san ede Yehovah wani taki wi gi yesi, meki dati e yepi wi fu sori lespeki gi den wan di e teki fesi, a no so? Fu dati ede, meki wi go luku fa wi kan sori lespeki gi den wan di e teki fesi na ini dri prenspari situwâsi.

SORI LESPEKI NA INI NA OSOFAMIRI

12. Sortu frantwortu Yehovah gi masra nanga papa na ini na osofamiri? Fa wan man kan tyari a frantwortu dati?

¹² Na Yehovah srefi seti na osofamiri-libi. Fu di a de wan Gado di lobi te sani seti bun, meki a orga na osofamiri-libi, so taki sani kan waka bun nanga na osofamiri (1 Korentesma 14:33). Yehovah gi masra nanga papa a frantwortu leki osofamiri-edeman. A masra e sori lespeki gi Krestes Yesus, na Ede fu en, te a e tyari a frantwortu fu en neleki fa Yesus e tyari en frantwortu leki Ede fu a gemeente (Efeisesma 5:23). Sobun, a masra no musu libi a frantwortu fu en gi trawan, ma a musu tyari en leki wan man. A no musu libi takru nanga en osofamiri, ma a musu sori lobi gi den. A no musu fruwakti tumusi furu fu den, èn a musu sori switifasi gi den. A masra musu hori na prakseri taki a musu saka ensrefi tu na Yehovah ondro.

13. Fa wan wefi noso wan mama kan tyari a frantwortu fu en na wan fasi di Yehovah feni bun?

¹³ Wan wefi noso wan mama musu yepi en masra. A abi a frantwortu tu na ini na osofamiri fu di Bijbel e taki fu „a wèt fu yu mama” (Odo 1:8). A no de fu taki dati a musu saka ensrefi na en masra ondro. Wan Kresten wefi e sori lespeki gi en masra te a e yepi en fu tyari a frantwortu di a abi leki osofamiri-edeman. A no e wisiwasi en, a no e kori en, èn a no e pruberi fu teki a presi fu en. Na presi fu dati, a e horibaka gi en masra, èn a e wroko makandra nanga en. Te wan wefi no e agri nanga den bosroiti di a masra fu en teki, dan a kan taki na wan lespeki fasi fa a e denki, ma a musu tan saka ensrefi na ondro en masra. Efu a masra fu en no de na bribi, dan son leisi dati kan tyari problema kon. Ma efu a e tan saka ensrefi na ondro en masra, dan dati kan gi en masra deki-ati fu kon leri sabi Yehovah.​—Leisi 1 Petrus 3:1.

14. Fa pikin kan meki den papa, den mama, nanga Yehovah prisiri?

¹⁴ Pikin e meki Yehovah ati prisiri te den e gi yesi na den papa nanga mama. Boiti dati, den e gi den papa nanga mama grani, èn den e meki den firi prisiri (Odo 10:1). Na ini osofamiri pe wan papa noso wan mama e kweki en pikin en wawan, den pikin musu gi yesi tu na a papa noso a mama dati, fu di den sabi taki a papa noso a mama fu den abi a yepi fu den moro tranga fanowdu. Te ala sma na ini wan osofamiri e tyari a frantwortu di Gado gi den, dan freide o de, èn den o de koloku trutru. A sani disi e gi grani na Yehovah Gado, a sma di seti na osofamiri-libi.​—Efeisesma 3:14, 15.

SORI LESPEKI NA INI A GEMEENTE

15. (a) Fa wi kan sori taki wi e gi yesi na Yehovah na ini a gemeente? (b) Sortu gronprakseri kan yepi wi fu gi yesi na den wan di e teki fesi na ini a gemeente? (Luku a faki „Gi yesi na den wan di e teki fesi”.)

¹⁵ Yehovah poti en Manpikin leki Tiriman fu a Kresten gemeente (Kolosesma 1:13). Yesus fu en sei, poti „a koni srafu di de fu frutrow” fu gi a pipel fu Gado na grontapu san den abi fanowdu fu man tan abi wan tranga bribi (Mateyus 24:45-47). Na ini a ten disi a Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi na „a koni srafu di de fu frutrow”. Neleki fa a ben de na ini den Kresten gemeente fu a fosi yarihondro, na so owruman na ini a ten disi e kisi rai fu a Tiri Skin. Son leisi den e kisi rai langalanga fu den brada dati, noso fu den wan di e teki presi gi den, soleki kring-opziener. Te wi e sori lespeki gi den Kresten owruman, dan wi e gi yesi na Yehovah.​—Leisi 1 Tesalonikasma 5:12; Hebrewsma 13:17.

16. Fa santa yeye e poti brada leki owruman?

¹⁶ Owruman nanga dinari na sondu libisma. Den e meki fowtu neleki wi. Ma toku den owruman disi na „mansma di abi spesrutu koni” èn Gado poti den fu yepi a gemeente fu tan abi wan tranga bribi (Efeisesma 4:8). Na santa yeye e poti brada leki owruman (Tori fu den apostel 20:28). Fa so? We, den man disi musu libi na wan fasi di e kruderi nanga den leri na ini Gado Wortu di skrifi nanga yepi fu santa yeye (1 Timoteyus 3:1-7, 12; Titus 1:5-9). Boiti dati, den owruman di e luku efu wan brada e libi na a fasi dati, e begi Yehovah fayafaya fu tiri den nanga yepi fu en santa yeye.

