Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w01 15/11 blz. 28-31
  • A Bribi fu Noa E Krutu Grontapu

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • A Bribi fu Noa E Krutu Grontapu
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2001
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Grontapu na ini a Ten fu Noa
  • ’A Ben De Sondro Fowtu na Mindri den Sma fu En Ten’
  • „Wan Preikiman fu Regtfardikifasi”
  • Den Pasa a Frudu Libilibi
  • „Neleki Fa den Dei fu Noa Ben De”
  • Gado ben feni Noa bun—San a tori disi abi fu du nanga wi?
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2008
  • A „ben e waka nanga a tru Gado”
    Teki na eksempre fu sma di ben abi bribi
  • A „ben e waka nanga a tru Gado”
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2013
  • Gado „kibri en makandra nanga seibi tra sma”
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2013
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2001
w01 15/11 blz. 28-31

A Bribi fu Noa E Krutu Grontapu

OITI yu yere fu Noa, wan man di ben abi frede gi Gado èn di ben bow wan ark fu kibri a libi fu sma na a ten fu wan frudu di ben de na heri grontapu? Ala di disi na wan bun owru tori, toku milyunmilyun sma sabi en. Ma san furu sma no sabi, na taki a libi fu Noa wani taki wan sani gi wi alamala.

Fu san ede wi musu poti prakseri na wan tori di owru dusundusun yari kaba? A situwâsi fu Noa gersi a di fu wi? Efu dati de so, dan fa wi kan kisi wini fu na eksempre fu en?

Grontapu na ini a Ten fu Noa

Soleki fa Bijbel e sori, dan Noa gebore na ini 2970 b.G.T.—sowan 126 yari baka a dede fu Adam. Na ini a ten fu Noa, grontapu ben lai nanga ogri di sma e du nanga tranga, èn wan lo fu den bakapikin fu Adam ben frukisi fu waka baka na eksempre fu a trangayesi fositen tata fu den. So bun, „Yehovah ben si taki na ogridu fu libisma ben kon furu na grontapu èn taki ala prakseri di ben de na ini en ati, ala ten ben de soso takru”.—Genesis 6:5, 11, 12.

Taki libisma ben opo densrefi teige Yehovah, no ben de a wan-enkri reide fu san ede A no ben feni den bun. A tori fu Genesis e fruteri wi: „Den manpikin fu a tru Gado ben bigin luku den umapikin fu libisma, èn den ben si taki den ben moi; èn den ben go teki wefi gi densrefi, dati wani taki, alamala di den ben wani. . . . A ben kon na krin taki den Nefilim ben de na grontapu na a ten dati, èn so srefi baka a ten dati, di den manpikin fu a tru Gado ben tan hori a gwenti fu go didon nanga den umapikin fu libisma èn den umapikin disi ben kisi manpikin fu den; den ben de den tranga man fu owruten, den man di ben pôpi” (Genesis 6:2-4). Te yu teki den vers disi gersi nanga wan sani di na apostel Petrus ben skrifi, dan dati e sori taki „den manpikin fu a tru Gado” ben de trangayesi engel. Son wan fu den ben teki libisma skin. Den Nefilim ben de den basra pikin di gebore leki bakapisi fu a seks demakandra di den engel disi ben abi nanga den umasma fu grontapu. Disi ben de wan sani di no ben fiti srefisrefi.—1 Petrus 3:19, 20.

„Nefilim” wani taki „Falaman”, èn dati e sori tapu sma di ben e meki trawan fadon. Den ben de ogri-ati sma di ben e tanteri trawan, èn Bijbel e agersi a sondu fasi fu den tata fu den di ben abi gridi seks lostu, nanga a takru seks hurudu fu Sodom nanga Gomora (Yudas 6, 7). Den Nefilim nanga den ogri engel tata fu den ben meki taki tumusi hebi ogridu ben de na grontapu.

’A Ben De Sondro Fowtu na Mindri den Sma fu En Ten’

Ogridu ben lai sote, taki Gado ben abi a fasti bosroiti fu pori a libisma famiri. Ma den tori di skrifi nanga yepi fu santa yeye e taki: „Noa ben feni bun na ini Yehovah ai . . . Noa ben de wan regtfardiki man. A ben sori fu de sondro fowtu na mindri den sma fu en ten. Noa ben e waka nanga a tru Gado” (Genesis 6:8, 9). Fa wan sma ben kan ’waka nanga Gado’ na ini wan ogri grontapu di ben frudini fu kisi pori?

A no de fu taki, dati Noa ben leri furu fu en papa, Lamèk, wan man di ben abi bribi èn di ben libi na ini a ten fu Adam. Di a ben gi en manpikin a nen Noa (sma denki taki a nen wani taki „Rostu”, noso „Trowstu”), dan Lamèk ben taki disi na fesi: „A wan disi sa gi wi trowstu gi a wroko fu wi èn gi a pen di wi abi na wi anu fu a gron ede di Yehovah fluku.” A profeititori dati ben kon tru di Gado puru a fluku di ben de tapu a gron.—Genesis 5:29; 8:21.

Te papa nanga mama e frede Gado, dan dati no e gi a dyaranti taki den pikin fu den sa de sma nanga wan bun yeyefasi tu, bika ibri sma musu kweki en eigi matifasi nanga Yehovah. Noa ’ben e waka nanga Gado’ fu di a ben e meki muiti fu libi na wan fasi di Gado ben feni bun. Den sani di Noa ben leri fu Gado ben buweigi en fu dini Gado. A bribi fu Noa no ben degedege di a ben kisi fu yere taki Gado ben abi na prakseri fu ’tyari a bigi frudu kon na tapu grontapu fu tyari pori kon na ala skin’.—Genesis 6:13, 17.

Fu di Noa ben de seiker taki a bigi rampu disi di noiti no ben pasa ete ben o kon, dati meki a gi yesi na a komando fu Yehovah: „Meki wan ark gi yusrefi nanga udu fu wan bon di e puru tara. Yu sa meki kamra na ini na ark, èn yu musu lobi na inisei nanga a dorosei fu en nanga blaka tara” (Genesis 6:14). A no ben makriki fu meki na ark soifri soleki fa Gado ben taki. Toku, „Noa ben du ala san Gado ben komanderi en.” Fu taki en leti, „a ben du leti so” (Genesis 6:22). Noa ben du a wroko disi nanga yepi fu en wefi, den manpikin fu den, Sem, Kam, nanga Yafet, makandra nanga den wefi fu den. Yehovah ben blesi a bribi di den ben sori. Den sma disi na trutru tumusi bun eksempre gi osofamiri na ini a ten disi!

San a ben o wani taki fu bow na ark? Yehovah ben taigi Noa taki a ben musu bow wan bigi udu kisi. Watra no ben musu man go na ini a kisi disi èn a ben musu abi dri sodro. A kisi ben musu langa sowan 133 meter, a ben musu bradi sowan 22 meter, èn a ben musu hei sowan 13 meter (Genesis 6:15, 16). Sowan sipi ben sa bigi a srefi leki furu fu den bigi sipi fu a ten disi di kan tyari furu lai.

Dati trutru ben de wan bun bigi wroko! Soleki fa a sori, dan den ben musu koti dusundusun bon, den ben musu srepi den go na a presi pe den ben e bow na ark, èn den ben musu koti den bon disi fu meki planga noso postu. So srefi den ben musu meki sani di ben hei fu tanapu na tapu te den ben e wroko, èn den ben musu meki udu pen. Den ben musu suku fu feni blaka tara fu tapu na ark, so taki watra no ben o man go na ini. Den ben o musu tyari kroiki, prapi, nanga wrokosani kon na wan, èn furu tra sani tu. Kande Noa nanga en osofamiri ben musu seti sani nanga seriman fu man du a wroko. Èn kande den ben abi fu pai gi difrenti sani di den ben bai èn gi sani di tra sma ben du gi den. A no de fu taki dati den ben musu de bun temreman fu man fasi ala den pisi udu soifri tapu makandra èn fu man bow wan ark di ben tranga nofo fu pasa a frudu. Èn prakseri taki a ben teki pikinmoro leki 50 noso 60 yari fu bow na ark!

Baka dati Noa ben sa musu sreka nofo nyanyan gi en famiri èn gi den meti (Genesis 6:21). A ben sa musu tyari wan heri ipi meti kon makandra èn a ben o abi fu tyari den go na ini na ark. Noa ben du ala den sani di Gado ben komanderi en fu du teleki a wroko ben klari (Genesis 6:22). A blesi fu Yehovah ben meki taki ala sani waka heri bun.

„Wan Preikiman fu Regtfardikifasi”

Boiti taki a ben e bow wan ark, Noa ben e panya wan boskopu di ben de fu warskow sma, èn a ben e dini Gado getrow leki „wan preikiman fu regtfardikifasi”. Ma den sma „no ben poti prakseri na tapu teleki a frudu kon èn figi den alamala puru”.—2 Petrus 2:5; Mateus 24:38, 39.

