San den Tin Komando wani taki gi yu?

A NO ben kisi dri mun baka di den ben kon fri fu Egipti ini 1531 bifo G.T., taki den Israèl sma opo den kanpu na fesi na bergi Sinayi na ini na bigi sabana. Tapu wan kari fu Yehovah na profeyti Moses kren go tapu na bergi èn ben yere na pramisi fu Gado taki a ben sa meki na nâsi Israèl tron En „spesrutu gudu komoto fu ala tra pipri.” Moses ben fruteri disi na den owruman di fu den sey ben tyari disi go abra na a pipri. „Baka dati na heri pipri ben piki leki wán man èn taki: ’Ala san Yehovah taki, wi wani fu du.’” — Exodus 19:1-8.

Tapu disi, Gado ben meki den Tin Komando bekènti krin na Moses, aladi a bigin den wèti disi nanga den wortu di e waka na fesi: „Mi na Yehovah, yu Gado, di tyari yu komoto fu na kondre Egipti, komoto fu na srafu oso” (Exodus 20:2). Na dekaloog disi ben de gi den Israèl sma, di ben kisi fu yere na ini na fosi komando: „Yu no musu abi wan tra Gado na mi fesi.” —  Exodus 20:3.

Baka dati, Yehovah ben gi Moses leri na ini tra komando fu Gado gi Israèl (Exodus 20:4-23:19). Ala nanga ala disi ben tron so wan 600 wèti. Èn fa a ben de wan span sani fu frustan taki na èngel fu Gado ben go na fesi na nâsi fu sreka na pasi di e go na a Kondre fu Pramisi! (Exodus 23:20-22) Yehovah ben taki: „Na fesi fu heri na pipri fu yu mi sa du wondru sani, di noyti ete ben du na a heri grontapu ofu a mindri ala nâsi; èn heri a pipri di yu de na en mindri, sa si fu tru na wroko fu Yehovah, bika a de wan sani di e gi frede san mi e du nanga yu.” San Gado ben fruwakti fu en pipri na a tra sey? „Fu yu sey, tan hori san mi komanderi yu tide.” Iya, gi yesi na ala wèti nanga ordru fu Yehovah ben de wan fruplekti. — Exodus 34:10, 11.

San den tin wortu ben wani taki gi Israèl

Leki wan bakapisi fu na lon di den ben lon komoto fu na katibo fu Egipti pe Gado ben kibri den psa, dan den Israèl sma ben kon leri sabi Gado nen na wan nyun fasi. Yehovah ben tron na Frulusuman fu den (Exodus 6:2,3). Fu dati-ede meki na di fu dri komando ben wani taki wan spesrutu sani gi den, fu di a ben tapu den fu teki na nen fu Gado tapu wan fasi di no warti. — Exodus 20:7.

Ma fa a de nanga na di fu fo komando, di abi fu du nanga na sabatdey? Na komando disi ben poti prakseri tapu na sori fu respeki gi santa afersi, soleki Yehovah ben sori disi a fesi kba di a „ben poti na hori fu wan sabat” ini a tori fu na tyari kon makandra fu mana (Exodus 16:22-26). Fu di son Israèl sma no ben gi yesi wantewante, meki Yehovah ben memre den krin agen taki a ben gi den na komando dati. „’Prakseri bun, taki Yehovah ben gi unu na sabat. . . .’ Ne na pipri ben go hori na sabat tapu na di fu seybi dey” (Exodus 16:29, 30). Bakaten Yehovah ben sori fa na seti disi ben de aparti tapu en srefi, fu di a ben taki: „A mindri mi nanga den manpikin fu Israèl a de wan marki te ten di no abi marki.” —  Exodus 31:17.

