„Soema de leki Jehovah, wi Gado?”
„Soema de leki Jehovah, wi Gado, en di e meki en tanpresi hei?” — PSALM 113:5.
1, 2. (a) Fa Jehovah Kotoigi e prakseri foe Gado nanga bijbel? (b) Sortoe aksi warti foe sma go denki foe den?
DEN sma di e prèise Jehovah e kisi blesi troetroe. Fa a de wan grani foe de a mindri a kolokoe groepoe disi! Leki en Kotoigi, wi e teki a rai, den wet, den leri, den pramisi nanga den profeititori foe a Wortoe foe Gado, bijbel. Wi e prisiri foe kisi leri foe den Boekoe nanga foe „kisi leri foe Jehovah”. — Johanes 6:45.
2 Foe di den abi wan dipi respeki gi Gado, meki Jehovah Kotoigi kan aksi: „Soema de leki Jehovah, wi Gado?” (Psalm 113:5) Den wortoe dati foe a psalm singiman e sori go tapoe bribi. Ma foe san ede den Kotoigi abi so wan bribi ini Gado? Èn san e poesoe den foe prèise Jehovah?
Bribi nanga prèise na sani di fiti
3. San na den Hallel Psalm, èn foe san ede den kisi a nen dati?
3 Bribi ini Jehovah na wan seiker sani bikasi Jehovah na wan aparti Gado. Den e poti krakti na tapoe disi ini Psalm 113, 114 nanga 115, di de wan pisi foe den siksi Hallel Psalm. So leki fa a rabbijn skoro foe Hallel e taki, den ben singi Psalm 113 nanga 114 te den ben hori a djoe Paska njanjan baka te den ben kanti a di foe toe kan win èn ben froeklari san a hori foe a fesa ben wani taki. Den ben singi Psalm 115 te nanga 118 baka a di foe fo kan win. (Teki gersi Mateus 26:30.) Den kisi a nen foe „Hallel Psalm”, foe di ibritron baka, den e gebroiki den wortoe Hallelujah! — „Prèise Jah!”
4. San a wortoe „Hallelujah” wani taki, èn omeni tron a e kon ini bijbel?
4 „Hallelujah!” na wan translitteratie (dati wani taki dati den e gi ibri marki noso letter foe wan wortoe baka, foe a wan tongo ini a tra tongo) foe wan Hebrew wortoe [ini a kefal disi „haleloe-Jah”] di e kon 24 tron ini den Psalm. Na wan tra presi ini bijbel, wan Griki fasi foe skrifi a wortoe dati e kon fo tron ini a tori foe na prisiri di sma ben ondrofeni foe na pori foe Babilon a Bigiwan, a grontapoe makti foe falsi relisi, èn a prisiri di e kon makandra nanga a bigin di Gado e bigin foe tiri leki Kownoe (Openbaring 19:1-6). Te wi e go ondrosoekoe dri foe den Hallel Psalm now, kande wi kan si fa wisrefi kan singi den singi disi foe prèise Jehovah.
Prèise Jah!
5. Tapoe sortoe aksi Psalm 113 e gi piki, èn na soema a komando foe Psalm 113:1, 2 e fiti?
5 Psalm 113 e gi piki tapoe na aksi: Foe san ede Jehovah moesoe kisi prèise? A e bigin nanga na komando: „Prèise Jah, oen pipel! Gi prèise, o oen dienstknekti foe Jehovah, prèise a nen foe Jehovah. Meki a nen foe Jehovah kisi blesi, bigin foe now te ten di no skotoe” (Psalm 113:1, 2). „Hallelujah!” Ija, „Prèise Jah!” A komando dati de spesroetoe gi Gado pipel ini „a ten foe na kaba” disi (Danièl 12:4). Bigin foe now èn foe têgo, den sa hei a nen foe Jehovah na heri grontapoe. Den Kotoigi foe en, e meki bekènti now taki Jehovah na Gado, Krestes na Kownoe, èn a Kownoekondre opo kaba ini hemel. Satan Didibri nanga en organisâsi no man tapoe na prèise disi foe Jehovah.