Te yu hori na prakseri taki den sma na ini a ten dati no ben abi yeyefasi, dan a makriki fu frustan fa birtisma di no ben abi bribi, ben kosi èn ben spotu Noa nanga en osofamiri. A ben musu de so taki sma si den leki lawman. Toku, Noa ben abi bun bakapisi nanga a deki-ati èn a yepi di a ben gi en osofamiri, fu di noiti den ben teki den ogri fasi fu sma fu a ten fu den. Den sma dati ben e du ogridu, hurudu, èn den ben e kakafutu gi wet so srefi. Noa krutu a grontapu fu a ten dati nanga yepi fu den sani di a ben e taki èn den sani di a ben e du. Na so fasi a ben sori a bribi fu en.—Hebrewsma 11:7.

Den Pasa a Frudu Libilibi

Syatu bifo a bigi alen bigin fadon, Gado ben taigi Noa fu go na ini na ark di ben klari kaba. Di na osofamiri fu Noa nanga den meti ben de na ini na ark, dan „Yehovah ben tapu a doro”. Na so fasi den no ben man yere fa den sma na dorosei ben spotu den. Di a Frudu kon, dan soleki fa a sori, den trangayesi engel puru a libisma skin di den ben teki èn den lowe gowe gi a pori dati. Ma san ben pasa nanga den tra sma? We, ala den libi mekisani di ben de na tapu drei gron na dorosei fu na ark ben kisi pori! Den Nefilim ben kisi pori tu! Soso Noa nanga en osofamiri ben tan na libi.—Genesis 7:1-23.

Noa nanga en osofamiri tan wan heri munkenki-yari (wan yari di abi twarfu mun fu 30 dei) èn tin dei na ini na ark. Den ben e wroko tranga fu gi den meti nyanyan nanga watra, den ben e puru doti na ini na ark, èn den ben e hori a ten na prakseri. Genesis e taki soifri o ten den difrenti sani di abi fu du nanga a Frudu ben pasa, neleki wan buku di e taki soifri sortu sani pasa na a ten di wan sipi ben de na se. A fasi disi fa Genesis skrifi e sori taki wi kan frutrow a tori disi.—Genesis 7:11, 17, 24; 8:3-14.

A no de fu taki, dati Noa ben teki fesi na ini yeye takimakandra nanga en osofamiri na a ten di den ben de na ini na ark, èn a teki fesi so srefi fu gi tangi na Gado. Soleki fa a sori, dan Noa nanga en osofamiri meki taki den tori fu a ten bifo a Frudu tan kibri. Den tru tori di Noa nanga en osofamiri ben yere fu den fositen tata fu den èn den sani fu a historia di sma ben skrifi, ben de bun tori di ben o tyari wini gi Noa nanga en osofamiri te den ben o poti prakseri na den sani disi na a ten fu a Frudu.

Noa nanga en osofamiri ben musu prisiri trutru di den ben kan poti futu baka na tapu drei gron! A fosi sani di a ben du, na taki a bow wan altari èn a handri leki wan priester gi en osofamiri, fu di a ben tyari ofrandi gi a Wan di ben kibri den.—Genesis 8:18-20.

„Neleki Fa den Dei fu Noa Ben De”

Yesus Krestes ben taki: „Neleki fa den dei fu Noa ben de, na so a denoya fu a Manpikin fu libisma sa de” (Mateus 24:37). Kresten na ini a ten disi na preikiman fu regtfardikifasi tu, èn den e gi sma deki-ati fu abi berow (2 Petrus 3:5-9). Fu di wi e du a srefi wroko leki san Noa ben e du, dan wi kan aksi wisrefi san Noa ben e prakseri bifo a Frudu kon. Oiti a ben prakseri taki a preikiwroko fu en ben de fu soso? A kan taki a ben e weri son ten? We, Bijbel no e taki fu dati. A e taki nomo taki Noa ben gi yesi na Gado.