17. Fu san ede Kresten sisa e weri wan sani fu tapu den ede te den e du son sani di abi fu du nanga a gemeente?

¹⁷ Son leisi, a kan taki owruman noso dinari no de fu teki fesi na wan preikiwroko konmakandra, soleki fa a gwenti de. Na ini den sortu situwâsi dati, tra dopu brada kan teki fesi. Efu nowan dopu brada no de fu teki fesi, dan wan lepi Kresten sisa kan teki fesi. Ma te wan sisa e du wan sani di nofo tron wan brada musu du, dan a e weri wan sani fu tapu en ede (1 Korentesma 11:3-10).a A sani disi no e lagi umasma. Na presi fu dati, a e gi den na okasi fu sori lespeki gi a seti fu Yehovah di e sori taki na mansma musu teki fesi na ini na osofamiri èn na ini a gemeente.

SORI LESPEKI GI GRONTAPU TIRIMAKTI

18, 19. (a) Fruklari den gronprakseri di skrifi na Romesma 13:1-7. (b) Fa wi e sori lespeki gi grontapu tirimakti?

¹⁸ Tru Kresten e hori densrefi finifini na den gronprakseri di skrifi na Romesma 13:1-7. (Leisi en.) Te yu e leisi a pisi dati, dan yu kan si taki „den tiriman” di kari na ini den tekst disi, na den grontapu tirimakti. Solanga Yehovah e gi pasi taki den tirimakti disi tan, den e du prenspari wroko. Den e sorgu taki sani e waka na wan orga fasi, so furu leki a kan, èn den e du sani fu a bun fu wi. Wi e sori lespeki gi den tirimakti disi te wi e hori wisrefi na den wet fu den. Wi e sorgu tu taki wi e pai iniwan belasting-moni di wi musu pai, wi e skrifi den yoisti sani na tapu lanti papira, èn wi e hori wisrefi na iniwan wet di abi fu du nanga wi, wi osofamiri, wi bisnis, nanga den gudu fu wi. Ma wi no e gi yesi na den grontapu tirimakti te den e aksi wi fu trangayesi Gado. Na presi fu dati, wi e piki neleki den apostel fu owruten di ben taki: „Fu di Gado na wi tiriman, meki wi musu gi yesi na en moro leki na libisma.”​—Tori fu den apostel 5:28, 29; luku a faki „Na suma mi musu gi yesi?”

¹⁹ Ete wan fasi fa wi e sori lespeki gi den grontapu tirimakti, na te wi e tyari wisrefi na wan yoisti fasi. Son leisi, wi srefi musu taki nanga tiriman. Na apostel Paulus ben musu taki nanga tiriman soleki Kownu Herodes Agrepa, nanga Tiriman Festus. Den man disi ben du bigi sondu, ma Paulus ben taki na wan lespeki fasi nanga den (Tori fu den apostel 26:2, 25). Wi e teki na eksempre fu Paulus, awansi wi e taki nanga wan makti tiriman, noso nanga wan skowtu. Na skoro, yongu Kresten e du muiti tu fu sori lespeki gi den leriman fu den, gi den sma di e teki fesi, èn gi tra sma di e wroko na a skoro. A no de fu taki dati wi no e sori lespeki soso gi den wan di no e krutu a bribi fu wi, ma wi e sori lespeki tu gi sma di no lobi Yehovah Kotoigi. Iya, sma di no de na bribi, musu man si taki wi abi lespeki.​—Leisi Romesma 12:17, 18; 1 Petrus 3:15.

20, 21. San na wan tu fu den blesi di wi o kisi te wi e sori lespeki gi den wan di e teki fesi?

²⁰ Meki wi de klariklari fu sori lespeki gi trawan. Na apostel Petrus ben skrifi: „Gi grani na ala sortu sma” (1 Petrus 2:17). Te sma e si taki wi abi trutru lespeki gi den, dan a sani dati kan naki den ati. Hori na prakseri, taki moro nanga moro sma no e sori lespeki gi trawan. Sobun, te wi e sori lespeki gi trawan, dan dati na wan fasi fa wi e gi yesi na a komando disi di Yesus ben gi: „Meki un leti skèin gi sma tu. Dan den kan si den bun di unu e du èn den kan gi glori na un Tata di de na hemel.”​—Mateyus 5:16.

²¹ Na ini a dungru grontapu disi, a leti fu a tru anbegi e hari reti-ati sma kon. Sobun, te wi e sori lespeki na ini na osofamiri, na ini a gemeente, èn na ini tra situwâsi fu a libi, dan dati kan hari sma èn a kan meki taki den e bigin waka na ini a leti makandra nanga wi. A sani dati o moi fu tru! Ma srefi te dati no e pasa, toku wi kan de seiker fu a sani disi: Te wi e sori lespeki gi tra sma, dan dati e plisi Yehovah Gado, èn a o tan lobi wi. Sortu blesi bigi moro dati?