Miljoenmiljoen sma e sreka densrefi foe na libi di no sa kon na wan kaba na grontapoe
1. (a) Sortoe wortoe di Jezus ben taki gi Martha foe Bethanië, a de now wan fanowdoe sani foe miljoenmiljoen sma memre? (b) Sortoe pisi foe den wortoe disi de wan span tori gi miljoenmiljoen sma, èn foe san-ede?
GI MILJOENMILJOEN sma di e libi now a ben sa de wan fanowdoe sani now foe memre den wortoe di Jezus Kristus taki gi Martha toe Bethanië: „Mi de na opobaka èn na libi. Na sma di e sori bribi na ini mi, awasi a dede, a sa kon na libi; èn ibriwan sma di e libi èn di e sori bribi na ini mi, noiti sa dede” (Johannes 11:25, 26). A de troetroe wan span sani gi den miljoenmiljoen sma dati di e soekoe foe kisi tégo libi na ini wan regtvaardiki grontapoe foe kon si taki den wortoe foe Jezus di e kon now de foe na ten disi: „Èn ibriwan sma di e libi èn e sori bribi na ini mi noiti sa dede kwetkweti.”
2. (a) Di a ben de na grontapoe ete, gi sortoe aparti sma Jezus Kristus ben de „na opobaka”? (b) Spesroetoe na sortoe ten Jezus ben sori na fesi na ini den wortoe foe en gi Martha, èn foe san-ede a ben moe de „a libi” srefi gi miljoenmiljoen sma di ben de a libi na a ten dati?
2 Srefi di Jezus ben de na grontapoe a ben de na „opobaka” gi Lazarus èn tra sma di a ben opobaka foe dede. Ma den wortoe disi foe en, di a ben taki leti bifo a ben opo Lazarus baka foe dede, moro spesroetoe ben sori na a ten dati tapoe a ben de farawe e kon. Jezus ben sori na fesi tapoe na ten te a ben sa tron na opobaka èn na libi no wawan gi den bakaman foe en di ben sa tron medeërfgenaam nanga en na ini na hemel Kownoekondre, ma sosrefi toe gi den dedewan di sa kisi tégo libi na a grontapoe foe wi na ondro en Kownoekondre. Srefi gi den sma di sa de na libi na grontapoe na a ten foe en Kownoekondre èn di no sa abi fanowdoe foe den kisi wan opobaka foe wan grontapoe grebi, Jezus sa moesoe de „a libi”. Foe san-ede? Bikasi den sa de ete na ondro na floekoe foe dede di kon foe den sondoe fasi di den ben kisi abra foe na trangajesi Adam. Soboen, den ben sa de ete na ini wan dede toestand. — Romeinisma 5:12.
3. Sortoe égifasi den sma di de na libi now moesoe sori sodati Jezus kan kon tron „na libi” gi den, èn fa na égifasi disi e sori now?
3 Gi sma di e libi now na grontapoe, na Kownoe di e tiri now, Jezus Kristus e kon tron a „libi” foe di den sori bribi na ini en èn foe di a bribi disi ben bewijsi nanga wroko. Na ten foe na „bosroiti foe a seti foe sani” den wroko disi ben sa wani taki toe foe abi wan faja prati na ini na kontroe foe Jezus profétitori na ini Mattéus 24:14 foe préki a boen njoensoe foe Gado Kownoekondre bifo na „kaba” foe na seti foe sani kon (Mattéus 24:3; Markus 13:3, 4). Den sma di e sori bribi èn di sa tan psa libilibi na kaba foe na disiten seti foe sani èn di e loekoe na fesi foe kisi na libi na ini a Paradijs di sa kon baka, noiti no a foe dede kwetkweti (1 Johannes 2:17). Den sa ’drai go baka na den dé foe den jongoe jari’, ija drai go baka na libisma volmaaktifasi soleki na fosi man, Adam, ben abi. Wi abi wan fundamenti foe bribi dati ini na ten disi miljoenmiljoen foe den sortoe sma disi de na libi di sa si dati den libi no sa kon na wan kaba èn den sa libi foe tégo na grontapoe.