Yu e si fu san ede a tori fu Noa prenspari gi wi? Noa ben gi yesi na Yehovah ala di a ben kisi gens nanga bigi problema. Fu dati ede, Yehovah ben taki dati Noa ben de wan regtfardiki sma. Na osofamiri fu Noa no ben sabi soifri o ten Gado ben o tyari a Frudu kon, ma den ben sabi taki a ben o kon. A bribi di Noa ben abi na ini a Wortu fu Gado ben gi en krakti na ini den yari di a ben e wroko tranga fu bow na ark èn na den momenti di a preikiwroko fu en ben kan gersi fu de lasi ten. Iya, wi e leisi: „Nanga bribi Noa, baka di a ben kisi wan warskow fu Gado fu sani di a no ben si ete, ben sori taki a ben abi frede gi Gado èn ben bow wan ark fu kibri na osofamiri fu en; èn nanga yepi fu a bribi disi a ben krutu grontapu, èn a ben tron wan erfgenaam fu a regtfardikifasi di de akruderi bribi.”—Hebrewsma 11:7.

Fa Noa ben kisi sowan bribi? Soleki fa a sori, dan a ben teki ten fu denki dipi fu ala den sani di a ben sabi fu Yehovah èn a ben meki a sabi dati tiri en. A no de fu taki, dati Noa ben e taki nanga Gado na ini begi. Fu taki en leti, a ben kon sabi Yehovah so kefalek bun taki a ben e ’waka nanga Gado’. Leki edeman fu en osofamiri, Noa ben e prisiri fu gi ten na en osofamiri èn a ben e poti prakseri na den na wan lobi-ati fasi. Disi ben wani taki dati a ben sorgu gi den sani di en wefi, en manpikin, èn den wefi fu den ben abi fanowdu na yeye fasi.

Neleki Noa, tru Kresten na ini a ten disi sabi taki heri esi Yehovah sa tyari wan kaba kon na a ogri seti fu sani disi. Wi no sabi a dei nanga a yuru dati, ma wi sabi taki efu wi e waka baka na eksempre fu a „preikiman fu regtfardikifasi” disi, dan dati sa abi leki bakapisi taki wi „sili [e] tan na libi”.—Hebrewsma 10:36-39.

[Faki na tapu bladzijde 29]

A Ben Pasa Trutru?

Koniman di e studeri a fasi fa libisma e tyari densrefi ben tyari sowan 270 fositen tori fu a Frudu kon na wan, tori di komoto fu pikinmoro ala den folku nanga lo fu grontapu. „A tori fu a frudu de fu feni na heri grontapu”, na so wan sabiman di nen Claus Westermann, e taki. „Neleki a tori di abi fu du nanga a meki di sani meki, na so a tori fu a frudu na wan pisi fu den moro prenspari sani di abi fu du nanga a kulturu fu libisma. A de wan fruwondru sani trutru: na ala sei fu grontapu sma e fruteri fu wan bigi fositen frudu.” Fu san ede meki dati de so? Enrico Galbiati, wan man di e tyari sani kon na krin, e taki: „Taki furu difrenti folku di panya na ala sei e tan fruteri tori fu wan frudu, e sori taki den sma disi e fruteri den tori disi fu di a frudu ben pasa trutru.” Ma san de moro prenspari gi Kresten leki den sani di koniman e taki, na a sabi di den sabi taki Yesus srefi ben taki fu a Frudu leki wan sani di pasa trutru na ini a historia fu a libisma famiri.—Lukas 17:26, 27.

[Faki na tapu bladzijde 30]

Den Nefilim na ini den Anansitori fu den Gado?

Den kerkileri fu den Grikisma, den sma fu Egipti, den Ugaritsma, den Huritsma, èn fu den sma na ini Mesopotamia ben lai nanga tori fu seks demakandra di den gado fu den ben abi nanga libisma, wan sani di no ben bun srefisrefi. Den kerkileri disi ben e taki so srefi fu den „barinen sma” noso „den afu gado afu libisma” di ben e gebore leki bakapisi fu den sortu demakandra disi. Den Gado na ini den Griki anansitori ben abi wan libisma skin èn den ben moi srefisrefi. Den ben e nyan, dringi, sribi, den ben e abi seks demakandra, den ben e krutukrutu nanga trawan, den ben e feti, den ben e kori sma, èn nanga tranga den ben e abi seks nanga tra sma. Ala di sma ben e si den leki santa sma, toku den ben man kori trawan èn den ben man du takrudu. Sma ben bribi taki barinen man leki Achilles ben gebore fu libisma èn fu gado èn taki den ben abi aparti krakti, ma den no ben abi têgo libi. So bun, san Genesis e taki fu den Nefilim e yepi wi fu frustan pe den anansitori fu den sortu gado disi komoto kande, noso san na a rutu fu den tori disi trutru.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma