A Druk fu Speri—¿Yu Kan Abi Wini fu Dati?
Wi alamala gebore nanga na angri fu meki den speri fu wi feni wi bun. No wan sma wani taki trawan no lobi den, noso e drai den baka gi den. So bun, na difrenti fasi den speri fu wi abi krakti na wi tapu.
WAN speri na „wan sma di abi a srefi posisi leki wan tra sma; . . . wan sma di de fu a srefi grupu na ini a libimakandra, di gron spesrutu tapu den yari di den abi, noso sortu posisi den abi”. Ma a druk fu speri, na a krakti di den speri fu wi abi na wi tapu, so taki awinsi wi sabi dati ofu no sabi dati, wi e handri akruderi a fasi fa den e denki noso a fasi fa den e handri. Nofotron wi e si a druk fu speri leki wan negatief sani. Ma soleki fa wi sa si, wi kan gebroiki en gi a bun fu wi.
A Abi Krakti na Tapu Ala Sma, Yonguwan Nanga Owruwan
A druk fu speri no abi fu du nanga yongu sma wawan; a abi fu du nanga ala sma, yonguwan nanga owruwan. A krakti fu en de fu si te wi e si taki wi e aksi wisrefi sani soleki: „Efu tra sma e du en, fu san ede mi no kan du en?” „Fu san ede ala ten mi musu de tra fasi?” „San tra sma sa prakseri noso sa taki?” „Ala den mati fu mi e meki mofo èn e trow, boiti mi. ¿Wan sani no bun nanga mi?”
Ala di a druk fu de a srefi leki trawan abi fu du nanga ala sma, yonguwan nanga owruwan, toku a gersi leki a druk moro hebi na ini den tini yari. The World Book Encyclopedia e taki dati „moro furu fu den tini abi furu fu du nanga den speri fu den — dati wani taki a grupu fu den mati fu den nanga den sma di den sabi. Den tini disi wani kisi a bun fu den speri fu den, na presi fu den papa nanga mama fu den, èn den kan kenki a fasi fa den e tyari densrefi soso fu feni a bun dati.” A e taki moro fara taki den tini „e denki taki den e gro normaal te den speri fu den e feni den bun èn lobi den”. Fu dati ede den „e du furu sani di den e denki taki kan meki den kon pôpi, soleki den sortu krosi di den e weri, a man di den man teki fesi, èn a man di den man meki mofo nanga wan sma”.
Trowpaar kan feni taki den bosroiti di den sa teki sortu oso den sa bai noso sa yuru, sortu wagi den sa rèi, noso efu den sa abi pikin ofu no, èn furu tra afersi abi fu du nanga a druk di den speri fu den abi na den tapu — san a libimakandra fu den e feni bun, noso san den kompe noso sma fu a srefi ras leki den sa feni bun. Son osofamiri e meki bigi paiman srefi soso fu tan abi den srefi materia sani leki den birtisma èn den speri fu den. Iya, den marki fu wi, a denki fu wi, èn den bosroiti fu wi nofotron e sori a triki krakti di a druk fu speri abi na wi tapu. ¿Te wi e prakseri a druk di speri kan abi na wi tapu, dan wi kan kisi wini fu dati, so taki a kan yepi wi na ini a pasi di wi wani go? ¡Iya, a kan!
Meki Bun Gebroiki fu a Druk fu Speri Di Abi wan Bun Krakti na Wi Tapu
Datra nanga tra sma di e du a wroko di abi fu du nanga a gosontu fu libisma, sabi taki a abi waarde te sikisma de na mindri positief sma èn na mindri tra sani di abi bun krakti na den tapu. So wan kontren kan yepi wan sma fu kon betre. Fu eksempre, nofotron sma di lasi wan futu noso anu e kisi yepi na ini a langa pisi ten taki den musu oefen a skin fu den èn musu kon bun baka na emotioneel sei. Den kan kisi yepi fu a bun eksempre èn a deki-ati di den e kisi fu trawan di ben ondrofeni wan srefi sortu sani. A de krin, te wan sma e poti ensrefi na ini wan bun kontren di abi sma di de bun èn positief eksempre, dan dati na wan fasi fu meki bun gebroiki fu a yoisti sortu druk fu speri.
