Na moifasi foe na soevereiniteit foe Jehovah
„Wan sani mi ben aksi foe Jehovah — dati mi sa soekoe: dati mi mag libi ala dem dee foe mi libi ini na oso foe Jehovah, foe si na switifasi foe Jehovah en foe loekoe hem tempel nanga waarderi.” — Ps. 27:4.
1. Na soortoe sani soema e prakseri te dem e jere na woortoe soevereiniteit?
SAN na woortoe „soevereiniteit” wani taki gi joe? Joe e prakseri seker a moro bigi makti, spesroetoe na bigi makti foe wan rigeriman — na makti foe wan rigeri. Rigerimakti kan de sondro firi ofoe nanga krasi-fasi, pe sondro foe sori sari-ati dem e hori demsrefi na a wet en dem e aksi foe pai foe na ogri di ben doe na trawan. Ma ooktoe dem kan sori partij-fasi gi son wan en kwinsi trawan. Weiniki foe dem rigermakti di libisoema poti e handri troe troe nanga lobi nanga dem borgoe foe dem.
2. Nanga soortoe reti Jehovah e sori soevereiniteit?
2 Na bijbel e taki foe Jehovah leki „na soevereine Masra” (Tori foe dem Apostel 4:24). Nanga soortoe reti Jehovah habi soevereiniteit? Openbaring 4:11 e piki: „Joe, Jehovah, ja wi Gado, de waarti foe kisi na glori nanga na grani nanga na krakti, bikasi joe ben meki ala sani, en foedi joe wani dem ben de en dem ben meki.”
3. Fa Koonoe David ben skrifi foe na soevereiniteit foe Jehovah?
3 Soortoe soevereiniteit Jehovah e sori? A kenki nanga di foe dem tra rigeri? Koonoe David, di ondro Jehovah soevereiniteit ben habi rigeri-makti tapoe Israël, ben taki: „Foe joe Jehovah, de na bigi grani nanga na makti nanga na glori nanga dem toemsi boen fasi nanga na waarti-fasi; bikasi ala sani ini hemel nanga tapoe grontapoe na foe joe. Na koonoekondre de foe Joe, o Jehovah.” — 1 Kron. 29:11.
DEM FASI FOE NA SOEVEREINITEIT FOE JEHOVAH DI E KON NA FESI
4. Fa Psalm 89:14 nanga Exodus 34:6, 7 e sori wi foe na soevereiniteit foe Jehovah?
4 Na soevereiniteit foe Jehovah foe datede habi moifasi, toemsi boen fasi nanga waartifasi. Na psalm-skrifiman e skrifi: „Retidoe nanga reti-fasi (of „gerechtigheid”) de dem vaste presi foe joe troon; ja, lobi boen-ati-fasi nanga getrouwfasi de kon na joe fesi” (Ps. 89:14). Di Mozes ben aksi ofoe a ben mag si na glori foe Gado, dem ben taigi hem dati a no ben kan si na fesi foe Gado foe a no ben sa dede (Ex. 33:18, 20). Tog Gado ben saka kon na ondro ini wan wolkoe tapoe na bergi Sinaï, pe a ben verteri Mozes: „Jehovah, Jehovah, wan Gado di habi sari-ati nanga boen-ati-fasi, no de kisi esi atibron en foeroe ini lobi boenfasi nanga waarheid, di e kibri lobi boenfasi gi doesoen doesoen soema, di e pardon misték nanga na pasa foe wet nanga sondoe, ma a no de gi srefi srefi fri foe strafoe, foedi a de tjari na misték foe papa kon tapoe pikin en tapoe baka-pikin, tapoe na di foe dri nanga tapoe na di foe fo geslacht.” — Ex. 34:6, 7.
5. (a) Soortoe eegi fasi Jehovah ben tjari fosi kon ondro na prakseri foe Mozes na a bergi Sinaï? (b) Foe sainde wan soema di doe ogri e ondrofeni tog strafoe, wans Jehovah de nanga sari-ati, en fa Jehovah e feni hem foe gi strafoe?
