Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w92 1/10 blz. 30-31
  • Aksi foe leisiman

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Aksi foe leisiman
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
  • A srefi sortu tori
  • Meki a libi Gado tiri yu
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2004
  • Kibri libi nanga jepi foe broedoe — Fa?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1991
  • Si a libi di yu kisi leki wan trutru warti sani
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2004
  • Aksi fu Leisiman
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2000
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1992
w92 1/10 blz. 30-31

Aksi foe leisiman

Ofoeroe wan kresten moesoe broko en ede taki a ben kan, taki den ben poti pisi foe broedoe, so leki drei plasma, na ini njanjansani?

Efoe wan boen fondamenti de foe bribi taki broedoe foe meti (noso wan pisi foe a broedoe) den gebroiki foe troe na ini njansani foe a presi dati, dan kresten sa moesoe loekoe boen. Tokoe a no ben sa de wan koni sani foe broeja soso foe di sma e denki so noso foe broko joe ede foe soso.

Ini a bigin foe a historia foe libisma, a Mekiman foe wi ben meki wan wet taki libisma no moesoe njan broedoe (Genesis 9:3, 4). A ben taki, dati broedoe ben teki a presi foe libi, san na wan presenti foe en. Broedoe di komoto na wan mekisani ben kan gebroiki soso foe tjari ofrandi, so leki na tapoe na altari. Na tra ten, den ben moesoe trowe a broedoe foe wan mekisani na gron, neleki den ben gi en baka na Gado. A pipel foe Gado ben moesoe tan farawe foe hori sma na libi foe di den ben o teki broedoe. A ben gi a komando: „Oenoe no mag njan a broedoe foe no wan sortoe meti, bika a sili foe ibri sortoe meti na en broedoe. Ibri wan sma di e njan en, mi sa koti en poeroe” (Levitikus 17:11-14) A skotoe di Gado ben poti ini a tori foe a njan foe broedoe ben taki wantron moro gi kresten (Tori foe den Apostel 15:28, 29). So boen den fosi kresten ben moesoe tan farawe foe njanjan di ben abi broedoe na ini, so leki meti foe wan meti di den ben stek noso foe broetbere.

Ma foe taki en na ini wortoe di sma e froestan krin, fa den kresten dati ben sa doe ala di den ben abi a fasti bosroiti foe ’tan farawe foe broedoe’? (Tori foe den Apostel 21:25) Den ben moesoe doe den wortoe foe na apostel Paulus nomo: „Tan njan ala sani di den e seri na wan wowojo pe den e seri meti, sondro foe go aksi sani ini a tori foe a konsensi foe joe”?

Nôno. Den wortoe dati na ini 1 Korentesma 10:25 e sori go na meti di kande ben de foe wan meti di ben òfer na wan tempel foe wan falsi gado. Ini a ten dati, den ben tjari meti, di ben tan abra foe den tempel, go na bisnisman ala di den ben seri en, èn den bisnisman disi ben poti en kande na mindri a meti di den ben o seri na den wenkri foe den. Paulus en penti ben de, taki meti foe wan tempel no ben takroe troetroe noso a no ben de so taki a no ben krin. A sori taki a ben de a gwenti foe meki a broedoe foe meti di den ben òfer drape, lon èn gebroiki en na tapoe den altari foe den heiden. So boen efoe pikinso foe a meti di ben tan abra ben seri na wan wowojo, ala di no wan troetroe banti ben de nanga wan tempel noso den fowtoe gebroiki foe den heiden, dan kresten ben kan bai en nomo leki meti di ben krin èn di a broedoe foe en ben lon na a joisti fasi.

Ma a ben sa de tra fasi, efoe den kresten dati, ben sabi taki meti di komoto na meti di den stek (noso broetbere) ben de wán foe den sani di den wenkri foe a presi dati ben seri. Den ben moesoe loekoe boen sortoe meti den ben bai. Kande den ben man foe herken den sani di meki nanga meti èn di ben abi broedoe na ini, efoe den ben abi wan aparti kloroe (srefi ini a ten disi sma moro foeroe sa man sabi broetbere ini kondre pe den gwenti foe meki en). Noso kresten ben kan aksi sma foe feni wan sraktiman noso wan meti wenkri, di abi wan boen nen. Efoe den no ben abi no wan reide foe bribi taki wan bepaalde meti ben abi broedoe na ini, den ben abi nomo foe bai en èn njan en.

Paulus ben skrifi toe: „Meki ala sma kon sabi a redelijkfasi foe joe” (Filipisma 4:5). Dati kan gebroiki na a tori foe a bai di sma e bai meti. No a Wet foe Israèl noso a komando foe a kresten tiri skin foe a fosi jarihondro, ben sori taki a pipel foe Gado ben gi foeroe ten èn moeiti foe soekoe meti, noso srefi ben moesoe tron sma di no e njan meti efoe pikinso degedege ben de efoe broedoe ben de ini a meti di ben de foe kisi.

Wan ontiman foe Israèl, di ben kiri wan meti ben moesoe meki a broedoe lon. (Teki gersi Deuteronomium 12:15, 16.) Efoe na osofamiri foe en no ben man njan ala a meti, a ben kan seri pikinso. Srefi na ini wan dedeskin foe wan meti di a broedoe foe en poeroe na a joisti fasi, wan pikinso broedoe e tan, ma no wan presi na ini bijbel e taki, dati wan djoe di ben bai meti ben moesoe go toemoesi fara foe kon sabi sani leki omeni miniti ben de na mindri a ten foe a kiri èn a lon foe a broedoe, sortoe broedoetitei den ben koti foe meki a broedoe lon gowe èn fa den ben anga a meti èn olanga. Moro fara, a tiri skin no ben skrifi taki kresten ben moesoe meki toemoesi aparti seti ini a tori disi, neleki den ben abi toemoesi finifini èn joisti piki fanowdoe bifo den ben o njan iniwan meti.

Ini foeroe kondre ini a ten disi, a wet, a gwenti noso relisi gwenti de so, taki sani di meki foe meti (boiti aparti sani so leki broetbere) de foe meti di a broedoe moesoe lon te den e srakti den. So boen, kresten ini den kontren dati, moro foeroe no moesoe broko den ede toemoesi foeroe nanga a fasi fa meti e srakti noso fa den e meki sani foe meti. Na wan moro bradi fasi, den kan ’tan njan meti di den e seri, sondro foe e aksi-aksi wan lo sani’, èn den kan abi wan krin konsensi taki den e tan farawe foe broedoe.

Ma, wanwan leisi technisch raport ben de, pe den ben skrifi foe broedoe di ben seri foe gebroiki èn dati ben broeja son kresten. Son bisnisman di e meki sani foe meti, e taki-go-taki-kon taki bigi ipi broedoe foe meti di srakti, kan tjari konmakandra foe gebroiki en na wan praktisfasi èn foe abi wini, so leki na ini doti foe meki a gron kon fatoe noso na ini njanjan gi meti. Ondrosoekoeman ben studeri efoe a sortoe broedoe dati (noso pisi foe dati) kan gebroiki ini sani di meki foe meti. Wan toe fabriki ben meki srefi pikinso plasma di de leki watra, leki ijs noso leki poeiri (noso sani di meki foe den redi broedoe-ai, ma di no abi kloroe) di den kan poti na ini a presi foe wan pikinso meti na ini njanjan, so leki worst noso pastei. Tra ondrosoekoe ben poti den prakseri na tapoe a gebroiki foe poeiri foe tra sani di komoto na broedoe leki wan sani foe foeroe a njanjan noso foe deki watra èn fatoe na ini marameti, ini sani di baka noso ini tra njanjan sani èn dringi foe gi den moro eiwit noso isri.

Ma a boen foe taki, dati den sortoe ondrosoekoe dati ben doe someni tenti jari langa. Ma tokoe a gersi taki den sortoe sani dati ben gebroiki pikinso, noso no de srefi ini moro foeroe kondre. Son raport e jepi wi foe sori foe san ede:

„Broedoe na wan fonten foe eiwit foe njanjan èn eiwit di sma kan gebroiki boen. Ma pikinso nomo broedoe foe kawmeti ben gebroiki foe libisma njan en, foe di a kloroe tranga èn a abi wan spesroetoe tesi.” — Journal of Food Science, pisi 55, nomroe 2, 1991.

„Eiwit foe broedoe plasma abi boen sani na ini so leki a smelter di joe man smelter en boen, a prati di a man prati fatoe boen na ini pikin dropoe èn a hori di a no e hori watra . . . èn a gebroiki di den e gebroiki en na ini a meki foe njanjan e gi foeroe wini. Ma no wan boen sistema ben de na ini Japan foe krin plasma spesroetoe baka te den drei en.” — Journal of Food Science, pisi 56, nomroe 1, 1991.

Son kresten ben ondrosoekoe wanwan leisi den etiket tapoe paket di abi njanjan na ini, foe di foeroe granlanti ben wani taki den sani di de na ini a njanjan moesoe skrifi na tapoe. Èn den kan froekisi foe doe disi doronomo nanga ala njansani di den abi reide foe bribi taki a kan abi broedoe na ini. A ben sa de boen, a no de foe taki, foe tan farawe foe sani di abi sani na ini so leki broedoe, broedoe plasma, plasma, globin (noso globulin) eiwit, noso hemoglobin (noso globin) isri. Bodoi foe wan ondrosoekoe di wan fabriki foe Europa, di e meki den sani disi, doe foe si fa a seri e waka, ben taki: „Bodoi di abi foe doe nanga a gebroiki foe globin leki wan sani di de ini njanjan, moesoe skrifi na tapoe a paket foe a njanjan na so wan fasi taki a sma di e gebroiki en no e kisi kori ini a tori foe den sani nanga san den meki a njanjan èn a waarde foe en.”

Ma srefi te wi e loekoe den etiket noso e aksi bodoi foe sraktiman, a de fanowdoe foe de redelijk. A no moesoe de so taki ibri kresten na heri grontapoe moesoe go ondrosoekoe den etiket èn san de na ini ala den paket pe njanjan de na ini noso e aksi-aksi den sma di e wroko na njanpresi noso wenkri di e seri njanjan. Wan kresten moesoe aksi ensrefi fosi: ’Iniwan tranga boeweisi de, taki broedoe nanga den sani di komoto na broedoe e gebroiki ini gewoon njanjansani ini a kontren noso a kondre disi?’ Na moro foeroe presi a piki de nôno. Ma tokoe, foeroe kresten ben teki a bosroiti taki densrefi no sa lasi wan heri ipi ten èn poti toemoesi prakseri foe ondrosoekoe taki wan pikin tjans de taki dati de so. Wan sma di no e firi a fasi disi moesoe doe sani akroederi a konsensi foe en, sondro foe kroetoe trawan di e handri na afersi kande tra fasi, ma nanga wan boen konsensi na fesi foe Gado. — Romesma 14:2-4, 12.

Srefi efoe den kan meki njanjan sani di abi broedoe na ini, a ben de kande so taki disi no e doe na alasei foe di a diri, foe di wet o moeilek den, noso tra sani. Foe eksempel, Food Processing (september 1991) e skrifi: „Gi den sma dati di e meki njanjan èn di abi problema nanga moro mendri leki 1% (ini a pastèi foe meti di kaba meki) foe hydrolyseera kawmeti plasma ini san moksi, wan tra sani di moksi e kon na presi foe dati nanga wan deki watra foe eiwit di komoto na broedoe èn di sma ben kan taki, dati a soifri.”

Wi moesoe poti krakti a tapoe taki wet, gwenti noso san sma lobi ini foeroe kondre de so, taki moro foeroe den e meki a broedoe lon komoto na meti di srakti èn taki a broedoe dati no e gebroiki ini tra njanjan sani. Efoe no wan troetroe fondamenti de foe denki taki a situwâsi de tra fasi na wan presi noso taki wan bigi kenki ben kon no so langa pasa, dan kresten moesoe de na ai ini a tori foe no kon broeja soso foe di a kan taki disi de so noso foe di sma e takitaki foe en. Ma te a de seiker noso e gersi toemoesi taki broedoe e gebroiki na ala sei — efoe a de ini njanjan noso foe dresi sma — wi moesoe abi a fasti bosroiti foe gi jesi na a komando foe Gado foe tan farawe foe broedoe.

[Foetoewortoe]

a A loesoe di den loesoe plasma poeroe foe a kawmeti nanga jepi foe watra èn poti en ini a pastèi.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma