Den sroto foe na moro hé rigeri ben poti foe gebroiki
„Mi sa gi joe den sroto foe na kownoekondre foe hemel, en wans san joe kan tai na grontapoe, sa de den sani di ben tai ini hemel, en wans san joe kan loesoe na grontapoe, sa de den sani di ben loesoe ini hemel.” — Matt. 16:19.
1, 2. (a) Soema ben de ini na owroe Romein mythologie na moro prenspari portoe-waktiman ini na hemel? (b) Wan bewijsi de ini historia dati Jezus Kristus abi wan sroto ini anoe?
WAN portoe-waktiman ofoe conciërge de ini hemel? Ini na owroe Romein mythologie, dan Janus, na gado foe den gado, ben de na moro hé portoe-waktiman ini hemel nanga grontapoe. Na tempel foe Janus de te now ete na a nordsé foe na Forum Romanum, krosibé foe na Curia, ma no wan soema e aanbegi hen moro langa. Ma san wi kan taki foe na soema ini historia, Jezus Kristus, di de now na a reti-anoe foe na troe „Gado foe den gado”, Jehovah, ini hemel nanga glori? (Deut. 10:17). Ini na jari 96 G.T., di na glori Jezus disi ben meki wan brifi skrifi di ben moe seni go na a gemeente Filadelfia, ini Klein-Azië, a ben taki gi na apostel Johannes:
2 „En skrifi gi na engel foe na gemeente ini Filadelfia: Den sani disi hen de taki, di de santa, en di de troe, en di abi na sroto foe David, di e opo, sodati no wan soema sa sroto en di e sroto, sodati no wan soema sa opo: ’Mi sabi oen wroko — loekoe! mi ben poti wan opo doro na oen fesi, di no wan soema kan sroto — dati oen abi pikinso krakti en oen ben kibri mi wortoe en oen no ben sori oen srefi ontrouw na mi nen.’” — Openb. 3:7, 8.
3. (a) Na sortoe fasi Jezus Kristus ben de nanga David? (b) Foe sainde Jehovah ben gi Jezus Kristus na sroto foe David en fa a de gebroiki disi?
3 Te wi e bigin foe teri na David, na fosi djoe kownoe foe Jeruzalem, dan Jezus de na di foe 43 soema ini na kownoe famiri-lin foe na barinen kownoe dati. Na kownoe lin dati e kon na wan kaba nanga Jezus Kristus, foedi hen tron na erfgenaam foe na kownoekondre foe David di e tan (Luk. 3:23-31). Na foe na reden dati, meki Jehovah Gado ben gi hen glori Manpikin „na sroto foe David”. Na kownoekondre foe David ben de wan agersi theocratie, wan agersi kownoekondre foe Gado (1 Kron. 29:23; 2 Kron. 13:5, 8). Te na glori bakaten pikin foe David, Jezus Kristus, kisi na kownoewroko, dan na kownoekondre disi e tron wan troe troe tegenbeeldig kownoekondre foe Gado (di meki na eksempel foe David). Leki na reti éginari foe „na sroto foe David” a de opo ofoe sroto gi soema tapoe grontapoe grani nanga okasi di abi foe doe nanga na kownoekondre foe Gado.
4, 5. Sortoe grani Jezus ben sa gi na a getrouw apostel Petrus soleki a ben taki krosibé foe Cesaréa Filippi?
4 Di Jezus ben loekoe na fesi foe opo grani foe diniwroko gi hen getrouw apostel Simon Petrus, Jezus ben taki wan dé gi hen: „Joe na Petrus (Griki: Petros; Latijn: Petrus), en tapoe disi klipston (Griki: tautei tei patrai; Latijn: hanc petram) mi sa bow mi gemeente, en den portoe foe Hades no sa wini hen. Mi sa gi joe den sroto foe na kownoekondre foe hemel en wans san joe kan tai na grontapoe, sa de den sani di ben tai ini hemel, en wans san joe kan loesoe na grontapoe, sa de den sani di ben loesoe ini hemel.” — Matt. 16:18, 19.
5 Jezus ben taki den historia wortoe dati wan pisiten baka na Pascha foe 32 G.T. ini na kontren foe Cesaréa Filippi, krosibé foe den fonten foe na Jordaan. — Matt. 16:13-17.