4. Fa Jezus profétitori e gi wan fundamenti foe sma kan abi prisiri na ini libi di no sa kaba na grontapoe? (b) Sortoe „skin” sa kibri go na ini a njoen seti foe sani?
4 Jezus ben gi na fundamenti foe so wan howpoe di a ben gi en profétitori foe na ten di noti no kan psa en na a sé foe moeilekheid nanga san „na bosroiti foe na seti foe sani” sa kon na en kaba. A ben taki: „Bikasi na a ten dati so wan bigi benawtoe sa de soleki noiti ben de bifo ete te leki now, nono, èn di no sa kon agen. We efoe den dé dati no ben koti sjatoe, no wan skin no ben sa tan a libi; ma foe den sma dati ede di den teki poeroe, meki den dé dati sa koti sjatoe” (Mattéus 24:21, 22). Soboen, den dé foe na „bigi benawtoe” o koti sjatoe, èn foe na sani dati ede meki son libisma „skin” sa tan na libi foe go na ini na njoen seti-foe sani. Den skin dati moro foeroe sa de tra sma leki di foe den „wan di teki poeroe”, di sa de ete na grontapoe e wakti foe den kisi na glori foe den foe go na ini na hemel kownoekondre nanga Jezus Kristus. Te den libi pasa na bigi benawtoe, dan den „skin” di „tan na libi” sa go na ini na njoen seti foe sani ondro na tiri foe na sma di sa tron den tégo Tata. — Mattéus 24:31; Markus 13:20, 22, 27; Openbaring 17:14; Jesaja 9:6, 7.
Kefar di e komoto foe na sé foe a wilder Meti
5. San ben de a sani di na Lam di ben sidon na tapoe na troon ben abi na en èn soema nen no ben skrifi na tapoe?
5 Soema nen den sa feni skrifi na tapoe „den boekoelolo foe libi” foe san Openbaring 17:8 e taki foe en? Foe joe? Foe mi? Foe gi wi wan biten warskow, na vers dati e taki: „Na wilder meti di joe ben si ben de, ma no de, èn tokoe ete a de foe komoto foe na dipi peti, èn a e go na ini pori. Èn te den si fa na wilder meti di ben de, ma no de, èn tokoe ete sa de noja, den sma di e libi na grontapoe sa froewondroe nanga bigi froewondroe, ma den nen no ben skrifi na tapoe na boekoelolo foe libi.”
6. (a) Oten na agersi „wilder meti” ben saka go na ini na dipi peti, èn na sortoe fasi a ben kon baka? (b) Sortoe kefarlek fasi foe doe wi moe wai pasi gi?
6 Na agersi „wilder meti” dati sma ben kon sabi fosi leki na Folkoe Bontoe. A saka go na ini na dipi peti foe inactiviteit na a ten foe na Grontapoe Feti di e meki toe foe den jari 1939 te 1945 èn dan a opo komoto foe na dipi peti ini na vorm foe den Verenigde Naatsi na baka na feti dati. Soboen, sensi 1945 wan kefarlek situwasi kon foe de di ben sa kan wroko takroe tapoe na sma di e soekoe foe kisi tégo libi na ini wan paradijs grontapoe. A ben sa kan ondrofeni kori foe waka wan pasi di ben sa kan tapoe en foe en nen kon skrifi na ini a „boekoelolo foe libi”. Foe dat’ede a de fanowdoe dati wi „sori na ferstan di abi koni” na ini na fasi fa wi tanapoe nanga agersi „wilder meti”. — Openbaring 17:9.
7. (a) Fa na faja-kloroe wilder meti foe Openbaring kapitel 17 e kari na ini kapitel 13? (b) Na sortoe fasi na prenki foe na „wilder meti” de wan model foe na fosi wilder meti, èn san en sébi ede e agersi?
