Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w91 1/11 blz. 17-22
  • Dwengi joesrefi — Foe san-ede so prenspari?

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Dwengi joesrefi — Foe san-ede so prenspari?
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Foe san-ede dwengi joesrefi de so prenspari
  • Eksempel di de leki wan warskow
  • San wi moesoe dwengi
  • Foe san-ede a dwengi foe wisrefi de so wan tjalensi
  • Kweki na froktoe foe dwengi joesrefi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
  • Dwengi yusrefi fu man wini a strei!
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2003
  • Boiti taki unu abi sabi, unu musu dwengi unsrefi tu
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2003
  • Leri fu dwengi yusrefi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre (Studie-Waktitoren) 2017
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
w91 1/11 blz. 17-22

Dwengi joesrefi — Foe san-ede so prenspari?

„Foe di, leki wan doe foe oen sei, oenoe e doe ala serjoesoe moeiti, oenoe moesoe poti na oen bribi boen fasi, na oen boen fasi sabi, na oen sabi dwengi oensrefi.” — 2 PETRUS 1:5, 6.

1. Sortoe demonstrâsi, di e gi froewondroe, foe na fasi fa wan sma kan dwengi ensrefi na skinfasi, ben feni presi ini na di foe 19 jarihondro?

SONDRO tweifri, dan ini na di foe toe pisi foe na di foe 19 jarihondro, Charles Blondin ben gi wan foe den moro froewondroe demonstrâsi foe na dwengi di wan sma kan dwengi en skin. Akroederi wán raport, a ben koti den Niagara Soela omeni leisi abra, na fosi leisi ini 1859, na tapoe wan titei, di den ben span èn di ben de 340 meter langa nanga 50 meter a tapoesei foe na watra. Baka dati, a ben doe disi ibri leisi baka, pe a ben sori difrenti sani di a ben man foe doe: nanga wan doekoe di tapoe en ai, na ini wan saka, nanga wan kroiwagi di a ben e lolo, na tapoe tinkoko, èn nanga wan man di a ben e tjari na en baka. Na wan tra demonstrâsi a ben drai wan toe salto tapoe tinkoko, na tapoe wan titei di span 52 meter a tapoesei foe na gron. Foe hori na sortoe balansi disi ben aksi foe a dwengi ensrefi kefarlek na skinfasi. Gi den moeiti foe en, Blondin ben kisi bari-nen nanga foeroe goedoe leki pai.

2. Sortoe tra sani foe doe de, di e aksi foe wan sma dwengi en skin?

2 Ala di pikinso sma nomo srefi ben kan kon krosibei foe doe den srefi sortoe sani dati, tokoe a de krin gi wi alamala o prenspari a dwengi foe wisrefi na skinfasi de ini a gebroiki foe a koni foe doe wan wroko noso ini sport. Foe eksempel di wan pokoeman ben froeteri foe na bigi bekwaamfasi foe na bari-nen pianoman, Vladimir Horowitz, di dede now, a ben taki: „Na sani di ben hori mi prakseri ben de na man di a ben man basi sani dorodoro . . . , na man di a ben man basi wan kefarlek bigi krakti.” Wan tra raport di ben taki foe Horowitz, ben taki foe „aiti tentijari foe finga di ben e frei pasa [tapoe a piano] èn di a ben abi volmaakti ondro en makti.”

3. (a) San na a fasi foe dwengi sani di e aksi moro foeroe foe wan sma, èn san a wani taki? (b) San na Griki wortoe wani taki, di den poti abra nanga „dwengi joesrefi” na ini a bijbel?

3 A e aksi foeroe moeiti foe kweki den sortoe bekwaamfasi disi. Ma, san moro prenspari srefi èn de wan tjalensi na a dwengi foe joesrefi. A wani taki „wan hori di wan sma e hori en eigi prakseri, firi noso winsi ondro dwengi.” Ini den kresten Griki Boekoe, a wortoe, di ben poti abra nanga „dwengi joesrefi” na ini 2 Petrus 1:6 èn tra presi, wani taki „na boen fasi foe wan sma di e basi en winsi èn lostoe, spesroetoe den lostoe foe en di abi foe doe nanga si, jere, tesi, smeri, firi.” A dwengi di aparti sma e dwengi densrefi sma kari srefi „na heimarki foe aparti sani di libisma ben man foe doe”.