Dan luku moro fara na di fu tin komando di de aparti èn di e tapu sma fu abi bigi-ay. Dyaso yu abi wan wèti di no wan sma ben kan hori ay a tapu taki sma hori en. Ibri Israèl sma ben musu gi frantiwortu na en Gado, Yehovah, di e ondrosuku na ati fu ibri aparti sma fu kon sabi san na den buweigi fu en ati. — Exodus 20:17; 1 Samuwèl 16:17; Yeremiya 17:10.

Wan fasi fu luku sani di kenki

Yeyses Krestes di ben koboru ini na nâsi Israèl, ben taygi en disipri: „No prakseri taki mi ben kon fu way na Wèti ofu den profeyti puru. Mi ben kon, no fu way puru, ma fu meki sani kon tru” (Mateyus 5:17). Na apostru Paulus ben skrifi gi den Hebrew kresten: „Na Wèti abi wan skaduw fu den bun sani di musu kon, ma no na trutru fasi fu den sani srefi.” (Hebrew sma 10:1). Efu yu ben de wan Hebrew sma di ben teki na kresten bribi, fa yu ben sa frustan den wortu disi? Son memre fu na fosi kresten gemeente ben bribi taki ala den hondrohondro wèti di Gado ben gi Moses makandra nanga ala den Tin Komando ben abi krakti ete. Ma dati ben de na yoysti fasi fu si sani?

Go prakseri den wortu disi fu Paulus pikinso di a ben skrifi gi den dyu di ben tron kresten sma na ini na distrikt fu Galasiya: „Wi di fu kobortu de dyu èn no sondari fu den nâsi èn di sabi taki wan sma no e kon de regtfardiki leki wan bakapisi fu na Wèti, ma soso nanga yepi fu bribi na ini Krestes Yeyses, so srefi wi poti wi bribi na ini Krestes Yeyses so taki den mag fruklari wi regtfardiki leki wan bakapisi fu na bribi fu wi na ini Krestes , èn no leki wan bakapisi fu na wroko fu na Wèti, bika leki wan bakapisi fu den wroko fu na Wèti den no sa fruklari no wan sma regtfardiki” (Galasiya sma 2:15, 16). Fu tru, wan regtfardiki posisi na Gado no e anga fu gi yesi volmaakti na a Wèti fu Moses, bika dati ben de wan sani di no man na ini na onvolmaakti libisma fasi. Paulus ben taki moro fara ete: „Ala den sma di e bow tapu wroko fu na Wèti de ondro wan fluku; bika buku ben skrifi: ’Fluku musu de tapu ibriwan sma di no e tan na ini ala sani di skrifi na ini na bukulolo fu na Wèti fu du den.’ . . . Krestes ben bay wi fri fu na fluku fu na Wèti fu di a tron na ini a presi fu wi wan fluku.” — Galasiyasma 3:10-13.

Efu dyu bakaman fu Yeyses no ben de moro langa ondro na fluku fu na Wèti, dan iniwan kresten ben fruplekti fu hori ala den komando di ben gi na Israèl? Paulus ben skrifi gi den Kolose sma: „[Gado] ben gi wi pardon fu ala wi sondu na wan switi fasi èn ben puru na anuskrifi papira di ben kotoygi teyge wi, èn di ben abi wèti di de kontrari wi; èn a ben puru en a pasi fu di a ben spikri en na a pina-udu [fu Krestes]” (Kolose sma 2:13, 14). A no de fu taki, taki furu fositen Kresten ben musu kenki den denki èn frustan taki „den no ben de moro ondro na Wèti” (Romen 7:6). Fu di den ben sori bribi na ini Yeyses ofrandi dede, di ben meki wan kba kon na a Wèti èn ben opo na pasi gi na inwijding fu na „nyun frubontu” di den ben taki a fesi fu en, meki den ben abi na fruwakti fu kisi wan regtfardiki posisi na fesi fu Yehovah. — Yeremiya 31:31-34; Romen 10:4.