7 Na agersi „wilder meti” disi foe Openbaring kapitel 17, di den ben taki foe en leki wan faja redi kloroe wan, de troetroe wan prenki foe na fosi „wilder meti” foe san Openbaring kapitel 13 e taki foe en. Na faja redi wilder meti disi e bewijsi taki a de san e kari „na prenki foe na wilder meti” (Openbaring 17:3; 13:14-18). Neleki a model foe en, na so na „prenki foe a wilder meti” abi sébi ede, di sori tapoe „sébi kownoe”. Den féfi agersi „kownoe” di ben fadon agersi den grontapoe makti foe Egypte, Assyrië, Babylonië, Medo-Perzië, èn na Griki Kondre di Alexander na Bigiwan ben opo. Na di foe siksi „kownoe” ben de na Romeini kondre na ini den dé foe na apostel Johannes. Na di foe „sébi” kownoe di ben moesoe kon na baka na ten foe Johannes na historia ben bewijsi taki a de na Anglo-Amerkan Grontapoe Makti. Èn wan „kownoe” di e meki aiti, na faja-redi kloroe wilder meti, leki wan „prenki” foe na fosi wilder meti, ben sori ensrefi na a fosi presi leki na Folkoe Bontoe. — Openbaring 17:9-14.
8. (a) San den „tin toetoe” foe na meti e agersi? (b) O langa den „tin toetoe” sa tiri leki kownoe nanga na agersi wilder meti, èn san sa psa nanga den sma di e loekoe na en na wan froewondroe fasi?
8 Soleki fa a e sori dan den „tin toetoe” di de na tapoe den sébi ede foe na faja redi kloroe wilder meti, ben e de soleki fa na ferklari de „tin kownoe”, dati wani taki ala politiek tirimakti di abi wan presi na ini na Verenigde Naties organisaatsi. Den „kownoe” disi sa firi switi foe grontapoe barinen ofoe makti foe soso wan sjatoe ten, leki a ben de „foe wan joeroe”. Disi wani taki dati den sma, di ben loekoe nanga bigi froewondroe fasi na a „prenki foe na wilder meti” di ben kisi wan opobaka èn den di e skraki en, no abi wan langa ten na den fesi foe libi moro. Den sortoe sma dati no abi den nen skrifi na ini na „boekoelolo foe libi”. Soboen, den sma di no wani foe dede gwe foe wi grontapoe no sa tan wroko nanga den makandra na ini na anbegi foe na „prenki foe na wilder meti”.
9. Sortoe partij e go tanapoe now na ini fetilin, èn san sa de na kaba foe na feti?
9 Den partij e poti now na ini fetilin. „Den tin toetoe” de klariklari foe fadon kon feti. Openbaring 17:14 e taki: „Den disi sa feti nanga na Lam, ma, foe di en de Masra èn kownoe foe den kownoe, meki na Lam sa wini den. Na so den sma di kisi kari èn di teki poeroe èn di de getrow nanga en sa doe so.” Disi e sori dati na fikapisi di de a libi ete na grontapoe foe den wan di ben kisi kari, teki poeroe èn di de getrow sa abi foe doe nanga a fadon kon feti foe „den tin toetoe”. Ma „den tin toetoe” disi na Lam sa wini den, san wani taki dati „na prenki foe na wilder meti” sa „go na ini pori” (Openbaring 17:8). Den promotor foe a wilder meti, den sma di e loekoe na en nanga wan froewondroe fasi èn di e hori baka gi en sa ondrofeni pori toe. Den nen no ben feni skrifi na ini „na boekoelolo foe libi”.
10. San na fikapisi foe den di kisi kari èn di den teki poeroe moesoe bewijsi ete taki den de?
10 Ala di den no de foeroe na ini nomroe, tokoe na pisi di tan abra foe den sma di kisi kari, teki poeroe èn di de getrow, no e frede. Srefi den wantoe disi moesoe sori taki den de getrow, te Kristus kaba wini „a prenki foe na wilder meti” èn na wilder meti ensrefi makandra nanga den sma di e anbegi en na grontapoe. Dati sa wani taki na kaba foe na grontapoe disi! Ma nanga ala di na grontapoe e kon na wan kaba, na libismafamiri e tan go doro!
Foe san-ede a taki „miljoenmiljoen di de na libi now”?
