A ròl foe oemasma na ini den Boekoe
„Den sa kari a wan disi oema, bika den ben teki a wan disi poeroe foe na man.” — GENESIS 2:23.
1, 2. (a) Fa son sma e prakseri taki bijbel e si oemasma? (b) Foe de eerlijk, sortoe sani wi moesoe teki gersi nanga dati èn san wan boekoe foe doe ondrosoekoewroko e skrifi?
FA DEN Santa Boekoe e si oemasma? Sma abi difrenti prakseri foe a tori disi. Wan boekoe di ben kon tra dei a doro èn di e taki foe na tori, e taki: „Wan prakseri pe sma e kroetoe sani a fesi èn di sma abi ini a ten disi, de, taki bijbel e lagi oemasma.” Son sma e taki, dati na ini a Hebrew èn na ini a Griki pisi foe bijbel, bijbel no e sori switifasi gi oemasma. Disi de troe?
2 Foe de eerlijk, a fiti foe go ondrosoekoe fosi fa den ben handri na ini bijbel ten nanga oemasma na mindri pipel di no ben dini Jehovah. Na ini wan toe fositen libisma libimakandra di ben anbegi mama-oemagado, dan oemasma ben kisi grani leki simbôl foe a man di wan oema man foe kisi pikin. A e sori taki sma ben abi foeroe lespeki gi oemasma na ini Babilon èn Egipti. Ma na tra presi a no ben waka so boen gi den oemasma. Na ini Asiriakondre foe owroeten wan man ben kan seni en wefi gowe oten a ben wani èn a ben kan kiri a wefi srefi efoe a ben doe soetadoe. Te a oemasma de a dorosei, a ben moesoe tapoe en ede nanga wan krosi. Na ini Grikikondre èn na ini Rome, soso goedoe oema, di foeroe foe den ben de den motjo noso hoeroe-oema a mindri hei man, ben man foe kisi skoro èn ben abi wan seiker marki foe fri. Foe dati-ede, a e gi kowroe-ati foe leisi na ini The International Dictionary of New Testament Theology:a „Ini kontrari nanga a tra pisi foe a (kerki) grontapoe foe owstoesei, dan sma e èrkèn en [na oema na ini den Hebrew Boekoe] leki wan sma èn leki wan patna foe a man”. Den e taki krin foe disi na ini a lasti boekoe foe den Hebrew Boekoe, pe a profeiti foe Jehovah e skrifi foe na wefi foe wan man leki en „patna”, èn a e taki moro fara: „Nanga na wefi foe oen jongoe jari, no wan sma no mag handri na wan bidrigi fasi.” — Maleaki 2:14, 15.
Den ben meki en leki na ekstra pisi foe na man
3 èn foetoewortoe. (a) Sortoe wroko Jehovah ben gi Adam foe doe, baka di a ben meki en? (b) Ala di a no ben abi wan wefi ete, dan san ben de troe ini a tori foe Adam bifo Eva ben meki, èn san ben de so srefi troe foe na „lasti Adam” Jesus?
3 So leki fa bijbel e taki, dan Jehovah ben meki Adam „foe na doti foe na gron” èn ben poti en na ini a djari foe Eden foe wroko a djari. Gado ben tjari den boesimeti foe na sabana èn den mekisani di e frei kon na Adam, so taki a ben kan studeri den èn gi den nen. Ini a ten di Adam ben moesoe doe disi, a ben de en wawan. Adam ben de volmaakti, a ben abi ala sani, a no ben misi noti foe doe den wroko di a ben kisi foe Jehovah te leki a ten dati.b A no ben abi “no wan jepiman leki wan mankeri-pisi foe en.” — Genesis 2:7, 15, 19, 20.
4, 5. (a) Di a no ben de boen moro langa foe Adam ben tan en wawan, dan san Jehovah ben doe? (b) Sortoe wroko di ben o teki wan langa ten, Jehovah ben gi Adam nanga Eva foe doe èn san disi ben sa aksi foe den ala toe?
4 Ma, baka wan pisiten, Jehovah ben taki, dati a „no ben boen gi a man foe tan en wawan”, èn a ben gi Adam wan kompe di ben sa abi wan prati nanga en ini a doe foe den wroko di ben de a den fesi. A ben meki Adam fadon a sribi, ben poeroe wan foe den lebriki foe en, èn a ben meki wan oema foe dati, ’bonjo foe Adam bonjo èn meti foe en meti.’ Now Adam ben sa abi „wan jepiman”, ’wan mankeri-pisi’ ofoe ekstra pisi. „Moro fara, Gado ben blesi den èn Gado ben taigi den: „Meki pikin èn kon foeroe èn foeroe grontapoe èn poti en na oenoe ondro èn abi den fisi foe se èn den mekisani foe hemel di e frei èn ibri libi mekisani di e boeweigi ensrefi na tapoe grontapoe, na oenoe ondro.’” — Genesis 1:25, 28; 2:18, 21-23.
5 Loekoe taki, a wroko disi ben gi na „den”, na a man èn na a oema. A wrokomakandra foe den, no ben de soso foe foeroe grontapoe. A ben sa wani taki toe foe poti grontapoe na den ondro èn foe abi makti na wan joisti fasi tapoe ala den mekisani di ben de moro lagi leki den. A ben sa aksi koni èn jeje eigifasi foe den, èn a man so boen leki na oema ben abi a fanowdoe krakti foe kweki den eigifasi disi ini akroederi nanga a wani foe Gado.
A logis ròl foe na oema
6. (a) San bijbel e sori foe a skinkrakti foe man nanga oema, di e anga foe tra sani? (b) Fa oemasma ben sa moesoe loekoe sani na wan joisti fasi, so taki den kan teki a seti di Jehovah seti sani?
6 A no de foe taki, dati a poti di den ben o poti grontapoe na den ondro, ben sa aksi skin krakti toe. Ini en koni di no abi wan kaba, Jehovah ben meki Adam fosi, baka dati Eva. Den meki en „komoto foe a man”, „foe a man ede”, èn so leki fa a sori nanga moro mendri skin krakti leki a man (1 Timoteus 2:13; 1 Korente sma 11:8, 9; teki gersi 1 Petrus 3:7.) Disi na wan sani di sa tan so, wan sani di foeroe oema, di wani taki oemasma moesoe abi den srefi reti leki mansma, èn foeroe tra oema toe, abi moeiti foe kan teki en. Den ben sa de foetroe moro kolokoe efoe den ben proeberi foe froestan foe san-ede Jehovah ben seti sani na a fasi disi, èn na so fasi den ben sa teki na ròl foe den di Gado ben gi den. Joe ben sa kan agersi den sma di e kragi foe a seti foe Gado, nanga wan pikolèt di e sidon knoroe na ini en nesi, foe di a no de so tranga leki a fowroe di nen fisman, na presi foe a e frei go na wan hei taki èn e singi, foe di a de grantangi foe den aparti presenti di Gado ben gi en.
7. Foe san-ede Adam ben de ini wan boen posisi foe tiri leki ede tapoe Eva nanga den pikin di den ben o kisi, ma disi ben abi takroe bakapisi gi Eva?
7 Adam ben kisi sondro degedege moro ondrofeni na ini a libi, bifo den ben meki Eva. Ini a ten dati, Jehovah ben gi en bepaalde bodoi. Adam ben moesoe gi den bodoi disi abra na en wefi, èn na so fasi a ben handri leki a takiman foe Gado. Wi kan froestan, taki a ben moesoe teki fesi ini ala afersi di ben abi foe doe nanga na anbegi èn den aktiviteit ini a dini foe Gado di den ben sa moesoe doe, so taki den ben kan doe a wroko foe den di Gado ben gi den foe doe. Te den ben o meki pikin, dan Adam ben o de na ede foe na osofamiri. Ma disi no ben sa abi takroe bakapisi gi en wefi. Na presi foe dati, a ben sa abi winimarki gi na oema, foe di a oema ben sa abi wan sma di ben sa horibaka gi en te a ben o gebroiki na makti di Gado ben gi en tapoe den pikin foe en.
8. Foe sortoe sani di Gado ben seti na wan orde fasi den e taki na ini bijbel?
8 Ini akroederi nanga den sani di Gado ben seti na wan orde fasi, dan Adam ben moesoe gi frantiwortoe na Jehovah, Eva ben moesoe de ondro Adam leki en edeman, ala den pikin ben o de na ondro a tiri foe den papa nanga mama, èn den meti ben moesoe de na ondro a libisma famiri. Man nanga oema ben abi ibriwan den eigi ròl, èn ibriwan ben kan libi wan kolokoe libi èn ben o abi foeroe foe doe. Na so fasi ’den ben kan doe ala sani na wan fasi di fiti èn na wan ordefasi.’ — 1 Korente sma 11:3; 14:33, 40, foetoewortoe.
Sondoe ben meki a ròl foe na oema kon de tra fasi
9, 10. San ben de den bakapisi foe na fadon di man nanga oema ben fadon go ini sondoe, èn san disi ben abi leki bakapisi gi foeroe oemasma?
9 A no de foe taki, dati a boro di sondoe nanga onvolmaaktifasi ben boro kon na ini a fosi paradijs, ben broeja a orde seti foe sani disi (Rome sma 7:14-20). A ben tjari foeroe pina gi a man di ben meki oproeroe èn gi en wefi di no ben gi jesi (Genesis 3:16-19). Foe sensi a ten dati, foeroe man di e prakseri den eigi wini nomo, ben meki wan fowtoe gebroiki foe a reti foe den foe tiri leki ede, èn den ben tjari foeroe pina kon gi oema ini den jarihondro di pasa.
10 Foe di Jehovah ben si a spesroetoe bakapisi disi foe sondoe a fesi, meki a ben taigi Eva: „Na tranga lostoe foe joe sa go na a masra foe joe èn a sa basi joe” (Genesis 3:16). A basi disi di man e basi oema na wan fowtoe fasi, no de wan joisti fasi foe sori makti leki ede. A ben sori a sondoe kondisi foe a man èn so srefi a onvolmaaktifasi foe na oema, bika sontron oema ben njanpina, foe di den ben proeberi foe teki na makti di a masra foe den abi.
11. San de troe ini a tori foe foeroe oemasma èn san wan skrifiman ben skrifi foe oemasma na ini a ten foe den famiri-edeman?
11 Ma ini a marki di den ben hori densrefi na den bijbel markitiki, meki foeroe oema ben feni satisfaksi èn ben de kolokoe. Disi ben de so, srefi ini den ten foe den famiri-edeman. Oema-skrifiman Laure Aynard e taki foe a ten dati na ini en boekoe La Bible au Féminin (Bijbel ini na oema geslakti), èn a e skrifi: „A sani san de so aparti ini ala den tori disi na a prenspari ròl di oemasma ben prei, a makti foe den ini den ai foe den famiri-edeman, a deki-ati foe den foe doe sani sondro frede, èn a kontren foe fri san den ben libi na ini.”
Oemasma ondro a Wet foe Moses
12, 13. (a) San ben de a posisi foe oemasma na ondro a wet foe Moses? (b) Fa a ben waka na jeje sei nanga oemasma na ondro a Wet?
12 Ini akroederi nanga den wet di Jehovah ben gi sma nanga jepi foe Moses, dan den man ben moesoe „abi dipi lobi” gi den wefi (Deuteronomium 13:6). Man ben moesoe lespeki na wartifasi foe wefi ini seks afersi, èn na a sei foe seks, sma no ben mag gebroiki no wan oema na wan fowtoe fasi (Levitikus 18:8-19). Man nanga oema ben de a srefi gi a Wet efoe den ben abi fowtoe ini a tori foe soetadoe, seks nanga sma foe den eigi osofamiri, ofoe seks nanga meti (Levitikus 18:6, 23; 20:10-12). Na di foe feifi komando ben aksi taki a srefi grani ben moesoe gi na a papa èn na a mama. — Exodus 20:12.