A gronprakseri disi tru tu na ini a Kresten gemeente, bika positief druk di speri abi na sma tapu na wan fu den reide fu san ede Yehovah komanderi en pipel fu kon makandra doronomo. Gado e gi wi a tranga fu ’gi makandra deki-ati fu sori lobi èn fu du bun wroko èn fu gi makandra deki-ati’ (Hebrewsma 10:24, 25). So wan deki-ati di wi e kisi abi furu waarde bikasi fu den furu takru èn ogri druk di de na wi tapu na ini a disiten grontapu. Bika fu den sortu druk disi, Kresten musu ’span densrefi bun tranga’ fu tan tranga na yeye fasi (Lukas 13:24). Fu dati ede wi abi a lobi yepi fu wi kompe-bribiman fanowdu èn wi e warderi en. Boiti dati, son sma musu horidoro na ondro „maka na ini a skin”, kande wan siki noso wan swakifasi (2 Korentesma 12:7). Tra sma e feti kande fu wini wan takru gwenti noso depressie, noso den kan feni taki a muilek fu tan sorgu gi den sani di a libi disi e aksi fu den. Fu dati ede, wi e handri koni te wi de na mindri sma di e tan krosibei na Yehovah Gado èn di e dini en nanga prisiri. Den sortu speri disi sa meki wi firi bun èn sa yepi wi fu „horidoro te na a kaba”.—Mateus 24:13.
Te wi e teki den yoisti speri, dan wi kan basi a krakti di den abi na wi tapu. Boiti dati, a tumusi bun nyanyan na yeye fasi nanga praktisch tiri di e gi na den Kresten konmakandra, e tranga a deki-ati di wi e kisi fu den speri fu wi.
A no de fu taki dati a no makriki ala ten fu go na den Kresten konmakandra. Son sma e kisi pikinso noso no wan yepi fu den trowpatna fu den, trawan kande musu sorgu taki den pikin fu den de srekasreka, èn transport kan de wan problema gi trawan tu. Ma prakseri: Efu yu no e meki den problema disi tapu yu, dan na eksempre fu yu kan gi trawan deki-ati di kande e feti nanga den srefi sortu situwâsi. Nanga tra wortu, yu nanga tra sma di de leki yu, no wawan de wan bun eksempre, ma yu kan abi so srefi wan bun krakti na tapu den speri — èn dati na sondro taki unu e dwengi tra sma srefi.
Fu taki en leti, na apostel Paulus, di ensrefi ben musu feti nanga furu problema nanga muilekheit, ben gi Kresten a deki-ati fu waka na baka a moi eksempre fu en èn di fu tra lepi Kresten. A ben taki: „Tron sma di e waka leki wán man na baka na eksempre fu mi, brada, èn hori den wan na ai di e waka na wan fasi di e kruderi nanga na eksempre di unu abi na ini wi” (Filipisma 3:17; 4:9). Den fosi Kresten na ini Tesalonika ben luku a moi eksempre fu Paulus. Paulus ben skrifi fu den: „Unu tron sma di e waka na wi baka èn na baka Masra, fu di unu ben teki a wortu na ondro furu banawtu nanga prisiri fu a santa yeye, so taki unu kon tron wan eksempre gi ala den bribiman na ini Masedonia èn na ini Akaya” (1 Tesalonikasma 1:6, 7). A positief denki fu wi èn na eksempre fu wi kan abi a srefi krakti na tapu den wan nanga suma wi abi demakandra.
Luku Bun Nanga Sma Di Kan Abi wan Takru Krakti na Wi Tapu
Efu wi no wani meki speri abi wan takru krakti na wi tapu, dan wi musu kakafutu gi a krakti fu „den wan di e waka akruderi den lostu fu a skin” (Romesma 8:4, 5; 1 Yohanes 2:15-17). Efu wi no e du dati, dan a takru krakti fu speri sa drai wi puru fu Yehovah èn fu a koni rai fu en. Odo 13:20 e taki: „A sma di e waka nanga koni sma, sa kon koni, ma a sma di abi fu du nanga den wan sondro frustan, a no sa go bun nanga en.” ¿Yu sabi wan sma nanga suma sani no ben waka bun bikasi fu a takru krakti fu speri? Wan tu Kresten fu eksempre, ben kon lobi materia sani tumusi, noso ben du hurudu, noso gebroiki drug nanga sopi bikasi fu a krakti di den speri fu den ben abi na den tapu.
Srefi na ini a Kresten gemeente wi kan kon na ondro a takru krakti fu speri, efu wi e teki sma di swaki na yeye fasi fu de wi krosibei mati (1 Korentesma 15:33; 2 Tesalonikasma 3:14). Nofotron den sortu sma disi no lobi fu taki fu yeye afersi; kande den e spotu srefi den wan di lobi den sortu takimakandra disi. Efu wi e teki den sortu sma disi leki wi krosibei mati, dan a druk fu speri kan dwengi wi fu tron a srefi leki den, èn heri esi wi ben sa kan si taki a denki fu wi èn a fasi fa wi e tyari wisrefi e prenki di fu den. Wi kan bigin prakseri takru tu fu den wan di de opregti na ini a bribi fu den èn di e pruberi fu gro na yeye fasi.—1 Timoteus 4:15.
¡A de wan moro koni sani fu meki mati nanga den wan di e pruberi fu plisi Yehovah, èn di lobi yeye afersi! Den sortu kompe disi sa yepi wi fu sori „a koni fu tapusei”. A „de na a fosi presi soifri, moro fara a lobi vrede, a de reidelek, a de klariklari fu gi yesi, a furu nanga sari-atifasi nanga bun froktu, . . . a no e hoigri” (Yakobus 3:17). Disi no wani taki dati sma di lobi yeye afersi no man taki fu wan tra sani leki soso fu yeye afersi. ¡Kontrari fu dati! Prakseri den difrenti sortu moi tori di wi e taki fu den na ini den Watch Tower publikâsi soleki na Ontwaakt! tijdschrift. Wi abi trutru kefalek furu bun tori fu taki, èn te wi abi belangstelling gi den difrenti tori disi, dan wi e sori taki wi lobi a libi èn den sani di Yehovah srefi meki.
Neleki fa wan sma di sabi plèi tennis bun e kon plèi moro bun te a e plèi nanga tra sma di man plèi bun tu, na so den yoisti kompe e opo wi na frustan sei, na emotioneel sei, èn na yeye fasi. Na a tra sei, den takru kompe kan meki wi tyari wisrefi na wan hoigri fasi fu di den e gi wi deki-ati fu libi wan dobru libi. ¡A moro bun srefisrefi fu abi wan krin konsensi èn lespeki gi yusrefi!
Wan Tu Sma Di Ben Feni Bun fu Dati
Moro furu sma e feni taki a no muilek tumusi fu leri den Bijbel leri èn den moreel markitiki nanga yeye markitiki fu en. Ma a sani di muilek, na fu du den sani disi di wi e leri. Soleki fa den eksempre disi e sori, a bun krakti di speri abi na wi tapu, kan yepi wi fu dini Yehovah nanga wi heri sili.
Wan Kotoigi di de na ini a furuten diniwroko nanga en wefi ben taki dati den eksempre fu den speri fu en ben abi krakti na tapu den sani di a ben wani doro na ini a libi. Di a ben e gro kon bigi, a ben musu kakafutu gi sani di ben abi takru krakti na en tapu. Ma a ben meki mati nanga den wan di ben gi en deki-ati fu de doronomo na ini a diniwroko èn fu fisiti den Kresten konmakandra. Fu di a ben tan krosibei na den kompe disi meki dati ben yepi en fu kon lepi na yeye fasi.