6. Fa Jehovah e kisi prèise ’foe pe son e opo te pe son e dongo’?
6 A prèise singi sa go doro te leki Jehovah meki a foeroe heri grontapoe. „Foe pe son e opo te pe son e dongo, den moesoe prèise a nen foe Jehovah” (Psalm 113:3). Disi wani taki moro leki aladei anbegi di sonwan foe den grontapoe mekisani e doe. Son e opo na owstoesei èn e dongo na westsei, e skèin na tapoe heri grontapoe. Na ala presi pe son e skèin, heri esi a nen foe Jehovah sa kisi prèise foe na sei foe ala pipel di kon fri foe katibo na falsi relisi nanga Satan organisâsi. Te joe loekoe en boen, dan den salfoe Kotoigi foe Jehovah nanga den sma di sa de grontapoe pikin foe en Kownoe, Jesus Krestes, nownow de e singi a singi disi di noiti sa kaba. Fa den abi wan bigi grani leki singiman foe den prèise foe Jehovah!
Sani no de di joe kan teki gersi nanga Jehovah
7. Foe sortoe toe fasi foe a heifasi foe Jehovah, den e taki na Psalm 113:4?
7 A psalm singiman e taki moro fara: „Jehovah kon de hei moro ala den nâsi; en glori de moro hei leki den hemel” (Psalm 113:4). Disi e poti prakseri tapoe toe fasi foe na heifasi foe Gado: (1) Gi Jehovah, a Moro Heiwan, di „hei moro ala den nâsi”, den de leki wan dropoe foe wan embre èn leki soso stòf tapoe wan wegi (Jesaja 40:15; Danièl 7:18); (2) en glori bigi krinkrin moro leki di foe den hemel di joe kan si, foe di den engel e doe en soeverein wani. — Psalm 19:1, 2; 103:20, 21.
8. Foe san ede èn fa Jehovah no e firi ensrefi toemoesi hei foe poti prakseri tapoe afersi foe hemel nanga grontapoe?
8 Na granfasi foe Gado ben meki a psalm singiman taki: „Soema de leki Jehovah, wi Gado, en di e meki en tanpresi hei? A no e firi ensrefi toemoesi hei foe loekoe go na hemel nanga grontapoe” (Psalm 113:5, 6). Gado de so hei, taki a moesoe lagi ensrefi, foe taki en so, foe poti prakseri tapoe afersi na ini hemel nanga grontapoe. Ala di Jehovah no de moro lagi leki iniwan tra sma noso a no de ondro tra sma, tokoe a e sori sakafasi te a e sori sari-ati nanga sari-atifasi gi sakafasi sondari. Foe di a ben gi en Manpikin, Jesus Krestes, leki „wan zoen-ofrandi” na salfoe kresten èn na a grontapoe foe libisma, dan dati na wan sori foe en sakafasi. — 1 Johanes 2:1, 2.
Jehovah abi sari-atifasi
9, 10. Fa Gado ’e opo a pôtiwan’, foe meki a sidon nanga heisma’?
9 Di a ben poti krakti tapoe a sari-atifasi foe Gado, a psalm sinigiman e taki moro fara taki Jehovah e „opo a sakafasiwan foe a stòf srefi; na ini na asisi-olo a e opo a pôtiwan poeroe, foe meki a sidon nanga hei sma, nanga den hei sma foe en pipel. A e meki wan oema, di no man kisi pikin, go libi ini wan oso, leki wan mama di abi manpikin èn di e prisiri. Prèise Jah, oen pipel!” (Psalm 113:7-9). A pipel foe Jehovah abi bribi taki a kan fri opregti sma di abi jepi fanowdoe, kenki den situwâsi èn satisferi den troetroe fanowdoe èn winsi foe den. ’A Hei èn Granwan e meki a jeje foe den sakafasiwan, nanga na ati foe den wan di den ben masi kon a libi baka.’ — Jesaja 57:15.