OTEN DEN BEN GI EN DEN BEN GEBROIKI
6. Sortoe sroto den „sroto (dati) foe na kownoekondre” foe hemel ben de, en san den ben agersi?
6 Soleki den „sroto foe David” na so „den sroto foe na kownoekondre foe hemel” no ben de letterlijk sroto di ben meki na grontapoe. Den ben de jeje sroto, da foe taki, na grani, na wroko nanga na makti foe meki bigin ofoe foe meki kon opo wan programma foe bodoi, leri nanga égi jepi tapoe na tori foe na kownoekondre. Nanga jepi foe disi, dan den soema di ben verkisi foe soekoe na kownoekondre fosi, ben kan njan boen foe na seti di Gado ben poti na a ten dati nanga jepi foe Jezus Kristus, na Erfgenaam foe na hemel kownoekondre. Na a fasi disi, den ben go ini wan sani di no ben opo gi den fositen.
7. Na sortoe fundament voorwaarde wan soema moe doro foe kan go ini na hemel kownoekondre foe Gado, soleki Jezus na fesi ini Jeruzalem ben tjari kon na krin gi Nikodémus?
7 Toe jari na fesi, dan Jezus ben tjari kon na krin ini Jeruzalem gi wan rigeriman foe den djoe, wan Farizeeër, di ben nen Nikodémus, san ben de wan toe fundament voorwaarde di wan bribiman ben moe doro, foe go ini na hemel kownoekondre foe Gado. Jezus ben taki: „Foe troe, mi taki gi joe taki: Efoe wan soema no kon njoen gebore baka, a no kan si na kownoekondre foe Gado.” San, wan soema ben moe kon njoen gebore baka foe hen libisoema mama? Nono, ma Jezus ben taki gi Nikodemus: „Foe troe, mi taki gi oen: Efoe wan soema no gebore njoen foe watra nanga geest, a no kan go ini na kownoekondre foe Gado. San gebore foe skin, de skin en san gebore foe geest, de geest.” — Joh. 3:1-6.
8. A ben sa de logisch te wan soema di no de wan dopoe kristen di no ben kon njoen gebore nanga geest, ben sa abi en gebroiki den sortoe „sroto” dati, en sortoe eksempel e tjari kon dja na fesi?
8 Soboen, wan soema di no ben gebore ete „foe watra nanga geest”, di no de ete wan dopoeman, di na geest ben meki gebore njoen leki kristen, ben sa kan abi en ben sa kan gebroiki den „sroto” di ben sa kan opo na doro gi trawan foe Gado kownoekondre? Disi no ben sa de logisch. Den „sroto foe na kownoekondre foe hemel” foe datede no ben gi na Johannes, ala di a ben dopoe Jezus en a ben de na fosiwan di ben préki: „Abi berouw, bikasi na kownoekondre foe hemel kon krosibé kaba.” — Matt. 3:1, 2.
9. Fa wi sabi ofoe Petrus ben kon njoen gebore di a ben kisi na fosi wan foe den „sroto” en san wi kan taki foe na Ethiopia proseliet di Tori foe den Apostel 8:27, 28 e kari?
9 Now dan, na apostel Petrus ben kon njoen gebore nanga geest, di Jezus Kristus ben gi hen na fosi wan foe den „sroto” foe gebroiki disi? Ja, bikasi tapoe na dé foe na pinksterfesa ini na jari 33 G.T. Jehovah Gado ben gebroiki na glori Jezus foe dopoe nanga santa jeje so wan hondro twenti discipel, nanga Petrus, di alamala ben wakti ini wan sodro-kamra ini Jeruzalem. Pas baka di Petrus ben kon njoen gebore tapoe so wan fasi nanga geest, a ben opo tanapoe foe taki nanga moro leki dri doesoen djoe nanga proseliet di ben besnij en di ben kon makandra foe si fa na profétitori foe Joël 2:28, 29 ben bigin foe kon troe. Efoe na Ethiopia proseliet di ben besnij en di Tori foe den Apostel 8:27, 28 e kari, ben de na mindri den „respeki man”, di ben libi ini na ten dati ini Jeruzalem, dan a no ben de na mindri den soema di ben kon foe na tempel foe arki Petrus (Tori foe den Apostel 2:1-12). Ma na okasi foe hen ben kon bakaten.