Foe san-ede dwengi joesrefi de so prenspari

4. Sortoe takroe froktoe na misi di sma misi foe dwengi densrefi ben tjari kon?

4 Fa libisma ben koti den bakapisi foe a misi di den ben misi foe dwengi densrefi! Foeroe problema ini a grontapoe foe na ten disi, moro foeroe e kon foe di sma e misi foe dwengi densrefi. Foe troe wi e libi ini „den lasti dei”, pe ’moeilek ten de, di tranga foe pasa’. Sma de „sondro foe dwengi densrefi”, foeroe tron foe gridi ede, di wán fasi foe en de, taki wan sma de „nanga moro lobi gi prisiri leki lobi gi Gado” (2 Timoteus 3:1-5). Na waarheid disi di e meki wi go prakseri serjoesoe ben kon a krin gi wi, na wan krakti fasi, foe di ini na dienstjari di pasa moro leki 40.000 sma, di doe sondoe, ben sluit uit foe demakandra nanga na kresten gemeente, moro foeroe foe bigi sondoe fasi foe tjari densrefi ede. Na a nomroe disi joe moesoe teri den foeroe sma di ben kisi piri-ai, moro foeroe foe seks hoeroedoe ede, ma alamala foe di den no ben dwengi densrefi. Wan sani di e meki toe taki wi go prakseri serjoesoe na a troe tori taki wan toe sma di ben de owroeman foe wan langa ten, ben lasi ala den grani foe den leki opziener foe na srefi reide ede.

5. Fa joe ben kan agersi na prensparifasi foe a dwengi di sma moesoe dwengi densrefi?

5 Na prensparifasi foe a dwengi di joe moesoe dwengi joesrefi, joe kan teki en gersi nanga wan oto. A abi fo wiel di e meki a lolo, wan krakti motor di kan drai den wiel dati heri-esi èn rèm di kan meki den stòp. Ma, rampoe kan de na bakapisi efoe wan sma no de na tapoe a sidonpresi foe na sjafeur, foe bosroiti pe den wiel sa go, o esi den sa drai èn oten den sa stòp, foe di a e gebroiki na stuur, na gaspedaal èn den rem na wan fasi dati a e basi den.

6. (a) Sortoe markitiki ini a tori foe lobi joe kan gebroiki heri boen gi a dwengi di sma moesoe dwengi densrefi? (b) Sortoe tra rai wi moesoe hori na prakseri?

6 A ben sa de moeilek foe taki dati krakti e poti pasa marki a tapoe na prensparifasi foe dwengi joesrefi. San na apostel Paulus ben taki na ini 1 Korentesma 13:1-3 foe na prensparifasi foe lobi, joe ben sa kan taki so srefi toe foe a dwengi di wan sma moesoe dwengi ensrefi. Awinsi o boen wi e taki kande leki poebliki takiman, awinsi o foeroe sabi nanga bribi wi ben kan kisi nanga jepi foe boen gwenti foe studeri, awinsi sortoe wroko toe wi e doe kande foe tjari wini gi trawan, efoe wi no e dwengi wisrefi, dan ala den sani dati de foe soso. Wi moesoe hori den wortoe foe Paulus na prakseri: „Joe no sabi taki den streilonman ini wan streilon alamala e lon tranga, ma dati soso wán e kisi na prèis? Lon na so wan fasi taki joe kan kisi en. Moro fara, ibri sma di e teki prati na wan strei, e dwengi ensrefi ini ala sani” (1 Korentesma 9:24, 25). Na warskow foe Paulus na ini 1 Korentesma 10:12 e jepi wi foe dwengi wisrefi ini ala sani: „A sma di e denki taki a e tanapoe, moesoe loekoe boen taki a no fadon.”

