Masra nanga owroeman — Den e tjari den frantiwortoe kon ini balansi
’Na opziener moesoe de a masra foe wán wefi.’ — 1 TIMOTEUS 3:2.
1, 2. Foe san ede bijbel no e taki dati priester moesoe tan sondro foe trow?
NA INI a fosi jarihondro, getrow kresten ben broko den ede nanga fa den ben moesoe hori den difrenti frantiwortoe di den abi, na ini balansi. Di na apostel Paulus ben taki dati wan kresten di no e trow, „sa doe moro boen”, dan a ben abi na prakseri taki so wan man ben sa kan dini moro boen leki wan opziener na ini a kresten gemeente? Te joe loekoe en boen, dan a ben poti a trow di wan sma no trow leki wan markitiki foe de owroeman? (1 Korentesma 7:38) Den katolik kerki tiriman moesoe tan sondro foe trow. Ma a skrifi na ini bijbel taki priester moesoe tan sondro foe trow? Den owstoesei ortodòks kerki e gi den priester foe den gemeente pasi foe de trowman, ma den biskopoe foe den no e kisi pasi foe doe dati. Dati de akroederi san bijbel e taki?
2 Foeroe foe den 12 apostel foe Krestes, den fondamenti memre foe a kresten gemeente, ben de trowman (Mateus 8:14, 15; Efeisesma 2:20). Paulus ben skrifi: „Wi abi a reti foe teki wan sisa leki wefi, neleki den tra apostel nanga den brada foe Masra, nanga Cefas [Petrus], a no so?” (1 Korentesma 9:5) A New Catholic Encyclopedia e erken taki „a wet taki wan sma moesoe tan sondro foe trow, bigin na ini kerki” èn taki „den bedinari foe a N[joen] T[estament] no ben de froeplekti foe tan sondro foe trow”. Jehovah Kotoigi e waka baka na eksempre foe bijbel na presi taki den e waka na baka a wet foe kerki. — 1 Timoteus 4:1-3.
A wroko foe wan owroeman nanga a trowlibi kan go anoe na anoe
3. Sortoe troetori na ini bijbel e sori taki kresten opziener kan de trowman?
3 Na presi taki Paulus ben aksi taki man di den ben poti na wroko leki opziener moesoe de man di no trow, a ben skrifi Titus: „Foe disi ede mi ben libi joe na Kreta, so taki joe ben kan meki den sani kon reti baka, di no ben boen, èn so taki joe ben sa kan poti owroe man [Grikitongo, pre·sbyʹte·ros,] na wroko na ini a wán foto baka a trawan, soleki fa mi ben gi joe komando; efoe wan sma no abi wan kragi teige en, wan masra foe wán wefi, a abi pikin di de na bribi èn di sma no ben man kragi foe wan jajolibi ede noso di no ben trangajesi. Bika opziener leki a sma di e teki presi gi Gado [Griki, e·piʹsko·pos, foe pe a wortoe „biskopoe” komoto] no moesoe abi wan kragi teige en.” — Titus 1:5-7.
4. (a) Fa wi doe sabi taki a trowlibi no de wan markitiki foe de kresten opziener? (b) Sortoe wini wan brada abi di no trow èn di de wan owroeman?
4 Na a tra sei, a trowlibi no de wan markitiki di bijbel poti foe de owroeman. Jesus no ben trow (Efeisesma 1:22). Paulus, wan heri boen opziener na ini a fosi jarihondro kresten gemeente, no ben trow na a ten dati (1 Korentesma 7:7-9). Na ini a ten disi, joe abi foeroe kresten di no trow, èn di e dini leki owroeman. Kande den abi moro ten foe doe den plekti foe den leki opziener, foe di den no trow.
’A trowman prati’
5. Sortoe troetori foe bijbel, brada di trow moesoe erken?
5 Te wan kresten man e trow, dan a moesoe froestan taki a e teki njoen frantiwortoe di sa aksi a ten nanga a prakseri foe en. Bijbel e taki: „A man di no trow e broko en ede nanga den sani foe Masra, fa a kan kisi a boen-ati foe Masra. Ma a trowman e broko en ede nanga den sani di de foe grontapoe, fa a kan kisi a boen-ati foe en wefi, èn a prati” (1 Korentesma 7:32-34). Na sortoe fasi a prati?
6, 7. (a) San na wán fasi fa wan trowman „prati”? (b) Sortoe rai Paulus e gi kresten di trow? (c) Fa disi ben kan abi krakti na tapoe a bosroiti foe wan man foe teki wan toewijzing?
6 Na a fosi presi, wan trowman e lasi a makti tapoe en eigi skin. Paulus ben taki disi krin: „A wefi no abi makti tapoe en eigi skin, ma en masra; so srefi toe, a masra no abi makti tapoe en eigi skin, ma en wefi” (1 Korentesma 7:4). Son sma di e prakseri foe trow kan denki taki a froemane disi no de so prenspari, foe di seks no sa de a prenspari sani na ini a trowlibi foe den. Ma foe di kresten no abi pasi foe abi seks demakandra bifo den trow, meki den no sabi troetroe san a sma di moesoe tron a patna foe den, abi fanowdoe na seks sei.
7 Paulus e sori taki srefi wan paar di ’poti den prakseri na den sani foe a jeje’ moesoe hori na prakseri san na den sani di den abi fanowdoe foe makandra na seks sei. A ben gi kresten na Korente a rai: „Meki a masra gi en wefi san a moesoe kisi, ma meki a wefi doe a srefi toe nanga en masra; no hori en na baka gi makandra, boiti te oen ala toe agri foe doe so foe wan fasti ten, so taki oenoe kan gi ten na begi èn oenoe kan kon na makandra baka, so taki Satan no kan tan tesi oenoe foe di oenoe no man hori oensrefi” (Romesma 8:5; 1 Korentesma 7:3, 5). Na wan sari taki kefal ben de foe soetadoe, te sma no ben hori densrefi na a rai disi. Foe di disi de so, dan wan kresten di trow moesoe loekoe sani boen fosi a e teki wan wroko di sa prati en foe en wefi foe wan langa pisi ten. A no abi a srefi fri moro foe go pe a wani, leki fa dati ben de di a no ben trow.
8, 9. (a) San Paulus ben abi na prakseri di a ben taki dati kresten di trow, „e broko den ede nanga den sani foe grontapoe”? (b) Nanga sortoe sani kresten di trow, moesoe broko den ede?
8 Na sortoe fasi wi kan taki dati kresten man di trow, so srefi owroeman, e „broko [den] ede nanga den sani di de foe grontapoe [koʹsmos]”? (1 Korentesma 7:33) A de toemoesi krin taki Paulus no ben taki foe den ogri sani foe a grontapoe disi, di ala troe kresten moesoe tan fara foe dati (2 Petrus 1:4; 2:18-20; 1 Johanes 2:15-17). A Wortoe foe Gado e leri wi „foe drai wi baka gi godelowsoe fasi nanga den lostoe foe grontapoe [ko·smi·kosʹ] èn foe libi nanga wan gosontoe froestan èn regtfardikifasi èn a gi di wi e gi wisrefi ini a dini foe Gado, na mindri foe a seti foe sani foe a ten disi”. — Titus 2:12.
9 Foe dati ede, wan kresten di trow „e broko en ede nanga den sani di de foe grontapoe”, foe di nanga reti a e broko en ede nanga sani foe grontapoe di de wan pisi foe na aladei trow libi. Disi wani taki toe foe sorgoe gi wan tanpresi, njanjan, krosi, ontspanning — èn no frigiti den someni tra broko-ede efoe pikin de. Ma srefi te wan paar no abi pikin, dan efoe den wani, taki a trowlibi moesoe waka boen, dan a masra so srefi a wefi moesoe broko den ede foe „kisi a boen-ati” foe a trow patna foe en. Disi de prenspari srefisrefi gi kresten owroeman te den e tjari wan balansi kon na ini den frantiwortoe foe den.
Boen masra di de boen owroeman toe
10. San den Kotoigi brada foe wan kresten nanga sma foe dorosei moesoe man si, efoe a wani de boen nofo foe de wan owroeman?
10 Ala di a trowlibi no de wan markitiki foe de owroeman, tokoe efoe wan kresten man trow kaba, dan fosi den e rikomanderi en foe poti en na wroko leki wan owroeman, a moesoe boeweisi seiker taki a e meki moeiti foe de wan boen, lobi-ati masra, di e doe en wroko leki edeman na wan joisti fasi (Efeisesma 5:23-25, 28-31). Paulus ben skrifi: „Efoe wan sma e soekoe foe kisi wan wroko leki opziener, dan a wani wan toemoesi boen wroko. Foe dati ede, fowtoe no moesoe de na a opziener, a moesoe de a masra foe wán wefi” (1 Timoteus 3:1, 2). A moesoe de foe si krin taki wan owroeman e doe ala moeiti foe de wan boen masra, efoe en wefi de wan kompe bribiman efoe no. Te joe loekoe en boen, dan srefi den sma dorosei foe a gemeente moesoe man si taki a e sorgoe boen gi en wefi nanga den tra frantiwortoe foe en. Paulus ben taki toe: „A moesoe abi wan boen kotoigi foe den sma di na dorosei toe, so taki a no ben sa kan kisi sjen èn fadon na ini wan trapoe foe Didibri.” — 1 Timoteus 3:7.
11. San den wortoe „wan masra foe wán wefi” wani taki, èn foe dati ede, gi sortoe sani, owroeman moesoe sorgoe na fesi?
11 A no de foe taki, dati den wortoe „wan masra foe wán wefi” e tapoe pasi gi a trowlibi nanga moro leki wán patna, ma a e sori go toe na a de di wan sma moesoe de getrow ini a trowlibi (Hebrewsma 13:4). Owroeman spesroetoe moesoe loekoe boen te den e jepi sisa na ini a gemeente. Den moesoe sorgoe taki den no de den wawan te den e fisiti wan sisa di moesoe kisi rai noso trowstoe. A ben sa boen te wan tra owroeman noso wan dinari ini a diniwroko e go nanga den, noso srefi a wefi foe den efoe a de soso foe tjari wan fisiti foe gi wan sma deki-ati. — 1 Timoteus 5:1, 2.
12. San den wefi foe owroeman nanga dinari ini a diniwroko moesoe doe moeiti foe de?
12 Boiti dati, te na apostel Paulus ben kari den markitiki foe de owroeman nanga dinari ini a diniwroko, dan a ben abi wan toe wortoe leki rai toe gi den wefi foe den wan di ben kan kisi den sortoe grani dati. A ben skrifi: „Oemasma moesoe de serjoesoe toe, den no moesoe froeteri ogri-ati lei, moesoe de bescheide ini gwenti, getrow na ini ala sani” (1 Timoteus 3:11). Wan kresten masra kan doe foeroe foe jepi en wefi foe de leki a sma dati di den skrifi dja foe en.
Bijbel plekti na wan wefi
13, 14. Foe san ede wan owroeman moesoe tan nanga en wefi èn de wan boen masra, srefi te a wefi foe en no de wan kompe Kotoigi?
13 A no de foe taki, dati a rai disi di gi na wefi foe owroeman noso dinari ini a diniwroko, e meki wi froestan taki den wefi dati srefi na kresten di gi densrefi abra. Nofo tron disi de so foe di kresten moesoe trow „soso na ini Masra” (1 Korentesma 7:39). Ma san efoe wan brada ben trow kaba nanga wan sma di no de na bribi di a ben gi en libi abra na Jehovah, noso en wefi e fadon komoto na waarheid sondro taki a brada abi fowtoe na disi?
14 Disi srefi no ben sa tapoe en foe de wan owroeman. Ma a no ben sa gi en a reti toe foe prati foe en wefi soso foe di a wefi no e bribi san en e bribi. Paulus ben gi a rai: „Joe tai na wan wefi? No soekoe foe kon fri moro” (1 Korentesma 7:27). A ben taki toe: „Efoe wan brada abi wan wefi di no de na bribi, èn tokoe a wefi e agri foe tan nanga en, dan a [brada] no moesoe libi en. Ma efoe a wan di no de na bribi e gowe, dan meki a gowe; wan brada noso wan sisa no abi froeplekti na ini den situwâsi dati, ma Gado kari oenoe foe abi vrede. Bika wefi, fa joe sabi efoe joe sa froeloesoe joe masra? Noso, masra, fa joe sabi efoe joe sa froeloesoe joe wefi?” (1 Korentesma 7:12, 15, 16) Srefi efoe en wefi no de wan Kotoigi, dan wan owroeman moesoe de wan boen masra.
15. Sortoe rai na apostel Petrus e gi kresten masra, èn san ben kan de den bakapisi efoe wan owroeman e sori foe de wan sma di no e doe en wroko leki masra boen?
15 Efoe en wefi na wan kompe bribiman efoe no, a kresten owroeman moesoe erken taki en wefi abi en fanowdoe taki a e teki notisi foe en wefi na wan lobi-ati fasi. Na apostel Petrus ben skrifi: „Oen masra, tan libi so srefi na den [oen wefi] akroederi sabi, foe di oenoe e gi den grani leki na wan moro swaki prapi, na oemasma fasi, foe di oenoe de erfgenaam foe a no-froedini boen-ati foe libi, so taki noti no e hendri den begi foe oenoe” (1 Petrus 3:7). Wan masra di foe espresi no e sorgoe boen gi san en wefi abi fanowdoe, e tjari en eigi matifasi nanga Jehovah kon na ini kefar; disi ben kan tapoe den begi foe en foe go na Jehovah, leki ’nanga wan bigi wolkoe, so taki begi no kan pasa’ (Kragisingi 3:44). Disi ben kan abi leki bakapisi taki a no boen foe dini leki wan kresten opziener.
16. San na a moro prenspari sani di Paulus ben taki, èn fa owroeman moesoe denki foe disi?
16 Soleki fa wi si kaba, dan a moro prenspari prakseri na ini san Paulus ben taki, na taki te wan man e trow, dan a e lasi wan pisi foe a fri di a ben abi leki wan sma di no trow, san ben gi en pasi foe „dini Masra doronomo sondro foe sani poeroe [en] prakseri” (1 Korentesma 7:35). Bericht e sori taki son owroeman di trow, no ben abi balansi fasi ala ten te den ben taki foe den wortoe di Paulus taki na ondro a krakti foe santa jeje. Foe di den wani doe san den e denki taki boen owroeman moesoe doe, meki den kan frigiti wan toe foe den plekti di den abi leki masra. Son wan foe den e feni en wan moeilek sani foe weigri wan grani na ini a gemeente, srefi efoe disi ben o pori a jejefasi foe a wefi foe den, te den ben o teki a grani. Den e njan boen foe den grani di abi foe doe nanga a trowlibi, ma den de klariklari foe teki den frantiwortoe di e kon nanga disi?
17. San pasa nanga son wefi èn fa den ben sa kan sorgoe taki disi no pasa?
17 Troetroe, a de foe prèise te wan owroeman de nanga faja. Ma tokoe, wan kresten abi balansifasi efoe, te a e doe en wroko na ini a gemeente, a e frigiti den bijbel frantiwortoe di a abi na en wefi? Efoe wan owroeman di de ini balansi wani jepi den sma ini a gemeente, dan a sa broko en ede toe nanga a jejefasi foe a wefi foe en. Son wefi foe owroeman kon de swaki na jejefasi, èn wan toe foe den ondrofeni taki a ’sipi foe den kon soengoe’ na jejefasi (1 Timoteus 1:19). Ala di wan wefi abi a frantiwortoe foe sorgoe gi en eigi froeloesoe, tokoe son tron a problema na jejefasi no ben abi foe kon te na owroeman ben gi en wefi ’njanjan èn ben boboi’ en, „neleki fa Krestes e doe toe nanga a gemeente” (Efeisesma 5:28, 29). Foe de seiker taki disi e pasa, dan owroeman moesoe ’poti prakseri na tapoe densrefi èn na tapoe a heri ipi’ (Tori foe den Apostel 20:28). Efoe den trow, dan a wefi foe den de ini a tori toe.
’Kwinsi ini a skin’
18. San na son sani foe a „kwinsi” di kresten di trow e ondrofeni, èn fa disi ben kan abi krakti na tapoe den wroko foe wan owroeman?
18 Na apostel Paulus ben skrifi toe: „Efoe wan sma di de wan njoenwenke ben sa trow, dan so wan sma no ben o doe wan sondoe. Ma den wan di e doe dati, sa ondrofeni kwinsi ini a skin. Ma mi e kibri oenoe gi dati” (1 Korentesma 7:28). Paulus ben wani kibri den wan di man waka baka na eksempre foe en foe de sondro foe trow, gi den broko-ede di sondro misi e kon nanga a trowlibi. Srefi gi trowpaar di no abi pikin, den broko-ede disi kan wani taki problema nanga a gosontoe toe noso problema na moni sei, so srefi bijbel frantiwortoe na a owroe papa nanga mama a patna foe wan sma (1 Timoteus 5:4, 8). Wan owroeman moesoe de wan boen eksempre te a e teki den frantiwortoe disi, èn son tron disi kan abi krakti na tapoe den sani di a e doe leki wan kresten opziener. Kolokoe taki foeroe owroeman e doe en heri boen te den e teki den frantiwortoe di den abi ini na osofamiri èn na ini a gemeente.
19. San Paulus ben abi na prakseri di a ben taki: „Meki den wan di abi wan wefi, de neleki te den no ben abi wan”?
19 Paulus ben taki moro fara: „A ten di tan abra kon sjatoe. Foe dati ede, meki den wan di abi wan wefi, de neleki den no ben abi wan” (1 Korentesma 7:29). Te wi e loekoe san a ben skrifi kaba na ini a kapitel disi gi den Korentesma, dan wi kan froestan taki a no ben abi na prakseri dati na wan noso tra fasi kresten di trow no moesoe sorgoe gi den wefi foe den (1 Korentesma 7:2, 3, 33). A ben sori san a ben abi na prakseri, di a ben skrifi: „[Meki] den wan di e gebroiki grontapoe [de] neleki den no e gebroiki en dorodoro; bika a fasi fa a grontapoe disi de e kenki” (1 Korentesma 7:31). Èn „grontapoe e pasa gowe” na ini a ten disi moro srefi leki na ini a ten foe Paulus noso na ini a ten foe na apostel Johanes (1 Johanes 2:15-17). Foe dati ede, kresten di trow èn di e froestan taki a de fanowdoe foe gi densrefi dorodoro te den wani waka na Krestes baka no kan foeroe den libi soso nanga den prisiri nanga grani foe a trowlibi. — 1 Korentesma 7:5.
Wefi di e òfer densrefi
20, 21. (a) Sortoe òfer foeroe kresten wefi de klariklari foe tjari? (b) San wan wefi kan froewakti nanga reti foe a masra foe en, srefi te a masra de wan owroeman?
20 Neleki fa owroeman e gi densrefi dorodoro so taki trawan kan kisi wini, na so foeroe wefi foe owroeman feti na baka foe tjari den frantiwortoe foe den ini a trowlibi kon ini balansi nanga prenspari kownoekondre afersi. Doesoendoesoen kresten oema breiti foe wroko makandra foe meki taki a masra foe den man doe den plekti foe en leki opziener. Jehovah lobi den foe disi, èn a e blesi den moi eigifasi di den e sori (Fileimon 25). Ma tokoe, a balansi rai foe Paulus e sori taki wefi foe opziener kan abi a reti foe froewakti taki a masra foe den na wan reidelek fasi e teki ten foe de nanga den èn foe teki notisi foe den. A de a bijbel plekti gi owroeman di trow foe gi nofo ten na den wefi foe den foe tjari na so fasi den frantiwortoe di den abi leki masra nanga opziener, kon ini balansi.
21 Ma san efoe wan kresten owroeman de wan papa, boiti taki a de wan masra toe? Disi e meki den frantiwortoe foe en kon moro hebi èn a e tjari wan tra kontren kon foe hori ai tapoe sani, soleki fa wi sa si na ini a tra artikel.
Foe loekoe sani sjatoe baka
◻ Sortoe troetori foe bijbel e sori taki wan kresten opziener kan de wan man di trow?
◻ San wan owroeman di no trow moesoe sabi, te a e go trow?
◻ Na sortoe fasi wan kresten di trow „e broko en ede nanga den sani foe grontapoe”?
◻ Fa foeroe wefi foe opziener e sori wan boen eigifasi foe òfer densrefi?
[Prenki na tapoe bladzijde 24]
Ala di wan owroeman abi theokrasia wroko foe doe, tokoe a moesoe teki notisi foe en wefi na wan lobi-ati fasi