10. Oten en fa Petrus ben gebroiki na fosi wan foe den „sroto”?
10 Petrus ben taki nanga a bradi kanti foe hen mofo gi den doesoen doesoen soema di ben kon loekoe, dati den ben doe wan ogri leki kerki gemeenschap, foedi den ben spikri Jezus Kristus fefi-tenti-na-toe dé na fesi na wan oedoe. Dan „den respeki man” di den konsensi ben trobi den ben aksi: „Oen brada, san wi sa doe?” A ben de Petrus di ben piki: „Abi berouw, en ibriwan foe oenoe moe dopoe ini na nen foe Jezus Kristus foe kisi pardon foe oenoe sondoe, en oenoe sa kisi na fri presenti, na santa jeje. Bikasi na pramisi de foe oenoe nanga oenoe pikin nanga ala soema di de farawe, someni leki Jehovah wi Gado ben kari kon na hen.” Petrus ben go moro fara: „En nanga foeroe wortoe ete a ben gi kotoigi finifini en a tan vermane den en taki: ’Komoto foe na kron geslacht disi’” (Tori foe den Apostel 2:14-40). Na so fasi na Petrus di ben kon njoen gebore ben gebroiki na fosi wan foe den „sroto”.
11. Fa doesoen doesoen foe den soema di ben arki na Petrus ben „kon gebore njoen” ofoe „gebore . . . foe watra nanga geest”?
11 Joe ben abi na mindri den djoe na skinfasi ooktoe soema, di ben pasa go na ini na opo doro di ben opo now leki djoe di Jehovah Gado ben pramisi san tanapoe ini Joël 2:28, 29? Tori foe den Apostel 2:41, 42 e piki: „Den dan di ben teki nanga den heri ati hen wortoe (Petrus wortoe), ben dopoe, en na a dé dati so wan dri doesoen sili ben kon moro na tapoe. En den tan poti densrefi tapoe na leri foe den apostel en na prati nanga makandra, na njan foe njanjan nanga begi.” Foedi den ben dopoe ini na nen foe Jezus Kristus ini watra en den ben kisi baka dati na fri presenti foe na santa jeje, dan den ben „gebore njoen baka”, „foe watra nanga geest . . . ”. — Joh. 3:3, 5.
GI SOEMA NA TWEEDE SROTO BEN GEBROIKI
12, 13. (a) San a ben sa wani taki efoe Petrus ben abi foe gebroiki soso wán sroto? (b) Ma san Jezus ben taki gi hen discipel let bifo a ben opo go na hemel?
12 No soso wàn sroto ben pramisi na Petrus, bikasi hen ben sa kisi den „sroto foe na kownoekondre foe hemel”. Disi ben wani taki moro pikinso a ben sa de toe sroto. Oten a ben kisi foe datede na tweede sroto en gi na boen foe soema? Efoe Petrus ben abi soso wan sroto fanowdoe, dan soso djoe na skinfasi nanga proseliet di ben besnij ben sa de wan pisi foe den 144.000, di Jezus Kristus e bow tapoe hen srefi leki na klipston foe den kan vorm na heri gemeente di ben kon njoen gebore nanga geest (Matt. 16:18; Openb. 7:4-8; 14:1-3). Na redding foe hemel ben sa de soso gi den soema di ben kisi pasi, foedi Petrus ben gebroiki wan sroto tapoe na pinksterfesa? We, san Jezus ben taki bifo a ben opo go na hemel tapoe na di foe fo-tenti dé baka hen opobaka? Tapoe na dé dati a ben taki gi hen discipel ini na kontren foe Jeruzalem:
13 „Na so fasi ben skrifi, dati na Kristus ben sa moe pina en tapoe na di foe dri dé ben sa opo komoto foe dede en tapoe na gron foe hen nen ben sa préki ini ala naatsi berouw foe kisi pardon foe sondoe — foe bigin na Jeruzalem, oen moe de kotoigi foe den sani disi. En loekoe! mi e seni kon tapoe oenoe san mi Tata ben pramisi mi (ini Joël 2:25, 29) Oen moe tan ini na foto te leki krakti foe tapoe sa kon na oen tapoe.” — Luk. 24:46-49.