5 Loekoe dati dem fosi sani di Jehovah ben tjari kon ondro na prakseri foe Mozes ben de, sari-ati-fasi, boen-ati-fasi, no e kisi atibron esi, lobi boen-fasi, waarheid nanga gi pardon. Tapoe wan tra presi a de taki: „Mi (na) Jehovah . . . Na wan di e sori lobi boen-fasi, gerechtigheid nanga retidoe na grontapoe; bikasi ini dem sani disi mi habi prisiri troe troe” (Jer. 9:24). Ma efoe wan soema sondoe na Gado, srefi wans dem pardon hem sondoe, a no kan lon komoto foe dem bakapisi foe na sani di a ben tjari ini beweegi. Wan soema foe eksempel di ben doe soetadoe, de doe ogri na trawan di de krosbee foe hem. Heri oso-famiri seker sa ondrofeni dem bakapisi. Di oproeroe soema ben bigin foe bow na toren foe Babel, Gado ben tapoe na plan foe dem, di a broeja na tongo foe dem. Baka dati dem ben panja demsrefi tapoe grontapoe en dem ben habi krakti tapoe dem bakatempikin, di ben tron aanbegiman foe afkodree-gado nanga doeman foe boen takroe sani (Gen. 11:1-9). Ma a no e prisiri ini na strafoe ofoe na pina foe dem soema di e handri fowtoe. A de taki: „Mi no habi kwet-kweti prisiri ini na dede foe na soema di moe dede . . . Soboen, drai baka en tan na libi.” — Ezech. 18:32.
6. San de wan toe foe dem fasi foe na soevereiniteit foe Jehovah di e kon na fesi, en fa joe kan agersi disi nanga dem libisoema rigeri-makti?
6 Dem tekst di wi taki foe dem dja na fesi, e sori krin, dati lobi boenfasi, sari-ati, retidoe nanga no teki partij ini na taki foe reti, de dem fasi foe na soevereiniteit foe Gado di e kon na fesi. Te wi foe datede e ondrosoekoe na soevereiniteit foe Jehovah, sani e dwengi wi foe si disi tra fasi leki di foe libi soema rigerimakti. A no ben sa de wan moi sani, efoe joe ooktoe ben kan si na rigeri, pe joe de libi na ondro leki wan tiriskin, di skijn foe na presi pe a de soifri lobi nanga sari-ati gi ala soema?
NA „BOEN NJOENSOE” HABI FOE DOE NANGA GADO SOEVEREINITEIT
7. Fa na „boen njoensoe” habi wantron wantron foe doe nanga na soevereiniteit foe Gado, en san e pasa foe datede nanga na meki bekenti foe na „boen njoensoe”?
7 Na boen njoensoe foe na Koonoekondre habi foe doe wantron wantron nanga na soevereiniteit foe Gado. Na apostel Paulus ben skrifi gi dem kristen soema ini Rome: „Grantangi na Gado, dati joe ben de srafoe foe sondoe, ma nanga joe heri ati ben gi jesi na a leri di dem ben gi joe abra na hem.” Dem no ben taigi dem soema, di ben arki en gi jesi nanga wan boen ati, dati na „boen njoensoe” ben gi abra na dem, ma dati dem ben gi dem „abra na a leri dati”, na evangelie ofoe na boen njoensoe foe na Koonoekondre. Dem de now borgoe nanga jepiman, di e gi jesi na Gado soevereiniteit. Te dem e meki foe dem see na „boen njoensoe” bekenti, dem soema di e teki na leri dati joe gi abra. San e pasa nanga dati na grontapoe? Retidoe, lobi boenfasi nanga sari-ati. Bikasi na presi foe dem dotifasi nanga di e libi sondro wet foe fositem, dem disi e pristeri dem „memre foe dem now leki srafoe foe retidoe” — Rom. 6:17-19.