San a wani taki gi wi

Disi wani taki, taki den Tin Komando, leki wan pisi fu a fondamenti fu na Wèti no wani taki noti moro gi wi leki kresten? Kwetikweti! Aladi den Tin Wortu no de fu kresten sma hori leki fa a Wèti taki, toku den wèti disi, neleki den tra komando fu na Wèti fu Moses, e gi te now ete bun lin ini libi. Yeyses ben taki fu eksenpre taki den komando pe den aksi fu sori lobi gi Gado nanga gi sma na wi sey de den tu moro bigi komando (Leviticus 19:18; Deuteronomium 6:5; Mateyus 22:37-40). Di Paulus ben gi den kresten na Rome ray, a ben teki na di fu siksi, na di fu seybi, na di fu ayti nanga na di fu tin komando èn ben taki: „Èn sortu tra komando de tu, kan tyari kon na ini na wortu disi, namku: ’Yu musu lobi den sma na yu sey leki yu srefi.’” — Romen 13:8, 9.

So bun, sortu marki den Tin Komando e dini ini na ten disi leki wan pisi fu na Wortu fu Gado di skrifi na ondro na krakti fu santa yeye? Den e sori fa Yehovah e si sani (2 Timoteyus 3:16, 17). Luku pikinso fa den e du disi.

Den fosi fo komando e poti krakti tapu wi frantiwortu na fesi fu Yehovah. (Na Fosiwan) Gado de te now ete wan Gado di e aksi fu wi gi wi srefi na ini a dini fu en wwan (Mateyus 4:10). (Na di fu tu) No wan anbegiman fu en musu meki kobroyki fu popki (1 Yohanes 5:21). (Na di fu dri) Wi musu kobroyki na nen fu Gado tapu wan yoysti èn warti fasi èn noyti sondro fu abi respeki (Yohanes 17:26; Romen 10:13). (Na di fu fo) Na ini wi heri libi wi musu poti santa sani na a fosi presi. Disi e yepi wi fu rostu ofu ’hori wan sabat’, na presi fu wan waka nanga libi fu regtfardiki wi srefi. — Hebrew sma 4:9, 10.

(Na di fu feyfi) Na gi yesi fu pikin na den ppa nanga mma de te now ete na fondamenti fu osofamiri wànfasi san e tyari na blesi fu Yehovah kon. Èn fa na „fosi komando disi nanga wan pramisi” e gi wan tumusi moy howpu! No wwan „taki a sa go bun nanga yu”, ma so srefi, taki „ yu mag tan libi langa na grontapu” (Efesiya sma 6:1-3). Now di wi e libi na ini „den lasti dey” fu na disiten ogri seti, dan so wan gi di yongu sma e gi yesi ini na dini fu Gado e gi den na fruwakti fu no dede noyti. — 2 Timoteyus 3:1; Yohanes 11:26.

Lobi gi den sma di de na wi sey sa tapu wi fu du den ogri nanga den takru du so leki (Na di fu siksi) na kiri fu sma, (Na di fu seybi) a du fu sutadu, (Na di fu ayti) fufuru nanga (Na di fu neygi) na gi fu falsi fruklari (1 Yohanes 3:10-12; Hebrew sma 13:4; Efesiya sma 4:28; Mateyus 5:37; Odo 6:16-19). Ma fa a de nanga na buweygi fu ati fu wi? Na (Na di fu tin) komando, kontrari bigi-ay e memre wi taki Yehovah e aksi fu wi taki den prakseri fu wi de alaten opregti na ini en ay. — Odo 21:2.

Fa wi e feni furu gudu na ini den Tin Komando! Fu di den abi den fondamenti tapu gronprakseri fu Gado di noyti e komoto na modo, meki wi musu warderi den leki diri frumane taki wi musu lobi Gado nanga den sma na wi sey. — Mateyus 22:37-39.

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Yeyses dede ben meki wan kba kon na a Wèti, makandra nanga den Tin Komando di ben gi na den Israèl sma na a bergi Sinayi