14, 15. Sortoe difrenti groepoe Jezus ben kari leki fa Tori foe den Apostel 1:8 sori foe meki na prékiwroko foe berouw gi ala naatsi kon moro bigi?
14 Ma ini Tori foe den Apostel 1:8 Jezus e gi moro fini pisi foe na tori foe na fasi fa na prékiwroko foe berouw tapoe na gron foe hen nen ben moe panja go na ala naatsi. A ben taki drape: „Ma oenoe sa kisi krakti te na santa jeje kon na oenoe tapoe en oenoe sa de kotoigi foe mi ini Jeruzalem, so toe ini heri Judéa nanga Samaria en te na den moro farawe kondre foe grontapoe.”
15 Jezus ben poeroe dja Samaria poti aparti foe heri Judéa. Ini hen heri diniwroko a ben meki wan difrenti mindri djoe na skinfasi di ben besnij nanga Samaria-soema di ben besnij.
16. Fa a doe kon dati Jezus ben tan toe dé na den soema foe na Samaria foto Sichar?
16 Ini na fosi jari foe hen publiki activiteit a ben moesoe pasa ini Samaria baka Pascha foe 30 G.T. tapoe hen waka foe Judéa go na Galiléa. Na a ten dati a ben taki, dati „djoe no e hori matifasi nanga Samaria-soema” (Joh. 4:9). Na a Jakob-fonten, krosibé foe na foto Sichar, Jezus ben verkisi foe ben taki nanga wan Samaria oema. Hen ben de srefi na fosi soema di Jezus ben verteri dati hen ben de na Messias. A ben doe dati foe di a no ben de wan djoe oema? (Matt. 16:20) Boiti dati, hen nanga hen apostel ben tan toe dé langa na den Samaria soema di ben kari den foe tan nanga den en den ben taki nanga den. Wan toe foe den ben bribi en den ben taigi na Samaria oema di ben taki nanga den: „Wi no e bribi soso san joe ben taki, bikasi wi ben jere hen wisrefi en wi sabi troe troe dati na man disi de na jepiman foe grontapoe.” — Joh. 4:39-43.
17. Sortoe standpunt Jezus ben teki tapoe na tori foe den Samaria soema di ben bribi en na dopoe ini watra?
17 Tog ete Jezus ben tan meki wan difrenti baka dati mindri djoe nanga Samaria soema, aladi son Samaria-soema ben poti bribi ini hen. Jezus ben wani oiti dati den Samaria-soema dati di ben bribi, ben dopoe ini watra nanga na dopoe foe Johannes? Nono! Disi wani taki foeroe, bikasi na fesi na tori di ben skrifi foe na visiti foe Jezus na a Samaria foto Sichar, ben skrifi: „Di Masra now ben kon sabi dati den Farizé soema ben jere dati Jezus ben meki en dopoe moro discipel leki Johannes — aladi Jezus srefi no ben dopoe, ma hen discipel — a ben libi Judea a ben gwe baka na Galiléa. Ma a ben moesoe waka pasa Samaria. Na so a ben kon na wan foto, di ben nen Sichar, krosibé foe na gron di Jakob ben gi hen manpikin Jozef. Na fonten foe Jakob ben de ooktoe drape.” — Joh. 4:1-6.
18. Sortoe fasi den Samaria soema ben sori toe jari na baka, di Jezus ben de na pasi foe go na Jeruzalem en ben waka pasa Samaria?
18 Toe jari na baka, ala sani ben waka so boen ete gi Jezus? Hen nanga hen discipel ben waka go na a tra sé foe ben de na a djoe loofhuttenfesa (wiwiri-kampoe-fesa) na Jeruzalem. Den boskopoeman foe Jezus „ben go dan ini wan dorpoe foe den Samaria soema foe sreka sani; ma den no ben ontvange den, foedi a ben poti hen fesi foe go (Pe?) na Jeruzalem. Di den discipel Jakobus nanga Johannes ben si disi, den ben taki: Masra, joe wani dati wi taki dati faja saka komoto foe hemel foe pori den? Ma a ben drai hensrefi en ben strafoe den. Foe datede, meki den ben go na wan tra dorpoe” (Luk. 9:51-56). Efoe Jezus ben meki Jakobus nanga Johannes ben doe leki na atibron foe den ben sori, dan disi ben kan meki den Samaria soema kroetoe na kristendom verkeerti.
19. (a) Sortoe komando Jezus ben gi den twarfoe apostel di a ben seni den toe na toe, tapoe na tori foe Samaria? (b) Leki fa Johannes 8:47, 48 taki dan fa den djoe ben de nanga den Samaria-sma?
19 Srefi wan jari na fesi ete, bifo na Pascha foe 32 G.T. di Jezus ben seni den apostel toe na toe foe préki, a ben taki gi den: „No koti go na a pasi foe den naatsi en no go ini no wan Samaria foto; ma go na presi foe dati alaten na den lasi skapoe foe Israël. Préki tapoe na waka foe joe en taki: ’Na kownoekondre foe hemel, kon krosibé kaba’” (Matt. 10:5-7; Luk. 9:1-6). Moen na baka, baka na loofhuttenfesa foe 32 G.T. Jezus ben seni den sébi-tenti evangelie-prékiman go en a ben gi den den srefi sortoe komando leki a ben gi na den twarfoe apostel. Den dorpoe nanga foto pe den ben préki Gado kownoekondre kande ben de ini Judéa en no ini Samaria (Luk. 10:1-24). Den no ben tjari wan verslag kon foe presi foe den Samaria soema di den ben visiti. Den ben go na den „lasi skapoe foe na oso foe Israël”. Foe sainde? Foedi den evangelie-prékiman no ben kisi wan moro bigi makti leki di den apostel ben kisi. Na algemene houding di den djoe ben abi gi den Samaria soema ben kon na krin, di Jezus ben taki gi den djoe di no ben bribi, dati den no ben komoto foe Gado en den ben piki srapoe: „Joe de wan Samaria soema en joe abi wan demoon.” — Joh. 8:47, 48.
20. Foe sainde den Samaria soema no ben njan boen foe hen di Petrus ben gebroiki na fosi wan foe den „sroto foe na kownoekondre” en sortoe aksi e kon foe datede na fesi?
20 Jezus ben meki wan difrenti mindri den Samaria soema nanga den djoe, di a ben taki gi na Samaria oema: „Oenoe e aanbegi san oenoe no sabi; wi e aanbegi san wi sabi, bikasi jepi e kon foe den djoe” (Joh. 4:22). Jezus ben poti wan Samaria soema ini na groepoe foe wan „man foe wan tra naatsi” ofoe letterlijk, „foe wan tra ras” (Luk. 17:16-18; loekoe na wortoe-foe-wortoe-vertaling foe Kingdom Interlinear Translation.). Den Samaria soema di ben hori den aanbegi tapoe na bergi Gerizim, no ben de tapoe na pinksterfesa ini 33 G.T. ini Jeruzalem. Den no ben njan boen foe hen di Petrus ben gebroiki na fosi wan foe den „sroto foe na kownoekondre foe hemel” (Tori foe den Apostel 2:5-11). Oten baka na kanti trowe foe na santa jeje ini Jeruzalem, den twarfoe apostel ben poti prakseri foe datede na Samaria, sodati den Samaria soema ben kan njan boen ini san Jezus ben taki na fesi ini Tori foe den Apostel 1:8?
21. Fa na evangelie-prékiman Filippus ben doe kon ini Samaria en foe sainde na de foe hen drape ben tjari foeroe prisiri kon?
21 Baka pinksteren foeroe sani ben pasa nanga na kristen gemeente ini Jeruzalem. Foedi wan vervolgoe ben kon, baka di Stéfanus ben dede wan pina dede, dan ala memre foe na gemeente ini Jeruzalem, boiti den twarfoe apostel, ben panja (Tori foe den Apostel 6:1-6; 21:8). Drape Filippus, di ben abi na presenti foe doe wondroe, ben préki na boen njoensoe foe na Jezus Kristus di ben opo komoto foe dede en di ben kisi glori en a ben doe foeroe wondroe marki tapoe na tori foe dresi soema. „Foe datede, boen foeroe prisiri ben kon ini na foto dati”. — Tori foe den Apostel 8:8.
22. Sortoe aksi e kon na fesi foedi Filippus ben dopoe foeroe Samaria man nanga oema?
22 Sortoe krakti disi ben abi tapoe na foto disi? „Di den ben bribi Filippus, di ben meki bekenti na boen njoensoe foe Gado kownoekondre nanga na nen foe Jezus Kristus, dan den ben dopoe, man nanga oema.” Na mindri den disi ben de ooktoe wan seker towfroeman, Simon, „di ben doe towfroewroko en ben meki na naatsi foe Samaria froewondroe” (Tori foe den Apostel 8:9, 12, 13). Tapoe na punt disi na aksi e kon: Den bribi Samaria soema dati ben kon „gebore foe watra nanga geest”? We, na watra foe na dopoe ben kon ini na tori, ma fa a ben de nanga na santa jeje? Efoe baka den dopoe den ben kon gebore njoen leki jeje pikin foe Gado, dan a ben sa de Filippus di ben opo na pasi foe „na kownoekondre foe hemel” gi na njoen groepoe disi, den Samaria soema. Ma a ben doe disi troe troe, aladi a no ben de wan foe den twarfoe apostel? San na tori di ben skrifi nanga krakti foe santa jeje e sori?
23. Foe sainde na tori no e verteri dati Filippus no ben pramisi na santa jeje na den Samaria soema di ben pristeri densrefi foe dopoe ini Jezus nen?
23 Na Filippus disi no ben de wan foe den apostel di Jezus ben taki: „Wans san joe kan tai na grontapoe, sa de den sani di ben tai ini hemel en wans san joe kan loesoe na grontapoe, sa de den sani di ben loesoe ini hemel” (Matt. 18:18; 16:19; 10:2-4; Joh. 1:43-48). Na tori no e verteri wi toe dati Filippus ben pramisi den presenti foe na santa jeje. A no ben abi na reti foe taki disi soleki Petrus ben doe disi gi den djoe tapoe na dé foe na pinksterfesa: „Abi berouw en ibriwan foe oenoe moe dopoe ini na nen foe Jezus Kristus foe oen kisi pardon foe oen sondoe en oen sa kisi na fri presenti na santa jeje.” — Tori. 2:38.
24. (a) Den Samaria soema teki poti ini na Wetverbontoe foe Mozes foedi den ben besnij en ben hori den fesa di den boekoe foe Mozes ben taki? (b) Wantron wantron, baka na dopoe foe den ini Jezus nen, den ben „kon gebore foe watra nanga geest”?
24 Den Samaria-soema no ben teki poti ini na Wetverbontoe, di Mozes na a bergi Sinaï ben de na mindriman, wans den Samaria soema ben si den fosi féfi boekoe foe Mozes, na Pentateuch, leki Gado Wortoe en wans den ben hori tapoe na bergi Gerizim, ini na district Samaria, wan Pascha nanga wan pinksterfesa (2 Kon. 17:29, 30; Joh. 4:19, 20). Na besnij foe den na skinfasi no ben meki den soboen de djoe proseliet soema. Den Samaria soema no ben de ini na poti foe Jezus na wan oedoe en soboen no ben abi foe dopoe ini watra foe ben kisi pardon foe so wan bigi sondoe, di den ben moe abi berouw foe hen. Ma Filippus ben dopoe den Samaria soema ini na nen foe Jezus Kristus leki na Messias (Kristus) en na „jepiman foe grontapoe” (Joh. 4:25, 26, 28, 42) Tapoe na gron foe dati „den ben gebore . . . foe watra nanga geest”? Nono! Bikasi den no ben kisi na a ten dati na santa jeje.
25. Fa Tori foe den Apostel 8:14-17 e sori foe sainde dopoe Samaria soema no ben kon gebore foe watra nanga geest?
25 Fa disi ben doe kon? Tori foe den Apostel e verteri wi: „Di den apostel ben jere ini Jeruzalem, dati Samaria ben teki na Wortoe foe Gado, den ben seni Petrus nanga Johannes go na den; en den disi ben go na den en ben begi gi den dati den ben kan kisi santa jeje. Bikasi disi no ben kon tapoe no wan foe den ete, ma den alamala ben dopoe soso ini na nen foe Masra Jezus. Dan den (Petrus nanga Johannes) ben poti anoe tapoe den en den (den dopoe Samaria soema) ben kisi santa jeje.” Disi ben wani taki moro leki soso na kisi foe wondroe jeje presenti.
26. Gi sortoe grani den Samaria soema ben kisi reti na tapoe so wan fasi en foe sortoe sani Petrus ben meki gebroiki na fesi foe Johannes?
26 Djaso foe na fosi tron, den dopoe Samaria soema no ben „gebore” wawan foe watra, ma ooktoe foe geest, sodati den ben kisi na pasi foe ben go ini Gado hemel kownoekondre (Joh. 3:5). Na activiteit foe na geest e akroederi dja nanga di bakaten Tori foe den Apostel 10:44-46 nanga 11:15-17 e taki foe hen. Na tapoe so wan fasi Petrus ben gebroiki na tweede „sroto foe na kownoekondre foe hemel” foe na boen foe den bribi dopoe Samaria soema. A de troe dati na Apostel Johannes ben de drape na Petrus, ma na fesi dati, tapoe na pinksterfesa, erfoe tra apostel ben de na Petrus, di ben abi den sroto. — Loekoe Matteus 18:1, 18.
27. Fa Tori foe den Apostel 8:18-23 e sori dati Petrus ben teki fesi ini na kwestie foe na fositen towfroeman Simon?
27 Dati Petrus ben teki fesi e kon moro fara na krin ini Tori foe den Apostel 8:18-23: „Di Simon (na towfroeman) ben si dati nanga na poti foe anoe foe den apostel tapoe soema na santa jeje ben gi, a ben pristeri den moni en a ben taki: ’Gi mi ooktoe na makti disi, sodati ibriwan di mi poti anoe na den tapoe, e kisi santa jeje.’ Ma Petrus ben taigi hen: ’Dati na solfroe foe joe komoto na pasi makandra nanga joe, foedi joe ben prakseri nanga jepi foe moni kon tron éginari foe na fri presenti foe Gado. Joe no habi no wan pisi ini na afersi disi, bika joe no de reti ini na ai foe Gado. Abi foe datede berouw foe na lagifasi disi foe joe en begi Jehovah, efoe a kan, foe kan gi joe pardon foe na prakseri foe joe ati, bikasi mi e si dati joe de wan vergiftig bita en wan banti foe onregtvaardiki fasi.’” Disi e sori na tapoe dati Petrus na a okasi disi ben teki fesi leki na moro prenspari vertegenwoordiger foe Kristus. Leki na soema di ben kisi den sroto foe na kownoekondre, a ben de na takiman.
28. Gi soema ooktoe na kownoekondre okasi ben opo gi, en pe den Samaria soema di ben gebore nanga geest ben bigin foe aanbegi?
28 Foe sensi na pisiten dati, dan na srefi okasi ben kan gi na tra Samaria soema. Ini Tori foe den Apostel 8:25 wi e lési foe datede: „Di den ben gi kotoigi finifini (Petrus nanga Johannes) en ben taki na wortoe foe Jehovah, den drai baka go na Jeruzalem, aladi den ben meki na boen njoensoe bekenti na foeroe tra dorpoe foe den Samaria soema.” Now, den dopoe Samaria soema di ben kon njoen gebore nanga geest, ben bigin foe aanbegi den hemel Tata, Jehovah, no tapoe na bergi Gerizim en ooktoe no na Jeruzalem, ma ini hen jeje tempel. — Joh. 4:21.
29. San ben pasa nanga na gemeente ini Judéa, Galiléa nanga Samaria, baka di Saulus teki na kristendom en pe Filippus go libi?
29 Filippus nanga tra djoe kristen ben moesoe lowe go na Samaria, foe na vervolgoe ede di na Farizé man Saulus foe Tarsus ben poti foe tjari kon. Ma baka di Saulus srefi ben teki na kristendom, dan na situatie ini na gemeente ini Palestina ben kenki. „Dan” so Tori foe den Apostel 9:31 e verteri wi, „wan pisiten foe vréde ben kon gi na gemeente ini heri Judéa nanga Galiléa nanga Samaria en den ben bow kon tranga; en foedi den ben waka ini na frede foe Jehovah en ini na trowstoe foe na santa jeje, den ben tan kon moro foeroe.” Ma Filippus ben go libi te foe kaba ini na foto Cesaréa, pe na Romein tiriman foe Judeá ben libi en pe wan Italiaans groepoe sroedati ben de. — Tori. 8:40; 21:8; 10:1.