Kibri joesrefi gi ibri fasi foe anbegi kroektoe gado
„Sortoe kroederi a tempel foe Gado abi nanga kroektoe gado?” — 2 KORENTESMA 6:16.
1. San a tabernakel nanga den tempel foe Israèl ben prenki?
JEHOVAH abi wan tempel di no abi kroektoe gado na ini. A tempel nanga a tabernakel foe Israèl di Moses ben bow nanga den tempel di den ben bow bakaten, ben de wan prenki foe en na Jerusalem. Den bow-wroko dati ben teki presi foe „a troe tenti”, Jehovah bigi tempel na jeje fasi (Hebrewsma 8:1-5). A tempel dati na a seti foe kon krosibei na Gado foe anbegi en tapoe a fondamenti foe Jesus Krestes loesoe ofrandi. — Hebrewsma 9:2-10, 23.
2. Soema ben tron oekoeston ini Gado en bigi tempel na jeje fasi èn foe sortoe posisi na bigi ipi e njanboen?
2 Ibri salfoe kresten e tron „wan postoe na ini a tempel [foe Gado]”, foe di a e kisi wan presi na hemel. „Wan bigi ipi” foe Jehovah tra anbegiman e doe „santa diniwroko gi [Gado]” ini san a djari foe den hèiden na a tempel di Herodes ben bow baka, ben prenki. Foe di den e bribi na ini Jesus en ofrandi, den abi wan regtfardiki posisi di abi leki bakapisi taki den e kisi jepi foe pasa a „bigi banawtoe”. — Openbaring 3:12; 7:9-15.
3, 4. Nanga san den e agersi a gemeente foe salfoe kresten na grontapoe èn foe sortoe dotifasi den moesoe de fri?
3 Den e agersi a gemeente foe salfoe kresten na grontapoe na wan figuurlijk fasi nanga wan tra tempel di fri foe na anbegi foe kroektoe gado. Nanga denwan dati di ’kisi wan seigelmarki nanga santa jeje’, na apostel Paulus ben taki: „Den bow oenoe na tapoe a stonfoetoe foe den apostel èn profeiti, ala di Krestes Jesus srefi de a fosi oekoeston. Ini wanfasi nanga en a heri oso, di miti kon na makandra na wan toemoesi moi fasi, e gro kon tron wan santa tempel gi Jehovah. Ini wanfasi nanga en, oenoe toe, e bow makandra na ini wan presi gi Gado foe libi drape nanga jepi foe jeje” (Efeisesma 1:13; 2:20-22). Den 144.000 disi di kisi lakstampoe de „libi ston” di den „bow tron wan oso na jeje fasi foe de wan santa priester famiri”. — 1 Petrus 2:5; Openbaring 7:4; 14:1.
4 Foe di den ondropriester disi de „na oso foe Gado”, a no e gi pasi taki a tempel disi e kon doti (1 Korentesma 3:9, 16, 17). „No kon na ondro wan tjatjari nanga sma di no de na bribi”, Paulus ben warskow. „Bika sortoe matifasi regtfardikifasi abi nanga kroektoedoe? Noso sortoe prati leti abi nanga doengroe? Moro fara, sortoe wanfasi de na mindri Krestes nanga Belial? Noso sortoe porsi wan getrow sma abi nanga wan sma di no de na bribi? Èn sortoe kroederi a tempel foe Gado abi nanga kroektoe gado?” Salfoe kresten, di de foe „na Almakti Jehovah”, moesoe de fri foe na anbegi foe kroektoe gado (2 Korentesma 6:14-18). Den sma foe a bigi ipi moesoe tan farawe toe foe ibri fasi foe anbegi kroektoe gado.
5. San troe kresten e doe, ala di den e froestan taki Jehovah e froedini foe sma gi densrefi na en wawan?
5 Joe abi krinkrin fasi foe anbegi kroektoe gado so boen leki triki wan. Nôno, na anbegi foe kroektoe gado no skotoe na a anbegi foe falsi gado nanga oema-gado. A de na anbegi foe iniwan sani noso iniwan sma boiti Jehovah. Leki na Universeel Soeverein, nanga reti a e aksi foe sma gi densrefi abra na en wawan èn a e froedini dati (Deuteronomium 4:24). Foe di kresten e froestan disi, den e poti prakseri tapoe warskow gi ala fasi foe anbegi kroektoe gado (1 Korentesma 10:7). Meki wi go loekoe wan toe fasi foe anbegi kroektoe gado, di foetoeboi foe Jehovah moesoe tan farawe foe dati.