Wan tra Kotoigi e skrifi: „Baka di mi nanga mi wefi ben trow, wi ben froisi go na wan gemeente pe wan trowpaar ben de di ben owru pikinmoro leki wi èn den ben de gewoon pionier. Na eksempre fu den ben yepi fu meki wi go na ini a furuten diniwroko. Dan wi tu ben yepi fu meki a yeye fu go pionier gro na ini a gemeente. Leki wan bakapisi fu dati, furu sma ben kon tron pionier tu leki wi.”
Demakandra nanga den wan di abi theokrasia marki kan meki en moro makriki gi wi fu gi yesi na Yehovah. Disi na wan tra fasi fa speri abi bun krakti na wi tapu. Wan Kotoigi di ben bigin nanga a furuten diniwroko leki wan yonkuman èn baka ten ben tron wan opziener di e reis, e dini now na wan fu den bijkantoro fu a Waktitoren Genootschap. A e skrifi: „Wan tu fu den fosi èn moro moi prakseri di mi ben abi leki pikin-nengre, de di den furuten dinari ben fisiti wi na oso. Ala ten wi ben abi presi gi ete wan fisitiman na a nyanyan tafra fu wi. Wan kringopziener ben gi mi wan tas fu gebroiki ini a preikiwroko di mi ben abi tin yari. Mi lobi a tas disi te na a dei disi.”
Te a e prakseri fu den tini yari fu en, a Kotoigi disi e taki moro fara: „Furu yonkuman na ini a gemeente ben wani du wan sani tu na ini den wroko fu a gemeente, èn na eksempre fu den ben gi den trawan fu wi na angri fu du a srefi sani.” Bun speri ben yepi a yongu sma disi leki wan pikin sproiti di e gro kon tron wan bun Kresten man di de leki wan bigi bon. ¿Papa nanga mama, unu e kari kon na un oso den wan di abi wan positief krakti na tapu den pikin fu unu èn di e gi den deki-ati?—Maleaki 3:16.
Fu tru, wi alamala no man de na ini a furuten diniwroko leki den wan di wi ben kari didyonsro. Ma wi alamala kan leri fu lobi Yehovah ’nanga wi heri ati, èn nanga wi heri sili, èn nanga wi heri frustan’ (Mateus 22:37). Den sma di wi e teki leki wi speri, e plèi wan prenspari rol na ini a kweki di wi e kweki a lobi dati èn, fu dati ede, den e plèi wan rol tu na ini a howpu di wi abi fu libi fu têgo.
A psalm singiman ben gi wan makriki, ma wan bun fasi fu meki sani waka bun na ini a libi: „Koloku fu a sma di no waka na ini a rai fu den godelowsuwan, èn na ini a pasi fu sondari a no tanapu, èn na ini a sturu fu den spotuman a no sidon. Ma en prisiri de na ini a wet fu Yehovah, èn na ini en wet a e leisi nanga wan safri sten dei nanga neti. Èn fu tru a sa tron leki wan bon di prani na libawatra, di e gi en eigi froktu te en ten doro èn den wiwiri fu en no e kon flaw, èn a sa waka bun nanga ala san a e du.”—Psalm 1:1-3.
¡Dati na wan kefalek moi dyaranti! Ala di wi onvolmaakti èn e meki fowtu, toku wi libi sa waka bun efu wi e meki Yehovah tiri wi èn efu wi e meki bun furu gebroiki fu den speri di abi bun krakti na wi tapu èn di Gado gi wi — „a heri libimakandra fu [wi] brada na grontapu”.—1 Petrus 5:9.
[Prenki na tapu bladzijde 24]
A gemeente abi speri di abi bun krakti na wi tapu
[Prenki na tapu bladzijde 25]
Papa nanga mama, gi den pikin fu unu deki-ati fu abi demakandra nanga speri di kan gi den deki-ati