Eksempel di de leki wan warskow

7. (a) Fa a misi di den ben misi foe dwengi densrefi, ben meki na libisma ras bigin foe waka na tapoe en pasi di e kon moro takroe? (b) Sortoe tra eksempel den Boekoe e gi wi foe a misi di sma misi foe dwengi densrefi ini a froekoe bigin?

7 Foe di Adam ben gi pasi taki en firi, na presi foe en froestan, ben tiri den doe foe en, meki a ben misi foe dwengi ensrefi. Leki wan bakapisi foe dati meki „sondoe ben kon ini grontapoe èn nanga na sondoe na dede” (Romesma 5:12). Na fosi kiri di den ben kiri wan sma ben kon toe leki wan bakapisi foe a misi di wan sma ben misi foe dwengi ensrefi, bikasi Jehovah Gado ben warskow Kain: ’Foe san-ede joe abi atibron èn foe san-ede joe fesi doengroe so? Sondoe e kroipi kon na a mofodoro, èn joe sa man basi en?’ Foe di Kain no ben basi na sondoe, meki a ben kiri en brada Abel (Genesis 4:6-12). Na wefi foe Lot so srefi ben misi foe dwengi ensrefi. A no ben kan kakafoetoe srefisrefi gi na tesi foe no drai loekoe na baka. San na misi di a ben misi foe dwengi ensrefi ben kostoe en? We, noti moro mendri leki en libi! — Genesis 19:17, 26.

8. Den ondrofenitori foe sortoe dri man foe owroeten, e gi wi den warskow di e sori a fanowdoe foe dwengi wisrefi?

8 Ruben, na fosi gebore manpikin foe Jakob, ben lasi na reti foe na fosi geborewan foe di a ben misi foe dwengi ensrefi. A ben flaka na bedi foe en papa foe di a ben abi seks demakandra nanga wan foe den oema foe Jakob (Genesis 35:22; 49:3, 4; 1 Kroniki 5:1). Foe di Moses no ben man dwengi ensrefi ini a tori foe na fasi fa den Israèlsma ben tesi en nanga na knoroe, kragi èn oproeroefasi foe den, meki a no ben kisi na grani, di a ben winsi foe abi sôte, foe go na ini a Pramisi Kondre (Numeri 20:1-13; Deuteronomium 32:50-52). Srefi na getrow Kownoe David, ’wan man di e prisiri na ati foe Gado’, ben kon ini bigi problema foe di a ben misi foe dwengi ensrefi na wan okasi (1 Samuèl 13:14; 2 Samuèl 12:7-14). Ala den sortoe eksempel disi e gi wi boen warskow taki wi moesoe dwengi wisrefi.

San wi moesoe dwengi

9. San na wan toe tekst di e poti krakti a tapoe na prensparifasi foe a dwengi di sma moesoe dwengi densrefi?

9 Ini na fosi presi, ini na dwengi di wi moesoe dwengi wisrefi, den prakseri nanga firi foe wi de ini a tori. Foeroe tron den e sori tapoe den sani disi na ini den Boekoe nanga a gebroiki foe den sortoe wortoe leki „ati” nanga „niri” na wan agersi fasi. Den sani di wi e meki wi prakseri tan a tapoe, e jepi noso e hendri wi ini den moeiti foe wi foe plisi Jehovah. Dwengi wisrefi de fanowdoe efoe wi wani gi jesi na a bijbel rai di de foe feni na ini Filipisma 4:8 foe tan poti prakseri tapoe sani di de troe, krin èn boen. Na psalm skrifiman David ben tjari den srefi sortoe prakseri disi kon na fesi ini begi, di a ben e taki: „Meki . . . na prakseri foe mi ati tron wan prisiri sani na joe fesi, o Jehovah, mi Stonbergi èn mi Froeloesoeman” (Psalm 19:14). Na di foe tin gebod — foe no abi bigi-ai tapoe wan sani di de foe tra sma na joe sei — ben e aksi foe sma dwengi den prakseri foe den (Exodus 20:17). Jesus ben poti krakti a tapoe na serjoesoefasi foe dwengi den prakseri nanga firi foe wi di a ben taki: „Ibri sma di e tan loekoe wan oema foe a abi tranga lostoe gi en, ben doe soetadoe kaba nanga en na ini en ati.” — Mateus 5:28.