Den ben prenki na fesi na anbegi di a krestenhèit e anbegi kroektoe gado
6. Sortoe tegoe sani Esekièl ben si ini wan fisjoen?
6 Ala di a profeiti Esekièl ben de na ini katibo ini 612 bifo G.T., a ben abi wan fisjoen foe tegoe sani di den djoe, di ben fadon komoto na bribi, ben doe na Jehovah tempel na Jerusalem. Esekièl ben si wan „simbôl foe djaroesoe”. A ben si fa seibitenti owroeman òfer wierook na ini a tempel. A ben si oemasma e krei gi wan falsi gado. Èn 25 man ben e anbegi son. San den doe disi foe fadon komoto na bribi, ben prenki?
7, 8. San a „simbôl foe djaroesoe” ben sa kan de èn foe san ede a ben meki Jehovah kon djaroesoe?
7 Na anbegi di a krestenhèit e anbegi kroektoe gado ben taki na fesi nanga jepi foe den tegoe sani di Esekièl ben si ini wan fisjoen. A ben taki foe eksempel: „Loekoe! na a noordsei portoe foe na altari drape ben de a simbôl disi foe djaroesoe na a dromofo. Èn [Jehovah Gado] ben go doro foe taigi mi: ’Manpikin foe libisma, joe e si sortoe bigi tegoe sani den e doe, den sani di na oso foe Israèl e doe dja foe meki mi komoto gowe farawe foe mi santa presi?’” — Esekièl 8:1-6.
8 A kroektoe simbôl foe djaroesoe ben de kande wan santa postoe di ben prenki a falsi oema-gado di den Kanansma ben si leki a wefi foe Ba-al, a gado foe den. Awansi san a simbôl ben de, a ben meki Jehovah kon djaroesoe, foe di a ben prati a gi di Israèl ben gi ensrefi na en wawan, foe go doe sani kontrari den komando foe en: „Mi na Jehovah oen Gado . . . Oenoe no mag abi no wan tra gado kontrari mi. Oenoe no mag foe meki gi oensrefi wan popki, di koti nanga anoe noso wan vorm di gersi wan sani na hemel na tapoe noso di de na grontapoe na ondro noso di de na ini den watra na ondro gron. Oenoe no moesoe boigi gi den, noso meki sma boeweigi oenoe foe dini den, bikasi mi Jehovah, oen Gado, na wan Gado di e aksi foe oenoe gi oensrefi abra na en wawan.” — Exodus 20:2-5.
9. Fa a krestenhèit ben meki Gado kon djaroesoe?
9 Foe anbegi a simbôl foe djaroesoe na ini Gado tempel ben de wán foe den moro tegoe sani di den Israèlsma, di ben fadon komoto na bribi, ben doe. Na a srefi fasi, den kerki foe a krestenhèit kon doti nanga simbôl nanga popki di no e gi Gado grani èn di e prati a gi di den e taki, dati den e gi densrefi na a Sma, di den e taki, dati den e dini en. Gado e kon djaroesoe toe, foe di den kerki fesiman e weigri foe erken a Kownoekondre foe en leki a wan enkri howpoe gi a libisma famiri èn den e anbegi den Verenigde Nâsi — „a tegoe sani . . . di e tanapoe na tapoe wan santa presi”, pe a no moesoe tanapoe. — Mateus 24:15, 16; Mark 13:14.
