Tron winiman na ini „na lasti pisi foe den dé”
„Wan Gado de na ini hemel di de wan sma di e tjari kibritori kon a krin, èn en ben meki bekenti san sa pasa na ini den lasti pisi foe den dé.” — DANIËL 2:28.
1. (a) Na sortoe fasi den profétitori foe Jeremia, Ezechiël nanga Daniël de prenspari gi a ten disi? (b) Foe san-ede den boekoe di skrifi na ondro krakti foe santa jeje ben kibri te nanga now?
JEREMIA, EZECHIËL, DANIËL — fa den man disi e tjari kon na ini wi prakseri span profétitori! Pikinmoro 2600 jari pasa kaba, den dri dek’ati dienstknegti disi foe na Soeverein Masra Jehovah, ben pasa libilibi den lasti dé foe wan Jeruzalem di ben fadon komoto na bribi, aladi den ben dini na tapoe difrenti presi èn ondro omstandigheden di kenki foeroe foe makandra. Ma ibriwan foe den ben taki a fesi komoto foe en égi positsi foe sani di boo pasa èn di ben sa feni den hémarki na ini wan „lasti pisi foe den dé” di boo kon. Den boekoe disi di ben skrifi na ondro krakti foe santa jeje ben kibri foe gi ala sma di lobi Gado nanga regtvaardikifasi dek’ati, èn di wani pasa now libilibi na „bigi benawtoe” di de foe kon. — Mattéüs 24:3-22; Romeini 15:4.
2. Foe san-ede Jeremia ben abi krakti foe Jehovah fanowdoe?
2 Jeremia ben taki profétitori na ini Jeruzalem. Di na rampoe ben kon moro krosbé, dan tiriman nanga borgroe ben fadon go na ini kroektoedoe nanga bedrigifasi. Foe dat’ede Jehovah ben meki en proféti kon de „wan tranga kopro skotoe” sodati a ben kan tanapoe stéfi na mindri foe na porifasi foe den. — Jeremia 15:11, 20; 23:13, 14.
Vrédeproféti
3. Sortoe lé wortoe den proféti ben taki?
3 Nanga mofo foe Jeremia Jehovah ben ferklari foe den kerki tiriman foe Jeruzalem di ben fadon komoto foe na bribi: „No arki na den wortoe foe den proféti di e taki profétitori gi joe. Den e meki joe kon de wan soso sani. Na visioen foe den égi ati den e taki — no foe na mofo foe Jehovah. Den e taki alatron baka gi den sma di e wiswasi mi: ’Jehovah ben taki: „Vréde joe sa kisi”.’” Den flasi proféti dati ben taki: „Vréde de! Vréde de!” aladi vréde no ben de. — Jeremia 23:16, 17; 6:14.
4. Foeroe sma na ini na kristenheid e hori tranga na sortoe howpoe?
4 Na so ooktoe na ini na kristenheid di fadon komoto foe bribi joe abi na ini a ten disi vrédèsproféti. Foeroe foe den e hori densrefi na san paus Paulus di foe 6 ben taki foe en leki „na lasti howpoe tapoe wanfasi nanga vréde”, namkoe den Verenigde Naatsi. Heri esi na organisaatsi dati sa kari 1986 leki na Internationaal jari foe na vréde. Na Santa Stoeroe ben ferteri dati a sa teki prati na a jari datl èn ben ferklari „foe abi na howoe dati a jari dati sa tjari den bakapisi kon di sma wani èn sa wani taki wan prenspari stap na ini na tjari foe vréde a mindri pipel nanga naatsi”. Ma a de ini akroederi nanga fa sani de foe ferwakti dati den naatsi sa tjari troe vréde kon?
