Na Evangelie akroederi den sabiman
„SOEMA den ipi sma e taki na mi?” (Lukas 9:18) Pikinmoro toe doesoen jari pasa kaba Jesus ben aksi den disipel foe en a sani disi. Na aksi ben tjari strei kon na a ten dati. A gersi taki dati de moro so na ini a ten disi, spesroetoe na a ten foe kresneti, di moesoe poti ala prakseri na tapoe Jesus. Foeroe sma e bribi taki Gado ben seni Jesus foe hemel kon na grontapoe foe froeloesoe a libisma famiri. Na so joe e prakseri?
Wan toe sabiman e kon nanga wan tra prakseri. „A prakseri di sma abi foe Jesus leki wan sma di ben leri sma taki a ben de a Manpikin foe Gado, di ben moesoe dede gi den sondoe foe grontapoe, no de wan sani di troe akroederi a historia”, na so Marcus J. Borg, wan leriman foe relisi nanga koeltoeroe, e froeklari.
Tra sabiman e froeklari taki a troetroe Jesus ben difrenti foe a wan di wi e leisi foe en na ini bijbel. Son wan e bribi taki a heri Evangelie ben skrifi fotenti jari noso moro na baka a dede foe Jesus èn taki na a ten dati den ben kenki a sma di Jesus ben de troetroe, kon moro boen. A problema no ben de taki den Evangelie skrifiman no ben man memre den sani dati boen, na so den sabiman e froeklari, ma a ben de a fasi fa den ben froeklari den sani dati. Na baka a dede foe Jesus den disipel ben prakseri wan tra fasi foe en — leki a Manpikin foe Gado, Froeloesoeman, èn Mesias. Son wan e froeklari nanga seikerhèit taki Jesus ben de soso wan koniman di ben waka lontoe nomo, wan sma di ben meki oproeroe èn di ben wani kenki a libisma libimakandra. Disi, na so den sabiman e taki, na a waarheid foe na Evangelie.
A „sabidensifasi” fa sma e prakseri foe Jesus
Foe man boeweisi a „sabidensifasi” fa den e prakseri, sma di e kroetoe sani de fajafaja foe trowe iniwan sani di Jesus ben doe èn di gersi wan wondroe. Foe eksempre, son wan e taki dati a tori taki wan njoenwenke ben kisi pikin, ben de wan taktik foe kibri a sani taki Jesus ben gebore foe sma di no ben trow nanga makandra ete. Trawan e weigri foe erken den profeititori foe Jesus di abi foe doe nanga a pori foe Jerusalem, foe di den e tan taki dati disi ben skrifi na ini den Evangelie na baka di den ben „kon troe”. Son wan foe den e taki srefi taki a dresi di Jesus ben dresi sma, ben doe nanga jepi foe a kenki di a ben kenki a denki foe sma. Joe feni taki den sortoe prakseri disi de troe, noso taki den na law sani?
Bepaalde sabiman e froeklari srefi taki den disipel foe Jesus ben meki na idea foe na opobaka, so taki a kresten organisâsi foe den no ben broko. Ma den sabiman e denki taki den bakaman foe Jesus no ben abi makti sondro en, èn dati meki den bakaman ben skrifi a masra foe den baka na ini a tori foe den. Foe taki leti, a ben de a krestendom, no Krestes, di ben kisi wan opobaka. Efoe dati gersi leki den sabiman e drai a tori, san joe e denki dan foe a prakseri foe a theoloog Barbara Thiering, taki sma no ben kiri Jesus srefisrefi? A e bribi taki Jesus ben komoto libilibi na a postoe pe den ben spikri en èn a ben tan libi èn ben trow toe tron èn ben tron papa foe dri pikin.
Ala den froeklari disi e saka Jesus na a wan-enkri posisi nomo pe foeroe sabiman sa erken en: a wan koni man, wan djoe di no ben de prenspari, wan sma di ben wani kenki a libimakandra — ma kwetikweti leki a Manpikin foe Gado, di ben kon „foe gi en sili leki wan loesoe-paiman ini a presi foe foeroe sma”. — Mateus 20:28.
Kande na a ten disi foe a jari, joe leisi pisi foe na Evangelie, soleki a pisi di e taki foe a geborte foe Jesus na ini wan njanjan baki. Noso kande joe jere den tori disi na ini kerki. Joe ben si den Evangelie tori leki warti sani èn sani di joe kan bribi? Dan prakseri foe a kefalek froewondroe sani disi. Na ini wan so-kari Jesus Konmakandra, wan groepoe foe sabiman miti toe tron na ini wan jari foe sensi 1985, foe kon sabi efoe den wortoe di Jesus ben taki de troe. Jesus ben taki troetroe den sani di bijbel e froeklari dati a taki? Den memre foe a konmakandra ben gi den sten nanga jepi foe kloroe krara. Wan redi krara ben wani taki dati troetroe Jesus ben taki a sani; wan ròs krara ben wani taki dati pikinmoro seiker Jesus no ben taki en; wan grijs krara ben wani taki dati den e tweifri na dati; èn wan blaka krara wani taki dati a falsi.
A ben sa kan broeja joe te joe e jere taki a Jesus Konmakandra froeklari taki 82 procent foe den wortoe di sma ben taki dati Jesus ben taki, pikinmoro seiker a no en ben taki. Soso wán sani di na Evangelie foe Markus e kari, den ben bribi taki a de foe froetrow. Den ben taki dati na Evangelie foe Lukas ben abi so foeroe meki-tori, taki „den no man sabi moro san ben de a troetroe tori”. Alamala, boiti dri lin foe na Evangelie foe Johanes ben kisi a blaka krara di e sori a falsi, èn a pikinso di ben tan abra ben kisi a grijs krara di e sori taki den e tweifri na dati.
Moro leki sabidensi
Joe e agri nanga den sabiman? Den e gi wi wan moro soifri idea foe a fasi fa Jesus ben de, moro leki san de foe feni ini bijbel? Den aksi disi no de soso afersi di sabiman e taki foe den. Na a ten disi foe a jari, joe kan memre kande taki, akroederi bijbel, Gado ben seni Jesus „so taki ibriwan sma di e sori bribi na ini en, no ben sa kisi pori, ma ben sa abi têgo libi”. — Johanes 3:16.
Efoe Jesus ben de nomo wan koniman di ben e waka lontoe nomo èn foe soema wi no sabi foeroe, dan a no ben sa de wan koni sani foe ’sori bribi’ na ini en. Na a tra sei, efoe na idea di bijbel abi foe Jesus, de troe, dan a abi foe doe nanga a têgo froeloesoe foe wi. Foe dati ede wi moesoe sabi — bijbel abi a waarheid di abi foe doe nanga Jesus?