10. San Esekièl ben si inisei foe a tempel èn fa disi gersi san sma e si ini krestenhèit?
10 Te Esekièl e go na ini a tempel, a e skrifi: „Loekoe! Joe ben abi ibri prenki foe meti di e kroipi na gron èn takroe sortoe meti èn ala den koenkoen gado foe na oso foe Israèl, di marki poti alape na lontoe tapoe na skotoe. Èn seibitenti man foe den owroewan foe na oso foe Israèl . . . ben tanapoe na fesi den, ibriwan nanga en wierook patoe na ini en anoe èn na switismeri foe a wolkoe foe a wierook ben opo go na loktoe.” Go prakseri nomo! Owroeman foe Israèl na ini Jehovah tempel, e òfer wierook gi falsi gado, di tegoe prenki na a skotoe ben e prenki den (Esekièl 8:10-12). Te joe teki en gersi, dan den e gebroiki fowroe nanga werdri meti foe agersi den kondre foe a krestenhèit, di sma e gi densrefi na den. Boiti dati, foeroe foe den kerki leriman abi fowtoe, foe di den e jepi foe kori a pipel, nanga a hori di den e horibaka gi den fowtoe evolutie leri taki libisma komoto na wan sani di lagi moro libisma èn di gersi wan meti, na presi foe hori a troe bijbeltori hei taki a meki Jehovah Gado ben meki sani. — Tori foe den Apostel 17:24-28.
11. Foe san ede Israèl oema, di ben fadon komoto na bribi, ben krei gi Tamoes?
11 Na a dromofo foe a portoe foe na oso foe Jehovah, Esekièl ben si den Israèl oema, di fadon komoto na bribi, e krei gi Tamoes (Esekièl 8:13, 14). Den Babiloniasma nanga Siriasma ben si Tamoes leki a gado foe prani di e gro na alenten èn di e dede na dreiten. A dede di a prani foe en e dede, ben prenki a dede foe Tamoes èn ibri jari den anbegiman foe en ben e krei foe dati na a moro faja ten foe a jari. Nanga a kon di a prani e kon baka na alenten, dan leki fa den ben denki dan a ben gersi taki Tamoes ben drai kon baka foe ondrogron. Den ben prenki en nanga a fosi letter foe en nen, a fositen tau di ben gersi wan kroisi. Disi e memre wi heri boen kande na a kroektoe anbegi di a krestenhèit e anbegi a kroisi.
12. San Esekièl ben si dati den 25 Israèlman, di ben fadon komoto na bribi, ben doe èn sortoe sani, di de a srefi, e pasa ini a krestenhèit?
12 Baka dati Esekièl ben si, ini na inisei djari foe a tempel, 25 Israèlman, di ben fadon komoto na bribi, e anbegi son — wan pasa foe a komando foe Jehovah kontrari so wan anbegi foe kroektoe gado (Deuteronomium 4:15-19). Den anbegiman dati foe kroektoe gado, ben hori leti na ondro a noso foe Gado, wan tegoe taki, kande dati ben prenki a mansma presi. A no de foe froewondroe taki Gado no ben wani piki den begi foe den, neleki fa a krestenhèit sa soekoe en jepi na a „bigi banawtoe”, ma foe soso (Mateus 24:21). Neleki fa den Israèlsma dati, di ben fadon komoto na bribi, ben anbegi son di e gi leti, ala di den ben drai den baka gi a tempel foe Jehovah, na so krestenhèit drai den baka gi a leti foe Gado, e leri falsi kerki leri, e anbegi a koni foe grontapoe èn e tapoe den ai gi hoeroedoe. — Esekièl 8:15-18.
13. Na sortoe fasi Jehovah Kotoigi e tan farawe foe den fasi foe anbegi kroektoe gado di Esekièl ben si ini wan fisjoen?
13 Jehovah Kotoigi e tan farawe foe den fasi foe anbegi kroektoe gado, di a krestenhèit noso na agersi Jerusalem e doe, so leki fa Esekièl ben si dati na fesi. Wi no e anbegi den simbôl di no e gi Gado grani. Ala di wi e sori lespeki gi „hei lantimakti”, a saka di wi saka wisrefi na den ondro e anga foe tra sani (Romesma 13:1-7; Markus 12:17; Tori foe den Apostel 5:29). Wi e gi wi ati na Gado nanga en Kownoekondre. Wi no e poti na evolutie leri ini a presi foe a Mekiman nanga en mekisani (Openbaring 4:11). Noiti wi e anbegi a kroisi noso e anbegi a koni foe libisma, filosofie noso tra sortoe koni foe grontapoe (1 Timoteus 6:20, 21). Wi e kibri wisrefi toe gi ala tra fasi foe anbegi kroektoe gado. San na wan toe foe den disi?
Tra fasi foe anbegi kroektoe gado
14. Sortoe posisi den foetoeboi foe Jehovah e teki ini a tori foe a „werdri meti” foe Openbaring 13:1?
14 Kresten no e teki prati nanga a libisma famiri foe anbegi wan agersi „werdri meti”. Na apostel Johanes ben taki: „Mi ben si wan werdri meti e opo komoto na a se, nanga tin toetoe èn seibi ede èn na en tapoe ben de tin kownoe-ati . . . Ala denwan di e libi na grontapoe sa anbegi en” (Openbaring 13:1, 8). Meti kan agersi „kownoe” noso politiek makti (Danièl 7:17; 8:3-8, 20-25). So boen den seibi ede foe na agersi werdri meti wani taki grontapoe makti — Egipti, Asiria, Babilonia, Media-Persia, Grikikondre, Rome nanga na Anglo-Amerkan bondroe foe Ingrisikondre nanga den Verenigde Staten foe Amerkankondre. Den kerki fesiman foe a krestenhèit e sori troetroe taki den no e lespeki Gado nanga Krestes kwetikweti, foe di den e tiri a libisma famiri foe anbegi a politiek sistema foe Satan, „a tiriman foe a grontapoe disi” (Johanes 12:31). Ma leki kresten di de neutraal èn leki sma di e horibaka gi a Kownoekondre, den foetoeboi foe Jehovah e trowe so wan anbegi foe kroektoe gado. — Jakobus 1:27.
15. Fa a pipel foe Jehovah e si pôpi sma foe grontapoe èn san wán Kotoigi ben taki ini a tori disi?
15 Gado pipel e hori densrefi toe foe anbegi den pôpi sma foe grontapoe di e meki pokoe noso di e plèi na ini kino nanga denwan di e plèi sport. Baka di wan man di e meki pokoe, ben tron wan Kotoigi foe Jehovah, a ben taki: „Pokoe di meki foe gi sma prisiri noso foe dansi a tapoe, kan meki fowtoe lostoe kon . . . A singiman e singi foe kolokoe èn safoefasi di foeroe arkiman e firi taki den e misi dati kande na den trowpatna foe den. Nofotron den e kon si a singiman leki a de san a e singi. Son pokoeman nanga singiman di mi sabi, foe a reide disi pôpi troetroe na oemasma. So esi leki wan sma soengoe ini a grontapoe disi foe dren, a kan abi leki bakapisi taki a e anbegi a singiman. A kan bigin sondro foe doe wan ogri kande, foe di wan sma e aksi a nen foe a pôpi sma leki wan sani foe abi leki wan memre na a sma dati. Ma sonwan e kon si a pokoeman leki a moro prenspari sma ini den libi èn foe di den e poti en so hei, den e meki a tron wan kroektoe gado. Den e anga kande wan prenki foe a pôpi sma dati na a skotoe foe den kamra èn e bigin foe weri krosi leki fa en e doe. Kresten moesoe hori na prakseri taki na Gado wawan e froedini foe kisi anbegi.”
16. San e sori taki regtfardiki engel ben weigri foe sma anbegi den?
16 Ija, Gado wawan e froedini anbegi. Di Johanes „ben fadon foe anbegi na fesi den foetoe foe wan engel” di ben sori en froewondroe sani, a jeje mekisani dati ben weigri foe Johanes anbegi en leki wan kroektoe gado srefisrefi, ma a ben taki: „Loekoe boen! No doe dati! Mi na soso wan kompe srafoe foe joe èn foe joe brada di de profeiti èn foe den di e ondrow den wortoe foe a boekoelolo disi. Anbegi Gado” (Openbaring 22:8, 9). Frede gi Jehovah, noso dipi lespeki gi en, e meki wi anbegi en wawan (Openbaring 14:7). So boen, a gi di wi e gi wisrefi troetroe na Gado e kibri wi foe anbegi kroektoe gado. — 1 Timoteus 4:8.
17. Fa wi kan kibri wisrefi gi kroektoe seks hoeroedoe?
17 Seks hoeroedoe na wan tra fasi foe anbegi kroektoe gado di foetoeboi foe Jehovah moesoe trowe. Den sabi taki „no wan hoeroeman noso sma di no krin noso gridiman — san wani taki foe de wan sma di e anbegi kroektoe gado — no sa abi no wan enkri prati na ini a kownoekondre foe Krestes èn foe Gado” (Efeisesma 5:5). Dja joe abi foe doe nanga na anbegi foe kroektoe gado, foe di a tranga lostoe foe abi prisiri di no mag, e tron wan sani di wan sma e gi ensrefi abra na dati. Den eigifasi foe Gado e kon ini kefar foe di sma abi angri foe seks di no e fiti. Foe di wan sma e meki den ai nanga den jesi foe en abi a firi gi seksboekoe noso sekskino, a e meki iniwan matifasi di a ben sa abi nanga a santa Gado, Jehovah, kon ini kefar (Jesaja 6:3). Foe dati ede, foetoeboi foe Gado kibri densrefi gi so wan fasi foe anbegi kroektoe gado, den moesoe tan farawe foe seksboekoe nanga sekskino noso kroektoe pokoe. Den moesoe hori steifi na tranga sani di warti na jeje fasi èn di abi den fondamenti na tapoe den Boekoe èn den moesoe tan weri „a njoen fasi fa wan sma de di ben meki akroederi a wani foe Gado na ini troetroe regtfardikifasi nanga loyaalfasi.” — Efeisesma 4:22-24.
Tan farawe foe gridifasi nanga bigi-ai
18, 19. (a) San gridifasi nanga bigi-ai wani taki? (b) Fa wi kan kibri wisrefi gi kroektoe gridifasi nanga bigi-ai?
18 Kresten moesoe kibri densrefi toe gi gridifasi nanga bigi-ai, di abi foeroe foe doe nanga fasi foe anbegi kroektoe gado. Gridifasi na wan toemoesi bigi noso gridi lostoe, èn bigi-ai na a bigi di wan sma ai bigi gi iniwan sani di de foe wan tra sma. Jesus ben warskow gi bigi-ai èn a ben taki foe wan goedoeman di ben abi bigi-ai di no ben abi winimarki na a goedoe foe en, foe di a ben o dede èn di no ben de ini wan boen posisi bika a no ben „goedoe ini Gado” (Lukas 12:15-21). Paulus na wan joisti fasi ben gi rai na kompe bribiman: „Kiri . . . den pisi foe joe skin di de na grontapoe, di abi foe doe nanga . . . bigi-ai, di de na anbegi foe kroektoe gado.” — Kolosesma 3:5.
19 Den sma di abi wan toemoesi bigi lobi gi moni, nanga tranga lostoe gi njanjan nanga dringi, noso foe kisi makti, e meki den lostoe dati tron kroektoe gado gi den. So leki fa Paulus ben tjari kon na krin, wan gridi sma na wan anbegiman foe kroektoe gado èn so wan sma no sa kisi a Kownoekondre foe Gado (1 Korentesma 6:9, 10; Efeisesma 5:5). Foe dati ede, sma di dopoe èn di e doe sani foe anbegi kroektoe gado neleki gridi sma, kan sluit uit foe a kresten gemeente. Ma efoe wi e doe san den Boekoe e taki èn e begi serjoesoe, wi kan tan farawe foe gridifasi. Odo 30:7-9 e taki: „Toe sani mi ben aksi joe [Jehovah Gado]. No hori den na baka gi mi bifo mi e dede. San no de waarheid nanga a wortoe poti dati farawe foe mi. No gi mi pinaten noso goedoe. Meki mi njan a njanjan di prati, so taki mi bere no e foeroe èn mi e weigri foe erken joe èn mi e taki: ’Soema na Jehovah?’ èn taki mi kon pôti èn mi e foefoeroe troetroe èn mi e doe wan ogri ini a nen foe mi Gado.” So wan jeje kan kibri wi gi gridifasi nanga bigi-ai di kan de leki na anbegi foe kroektoe gado.
Kibri joesrefi foe no anbegi joesrefi
20, 21. Fa Jehovah en pipel e kibri densrefi foe no anbegi densrefi?
20 Jehovah en pipel e kibri densrefi toe foe no anbegi densrefi. Ini a grontapoe disi a de wan gwenti foe sma anbegi densrefi èn den eigi wani. A lostoe foe kisi barinen nanga glori e meki foeroe sma doe sani na wan trikifasi. Den wani taki a wani foe den moesoe doe, no di foe Gado. Ma wi no kan abi wan matifasi nanga Gado efoe wi e angri foe anbegi wisrefi, foe di na wan trikifasi wi e soekoe foe meki a wani foe wi pasa èn e proeberi foe dwengi tra sma foe doe dati toe (Odo 3:32; Mateus 20:20-28; 1 Petrus 5:2, 3). Leki Jesus en bakaman, wi ben drai wi baka gi den triki sani foe grontapoe. — 2 Korentesma 4:1, 2.
21 Na presi foe soekoe barinen, Gado en pipel e agri nanga a froemane foe Paulus: „Efoe dati ede oenoe e njan noso e dringi noso e doe wan tra sani, doe ala sani foe Gado kan kisi glori” (1 Korentesma 10:31). Foe di wi na Jehovah en foetoeboi, dan na no wan fasi wi wani taki a wani foe wi moesoe doe di kan de leki na anbegi foe kroektoe gado, ma na wan prisiri fasi wi wani doe Gado wani, foe di wi e teki a tiri foe „a getrow èn koni srafoe” èn wroko dorodoro makandra nanga Jehovah en organisâsi. — Mateus 24:45-47.
Tan na ai!
22, 23. Na sortoe fasi wi e tan na ai gi ibri fasi foe anbegi kroektoe gado?
22 Leki Jehovah en pipel, wi no e boigi na fesi kroektoe gado. Wi e kibri wisrefi toe gi trikifasi foe anbegi kroektoe gado. Te joe loekoe en boen, wi moesoe go doro foe tan farawe foe ibri fasi foe no anbegi kroektoe gado. Foe dati ede wi e agri nanga a rai foe Johanes: „Kibri joesrefi gi kroektoe gado”. — 1 Johanes 5:21.
23 Efoe joe na wan foe Jehovah en foetoeboi, ala ten oefen joe konsensi di oefen nanga jepi foe bijbel èn a koni di joe abi foe si sani krin (Hebrewsma 5:14) Na so fasi joe no sa kon doti nanga a jeje foe grontapoe, di e anbegi kroektoe gado, ma joe sa de leki den dri getrow Hebrewman èn den fosi loyaal kresten. Joe sa gi joesrefi na Jehovah wawan èn a sa jepi joe foe tan na ai gi ibri fasi foe anbegi kroektoe gado.
San na joe prakseri?
◻ Fa Jehovah Kotoigi e tan farawe foe fasi foe anbegi kroektoe gado, so leki fa wi ben si ini na fisjoen foe Esekièl?
◻ San na a „werdri meti” foe Openbaring 13:1 èn sortoe posisi den foetoeboi foe Jehovah e teki ini a tori disi?
◻ Foe san ede wi moesoe kibri wisrefi foe no anbegi pôpi sma di e meki pokoe noso di e doe sport?
◻ Fa wi kan kibri wisrefi foe no anbegi wisrefi?
◻ Foe san ede wi moesoe tan na ai gi ibri fasi foe anbegi kroektoe gado?
[Prenki na tapoe bladzijde 29]
Joe sabi fa den tegoe sani di Esekièl ben si ini wan fisjoen ben prenki na fesi na anbegi di a krestenhèit e anbegi kroektoe gado?
[Sma di abi a reti foe a prenki]
Prenki (na tapoesei kroektoe-anoe oekoe) gron tapoe wan fowtow foe Ralp Crane/ Bardo Museum