5. San Jehovah ben taki a fesi, èn fa disi sa kontroe na „a lasti pisi foe den dé”?
5 Gado srefi e ferteri san sa psa: „Loekoe! Na bigi winti foe Jehovah, soso atibron séker sa loesoe kon, ija, wan draiwinti. Tapoe na ede foe den godelowsoe sma a sa saka kon. Na atibron foe Jehovah no sa drai komoto, te leki a doe èn te leki a sa meki den prakseri foe en ati kon troe. Na ini den lasti pisi foe den dé nanga ferstan joe sa poti prakseri a tapoe [ofoe: „disi sa kon krin gi joe”, WV]” (Jeremia 23:19, 20; loekoe ooktoe 30:23, 24). Ija, a sa de krin gi den tiriman foe falsi anbegi san „na lasti pisi foe den dé” wani taki gi den. Ma ala prakseri disi den sa gi na dati, sa de lati! — Teki gersi nanga Openbaring 18:10, 16; 19:11-16; Mattéüs 24:30.
6. Sortoe kolokoe kabapisi sa de gi foeroe sma?
6 Ma kolokoe dati foeroe fosten katiboman foe falsi fasi foe anbegi e ’poti prakseri a tapoe’. Den e gi jesi na a kari: „Komoto foe en [na falsi fasi foe anbegi], mi pipel”, foe di den no wani abi prati na en sondoe èn no wani kisi wan pisi foe na kroetoe di Jehovah sa tjari kon tapoe en. Efoe joe de den sma dati, dan poti prakseri tapoe san a Wortoe foe Gado e taki foe „na lasti pisi foe den dé” èn na glori pisten foe vrde di sa kon a baka. — Openbaring 18:2, 4, 5; 21:3, 4.
Aanval foe Gog
7. Na ondro sortoe omstandigheid Ezechiël ben taki profétitori?
7 Fa a o go nanga na égi pipel foe Gado na ini „na lasti pisi foe den dé”? Meki na proféti Ezechiël ferteri wi. Di a ben de jongoe ete, a ben sabi Jeremia séker, ma dan den ben tjari Ezechiël go na Babylonië. Drape na a liba Kebar, a ben kisi na ini 613 bifo G.T. na komando foe doe wroko leki Jehovah proféti èn waktiman foe na boen foe den djoe di ben de na ini katibo — wan wroko di a moro pikinso 22 jari langa a ben doe getrow. Ma en profétitori e handri foe wan moro langa pisten leki a ten di a ben libi na ini. Na ini den kapitel 37 nanga 38 a e ferteri foe ’Gog foe Mago’.
8, 9. (a) Sortoe prenspari stré moe koti, èn oten? (b) Soema na Gog, soema e waka baka en, èn sortoe politiek a e waka na baka? (c) San Jehovah sa doe nanga Gog?
8 Soema na a ’Gog foe Magog’ disi? We, soema de Jehovah moro prenspari féjanti nanga soema a moe klari na moro prenspari stré-aksi di de na ini „na lasti pisi foe den dé”, namkoe na stré-aksi di abi foe doe nanga na universele soevereiniteit. Dati de Satan na Didibri, di na Herder-Kownoe Jezus Kristus baka di den ben poti en na ini 1914 tapoe na troon ben iti komoto foe hemel. Na Gog di den ben lagi èn di ben abi atibron, moe boewégi ensrefi now na ini wan pikin jeje kondre, „na kondre Magog”, na ini na birti foe grontapoe. Disi wani taki ’heloe gi na grontapoe’, foe di Gog sabi dati pikinso ten libi gi en ete foe doe en sjen politiek foe ’tiri ofòe pori sani’. — Ezechiël 37:24-28; 38:1, 2; Openbaring 11:18; 12:9-17.
9 Ezechiël e ferteri foe den wortoe foe na soeverein Masra Jehovah na a fasi disi: „Loekoe, mi de tége joe o Gog, joe edeman [grontapoe tiriman] . . . Èn séker mi sa drai joe èn naki aka go na ini joe kakoenbe èn tjari joe nanga heri mi sroedati makti, . . . foeroe pipel nanga joe” (Ezechiël 38:3-6; Johannes 12:31). Ija, Gog abi foeroe pipel na en bika „na heri grontapoe didon na ini a makti foe na godelowsoewan” (1 Johannes 5:19). Tokoe Jehovah kan naki agersi-aka go na ini a kakoenbe foe Gog foe boewégi en soleki fa a wani. Ma foe san-ede a e doe dati èn fa?
10. (a) Tapoe soema Jehovah Kotoigi e poti den fertrow, kontrari leki den naatsi? (b) Foe san-ede meki Gog nanga den ipi foe en ati e bron srefsrefi? (c) San wi moe doe foe tan na ini libi?
10 Den supermakti now di Gog e soetoe faja gi den e taki dati grontapoe vréde e anga foe a djoenta poti foe moro nanga moro kefarlek kernwapen. Èn tra naatsi e gi a steun foe den na dati. Ma a pipel foe Gado, „di tjari kon makandra komoto foe den naatsi”, e taki dati den no wani abi noti foe doe nanga wapen foe doe ogri na tra sma. Jehovah Kotoigi de na wan enkri „naatsi” na grontapoe di ini waarheid kan taki: „Tapoe Gado wi e fertrow” (Jesaja 2:4; 31:1; Odo 3:5). Den Kotoigi disi foe Jehovah di lobi vréde ’di e libi ini sékerfasi, alamala e libi sondro skotoe, èn srefi no wan greni nanga doro den abi. Den ’e libi tapoe na koemba foe na grontapoe’, bika ini ala naatsi den de na a mindri foe na belangstelling foe na wan enkri pipel di no e meki Gog tjari den kon na ondro en makti (Ezechiël 38:11, 12). Foe dat’ede meki na Gog foe Magog di de nanga atibron e tjari en heri demon-organisaatsi go na a strégron. Leki wan krasi leeuw di e bari a Satan di den ben lagi e sreka ensrefi foe wan bigi aanval di a seti. Foe tan a libi, wi alamala moesoe ’teki oen standpunt tége en, fasti na ini bribi’. — 1 Petrus 5:8, 9.
11. Fa Jehovah sa ’tjari Gog kon tége en kondre’, èn nanga sortoe marki?
11 Jehovah e gi Ezechiël na komando: „Foe dat’ede, taki profétitori, o libisma pikin, èn joe moe taki gi Gog: ’Disi na Masra Jehovah ben taki: „Èn a no sa de na tapoe na dé dati te mi pipel [na jeje] Israël e libi ini sékerfasi, dati joe sa sabi dati”’”. Gog nanga den ipi sma foe en e djaroesoe tapoe na sékerfasi èn dati sani e waka boen a mindri Jehovah Kotoigi na ini a ten disi. Den ati e bron srefsrefi, dati den kotoigi no e meki densrefi ’tron wan pisi foe Satan grontapoe’. Na sofasi Jehovah e skempi Gog èn e gi en faja foe fadon kon feti nanga den Kotoigi di no abi noti foe feti. Jehovah e taigi Gog: „Joe sa opo séker go tége mi pipel foe Israël, leki wolkoe foe tapoe a kondre. Na ini den lasti pisi foe den dé a sa pasa, èn mi sa tjari joe go séker tége mi kondre, sodati den naatsi kon sabi mi te mi sa santa misrefi na fesi den ai foe joe, o Gog.” — Ezechiël 38:14, 16; Johannes 17:14, 16.
12. Leki fa Ezechiël 38:18-23 e taki dan san sa de a bakapisi foe na fadon kon feti foe Gog?
12 Na Gog di ati e bron srefsrefi e hari go foe fadon go na ini na „kondre” foe Jehovah pipel di sani e waka boen gi. Ma na Gog wawan de na wan enkri wan di ati e bron? Fa a de nanga na atibron foe na Soeverein Masra Jehovah tége Gog èn den sma di e meki a kori den? Na ini Ezechiël 38:18-23 Jehovah e ferteri fa ’en sa santa ensrefi na ini den ai foe den naatsi’ foe di a o masi Gog èn sa ferloesoe en loyaal dienstknegti. Leki a bosroiti foe na tori foe na wini foe en tapoe Gog nanga den ipi sma foe en na Soeverein Masra ensrefi e taki: „Den sa moesoe sabi taki mi na Jehovah.” En glori nen sa kon poti reti!
’Kibritori e kon na krin’
13. Fa Daniël ben gi jongoe kotoigi wan toemsi moi eksempre?
13 Aladi Ezechiël ben e taki profétitori krosbé foe Babylon a mindri den djoe di ben de ini katibo na jongoe Daniël, di en roetoe ben de foe a lin foe Kownoe foe den djoe, ben kisi kweki na a kownoe oso foe Nebukadnezar. Drape a ben poti wan toemsi moi eksempre gi ala jongoe dienstknegti foe Jehovah na ini a ten disi leki wan sma di ben kibri en soifri-reti-fasi. — Daniël 1:8, 9.
14. Na ini sortoe afersi na jongoe Daniël e gi ala grani na Gado?
14 Na ini a di foe toe jari baka na fadon foe Jeruzalem, Nebukadnezar ben kon broeja pikinso foe wan dren. Di a ben wiki a no ben man memre a dren srefi moro. Ma na Daniël di ben frede Gado ben ferteri a kownoe na dren èn san a ben wani taki. Foe disi a ben gi ala grani na Gado, bikasi a ben taigi na kownoe: „Wan Gado de na ini hemel di de wan Sma di e tjari kibitori kon na krin, èn en ben meki bekenti na Kownoe Nebukadnezar san sa pasa na ini na lasti pisi foe den dé” (Daniël 2:28). San wi e leri foe na dren èn fa a e kontroe na „na lasti pisi foe den dé”?
15, 16. San de na uitleg foe na dren foe Nebukadnezar?
15 Djaso wi e si wan kefarlek bigi popki, di moro foeroe de foe difrenti metaal di de tapoe makandra. Daniël e leg uit dati den metaal’disi e teki a presi foe wan lo kownoekondre èn a e ferteri Nebukadnezar. „Joesrefi de a ede foe gowtoe”, èn nanga disi a de krin taki a ben e sori a tapoe na lin foe kownoe foe Babylon. Tra grontapoemakti e kon: na solfroe borsoe nanga anoe e sori tapoe Medo-Perzië, na kopro bere nanga bowtoe Grikikondre, den isri bonfoetoe Rome èn, bakaten, na Brits-Amerkan grontapoemakti (Daniël 2:31-40). Na ini a heri pisten foe na „fasti ten foe den naatsi”, 607 bifo G.T. te 1914 G.T., den makti disi ben tiri na ini na kownoekondre foe na ’gado foe a grontapoe disi’. — Lukas 21:24; 4:5, 6; 2 Korinte 4:4.
16 Ma „na ini na lasti pisi foe den dé” „na bakapikin foe den libisma”, na gewoon man, sa kon a fesi. Na ini foeroe kondre kownoe, keizer, nanga tsaar e meki presi gi revo nanga democratis tiriman. Na fowtoe libisma tiri foe na grontapoe e tron wan moksi watra foe ogri-ati dictatuur nanga plooibaar democratie fasi foe tiri. Netleki isri nanga tokotoko no e moksi nanga makandra. Srefi ini den Verenigde Naatsi den no e fasi a makandra ma den e weri densrefi moro foeroe na ini atibron takmakandra nanga tapoe-sreki. Foe troe, ’na kownoekondre e sori taki a prati’. — Daniël 2:41-43.
17. Fa na profétitori disi e kontroe na ini „na lasti pisi foe den dé”?
17 Na a fasi disi na stré-aksi di abi foe doe nanga grontapoe tirimakti na ini „na lasti pisi foe den dé” e doro en hémarki. Èn san de na loesoe? Loekoe! Gado Messiaans Kownoekondre ben poti na ini boewégi na ini 1914 èn e hasti ensrefi go a fesi sondro wan sani kan tapoe en. A de na „ston” di koti komoto foe na „bergi foe Jehovah universele soevereiniteit. No wan enkri libisma politiek man abi wan sidonpresi drape! Drape a e kon, precies na ini na joisti fasi èn solfri. Na tapoe na fasti ten foe Gado a e masi den foetoe foe na popki èn a e mara na heri bigi popki tron poeiri. Leki alési-boeba na ini a winti na libisma tirimakti e tjari gwe, èn noti foe en e tan abra. Ma na „ston” — na kownoekondre foe a bigi Gado nanga en Kristus — e tron wan bigi bergi di e foeroe na heri grontapoe. Na kownoekondre dati ’noiti sa go na ondro èn noiti sa go abra na wan tra pipel’. A sa tan foe tégo. Fa wi e taki Jehovah tangi foe na tjari kon na krin foe den sortoe kibritori disi na wan bita fasi! — Daniël 2:29, 44, 45.
’Toeka’ na ini a ten disi
18. (a) Sortoe visoen Daniël ben kisi bakaten? (b) San de aparti na ini na visioen dati?
18 Ma Daniël ben abi moro foe taki foe na libisma tirimakti èn a lasti pisi foe den dé”. Sowan sébi tenti jari baka di a ben meki na dren foe Nebukadnezar bekenti na grani Daniël ben de ete na ini Babylon, ma now a ben dini na ondro Cyrus, na kownoe foe Perzië. Di a ben de na a libasé foe na liba Hiddekel, wan engel ben sori ensrefi na en di ben taki: „Mi ben kon foe meki joe si san sa pasa nanga joe pipel na ini na lasti pisi foe den dé, bika na visioen de ete gi den dé di moe kon” (Daniël 10:14). Dan na engel ferteri finifini foe tiriman nanga san di boo psa èn di ben sa pré wan rol na ini na historia na ini na Persia, Griki, Romeins, Germaans, Anglo-Amerkan nanga socialistis fasi foe tiri. Fa a de wan aparti sani dati ala na historia dati, di e teki wan pisten moro leki 2520 jari ben kan skrifi a fesi kaba! A e gi oenoe wan bigi fertrow na ini na proféti wortoe foe Jehovah di skrifi na ondro krakti foe santa jeje!a
19. Sortoe disiten sani di pasa e taki a fesi na ini na profétitori?
19 Na profétitori disi e ferteri taki te foe wan pisten den toe supermakti ben sa sori densrefi, „na kownoe foe zuidsé” èn „na kownoe foe noordsé”. Te foe kaba, so na engel e taki, „na noodsé kownoe sa meki ensrefi kon bigi tapoe ibri gado; èn tége na Gado foe den gado a sa taki wondroe sani” — no boen sani, bika ’glori a e gi na a gado foe den fortresi’. Na fesi foe na „kownoe” disi di e meki bigi „na kownoe foe zuidsé” tanapoe, di ooktoe abi bigi sroedati makti. Soleki ben tjari kon a fesi, dan den toe kownoe disi e „kon toeka” nanga makandra. Na disiten kowroe oorlog a mindri den supermakti de wan boen prenki foe disi. Sontron den e „toeka” boen tranga te den e taki-go-taki-kon foe wan ofoe tra kernwapen kroederi, aladi na a srefi ten den e sreka moro nanga moro foe den feti. — Daniël 11:36-45.
20. San e bepaal na kabapisi, èn fa „Michaël” de ini a tori?
20 Aladi na profétitori e taki a fesi dati „a kownoe foe noordsé” leki wan bigi skwala foe froedoe sa wasi pasa abra foeroe kondre, tokoe dati no sa de bepalend gi a fasi fa sani e waka. Na sani di o bepaal Daniël 12:1 e taki: „Èn na ini a pisten dati Michaël sa opo tanapoe, na bigi Kownoe, di foe na boen foe den manpikin foe joe pipel e opo doe sani.” Na Michaël disi de Jezus Kristus, di na ini 1914 ben opo tanapoe na ini en kownoekondre èn wantronwantron ben go abra foe iti Satan komoto foe hemel èn a de „na kownoe disi foe den kownoe” di na ini Armageddon sa bigin doe sani foe gi ala „kownoe foe grontapoe”, èn ooktoe na „kownoe foe noordsé” èn di foe „zuidsé” abra na pori. — Openbaring 12:7-10; 19:11-19.
21. San de soboen na kabapisi na ini „na lasti pisi foe den dé”?
21 Dape, na a hémarki foe „na lasti pisi foe den dé”, na kabapisi sa de krin: Gado Kownoekondre sa wini. Na engel e skrifi foe disi moro fara nanga den wortoe: „Èn séker wan ten foe benawtoe sa sori ensrefi soleki noiti ben doe kon foe sensi naatsi ben kon de te na a ten dati.” — Daniël 12:1; Teki gersi nanga Jeremia 25:31-33; Markus 13:19.