13 Na tapoe foe dati, a Wet ben gi oemasma ala okasi foe meki a jejefasi foe den gro. Den ben kisi wini foe a leisi di na Wet ben leisi gi na pipel (Josua 8:35; Nehemia 8:2, 3). Den ben moesoe foe hori den kerki fesa (Deuteronomium 12:12, 18; 16:11, 14). Den ben abi prati na a alawiki Sabat èn ben kan doe na sweri foe wan Nasirei sma (Exodus 20:8; Numeri 6:2). Den ben abi wan persoonlijk matifasi nanga Jehovah èn ibriwan foe den aparti ben seni begi go na en. — 1 Samuèl 1:10.
14. San wan lomsoe bijbel leriman e taki foe Hebrew oema, èn san wi kan taki foe na ròl foe oemasma ondro a Wet?
14 Te na lomsoe bijbel sabiman Roland de Vaux e skrifi foe Hebrew oema, dan a e taki: „Ala a tranga wroko ini oso foe troe ben kon na en tapoe; a ben sorgoe gi den meti, a ben wroko gron, a ben bori njanjan, a ben drai keke, nanga so moro fara. Ma ala na wroko disi di kande ben sori soi no ben lagi en posisi, ma a wroko ben sorgoe taki den ben gi en respeki. . . . Èn den wanwan pisi dati foe na tori di joe no e jere foeroe foe en, èn di e gi wi wan frafra loekoe go na ini a famiriari fasi foe na osofamiri libi, e sori taki a masra foe wan Israèl wefi ben lobi en, ben arki en, èn ben handri nanga en leki en speri. . . . Èn no wan degedege no de taki disi ben de wan gewoon prenki. A ben sori na wan getrow fasi san na a leri di den ben skrifi poti na ini Genesis, pe den e taki, dati Gado ben meki na oema leki wan jepiman gi a man, èn a man ben moesoe tai ensrefi na a oema (Gn 2:18, 24); èn na lasti kapitel foe Odo e singi den prèise foe wan boen oema, di den pikin foe en e blesi, èn di na masra ede e bigi foe en (Sp 31:10-31).” (Ancient Israel—Its Life and Institutions). Te den sma na ini Israèl ben hori densrefi na a Wet, dan seiker den no ben handri takroe nanga oemasma.
Toemoesi boen oema
15. (a) Fa a waka nanga libi foe Sara e sori wan joisti matifasi a mindri wan masra nanga en wefi? (b) Foe san-ede a kefal foe Rakab de wan apartiwan?
15 Den Hebrew Boekoe abi foeroe eksempel foe oema di ben de toemoesi boen foetoeboi foe Jehovah Gado. Sara na wan kefarlek moi eksempel foe na fasi fa wan oema di e dini Gado kan saka ensrefi na ondro en masra èn kan jepi en toe foe teki bosroiti (Genesis 21:9-13; 1 Petrus 3:5, 6). A kefal foe Rakab de wan apartiwan. A e sori taki a kragi di den e kragi Jehovah taki a lobi bepaalde ras wawan èn taki a no abi sari-ati gi oema, no de troe. Rakab ben de wan hoeroe-oema di no ben de foe Israèl. No wawan taki Jehovah ben teki en leki wan anbegiman, ma foe a bigi bribi foe en, di a ben sori nanga wroko di ben abi na ini wan kenki foe en fasi foe libi, meki Gado ben froeklari Rakab regtfardiki. Boiti dati, a ben pai en nanga a toemoesi moi grani foe tron wan afo foe na Mesias. — Mateus 1:1, 5; Hebrew sma 11:31; Jakobus 2:25.
16. San a eksempel foe Abigail e sori wi, èn foe san-ede a waka nanga libi foe en ben de wan joisti sani?
16 A kefal foe Abigail e sori taki Jehovah no e aksi foe wan wefi foe saka ensrefi na ondro en masra sondro foe gebroiki en froestan. A masra foe en ben de wan goedoe man, nanga bigi ipi skapoe èn krabita. Ma a ben de „nanga ogri-ati èn den doe foe en ben takroe.” Abigail ben weigri foe waka baka en masra na ini en takroe fasi foe libi. A ben kibri en osofamiri gi wan situwâsi di ben sa kan tron wan rampoe gi den, di a ben handri nanga takt, gesontoe froestan, sakafasi èn nanga toemoesi konifasi èn Jehovah ben blesi en pasamarki. — 1 Samuèl 25:2-42.
17. (a) Sortoe spesroetoe grani wan toe oema ben abi na ini Israèl? (b) Sortoe lès na eksempel foe Mirjam abi gi kresten oema di sa kan kisi bepaalde dienstgrani?
17 Wan toe oema ben de oema-profeiti srefi. Disi ben de a kefal nanga Debora, ini a ten foe den kroetoeman (Kroetoeman kapitel 4 èn 5). Hulda ben de wan oema-profeiti na ini Juda, sjatoe bifo na pori foe Jerusalem (2 Kownoe 22:14-20). Na kefal foe Mirjam de wan moi sani foe si. Ala di den e taki foe en leki wan oema-profeiti, di Jehovah ben seni, tokoe na wan seiker momenti a grani disi ben frei go na en ede, so leki kon a krin. A ben misi foe èrkèn na makti di Jehovah ben gi en moro jongoe brada Moses foe tjari Israèl èn a ben kisi strafoe foe disi, ala di, so leki fa a ben sori, a ben abi berow èn a ben kon boen baka. — Exodus 15:20, 21; Numeri 12:1-15; Mika 6:4.
Oemasma na ondro a djoe bribi
18, 19. San ben de a posisi foe oemasma ondro a djoe bribi, èn fa disi ben doe kon?
18 So leki fa wi ben si, na Wet foe Moses ben kibri den reti foe oemasma èn te sma ben hori densrefi na a Wet disi, dan den oemasma ben kan libi wan libi di e gi satisfaksi. Ma baka wan pisiten, èn spesroetoe baka na pori foe Jerusalem na ini 607 bifo G. T., a djoe bribi ben gro èn a ben abi en fondamenti moro foeroe a tapoe gwenti di den ben gi abra nanga mofo leki a tapoe na Wet foe Jehovah di ben skrifi poti ini boekoe. Foe sensi na di foe fo jarihondro bifo G. T., a djoe bribi ben teki foeroe Griki filosofie kon ini a bribi. Ini algemeen den Griki filosoofman no ben poti foeroe prakseri tapoe den reti foe oemasma, èn foe dati-ede na ini akroederi nanga dati safrisafri na posisi foe oemasma ben kon moro lagi na ini a djoe bribi. Foe sensi na di foe dri jarihondro bifo G. T., den ben bigin foe poti oemasma aparti foe den mansma na ini den djoe snoga èn den ben meki den oema lasi-ati foe leisi na Tora (wet foe Moses). Na Encyclopaedia Judaica e èrkèn: „A bakapisi ben de taki pikinso oemasma ben de di ben kisi leri.” Kisi skoro ben de na a fosi presi wan sani gi boi.
19 J. Jeremias e skrifi na ini en boekoe Jerusalem in the Time of Jesus (Jerusalem na ini a ten foe Jesus): „Ini algemeen wi kan taki, dati foe na posisi foe oemasma e kon moro boen na ini den wet foe kerki nanga den wortoe disi di den e taki ibri tron baka: ’Oemasma, (heiden) srafoe èn pikin-nengre.’ . . . Na tapoe ala den sani disi wi kan poti a sani disi ete, taki den ben taki foeroe wisiwasi sani foe oemasma. . . . Foe dati-ede wi abi na prakseri taki a djoe bribi na ini Jesus ten ben denki toemoesi lagi foe oemasma.”
Getrow oemasma di ben froewakti na Mesias
20, 21. (a) Ala di den djoe kerki tiriman ben abi wan fasi foe wisiwasi oemasma, tokoe soema joe ben kan feni a mindri den wan di ben wakti e loekoe san o kon, ala di na ten foe na Mesias ben e kon krosibei? (b) San e sori taki Elisabèt nanga Maria ben abi wan dipi firi foe gi densrefi na ini a dini foe Gado?
20 Na wisiwasi fasi disi foe handri nanga oemasma ben de wan tra fasi fa den djoe rabi ben „meki a wortoe foe Gado lasi krakti nanga den gwenti foe den’ (Markus 7:13). Ma awasi den ben wisiwasi oemasma na a fasi disi, tokoe di a ten ben e doro foe a kon foe a Mesias, dan wan toe oema di ben e dini Gado ben de na ai e loekoe a kon dati. Wan foe den oema disi ben de Elisabèt, a wefi foe Sakaria, wan priester foe na lo Leifi. En nanga en masra ben de „regtfardiki na fesi foe Gado, bika den ben waka sondro fowtoe ini akroederi nanga ala den komando foe Jehovah èn ala den sani di a Wet ben aksi foe den” (Lukas 1:5, 6). Jehovah ben feni Elisabèt boen ini disi taki, ala di a no ben man meki pikin moro èn a ben de moi fara kaba ini jari, tokoe a ben tron a mama foe Johanes na Dopoeman. — Lukas 1:7, 13.
21 Foe di na santa jeje ben boeweigi en, meki Elisabèt ben sori dipi lobi gi wan tra oema foe en ten di ben e dini Jehovah, wan famiriman foe en di ben nen Maria. Na a kaba foe a jari 3 bifo G. T., di na engel Gabrièl ben froeteri Maria taki a ben sa kisi wan pikin (Jesus) nanga jepi foe wan wondroe, a ben kari en, „Joe di feni boen na ini Gado ai”, èn a ben taki moro fara: „Jehovah de nanga joe.” Heri esi baka dati, Maria ben fisiti Elisabèt, di ben blesi en nanga a pikin ini en bere di no ben gebore ete, èn a ben kari Jesus en „Masra” srefi bifo en mama ben meki en. Na a pisiten dati, Maria bari wortoe foe prèise gi Jehovah, wortoe di ben de wan krin boeweisi foe a dipi firi foe a gi di a ben gi ensrefi ini a dini foe Gado. — Lukas 1:28, 31, 36-55.
22. Baka di Jesus ben gebore, dan sortoe oemasma di ben abi frede gi Gado ben sori taki a ben de a mindri den wan di ben e froewakti na Mesias?
22 Di Jesus ben gebore èn Maria ben tjari en go na a tempel na ini Jerusalem foe pristeri en na Jehovah, dan wan tra oema, na owroe oema-profeiti Ana, di ben abi frede gi Gado, ben sori a prisiri di a ben abi. A ben taigi Jehovah tangi èn a ben taki foe Jesus nanga ala sma di nanga angri ben e froewakti na pramisi Mesias. — Lukas 2:36-38.
23. Fa na apostel Petrus e taki foe getrow oema bifo na kresten ten, èn sortoe aksi wi sa go loekoe ini na artikel di e kon now?
23 Na so fasi, di a ten foe Jesus diniwroko na grontapoe ben doro, dan wan toe „santa oema di ben howpoe tapoe Gado” ben de ete (1 Petrus 3:5). Wan toe foe den oema disi ben tron disipel foe Krestes. Fa Jesus ben handri nanga den? Èn joe kan feni oema na ini a ten disi di e teki a ròl foe den so leki bijbel e taki foe disi? Wi sa go loekoe den aksi disi na ini na artikel di e kon now.
[Foetoewortoe]
a Pisi 3, bladzijde 1055.
b „Na lasti Adam”, Jesus Krestes, ben de so srefi wan volmaakti man, di ben abi ala sani, ala di a no ben abi wan wefi di ben de wan libisma. — 1 Korente sma 15:45.
Overzicht aksi
◻ Fa na fasi fa den ben doe nanga oemasma na ini Israèl ben de difrenti foe di foe tra kondre?
◻ San ben de a posisi, di ben anga foe tra sani, di Adam nanga Eva ben abi èn foe san-ede?
◻ Sortoe posisi den oemasma foe Israèl ben abi ondro na Wet èn a ben abi takroe bakapisi gi den na jeje sei?
◻ San na wan toe lès di wi kan leri foe a libi foe toemoesi boen oemasma na ini den Hebrew Boekoe?
◻ Sortoe moi eksempel foe bribi ben de, awansi fa sma ben si sani ini a djoe bribi?
[Faki na tapoe bladzijde 10]
„NA OEMA DI E FREDE JEHOVAH”
„10 Wan koni wefi, soema kan feni en? A waarde foe en e pasa di foe koraal krinkrin. 11 Na ini en na ati foe en eiginari ben poti froetrow èn wini a no e mankeri. 12 A ben pai en nanga san boen, èn no nanga san ogri, ala den dei foe en libi. 13 A ben soekoe wòl nanga linnen èn a e wroko na ala sani di en anoe lostoe foe doe. 14 A de leki den sipi foe wan bisnisman. Foe den farawe presi a e tjari en njanjan kon. 15 A e opo toe ala di a de neti ete, èn a gi en osofamiri njanjan èn den jongoe oema foe en a porsi di den moesoe kisi. 16 A ben poti en prakseri na tapoe wan pisi gron èn dan a ben kisi en; foe den froktoe foe en anoe a ben prani wan droifidjari. 17 A ben tai en mindri nanga krakti èn a e gi en anoe tranga. 18 A ben kon si taki den sani foe en di a e seri de boen; a lampoe foe en no e dede te neti. 19 Den anoe foe en a ben langa go na den lolotitei, èn en eigi anoe e graboe na keke hori. 20 A inisei-anoe foe en a ben langa go na den mofinawan, èn a ben langa en anoe go na den pôtiwan. 21 Snew no e meki a frede gi en osofamiri, bika en heri osofamiri e weri dobroe krosi. 22 A ben meki bedikrosi gi ensrefi. Den krosi foe en na foe katoen èn foe wòl di ferfi nanga redi-purper ferfi. 23 En eiginari na wan sma di sma sabi ini den portoe, te a e sidon nanga den owroeman foe na kondre. 24 A ben meki srefi ondrokrosi èn a ben seri den, èn a ben tjari leriboeba go gi den baiman nanga seriman. 25 Tranga nanga moifasi de en krosi, èn a e lafoe nanga a dei di moesoe kon ete. 26 A mofo foe en a ben opo ini konifasi, èn a wet foe lobi boenfasi de na tapoe en tongo. 27 A e hori ai na tapoe fa sani e waka ini en osofamiri, èn a brede foe lesi a no e njan. 28 Den manpikin foe en ben opo tanapoe èn dan ben prèise en kolokoe; en eiginari [e opo tanapoe], èn e gafa en. 29 Foeroe oemapikin de di sori taki den koni, ma joe — joe hei pasa moro den alamala. 30 Moi skin kan de wan bidrigi sani, èn moi kan de wan sososani, [ma] na oema di e frede Jehovah, na a sma di e kisi prèise. 31 Gi en foe a froktoe foe en anoe, èn meki den wroko foe en prèise en, srefi ini den portoe.” — Odo 31:10-31.
[Prenki na tapoe bladzijde 8, 9]
A presi foe na oema ini na osofamiri ben de wan warti wan