FOE SAINDE JOE MOE SAKA JOESREFI ONDRO JEHOVAH SOEVEREINITEIT
8. San de na beweegi foe ati foe saka joesrefi ondro na soevereiniteit foe Gado?
8 San de na beweegi foe ati foe saka joesrefi ondro Gado soevereiniteit? A de lobi gi Gado, foe dem gado fasi foe hem ede, en ooktoe lobi gi san de joisti nanga boen gi na heri mekisani foe Gado. Wan soema di verstan san na Jehovah soevereiniteit, e teki disi na presi foe ala tra soevereiniteit. Dem soema di e hori baka gi Gado soevereiniteit, e teki disi srefi moro hee leki na habi foe absolute onafhankelijkheid, wans so wan onafhankelijkheid ben sa kan de. Foe sainde? Foedi dem sabi dati dem sa habi moro foeroe kolokoe ondro Gado soevereiniteit, dan te dem ben sa kan doe precies san demsrefi ben sa wani. Dem e verstan dati na koni, lobi, sabi nanga makti foe Gado moro hee dan di foe dem, dati joe no sa man foe agersi dem toe. Libisoema no kan hori demsrefi foe teego ini libi en ooktoe dem no kan tjari vreede, retidoe nanga gerechtigheid kon tapoe heri grontapoe. „A no de na wan man di e koiri, srefi foe poti hem foetoe na pasi”, Jeremia ben taki. — Jer. 10:23.
9. Fa Gado e taki nanga dem soema di no e teki hem soevereiniteit?
9 Jehovah de nanga foeroe boen-ati gi dem soema di no erken hem soevereiniteit. Hem profeeti ben taki: „Meki na ogri soema libi hem pasi en na man foe takroedoe hem prakseri; en meki a drai go baka na Jehovah, di sa sori hem sari-ati, en na wi Gado, bikasi a sa gi pardon foeroe. ’Bikasi na prakseri foe oenoe no de mi prakseri, en mi pasi no de oenoe pasi’, so Jehovah taki. ’Bikasi soleki dem hemel de moro hee leki grontapoe, na so mi pasi hee moro leki oenoe pasi, en mi prakseri moro leki oenoe prakseri.’” — Jes. 55:7-9.
DOE DINIWROKO TAPOE WAN JOISTI FASI ONDRO GADO SOEVEREINITEIT
10. San na wan prenspari sani foe doe diniwroko tapoe wan joisti fasi ondro Gado soevereiniteit?
10 Foe doe tapoe joisti fasi diniwroko foe na boen foe Gado soevereiniteit, — ofoe ondro hem soevereiniteit — wan soema moe leri sabi Jehovah Gado nanga hem manpikin, na Koonoe foe na koonoekondre foe Gado (Joh. 17:3). Sabi Gado wani taki foe kon ini wan krosbee matifasi nanga hem en foe tron wan boen mati foe hem nanga hem manpikin, di ben taki: „No wan soema sabi na pikin doro doro dan na papa wawan, en no wan soema sabi na papa doro doro dan na pikin wawan nanga gi ibri wan soema di na pikin wan tjari hem kon na krin” (Matt. 11:27). Wan soema di sabi Gado, sabi dem moi fasi foe hem en nanga na jepi foe Gado geest a de meki dem fasi disi gro, sodati a sa sori na prenki foe Gado moro boen (2 Kor. 3:18). Efoe wan soema no meki dem froktoe foe na geest gro, dan a no leri sabi Gado. Na apostel Johannes ben taki foe eksempel: „Soema no lobi trawan, no ben leri sabi Gado, bikasi Gado na lobi.” — 1 Joh. 4:8.