22. Fa wi leki pipel foe Gado moe doe nanga den profétitori disi, èn sortoe ferwakti wi abi?
22 Wi moe frede gi na ten dati foe kwinsi nanga benawtoe? Nono, efoe wi tanapoe na a sé foe Jehovah bika na engel e taki morofara: „Na ini a ten dati a pipel foe joe sa komoto, ibriwan sma di den feni en nen skrifi na ini na boekoe” (Daniël 12:1). Meki wi alamala poti wisrefi foe dat’ede tapoe na studeri foe na bijbel fajafaja èn span oensrefi na ini Jehovah dienst. Meki a de so na ini „na lasti pisi foe den dé” a sori taki wi nen skrifi na ini a „Memreboekoe” foe Gado, di „den e skrifi na en fesi foe den sma di e frede Jehovah èn foe den sma di e denki na en nen” (Maleachi 3:16). Efoe wi e doe dati dan wi sa abi na grani foe teki prati na ini a wini foe en na ini a lasti pisi foe den dé.
[Foetoewortoe]
a Loekoe foe moro finfini bodoi na boekoe „Uw wil geschiede op aarde”, di ben tjari kon a doro ini 1961 ini Bakratongo nanga jepi foe na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., blz. 221-227.
Ini a tori foe „na lasti pisi foe den dé”-
◻ Sortoe kabapisi Jeremia ben taki a fesi na ini a tori foe na grontapoe vréde?
◻ Foe poti reti foe sortoe stré-aki na fadon kon feti foe Gog e tjari, èn fa?
◻ Na tapoe sortoe toemsi bigi hémarki na dren foe Nebukadnezar e sori?
◻ Fa na stré foe makti na mindri den toe „kownoe” sa kon na wan kaba?
[Faki na tapoe bladzijde 12]
NA EMBLEEM di na VN ben feni boen gi na Internationale Jari foe Vréde (1986) de wan olijftaki, wan doifi èn libisma-anoe. Den e tjari disi kon a krin na a fasi disi: „Na doifi de symbool foe vréde makandra nanga na symbool foe den Verenigde Naatsi: na olijftaki.” Den libisma anoe di e hori baka gi a doifi di de tapoe a punt foe fré gwe, e sori na rol di libisma e pré na ini a kibri foe na vréde.
Na ini na nucleaire ten disi a de troetroe wan tranga fanowdoe sani foe meki vréde kon èn foe hori vréde. Ma libisma-anoe kan doe dati? Jeremia e tjari kon na ini wi prakseri: „Wi sabi heri boen, o Jehovah, dati a no de na a grontapoe sma moe bepaal en pasi. A no de na wan man di e waka srefi foe poti en foetoe a pasi.” Èn a proféti e taki moro fara a tranga begi di e kon now: „O Jehovah, trowe na atibron foe joe tapoe den naatsi di ben poti joe na wan sé.” — Jeremia 10:23-25.
Na doifi èn na olijfblad teki foe na bijbeltori di e go foe a ten foe Noach (Genesis 8:11). Fa na vréde ben kon baka na ini a ten dati? A ben de nanga wan doe foe Gado, na grontapoe froedoe di ben figi wan pori libisma geslakti poeroe. Jezus ben taki dati ini „den dé foe Noach” nanga na doe ogri na sma nanga tranga èn na porifasi, ben de wan proféti-prenki foe na ten foe en „denoja”, pe wi e libi now. — Mattéus 24:37-39; Genesis 6:5-12.
Agen „na Gado di e gi vréde” moe figi wan seti foe sani foe Satan poeroe, èn baka dati, na „Vrédekownoe”, Jezus Kristus, foe tégo sa tjari vréde kon. — Romeini 16:20; Jesaja 9:6, 7; 33:7.
[Prenki na tapoe bladzijde 8]
Jeremia e sori tapoe a troe howpoe foe vréde
[Prenki na tapoe bladzijde 9]
Ezechiël e fermane wi foe sreka wi srefi tapoe na aanval foe Gog
[Prenki na tapoe bladzijde 10]
Daniël e tjari den kabapisi foe na „lasti pisi foe den dé” kon na krin.