11. Na tapoe san na ferklari taki ’miljoenmiljoen sma di e libi now no sa dede noiti’ no sidon na tapoe ma sortoe réde de foe froewakti disi?
11 Na ferklari di e meki sma ferwondroe „Miljoenmiljoen sma, di de a libi now noiti sa dede komoto foe grontapoe” no e feni en roetoe na ini wan libisma meetkundige berekening, soleki wán sma di e tan a libi foe ibriwan 1.000 sma foe a disiten bevolking foe grontapoe. Jehovah Gado, na Fonten foe ala libi no e teki bosroiti foe den prenspari afersi disi na tapoe sowan gron leki disi! Disi no ben de so nanga na Froedoe di ben tjari na seti foe Noach dé kon na wan kaba. Ini akroederi nanga disi a no de so toe tide! Krakti bijbel gron de foe a froewakti taki „miljoenmiljoen sma di de now a libi” sa psa libilibi.
12. Soema ben de klarklari foe sori taki den de na a sé foe den sma di ben kisi kari, di ben teki poeroe èn de getrow, èn fa den ben sori na ini publiki sortoe positisi den ben teki?
12 Fo jari bifo na di foe Toe Grontapoe Feti ben bigin èn „na prenki foe na wilder meti” ben go na ini a dipi peti foe wan situwasi di ben gersi di foe dede, na Lam ben abi trawan na grontapoe ete di ben de klarklari foe kon tanapoe na en sé sondro foe prakseri toe fasi èn foe kon tron wan tranga banti nanga na fikapisi foe den sma di kisi kari, di teki poeroe èn di de getrow. Na ini 1935, na a congres di ben warti foe memre foe Jehovah Kotoigi, na ini Washington, D.C., den sma disi ben sori krinkrin taki den ben tanapoe na a sé foe na Kownoe foe den kownoe èn kontrari „na prenki foe na wilder meti”. Fa so? Foe di na ini publiki den ben teki dopoe, 840 foe den leki wan agersi fasi foe a gi di den gi densrefi abra na Jehovah Gado sondro foe poti wan kondisi. Den ben doe so na baka di den fisitiman foe na congres ben arki na taki „A Bigi Ipi”, san ben de wan ferklari foe Openbaring 7:9-17. Ne den doe wantronwantron wan sani di na fosi okasi ben kon foe kon tron wan pisi foe na „bigi ipi” dati, di e wasi den krosi na ini a broedoe foe na Lam èn di e komoto kon foe na „.bigi benawtoe” di Gado e tjari kon nanga jepi foe Kristus tapoe „na prenki foe na wilder meti” èn ala sma di tanapoe na a sé foe na „wilder meti” èn en „tin toetoe”.
13. San na koti sjatoe foe den dé foe na „bigi benawtoe” wani taki gi na fikapisi foe den sma di ben teki poeroe? (b) We, efoe na fikapisi foe den di teki poeroe sa libi psa na kaba foe na grontapoe disi, san e kon na baka disi?
13 Na „bigi benawtoe” dati moesoe „koti sjatoe” foe na boen foe den wan di Jehovah ben teki, den wan di a kari èn di a soekoe poeroe (Mattéus 24:21, 22). Disi wani taki dati wan fikapisi foe den sa tan libi psa na benawtoe èn den sa de kotoigi foe Jehovah freemde wroko nanga san a sa poti en soevereiniteit na a sé foe hemel nanga grontapoe reti (Jesaja 28:21). Foe di den dé foe a bigi benawtoe sa „koti sjatoe” foe den ede, wi kan ferstan taki „skin” de di sa tan a libi psa na kaba foe na owroe grontapoe disi. Efoe a de so taki den fikapisi sa abi Jehovah kibri, san sa gi den a séker fasi foe tan a libi, dan no moro mendri den „bigi ipi” foe den di gi densrefi abra, di teki dopoe èn de getrow sa tan na libi ondro kibri foe Gado. Tide na dé a moro bigi pisi foe Jehovah Kotoigi de memre foe na „bigi ipi” di moesoe libi psa „na feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” na ini a grontapoe situwasi di abi na nen Har-Magedon, ofoe Armageddon. — Openbaring 16:14-16.
14. O bigi na groepoe foe na „bigi ipi” de, èn fa wi kan teki disi agersi nanga na grontapoe bevolking?
14 Na ini a ten disi na bevolking foe grontapoe soleki fa den e skrifi de 4,6 miijard sma. Sensi 1935 G.T. den sma foe na „bigi ipi” ben moesoe gro kon miti miljoenmiljoen sma. A ben psa so? We, na fikapisi di teki poeroe foe wantoe doesoen pikinmoro no de foe si moro foe di den nomroe njoni te joe teki den gersi nanga den hondrohondro doesoen dopoe kotoigi foe Jehovah di de actief na ini a „préki foe na boen njoensoe disi foe na Kownoekondre” na a heri grontapoe „leki wan kotoigi gi ala naatsi” (Mattéus 24:14; Markus 13:10). Soleki a soifri bericht di den edekantoro foe na Watch Tower Bible and Tract Society nanga en 95 bijkantoro e meki ibri jari, dan moro leki 2,4 miljoen sma de geregelde èn actief na ini a wroko di Jehovah ben gi foe doe na ini a ten disi foe „na bosroiti foe na seti foe sani”. Èn na tjari kon na wan foe ala den di sa tron foe na „bigi ipi” te leki a sa doro en hémarki no kaba ete. A moesoe kon moro bigi! Ma na a momenti disi na verhouding de sowan wán sma foe na „bigi ipi” tapoe ibri 2.000 sma na grontapoe.
15. (a) Foe san-ede a de redelek dati sma di e libi now sa libi psa na kaba foe na seti disi? (b) Foe san-ede na Kownoe foe a njoen seti foe sani no sa de wan tata foe den foe wan sjatoe ten?
15 Nownow foeroe ten no kan libi abra foe na „wán joeroe” na ini san na agersi „tin toetoe” e tiri leki kownoe nanga na faja redi meti, di de „na prenki foe na wilder meti”, den Verenigde Naatsi Organisaatsi. Na wan redelek sani taki den nomroe foe a „bigi ipi” kan tan libi psa na pori di e kon moro krosbé foe na agersi „wilder meti” èn en „prenki”. Na ondro na kibri foe Jehovah den sa libi psa na faja kaba foe na ogri seti foe sani èn go na ini na regtvaardiki njoen seti foe sani (Openbaring 7:16, 17). Drape den no sa komoto foe na pasi foe libi di Jehovah ben seti. Foe dat’ede na Kownoe Jezus Kristus sa tron den tégo Tata. — Jesaja 9:6, 7.
Sreka joesrefi foe kisi libi sondro wan kaba
16. San kan ferklari now nanga froetrow, èn sortoe wortoe foe Jezus wi kan tjari kon baka ini wi prakseri?
16 Nanga froetrow nanga wan ai di e loekoe na fesi wi kan taki now taki, „miljoenmiljoensma di e libi now noiti sa dede komoto foe wi grontapoe”. A fiti dja agen foe tjari kon baka na ini wi prakseri den froewondroe wortoe foe Jezus: „Mi de na opobaka èn na libi. Na sma di e sori bribi na ini mi, awasi a dede, sa kon na libi baka; èn ibriwan sma di e libi èn e sori bribi na ini mi noiti sa dede.” — Johannes 11:25, 26.
17. Fa den sma foe na „bigi ipi” e èrken kaba taki den moe taki tangi foe a ferloesoe na Jehovah Gado èn na Lam, èn pe den e dini Gado now na wan fasi di en e feni boen?
17 Den memre foe na „bigi ipi” di de a libi e poti bribi kaba na ini na Wan di de „na opobaka èn a libi”. Te den e gi densrefi abra na Jehovah Gado èn te den e agersi disi nanga na dopoe na ini watra, den e èrken taki den moe taki tangi foe den ferloesoe soso na „Gado di sidon na tapoe na troon, èn na a Lam”. Den de na ini den tempelprasi foe Jehovah, tanapoe na fesi en troon, èn den de na ini wan positsi di den kan feni den boen, bikasi den wasi den krosi èn meki den kon weti na ini a broedoe foe na Lam, Jezus Kristus. — Openbaring 7:9, 10, 14.
18. San na „bigi ipi” sa kan kisi now, èm kan si den leki sma di abi sortoe matifasi nanga Gado?
18 Foe di den memre foe a „bigi ipi” soboen kisi na krosi foe regtvaardikifasi, den e feni den ooktoe now boen foe kisi libi (Romeinisma 6:13). Soleki a ben de na ini na tori foe na famiri-edeman Abraham di ben libi bifo a ten foe Kristus, èn di Gado ben gi regtvaardikifasi foe en actief bribi ede, a so den kan si den toe leki „mati foe Gado” (Romeinisma 4:6-22; Jakobus 2:23; Psalm 32:2). Foe di den e tan kibri den regtvaardiki positsi na fesi foe Jehovah Gado, a sa meki den tan na libi na grontapoe, foe di a sa kibri den foe psa „na feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” na ini Harmageddon, di sa tjari na owroe setl foe sani disi kon na en kaba.
19. Foe san-ede den no sa „dede noiti”?
19 Soboen den sma di tan libi psa Armageddon no sa abi foe kisi wan opobaka foe dede foe kon „a libi” na grontapoe. Na ini na afersi foe den den wortoe foe Jezus sa de troe ini wan troetroe letterlek fasi: „Ibriwan sma di e libi èn e sori bribi na ini mi, noiti sa dede kwetkweti” (Johannes 11:26). Foe di den sa tan hori densrefi na a gi di den gi densrefi abra na Jehovah Gado èn foe di den e doe en wani soleki a ben meki den kon sabi nanga jepi foe na kownoe Jezus Kristus, dan den sa doro troetroe volmaakti regtvaardikifasi na a kaba foe na doesoen jari tiri foe Kristus kownoekondre. Na ondro na kriboi tesi di sa tjari kon abra na heri libismafamiri di ben kon boen baka na a ten dati, den sa bewijsi den soifri fasi nanga den heri sili na a Moro Hé Gado èn den sa sorgoe taki den nen tan de skrifiskrifi na ini na „boekoe foe libi”. — Openbaring 20:7-15.
20. Fa a grani èn ondrofeni foe den sa de aparti na mindri ala den sma di sa tan libi na ini na paradijs grontapoe, èn soema moesoe kisi ala tangi foe disi?
20 Fa wan spesroetoe grani e poti now na fesi na „bigi ipi” foe den „tra skapoe” foe na toemsi Boen Skapoeman! (Johannes 10:16). Na howpoe di poti na den fesi — di foe a libi na ini soifri kolokoe na ini wan Eden djari di sreka kon boen baka dja na grontapoe, èn di e panja go na a heri grontapoe e sori moi foe troe. Foe troe den sa abi wan sani foe libi gi. A mindri ala sma di sa libi na ini a paradijs grontapoe a ondrofeni foe den sa de aparti èn difrenti. Den sa psa libilibi . . . na kaba foe na ogri seti foe sani foe noiti dede komoto foe wi grontapoe. Na sma di wi moe taki tangi foe disi de na Fonten foe volmaakti libi, Jehovah Gado, nanga jepi foe en Manpikin Jezus Kristus.
Aksi foe loekoe ete wantron san wi leri
◻ Nanga soema a pramisi foe Jezus foe „no dede noiti” abi foe doe?
◻ San na a wilder meti foe Openbaring 17, èn fa a meti disi abi foe doe nanga na no kisi tégo libi?
◻ Foe san-ede a de redelek taki sma di e libi now sa psa libilibi na kaba foe a grontapoe?
◻ Fa Gado e si den memre foe a „bigi ipi” èn san den gi na den?
[Prenki na tapoe bladzijde 8]
Fa a fasi fa joe e si „meti” disi e wroko tapoe a psa foe joe libilibi èn kisi tégo libi?
[Prenki na tapoe bladzijde 9]
Miljoenmiljoen sma noiti sa dede. Fa joe kan de a mindri den?