10 Fa Jehovah e ’opo a pôtiwan foe meki a sidon nanga hei sma’? Te a de Gado wani, a e poti en dienstknekti ini posisi foe glori di de a srefi leki di foe hei sma. A ben doe dati ini na tori foe Josef, di ben tron a tiriman foe a njanjan foe Egipti (Genesis 41:37-49). Ini Israèl, foe sidon nanga den hei sma noso den man di ben abi makti a mindri a pipel foe Jehovah, ben de wan grani di wan sma ben moesoe boboi. Neleki kresten owroeman ini a ten disi, na so den sortoe man dati ben abi a jepi nanga blesi foe Jehovah.
11. Foe san ede sma kan taki dati Psalm 113:7-9 e fiti spesroetoe a pipel foe Jehovah ini a ten disi?
11 San de foe taki ’foe meki na oema di no man kisi pikin, tron wan mama di e prisiri’? Gado ben gi Hana di no ben man kisi pikin, wan manpikin — Samuèl, di a ben gi abra na a dienst foe Gado (1 Samuèl 1:20-28). San moro prenspari, bigin nanga Jesus èn nanga a kanti foe santa jeje kon na tapoe den disipel foe en na a Pinksterfesa 33 G.T., a simbôlis oema foe Gado, Sion na hemel, ben bigin foe meki pikin na jeje fasi (Jesaja 54:1-10, 13; Tori foe den Apostel 2:1-4). Èn neleki fa Jehovah ben meki den djoe drai kon baka na a kondre foe den baka na katibo ini Babilon, na so ini 1919 a ben fri a salfoe fikapisi foe „na Israèl foe Gado” foe katibo foe Babilon èn a ben blesi den sote na jejefasi taki den wortoe foe Psalm 113:7-9 e fiti den (Galasiasma 6:16). Leki loyaal Kotoigi foe Jehovah, a fikapisi foe Israèl na jeje fasi èn den kompe foe den di abi wan grontapoe howpoe e piki nanga den heri ati tapoe den lasti wortoe foe Psalm 113: „Prèise Jah, oen pipel!”
Boeweisi taki Jehovah de aparti ini en sortoe
12. Fa Psalm 114 e sori taki Jehovah de aparti ini en sortoe?
12 Psalm 114 e sori taki Jehovah de aparti ini en sortoe foe di a e kari aparti sani di ben abi foe doe nanga den Israèlsma. A psalm singiman ben singi: „Di Israèl ben komoto na Egiptikondre, na oso foe Jakob na mindri wan pipel di ben taki wan tongo di den no ben man froestan, dan Juda ben tron en santa presi, Israèl en gran kontren” (Psalm 114:1, 2). Gado ben froeloesoe Israèl foe katibo na den Egiptisma, di a tongo foe den, den no ben gwenti foe jere. A froeloesoe foe Jehovah pipel, di den e kari Juda nanga Israèl na poewema fasi, e sori taki Gado kan froeloesoe ala den dienstknekti foe en ini a ten disi.
13. Fa Psalm 113:3-6 e sori a heifasi foe Jehovah èn e fiti en na den sani di Israèl foe owroeten ben ondrofeni?
13 A soevereiniteit foe Jehovah tapoe ala en mekisani de krin foe si ini den wortoe: „A se srefi ben si dati èn ben opo lon; foe taki foe a Jordan liba, a ben bigin go na baka. Ija, den bergi srefi ben djompodjompo lontoe leki manskapoe, den heipresi leki pikin skapoe. San ben pasa nanga joe, o se, taki joe ben opo lon, o Jordan, taki joe ben bigin go na baka? O bergi, taki oen ben djompodjompo lontoe leki manskapoe; o heipresi leki pikin skapoe?” (Psalm 114:3-6) A Redi Se „ben opo lon” di Gado ben opo wan pasi ini en gi en pipel. Na a ten dati Israèl ben si a makti anoe foe Jehovah na wroko, teige den Egiptisma di ben dede ini den watra di ben drai kon baka (Exodus 14:21-31). Na a srefi fasi foe sori a makti foe Gado, a Jordan liba „ben bigin go na baka”, ala di a ben gi den Israèlsma na okasi foe koti abra go na Kanan (Josua 3:14-16). ’Den bergi ben djompodjompo lontoe leki manskapoe’ di a Sina-i bergi ben poeroe smoko èn ben seki, na a ten di a Wet froebontoe ben kisi en stan (Exodus 19:7-18). Nanga a singi foe en di ben doro en heimarki, a psalm singiman ben poti afersi leki aksi, kande foe sori a tapoe taki den sori disi foe Jehovah makti, ben meki a se, a liba, den bergi èn den heipresi di no abi libi, kon foeroe nanga respeki.
14. San ben doe nanga jepi foe a krakti foe Jehovah na Meriba nanga Kades, èn fa disi moesoe wroko tapoe den dienstknekti foe en ini a ten disi?
14 Ala di a ben go doro foe taki sjatoe foe Jehovah makti, a psalm singiman ben singi: „De nanga hebi pen foe Masra ede, o grontapoe, foe a Gado foe Jakob ede, di e kenki a krepiston kon tron wan kenpeiri swampoe foe watra, wan krepiston foe fajaston ini wan watrapeti” (Psalm 114:7, 8). Na wan agersi fasi a psalm singiman e sori taki a libisma famiri moesoe abi bigi respeki gi Jehovah, a Masra nanga Soeverein Tiriman foe heri grontapoe. A ben de „a Gado foe Jakob”, noso Israèl, èn a de a Gado toe foe Israèlsma na jejefasi èn den kompe foe den na grontapoe. Na Meriba èn Kades ini a sabana, Jehovah ben sori en makti foe di a ben gi Israèl watra na wan wondroe fasi, „foe di a ben kenki na krepiston ini wan kenpeiri swampoe foe watra, wan krepiston foe fajaston ini wan watrapeti” (Exodus 17:1-7; Numeri 20:1-11). Den wortoe disi di e foeroe wi nanga respeki, di e memre wi na Jehovah makti èn en switi sorgoe, e gi den Kotoigi foe en boen reide foe bribi ini en sondro foe degedege.
Tra fasi leki kroektoe gado
15. Fa den ben singi Psalm 115 kande?
15 Psalm 115 e gi wi tranga foe prèise Jehovah èn foe froetrow na en tapoe. A e gi en a grani foe gi blesi nanga jepi èn a e boeweisi taki afkodreipopki na wan soso sani. A kan, taki den ben singi a psalm disi, na a fasi foe troki nanga piki. Dati wani taki, taki wan sten ben kan singi: „Oenoe di e frede Jehovah, froetrow na Jehovah tapoe.” A gemeente kande ben piki: „En na a jepi èn a skilt foe den.” — Psalm 115:11.
16. Sortoe difrenti joe kan meki na mindri Jehovah èn den kroektoe gado foe den nâsi?
16 A no wi moesoe kisi glori, ma na a nen foe Jehovah, a Gado foe lobi boen-ati, noso loyaal lobi nanga troefasi (Psalm 115:1). Na wan spotoe fasi feanti ben sa kan aksi: „Pe . . . a Gado foe den de?” Ma Jehovah pipel kan piki: ’A Gado foe wi de na ini hemel èn e doe ala san a feni boen’ (Vers 2 nanga 3). Ma, den afkodreipopki foe den nâsi no man doe noti, bikasi den na popki di libisma meki foe solfroe nanga gowtoe. Ala di den abi mofo, ai nanga jesi, tokoe den no man taki, den breni èn den dofoe. Den abi noso ma den no man smeri, foetoe ma den no man waka, gorogoro ma den no man gi no wan sten. Den sma di e meki afkodreipopki, di no man doe noti, so srefi den sma di e froetrow na den popki tapoe sa kon de sondro libi neleki den. — Vers 4 te nanga 8.
17. Foe di den dedewan no man prèise Jehovah, san wi moesoe doe , èn nanga sortoe froewakti?
17 Froemane e gi moro fara foe froetrow na Jehovah tapoe leki a jepiman èn a skilt di e gi kibri na Israèl na a priester oso foe Aron nanga ala sma di e frede Gado (Psalm 115:9-11). Neleki den sma di e frede Jehovah, na so wi abi wan dipi respeki gi Gado èn wan gesontoe frede foe no doe sani di no e plisi en. Wi e bribi toe taki „a Mekiman foe hemel nanga grontapoe” e blesi en loyaal anbegi (Vers 12 te nanga 15). Den hemel na a presi foe en kownoestoeroe, ma Gado ben meki grontapoe foe de a têgo tanpresi foe na libisma famiri di de loyaal èn di e gi en jesi. Foe di den dedewan di de pî èn di no sabi noti no man prèise Jehovah, meki wi, den libiwan, moesoe doe dati nanga a gi di wi e gi wisrefi krinkrin èn nanga ala loyaalfasi (Preikiman 9:5). Soso den wan di e prèise Jehovah sa kisi têgo libi èn sa man foe „blesi Jah” foe têgo, e taki boen foe en te „ten di no abi skotoe”. Meki wi bondroe wisrefi na wan loyaal fasi foe dati ede makandra nanga den wan di e teki na froemane: „Prèise Jah, oen pipel!” — Psalm 115:16-18.
Den toemoesi moi eigifasi foe Jehovah
18, 19. Na sortoe fasi den eigifasi foe Jehovah e meki a de tra fasi leki den falsi gado?
18 Tra fasi leki kroektoe gado di de sondro libi, Jehovah na a libi Gado, di e sori toemoesi moi eigifasi. En de ini persoon lobi èn a abi „sari-atifasi èn boenfasi, no e kisi atibron esi-esi èn a foeroe pasa marki nanga lobi boen-atifasi (Exodus 34:6; 1 Johanes 4:8). Fa a de tra fasi leki a takroe-ati Kanan gado Molek, di den ben òfer pikin-nengre na en! Sma ben taki dati a gado popki disi ben abi wan libisma skin èn wan ede foe wan mankaw. So leki fa sma ben taki, dan den ben faja a popki te a ben kon redi, èn pikin-nengre ben iti go na ini den anoe foe en di ben langa go na fesi, ala di den pikin ben fadon go na ini na faja onfoe na ondrosei. Ma Jehovah abi someni lobi èn sari-ati, taki noiti a prakseri foe den sortoe libisma ofrandi dati, ben „kon [srefi] ini [en] ati”. — Jeremia 7:31.
19 Na ini den prenspari eigifasi foe Jehovah joe abi so srefi volmaakti retidoe, koni di no abi skotoe èn almakti krakti (Deuteronomium 32:4; Job 12:13; Jesaja 40:26). Fa a de nanga den gado foe den gadotori. Prefoe den ben hori densrefi na retidoe, den gado nanga den oema-gado foe Babilon ben lobi foe strafoe sma. Den Egipti gado no ben de eksempel foe koni, ma den ben prenki den leki den ben abi swakifasi foe libisma. Dati no de foe froewondroe, bikasi falsi gado nanga oema-gado de mekisani foe sma „di de leki den de sondro ede-tonton” èn di e taki dati den koni (Romesma 1:21-23). Den gado foe den Grikisma so leki fa sma e denki, ben seti barki gi makandra. Foe eksempel, ini den gadotori foe den, Zeus ben gebroiki en makti na wan fowtoefasi foe di a ben poeroe en tata, Kronus, tapoe na kownoestoeroe èn Kronus, foe en sei ben poeroe en eigi tata, Uranus toe tapoe a kownoestoeroe. Fa a de wan blesi foe dini èn prèise Jehovah, a libi èn troe Gado, di e sori volmaakti lobi, retidoe, koni nanga makti!
Jehovah warti foe kisi têgo prèise
20. Sortoe reide kownoe David ben gi foe prèise Jehovah nen?
20 So leki fa den Hallel Psalm e sori, dan Jehovah de warti foe kisi têgo prèise. Na a srefi fasi, di David nanga kompe Israèlsma ben gi bijdrage foe bow a tempel, a ben taki na fesi a gemeente: „Blesi moesoe de foe joe, O Jehovah, a Gado foe wi tata Israèl, foe ten di no abi skotoe, ija, te ten di no abi skotoe. Foe joe, o Jehovah, na grani nanga a makti, nanga a moifasi nanga a toemoesi boenfasi, nanga a wartifasi de, bikasi ala sani na ini hemel èn na grontapoe na foe joe. Foe joe a Kownoekondre de, o Jehovah, joe di e opo joesrefi poti leki ede foe ala sani. Den goedoe nanga a glori de foe joe ede, èn joe e tiri tapoe ala sani; èn ini joe anoe krakti nanga makti de, èn ini joe anoe a makti foe meki sani kon bigi èn foe gi krakti na ala sma. Èn now, o wi Gado, wi e taki joe tangi èn wi e prèise joe glori nen.” — 1 Kroniki 29:10-13.
21. Sortoe boeweisi Openbaring 19:1-6 e gi taki den hemel legre e prèise Jehovah?
21 Jehovah sa kisi blesi èn prèise toe foe têgo na ini den hemel. Na apostel Johanes ben jere „wan bigi ipi na ini hemel” di ben taki: „Prèise Jah, oen pipel! Na froeloesoe èn a glori èn a krakti de foe wi Gado, bika den kroetoe foe en de troe èn regtfardiki. Bika a ben tjari na kroetoe kon tapoe a bigi hoeroe [Babilon a Bigiwan], di ben pori grontapoe nanga en hoeroedoe, èn a ben teki refensi gi a broedoe foe den srafoe foe en di ben de na den anoe.” Agen den ben taki: „Prèise Jah, oen pipel!” Na so „den twenti-a-fo owroeman èn den fo libi mekisani” ben doe. Wan sten di komoto foe a kownoestoeroe ben taki: „Oen prèise wi Gado, oen alamala di de en srafoe, di e frede en, den pikinwan èn den bigiwan.” Dan Johanes ben taki moro fara: „Mi ben jere wan sani di ben de leki wan sten foe wan bigi ipi sma èn leki wan babari foe foeroe watra èn leki wan babari foe hebi dondroe. Den ben taki: ’Prèise Jah, oen pipel bikasi Jehovah wi Gado, na Almaktiwan ben bigin tiri leki Kownoe’.” — Openbaring 19:1-6.
22. Fa Jehovah sa kisi prèise ini en njoen grontapoe di a pramisi?
22 Fa a fiti taki hemel legre e prèise Jehovah! Ini a njoen grontapoe foe en di de krosibei foe kon, den loyaalwan di kisi wan opobaka sa go foe prèise Jah, makandra nanga den wan di pasa a kaba foe a seti foe sani disi libilibi. Bergi di hei go na loktoe sa opo den ede foe singi prèisesingi gi Gado. Heipresi di tapoe nanga grasi èn froktoebon di e meki njanjan, sa singi den prèise foe en. We, ala mekisani di e libi èn di e bro, sa prèise Jehovah nen ini na bigi Hallelujah groepoe foe singiman! (Psalm 148) Joe sten sa de foe jere toe na mindri a prisiri groepoe dati? A sa de so efoe joe e dini Jah na wan loyaal fasi makandra nanga en pipel. Dati moesoe de joe marki ini libi, bikasi soema de leki Jehovah, wi Gado?
Fa joe ben sa piki?
◻ Foe san ede wi moesoe prèise Jehovah?
◻ Na sortoe fasi sma no kan teki noti gersi Jehovah?
◻ Sortoe boeweisi de taki Jehovah abi sari-ati?
◻ Fa Jehovah de trafasi leki falsi gado nanga afkodrei popki di no abi libi?
◻ Foe san ede wi kan taki dati Jehovah sa kisi têgo prèise na ini hemel nanga grontapoe?
[Prenki na tapoe bladzijde 18]
Den ben singi den Hallel Psalm te den ben e hori a Paska njanjan