Sma man kisi troetroe kibri?
SKRIFIMAN Ralph Waldo Emerson ben taki wan leisi: „Swaki sma e bribi ini a kolokoe . . . Sma di tranga e bribi ini san e meki sani e pasa èn san de a bakapisi foe dati.” Ija, wan sma di e poti en bribi ini a krakti foe obia tapoe nanga tapoe di moesoe tjari kolokoe, e gi a tiri di a man tiri en libi, abra na makti di sma no man si. A e trowe en froestan nanga a denki di sma man denki na wan reidelek fasi, gi don èn kroektoe bribifasi foe frede sani.
Ma bijbel kan fri wan sma foe den sortoe frede dati. A e sori taki tapoe no man doe noti, den no abi krakti. Fa so? We, so leki fa The New Encyclopædia Britannica e taki, dan „sma e denki taki tapoe e hari krakti poeroe foe den natuur makti [foe eksempre] di den tai na den”. Den makti disi kan de ’den jeje foe den dedewan’ noso ’a krakti foe a kolokoe’. Ma bijbel e sori krin taki den dedewan „no sabi notinoti” (Preikiman 9:5). So boen, jeje foe den dedewan no de di kan jepi den sma di de na libi noso di kan doe den ogri; èn makti di joe no man si, so leki a kolokoe, di kan wroko gi a boen foe joe, no de toe.
Ini bijbel ten, Gado ben kroetoe den sma di ben gowe libi en, den sma di ben frigiti en santa bergi, „den sma di e sreka wan tafra gi a gado foe a Kolokoe èn den sma di e kanti win di moksi gi a gado foe a Lot”. Na presi taki den e kisi kibri, dan den ben gi den sma disi di e horibaka gi a kolokoe, abra na pori. „Mi sa poti oenoe gi a feti-owroe”, Jehovah Gado ben taki. — Jesaja 65:11, 12.
Foe di na owroeten nâsi foe Babilon ben doe obiawroko, dan na a srefi fasi a ben bribi taki dangra krakti e gi sma kibri. Ma tokoe Babilon ben pina foe rampoe ede. „Tan nanga oen wisi èn den takroe towfroewroko foe oenoe”, a profeiti Jesaja ben tjalensi den. „Kande oenoe sa kan kisi jepi foe den . . . Ma nôno! ala di oenoe abi foeroe triki, oenoe no abi makti” (Jesaja 47:12, 13, The New English Bible). Baka wan pisi ten a heri nâsi dati no ben de foe feni moro kwetikweti. Bribi ini obia ben sori foe de wan soso sani. Na so, no wan obiatapoe kan doe wan sani foe jepi joe noso foe gi joe kibri.
Wan fasi foe anbegi kroektoe gado
Ma tokoe son sma kande no e si na ogri foe weri wan pisi kristal, wan koni-koni foetoe noso wan kerki medalje, na den skin. Den sani disi a no soso moimoi sani di no e doe sma ogri? No so leki fa bijbel e taki. Bijbel e taki dati sani di sma e weri gi obiawroko, kwetikweti no de sani di no e doe sma ogri.
A gebroiki di sma e gebroiki tapoe, na wan fasi foe anbegi kroektoe gado — wan sani di a Wortoe foe Gado e kroetoe krinkrin (Exodus 20:4, 5). A troe, taki wan sma no abi a firi kande taki a e anbegi wan tapoe langalanga. Ma a no e sori wan fasi foe dipi lespeki anbegi gi obiakrakti di sma no man si, soso foe di wan sma abi wan tapoe? Èn a no de so taki nofotron sma e poti prakseri (so leki te den e bosi en) na wan anbegifasi na tapoe den tapoe srefi? Ma tokoe bijbel e gi kresten rai ini 1 Johanes 5:21: „Kibri oensrefi gi kroektoe gado.” Disi no ben sa abi sani na ini toe di sma e si leki tapoe?
A trapoe foe obiawroko
Foeroe sma e kon toe ini wan trapoe nanga jepi foe obiawroko, foe di den e gebroiki tapoe. A troe, taki son sma e weri wan pisi kristal noso wan obia dringi na den skin moro foe di a de wan gwenti, leki den e bribi na ini. Ma neleki fa fronsoe nanga wan motjo kan meki wan sma kisi AIDS, na so fronsoe nanga obiawroko kan abi rampoe bakapisi toe. Gado ben abi boen reide foe tapoe den Israèlsma foe den no doe obia èn loekoeman-wroko. „Ibriwan sma di e doe den sani disi na wan tegoe sani gi Jehovah”, bijbel e warskow. — Deuteronomium 18:10-14.
Foe san ede so wan hebi skotoe? Foe di den makti di sma no man si, di de na baka den sortoe doe disi, a no den jeje foe den dedewan èn a no a makti foe a kolokoe toe, ma na Satan Didibri nanga den ogri jeje foe en.a Èn te wan sma e gebroiki tapoe, dan dati abi langalanga foe doe nanga na anbegi foe ogri jeje. Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words e taki: „Ini towfroewroko, a gebroiki foe drug, efoe den ben gebroiki en leki dresi noso foe kon firi hei, moro foeroe ben go makandra nanga towfroewortoe èn a kari foe obiakrakti, nanga a jepi foe difrenti tapoe, èn go so doro.”
Wan sma di abi wan obiatapoe, e prei foe dati ede nanga afkodrei. A e tjari ensrefi kon ini a kefar foe kon na ondro a takroe krakti èn tiri foe „a gado foe a seti foe sani disi” — Satan Didibri (2 Korentesma 4:4). Foe dati ede bijbel abi boen reide foe gi wi a komando foe tan farawe foe ala fasi foe afkodrei. — Galasiasma 5:19-21.
Komoto na ondro a katibo foe kroektoe bribi
The World Book Encyclopedia e taki foe dati ede: „Kroektoe bribi kande sa de wan pisi foe a libi, so langa sma e frede makandra èn no de seiker foe a ten di de na den fesi.” Ma Jehovah Kotoigi e jepi foeroe sma foe fri densrefi foe kroektoe bribi di e doe sma ogri. Wan oema foe Zuid-Afrika e memre: „Ogri jeje ben trobi mi èn na oso foe mi ben lai nanga muti foe kibri mi gi den.” Jehovah Kotoigi ben jepi na oema foe si a kefar foe prei nanga obiawroko. San a ben doe na tapoe dati? „Mi bigin trowe ala sani gowe di mi ben abi èn di ben abi foe doe nanga na anbegi foe ogri jeje”, a e taki. „A gosontoe foe mi ben kon moro boen. Mi ben gi mi libi abra foe dini Jehovah èn mi ben teki dopoe.” Now a fri foe kroektoe bribi èn afkodrei.
Loekoe toe a wiwiridatra foe Nigeria, di ben moksi na anbegi foe ogri jeje nanga a wroko foe en foe dresi sma. Foe di a ben tapoe skreki gi den èn ben floekoe den foeroetron, dan so leki a ben gwenti foe doe, a ben jagi Jehovah Kotoigi komoto na en oso te den ben kon fisiti en. Wan leisi a ben sreka wan spesroetoe dringi srefi, a ben taki wan toe towfroewortoe na en tapoe, èn a ben blo a sani ini a fesi foe wan man di ben de wan Kotoigi! „Ini seibi dei joe sa dede!” a ben babari. Seibi dei baka dati a Kotoigi drai go baka, san ben meki a wiwiridatra lon kon na doro, foe di a ben bribi taki a ben si wan bakroe! A ben kon na krin now taki na obia foe en no ben warti noti, èn a ben wani wan bijbelstudie èn te foe kaba ensrefi ben tron wan Kotoigi.
Joe toe kan kon fri foe den keti foe frede èn kroektoe bribi. Wi moesoe erken taki disi no makriki. Kande joe ben gro ini wan koeltoeroe pe sma gwenti foe gebroiki tapoe. Kresten na Efeise foe owroeten ben ondrofeni so wan sortoe tjalensi. Den ben libi ini wan koeltoeroe di ogri jeje ben abi krakti na tapoe srefisrefi. San den ben doe di den ben kon sabi a waarheid foe Gado Wortoe? Bijbel e taki: „Wan bigi nomroe foe den sma di ben doe obiawroko ben tjari den boekoe foe den kon na makandra èn ben bron den na fesi foe ala sma. Èn den ben teri makandra a moni di den ben pai foe den boekoe èn den ben kon si taki den warti feifitenti doesoen solfroemoni.” — Tori foe den Apostel 19:19.
Kisi a kibri di Gado e gi
Efoe joe e trowe ala den obia wrokosani, joe no sa tan dan sondro wan kibri? Na presi foe dati, „Gado na wan kibripresi gi wi èn wan krakti, wan jepi di de klariklari foe wi feni en na ini banawtoe ten” (Psalm 46:1). A kibri di Gado e gi sa de foe si spesroetoe te a e pori na ogri seti foe sani disi. „Jehovah sabi fa foe froeloesoe den sma di e gi densrefi na a dini foe en, poeroe foe tesi, ma a e poti den onregtfardikisma gi a kroetoedei foe koti den poeroe.” — 2 Petrus 2:9; teki gersi Psalm 37:40.
Disiten, ’ten nanga sani di wi no sabi na fesi, e kisi wi alamala’ (Preikiman 9:11). Gado no e pramisi taki den foetoeboi foe en sa abi wan libi „sondro kefar” noso taki a sa kibri den gi ala ogri di kan miti den persoonlijk. Ma tokoe a e pramisi foe kibri wi jeje fasi foe denki èn a matifasi di wi abi nanga en (Psalm 91:1-9). Fa? Ini a fosi presi, a e gi wi wet nanga gronprakseri di kan doe wi boen èn kibri wi foe a pori krakti foe Satan (Jesaja 48:17). Te wi e kisi sabi foe den fasi foe Jehovah, dan ’a man di wi man froestan srefi sa kibri wi, èn a koni foe si sani krin sa kibri wi’ — foe eksempre, gi sani di no de wan wini gi wi noso di kan doe wi ogri. — Odo 2:11.
Wan tra fasi fa Gado e kibri wi na foe di a e gi „a krakti di e pasa san de normaal” ini ten foe tesi (2 Korentesma 4:7). Èn te omstandigheid e sori leki den o moro wan kresten, A e gi „a vrede foe Gado di e pasa ala prakseri”, foe kibri na ati èn krakti foe a froestan (Filipisma 4:7). Ija, a kresten abi fetisani foe „tanapoe kankán teige den triki foe Didibri”. — Efeisesma 6:11-13.
Fa joe kan kisi so wan kibri? Bigin leri a sabi foe Jehovah nanga en Manpikin, Jesus Krestes (Johanes 17:3). Jehovah Kotoigi kan doe foeroe foe jepi joe nanga den sani di skrifi dja. Te joe e kweki wan waran matifasi nanga Jehovah, joe sa bigin ondrofeni a switi kibri di a e gi. Gado e taki, so leki wi kan leisi na Psalm 91:14: „Bika na mi tapoe a poti en lobi firi, mi sa gi en froeloesoe toe. Mi sa kibri en, bika a ben kon sabi mi nen.”
Ija, efoe joe de getrow na Gado, a sa blesi joe te foe kaba nanga têgo libi ini a njoen grontapoe di e kon. Jehovah e gi den sma di sa libi na a ten dati a djaranti: „No wan sma sa meki den beifi; bika a mofo foe Jehovah foe den legre srefi ben taki so” (Mika 4:4). Siki nanga dede no sa de moro (Openbaring 21:4). Ma srefi now joe kan njanboen foe wan marki foe kibri — efoe joe e kweki wan krosibei matifasi nanga Jehovah. Neleki a psalm singiman, joe sa man taki: „Mi jepi mi e kisi foe Jehovah, a Mekiman foe hemel nanga grontapoe.” — Psalm 121:2.
[Foetoewortoe]
a Efoe joe wani kisi moro bodoi foe a tori disi, loekoe dan a brochure Jeje foe den dedewan — Den kan jepi joe noso doe joe ogri? Den de troetroe?, di a Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., tjari kon na doro.
[Prenki na tapoe bladzijde 6]
Kresten na Efeise ben trowe ala sani di ben abi foe doe nanga obiawroko