11. Fa wan soema e handri di e erken Gado soevereiniteit? Gi wan toe eksempel.
11 Fa wan soema e handri di e erken Gado soevereiniteit? Dem fasi foe hem di sa kon moro na fesi sa de lobi, sari-ati, firi-foe-trawan, nanga switifasi. A sa doe tra soema boen. Efoe a de wan owroeman ini wan gemeente ofoe a de hori wan ai tapoe wan bepaalde wroko, a no sa de leki wan basi ofoe aksi toemsi foeroe foe trawan. Na apostel Paulus di ben kisi moro makti foe Gado leki soortoe tra soema now tapoe grontapoe, ben taki gi na gemeente ini Rome: Mi „e begi oenoe . . . tranga, brada, nanga dem sari-ati foe Gado” (Rom. 12:1). Di Paulus ben de na Rome, a ben miti wan man, di ben nem Onésimus, di ben bribi na „boen njoensoe”. Na momenti di Paulus ben kon sabi, dati Onésimus ben de wan srafoe di ben lowe foe hem masra Filémon, a ben gi Onésimus na rai foe go baka na hem masra. Moro fara a ben skrifi Filémon wan brifi, pe a ben aksi hem foe gi Onésimus pardon en foe teki hem now leki wan brada. Loekoe fa Paulus e aksi disi tapoe wan switi fasi: „Aladi mi habi bigi fri foe taki ini Kristus foe komanderi joe foe doe san boen, mi de vermane joe moro foeroe tapoe na gron foe lobi.” „Nanga na bribi tapoe na gi jesi di joe gi jesi, mi de skrifi joe, foedi mi sabi dati joe sa doe moro leki dem sani di mi taki.” — Filem. 8, 9, 21.
12. (a) Foe sainde na vertrouw, di Paulus ben sori ini Filémon, ben de wan joisti fasi di opziener moe habi? (b) Fa Kristus ben sori vertrouw ini Paulus nanga Timotius?
12 Aladi Filémon seker no ben sa habi na firi, dati a ben handri ondro dwengi, a ben sa wani gi jesi na a aksi disi nanga ala prisiri. Seker nanga ala prisiri a ben sa wani de klari foe doe leki Paulus ben aksi en a ben sa firi srefi moro foeroe foe doe so, foedi Paulus ben poti so wan bribi ini hem. So toe wan owroeman ofoe opziener di e gi tranga na trawan en e vertrouw brada te dem kisi wan wroko foe doe, sa si dati moro foeroe sani sa doe leki wan opziener di e verteri gi trawan san dem moe doe ofoe di e feni dati no wan soema e doe sani so boen leki hem. Te joe sori vertrouw ini wan brada, joe e sorgoe no wawan dati hem sa bigin foe doe sani, ma dati a sa doe moro moeiti. So wan opziener e handri tapoe joisti fasi ini na nem foe na soevereiniteit foe Gado en a de waka baka na eksempel foe Kristus. Kristus ben handri nanga Paulus tapoe na fasi disi. Nanga foeroe waarderi Paulus ben taki: „Mi de Kristus Jezus, wi Masra, di ben gi mi krakti, grantangi, foedi a ben feni mi getrouw foe gi mi wan diniwroko” (1 Tim. 1:12). Paulus ben sori foe hem see dati Gado, Kristus nanga hemsrefi ben habi vertrouw ini na getrouwfasi nanga bekwaamheid foe Timotheus foe doe hem diniwroko, di a ben skrifi: „O, Timotheus, kibri san dem ben gi joe.” — 1 Tim. 6:20.
13, 14. (a) Fa wan kristen soema sa handri tapoe joisti fasi ini na nem foe Gado soevereiniteit te a de studeri nanga soema di wani sabi moro? (b) Tapoe soortoe prenspari wroko foe opziener dem woortoe foe na apostel Paulus gi Timoteus nanga dem owroeman foe na foto Efese e sori?
13 Wan kristen soema di e studeri nanga wan trawan, sa handri tapoe joisti fasi ini na nem foe Gado soevereiniteit foe doe moeiti foe leri dem soema disi ala sani fini fini, soleki Kristus ben gi komando: „Meki discipel . . . leri dem foe hori ala san mi ben gi joe komando” (Matt. 28:19, 20). Efoe a de wan opziener, a no sa kibri nanga frede na sabi foe hem foe di trawan e pot hem ini dem saka, foedi dem sabi moro ofoe kisi wan moro bigi bekwaamheid. Na apostel Paulus ben komanderi Timotheus: „Dem sani di joe ben jere foe mi nanga na jepi foe foeroe kotoigi, gi dem na getrouw soema, di foe dem see sa de bekwaam nofo foe leri trawan baka.” — 2 Tim. 2:2.
14 Wan opziener moe leri trawan ini hem birti ala san a sabi, sodati dem kan doe na wroko. No wawan ai jepi dem nanga dati, ma ooktoe dem e kon bekwaam nanga disi foe handri afersi te a no de. Tapoe na fasi disi na opziener e sori dati a de broko ede nanga na tan-boen en na go na fesi foe na gemeente, sondro foe prakseri na hem srefi. San ben moe pasa efoe a ben sa siki, ofoe dede ofoe froisi? Paulus ben taki gi dem opziener ini Efese: „Mi no ben hori misrefi foe verteri oenoe ala san ben boen, en foe leri oenoe publiki nanga oso foe oso.” A ben miti dem man disi, di a ben preeki publiki. Moro foeroe a ben „gi kotoigi fini fini”, te leki dem ben kisi wan boen verstan foe na prakseri foe Gado, hem soevereiniteit — soleki disi ben kon na krin nanga jepi foe Kristus — nanga na fasi fa dem de nanga na soevereiniteit disi. A ben taki ooktoe gi dem, dati a ben verteri dem „ala na rai foe Gado”. — Tori foe dem Apostel 20:20, 21, 27.
JEHOVAH SOEVEREINITEIT E MEKI PRISIRI NANGA PRIJSE GO NA FESI
15. Soortoe fasi moe de te wi e erken Gado soevereiniteit tapoe joisti fasi?
15 Efoe ibri kristen soema e hori dem moifasi foe Gado soevereiniteit ini prakseri, a sa jepi meki prisiri go na fesi. Foe Jehovah na bijbel e taki: „Waartifasi nanga moifasi de na hem fesi, tranga nanga prisiri de ini hem presi” (1 Kron. 16:27). Sondro prisiri, di de wan froktoe foe Gado jeje, joe de habi brokoskin, mi-no-ke-fasi nanga srefi broeja. Na apostel ben aksi dem kristen di ben kon swaki ini Galatia: „Pe na kolokoe de, di joe ben habi (di joe ben jere na boen njoensoe foe na fosi tron)?” (Gal. 4:15). Mindri ala soema di lobi Gado en di e dini hem nanga dem heri ati, dan Gado soevereiniteit e gi tranga foe prisiri. Na psalmsingiman ben singi: „Kolokoe na pipel, di sabi na prisiri-babari. O Jehovah, dem e tan waka ini na leti foe joe fesi. Ini joe nem dem de prisiri na heri dee en ini joe retidoe dem de poti na hee.” — Ps. 89:15-17.
16. San Jehovah soevereiniteit sa doe tapoe grontapoe?
16 Foe bigin foe na hemel foe stari, di „e meki bekenti na glori foe Gado”, te na a grontapoe srefi, e sori krin dati na makti foe Gado foe meki sani de bigi nanga moi (Ps. 19:1). Vreede, orde nanga lobifasi ini na glori foe dem hemel sani, en na grontapoe, nanga na libi na tapoe, moi pasa marki, boiti na dem presi pe libisoema doe ogri na dem sani di meki. Prakseri fa grontapoe ben sa de wan moi presi efoe libisoema ben sa de akroederi nanga na soevereiniteit foe Jehovah! Te „na sabi foe Jehovah de foeroe na grontapoe, soleki dem watra e tapoe na se”, dan no wawan dem troe troe moi foe dem hemel nanga na grontapoe sa singi Gado soevereiniteit, ma spesroetoe na moro prenspari nanga na moro wondroe fasi foe na Moro Heewan, sa habi seker leki bakapisi dati ala soema di de na libi sa singi na moifasi foe Gado soevereiniteit. — Jes. 11:9; Ps. 150.
17. Na „boen njoensoe” moe gi wi krakti foe doe san?
17 Meki wi doe now spesroetoe nanga prisiri moeiti ini dem laatste dee foe na „ogri seti foe sani disi” aladi wi e wakti na toemsi prisiri tem dati, foe meki bekenti na „glori boen njoensoe foe na kolokoe Gado” gi ala soema di wani jere disi. Bikasi Jehovah wawan moe kisi grani leki na „Soevereine Masra, . . . Na Soema di ben meki na hemel nanga na grontapoe nanga na se nanga ala sani di de na ini.” — Tori foe dem Apostel 4:24; Gal. 1:4; 1 Tim. 1:11.