10. Sortoe bijbel tekst e poti krakti a tapoe na prensparifasi foe dwengi na taki foe wi?

10 Ini na dwengi di wi moesoe dwengi wisrefi so srefi den wortoe foe wi — den taki foe wi — de ini a tori. Ija, den tekst di e gi wi rai foe dwengi wi tongo foeroe srefisrefi. Foe eksempel: „Na troe Gado de na hemel, ma joe de na grontapoe. Dati meki den wortoe foe joe moesoe de troetroe pikinso” (Preikiman 5:2). „Ini a taki foe foeroe wortoe pasa marki fowtoe no e mankeri, ma a sma di e dwengi en mofoboeba, e handri nanga koni” (Odo 10:19). „No meki no wan pori wortoe komoto foe oen mofo, ma ibri wortoe di de boen foe bow tra sma pe a de fanowdoe . . . Meki ala . . . babari nanga kosikosi teki poeroe na oen mindri makandra nanga ala takroedoe.” Èn Paulus e go moro fara foe gi wi rai foe poeroe law takitaki èn fisti spotoe na wi. — Efeisesma 4:29, 31; 5:3, 4.

11. Fa Jakobus e handri nanga na problema foe dwengi na tongo?

11 Jakobus, na afoe brada foe Jesus, e kroetoe den wortoe di sma e taki na mofo sondro foe dwengi densrefi èn e sori o moeilek a de foe dwengi na tongo. A e taki: „Na tongo na wan pikin memre èn tokoe a e djaf foeroe. Loekoe! O pikinso faja de fanowdoe foe leti faja gi wan bigi boesi! We, na tongo na wan faja. Na tongo na wan grontapoe foe onregtfardikifasi a mindri den memre foe wi skin, bikasi a e flaka a heri skin èn e leti faja gi na wiel foe na natuurlijk libi, èn Gehenna e leti faja gi en. Bikasi ibri sortoe boesimeti so boen leki fowroe èn den meti di e kroipi èn semeti, na libisma famiri kan dwengi den èn ben dwengi den. Ma na tongo, no wan libisma kan dwengi en. A de wan tranga-ede èn takroe sani, a foeroe nanga fergif di e kiri sma. Nanga en wi e blesi Jehovah, ija, na Tata, èn tokoe ete nanga en wi e floekoe sma di ben kon a libi ’akroederi a fasi fa Gado de’. Foe na srefi mofo blesi nanga floekoe e komoto. A no joisti, mi brada, foe den sani disi e tan pasa na a fasi disi.” — Jakobus 3:5-10.

12, 13. San na wan toe tekst di e sori na prensparifasi foe dwengi den doe foe wi nanga a fasi fa wi e tjari wisrefi?

12 A e taki foe ensrefi, taki den doe foe wi de ini a tori foe dwengi wisrefi. Wán kontren pe a de fanowdoe foe wi dwengi wisrefi tranga abi foe doe nanga den matifasi foe wi nanga den wan foe na tra seks. Kresten ben kisi na komando: „Lon komoto gi seks hoeroedoe” (1 Korentesma 6:18, New International Version). Den man e kisi na tranga foe skotoe na seks belangstelling foe den foe abi en soso gi den eigi wefi, den e froeteri den foe eksempel: „Dringi watra foe joe eigi watrabaki, èn dropoe foe watra foe a mindri foe joe eigi watra-peti” (Odo 5:15-20). Den e froeteri wi krinkrin taki „Gado sa kroetoe hoeroeman nanga soetaman” (Hebrewsma 13:4). Dwengi joesrefi de spesroetoe fanowdoe gi den wan di wani kweki na presenti foe no trow. — Mateus 19:11, 12; 1 Korentesma 7:37.

13 Jesus ben taki sjatoe foe na heri afersi, ini a tori foe den doe foe wi gi kompe libisma, di a ben gi san sma e kari ini algemeen na „Gowtoe lin”, èn a ben taki: „We, ala sani disi oenoe wani tra sma moesoe doe gi oenoe, dati oenoe moesoe doe gi den toe; disi de, foe taki en leti, san na Wet èn den Profeiti wani taki” (Mateus 7:12). Foe troe, a e aksi foe wi dwengi wisrefi foe no gi pasi taki den gridi lostoe foe wi, noso druk foe dorosei noso tesi meki wi handri nanga tra sma tra fasi leki fa wi ben sa wani den handri nanga wi.

14. Sortoe rai Gado Wortoe e gi ini a tori foe njan nanga dringi?

14 Dan joe abi na afersi foe dwengi wisrefi ini a tori foe njan nanga dringi. Na Wortoe foe Gado e gi rai na wan koni fasi: „No kon a mindri den sma di e dringi win pasa marki, a mindri den wan di e njan meti foe gridi” (Odo 23:20). Spesroetoe gi den dei foe wi, Jesus ben warskow: „Poti prakseri na oensrefi, taki oen ati noiti no kon hebi nanga njan pasa marki èn dringi pasa marki èn den sorgoe foe libi, èn na dei dati kon wantronso, ini wan momenti na oen tapoe leki wan trapoe” (Lukas 21:34, 35). Ija, ini na dwengi di wi e dwengi wisrefi den prakseri nanga firi foe wi de ini a tori, so boen leki den wortoe nanga doe foe wi.

Foe san-ede a dwengi foe wisrefi de so wan tjalensi

15. Fa den Boekoe e sori fa a tori de troetroe foe na gens di Satan e gens a dwengi di kresten e dwengi densrefi?

15 A dwengi di wi e dwengi wisrefi no de makriki foe di, leki fa ala kresten sabi, wi abi dri makti krakti di e soekoe foe tapoe wi foe dwengi wisrefi. Ini na fosi presi, joe abi Satan nanga en ogri jeje. Den Boekoe no e meki wi tweifri taki den de troetroe. So boen, wi e leisi taki „Satan ben go na ini” Judas leti bifo a ben go foe tori Jesus (Johanes 13:27). Na apostel Petrus ben aksi Ananias: „Foe san-ede Satan gi joe deki-ati foe bidrigi na santa jeje?” (Tori foe den Apostel 5:3) Nanga reti Petrus ben warskow toe: „Hori joe prakseri na wan, de nanga opo-ai. Na feanti foe joe, Didibri, e go lontoe leki wan krasi lew, di e soekoe foe swari wan sma.” — 1 Petrus 5:8.

16. Foe san-ede kresten moesoe dwengi densrefi ini a tori foe na grontapoe disi?

16 Ini den moeiti foe kresten foe sori taki den e dwengi densrefi, dan a de so taki den moesoe feti so srefi nanga na grontapoe disi di didon „ini na makti foe na ogriwan”, Satan Didibri. Na apostel Johanes ben skrifi foe dati: „No lobi grontapoe, noso den sani ini grontapoe. Efoe wan sma lobi grontapoe, dan na lobi foe na Tata no de na ini en; bikasi ala sani di de na grontapoe — na lostoe foe skin èn na lostoe foe ai èn na meki bigi nanga den sani foe tan a libi di wan sma abi — no komoto foe na Tata, ma foe grontapoe. Boiti dati, grontapoe e pasa gowe èn so srefi ala en lostoe, ma na sma di e doe Gado wani, en e tan foe têgo.” Efoe wi no e dwengi wisrefi èn no e kakafoetoe tranga gi ibri firi foe lobi grontapoe, dan wi sa fadon gi na krakti foe en, neleki fa Demas, na fositen kompe wrokoman foe Paulus, ben fadon. — 1 Johanes 2:15-17; 5:19; 2 Timoteus 4:10.

17. Nanga sortoe problema ini a tori foe a dwengi foe wisrefi wi gebore?

17 Leki kresten wi moesoe dwengi wisrefi toe efoe nanga boen bakapisi wi wani feti nanga wi eigi swakifasi èn fowtoe na skinfasi, di wi ben erf. Wi no man lon komoto gi a troe tori taki „na lostoe foe libisma ati takroe foe sensi en jongoe jari kaba” (Genesis 8:21). Neleki Kownoe David na so ’nanga fowtoe wi mama ben meki wi nanga pen, èn ini sondoe wi mama ben kisi wi’ (Psalm 51:5). Wan njoen-gebore pikin no sabi noti foe a dwengi di a moesoe dwengi ensrefi. Te a wani wan sani, a e tan krei nomo te leki a kisi en. Wan raport foe a kweki foe pikin e taki: ’Pikin e prakseri foe sani na wan heri tra fasi leki bigisma. Pikin e soekoe den eigi wini nomo èn foeroe tron no e doe wan sani tapoe den moro logisch fasi di wan sma e proeberi foe overtoigi den, foe di den no man foe „poti densrefi ini a presi foe wan tra sma.”’ Foe troe, „lawfasi tai na na ati foe wan boi.” Ma, nanga a gebroiki foe „na tiki foe tranga leri”, safrisafri a e leri taki regel de di a moesoe gi jesi na den èn taki a moesoe dwengi a soekoe foe en eigi wani. — Odo 22:15.

18. (a) Akroederi san Jesus taki, dan sortoe lostoe de ini na agersi ati? (b) Sortoe wortoe foe Paulus e sori taki a ben sabi na problema foe a dwengi di wan sma moesoe dwengi ensrefi?

18 Ija, den gridi lostoe foe wi, di wi gebore nanga den, de wan tjalensi gi wi ini a tori foe dwengi wisrefi. Den lostoe dati sidon na ini na agersi ati, di Jesus ben taki foe en: „Foe na ati ogri prakseri, kiri, soetadoe, hoeroedoe, foefoeroe, falsi kotoigi, gongosa e komoto” (Mateus 15:19). Dati meki Paulus ben skrifi: „Na boen di mi wani, mi no e doe, ma na ogri di mi no wani, dati mi e doe. Efoe now mi e doe san mi no wani, dan a no mi e doe en moro, ma na sondoe di e libi ini mi” (Romesma 7:19, 20). Ma disi no ben de wan feti sondro howpoe bikasi Paulus ben skrifi: „Mi e naki mi skin èn mi e tjari en leki wan srafoe, foe baka te mi preiki gi trawan, den no poti misrefi a wan sei na a wan ofoe tra fasi.” Foe naki en skin ben e aksi foe a dwengi ensrefi. — 1 Korentesma 9:27.

19. Foe san-ede Paulus ben kan taki heri boen taki a ben naki en skin?

19 Paulus ben kan taki heri boen dati a ben naki en skin, bikasi foeroe sani na skinfasi e meki a dwengi di wan sma moesoe dwengi ensrefi moeilek, so leki heibroedoe, takroe senwe, mankeri foe sribi, ede-ati, problema te a skin e broko a njan ini finifini pisi foe na broedoe kan teki en èn so moro fara. Ini na tra artikel wi sa loekoe den eigifasi nanga jepisani di sa jepi wi foe dwengi wisrefi.

Joe e memre?

◻ Foe san-ede dwengi joesrefi de prenspari?

◻ San na wan toe eksempel foe den wan di ben onfrofeni lasi foe di den misi foe dwengi densrefi?

◻ Tapoe sortoe kontren wi moesoe dwengi wisrefi?

◻ Sortoe dri feanti e meki a de moeilek gi wi foe dwengi wisrefi?

[Prenki na tapoe bladzijde 19]

Kresten moesoe dwengi densrefi ini a tori foe njanjan nanga dringi

[Prenki na tapoe bladzijde 20]

Dwengi wisrefi sa jepi wi foe tan farawe foe takroe konkroe

[Sma di abi a reti foe a prenki]

Historical Pictures Service

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma