Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w11 1/6 blz. 4-6
  • Sani di sma du fu tyari wan kaba kon na pôtifasi

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Sani di sma du fu tyari wan kaba kon na pôtifasi
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2011
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Den pruberi fu meki ala sma abi wan bun libi
  • A Marshall Plan ben kan tyari wan kaba kon na pôtifasi?
  • Fu san ede a yepi fu tra kondre no ben abi bun bakapisi
  • San e meki taki pôtifasi de?
  • Piki tapu aksi fu Bijbel
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2015
  • Bun nyunsu gi den pôtiwan
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2011
  • Pôtifasi​—Fa fu lusu a problema disi fu ala ten
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2003
  • Heri esi pôtifasi no sa de moro na grontapu
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2005
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2011
w11 1/6 blz. 4-6

Sani di sma du fu tyari wan kaba kon na pôtifasi

DEN gudu sma tyari wan kaba kon na pôtifasi, ma den du dati gi densrefi nomo. Aladi sma du muiti fu tyari wan kaba kon na pôtifasi na heri grontapu, toku den no ben man du dati noiti. Fu san ede? Fu di a de so nofo tron taki den gudu sma no wani taki nowan sma noso nowan sani pori a gudu libi di den abi. Kownu Salomo fu owruten Israel ben skrifi: „Mi si den watra-ai fu den wan di trawan ben e pina, ma nowan sma ben de fu trowstu den. Iya, nowan sma ben de fu trowstu den, fu di den sma di ben e pina den, ben abi furu makti.”​—Preikiman 4:1.

A de so taki prenspari sma nanga sma di abi makti man kenki a libimakandra so taki wan kaba kon na pôtifasi na heri grontapu? Gado ben meki Salomo skrifi: „We, ala sani di du, na soso sani èn na winti nomo sma e feti fu fanga. A sani di meki kon kron, no kan meki kon reti baka” (Preikiman 1:14, 15). A sani disi tru te wi e luku san sma du na ini a ten disi fu tyari wan kaba kon na pôtifasi.

Den pruberi fu meki ala sma abi wan bun libi

Na ini a di fu 19 yarihondro, wan tu kondre ben kon gudu srefisrefi fu di den ben du bisnis èn fu di den ben abi fabriki di ben drai bun. Noiti ete den kondre disi ben kon gudu so. Disi meki taki son prenspari sma poti seryusu prakseri na a pôtifasi na grontapu. Den gudu fu grontapu ben kan prati na so wan fasi taki ala sma ben abi nofo?

Son sma ben denki taki a socialisme noso a communisme ben o man meki taki wan libimakandra kon de pe yu no ben o abi gudu sma noso pôti sma èn pe ala den gudu ben o prati na wan reti fasi. A no de fu taki dati den gudu sma no ben lobi a sani disi. Ma furu sma ben lobi a seti pe ibri sma ben musu du ala san a man fu meki a libimakandra go na fesi èn pe ibriwan sma ben musu kisi san a abi fanowdu. Furu sma ben howpu taki ala kondre ben o teki a socialisme abra so taki grontapu ben o tron wan presi pe noti no ben o mankeri. Wan tu gudu kondre ben teki wan tu sani fu a socialisme abra, èn den kon nanga wan seti pe lanti ben pramisi fu sorgu gi ala borgu „fu sensi den gebore teleki den dede”. Den taki dati den tyari wan kaba kon na pôtifasi, iya, den taki dati sma na mindri a pipel fu den no pôti so, taki den kan lasi den libi.

Ma a socialisme noiti no ben man sorgu taki sma na ini a libimakandra no denki densrefi nomo. Den ben wani taki borgu ben o wroko gi a bun fu a libimakandra, na presi fu wroko gi den eigi bun nomo. Soleki fa a sori, dan a sani disi no pasa. A ben hati son sma taki den ben musu sorgu gi sani di den pôtiwan abi fanowdu fu di den pôti sma ben kisi furu sani. Dati meki sonwan fu den pôti sma no ben wani wroko moro. Den wortu disi fu Bijbel tru: „Nowan reti-ati sma no de na grontapu, di e du bun ala ten, èn di no e sondu. . . . Iya, san mi kon si nomo, na taki a tru Gado meki libisma nanga wan krin ati, ma den go prakseri fu du tra sani.”​—Preikiman 7:20, 29.

Wan tra sani di furu sma ben howpu na tapu, ben de the American Dream. Dati wani taki dati sma ben abi a prakseri fu seti wan libimakandra pe iniwan sma di de klariklari fu wroko tranga kan abi wan bun libi. Furu kondre na heri grontapu ben teki a seti disi abra. Den ben kon abi demokrasia tirimakti pe sma ben de fri fu du bisnis. A ben gersi leki a seti disi ben meki Amerkankondre kon gudu. Ma a no ala kondre ben kan teki a seti disi abra fu di na ini Noord-Amerika, sma no ben kon gudu nomo fu a politiek sistema disi. Tra prenspari sani di meki taki den kon gudu, na taki a kondre srefi abi bun furu gudu èn den sma drape kan du bisnis makriki nanga tra kondre. Boiti dati, na ini a strei di kondre e strei nanga makandra fu abi wan bun ekonomia, sonwan o wini èn o abi en bun, aladi trawan o lasi èn o pina. A de so taki den gudu kondre kan yepi den kondre di pôti ete?

A Marshall Plan ben kan tyari wan kaba kon na pôtifasi?

Baka a Di Fu Tu Grontapufeti, Europa ben e pina èn furu sma drape ben frede taki den ben o dede fu angri. A tirimakti fu Amerkankondre no ben lobi en taki moro nanga moro kondre ben teki a socialisme abra. Sobun, fo yari langa den ben gi bun furu moni fu seti den fabriki baka èn fu yepi sma so taki den kan prani den gron baka. Disi ben de soso gi den kondre di ben wani hori densrefi na san Amerkankondre ben taki na ini den kruderi fu den. A seti disi di ben musu meki na ekonomia fu den kondre na ini Europa drai bun baka, sma sabi leki a Marshall Plan. Furu sma ben feni taki a seti disi ben abi bun bakapisi. Amerkankondre ben kon abi moro nanga moro krakti tapu West-Europa èn pikinmoro a no ben pasa taki sma ben pôti so te taki den ben kan lasi den libi. Disi ben de a fasi fu tyari wan kaba kon na pôtifasi na heri grontapu?

Fu di a Marshall Plan ben abi bun bakapisi, meki na Amerkan tirimakti gi yepi na pôti kondre na heri grontapu. Na so den ben kan yepi sma na ini den kondre disi fu prani gron, fu kisi datrayepi, fu kisi skoro èn fu sorgu taki bus nanga tra sani de so taki sma kan go na difrenti presi. Fu san ede Amerkankondre ben du dati? Soleki fa densrefi ben taki, dan den ben yepi den pôti kondre soso fu kisi wini gi densrefi. Son kondre ben pruberi fu kon kisi moro makti fu di den ben gi yepi na tra kondre. Siksitenti yari baka dati, di sma gi omeni tron moro moni leki a moni di den ben poti na ini a Marshall Plan, den bakapisi no ben de so bun. A tru taki son kondre di ben pôti fosi, ben kon gudu srefisrefi, spesrutu na ini Owstu Asia. Ma na tra presi, a de so ete taki furu sma pôti srefisrefi, aladi a yepi di den kisi meki taki furu pikin no e dede moro èn taki moro fu den kisi na okasi fu go na skoro.

Fu san ede a yepi fu tra kondre no ben abi bun bakapisi

Soleki fa a sori, dan a ben de moro muilek fu yepi pôti kondre fu tyari wan kaba kon na pôtifasi, leki fu yepi gudu kondre fu seti na ekonomia fu den baka a feti. Europa ben abi fabriki kaba, den ben du bisnis kaba èn den ben abi fasi fu sorgu taki sma ben kan go na difrenti presi. A sani di ben musu pasa nomo, na taki na ekonomia ben musu meki kon bun baka. Na ini pôti kondre sma ben kisi yepi fu meki pasi, fu bow skoro nanga presi pe sma kan kisi datrayepi. Aladi den ben kisi a yepi dati, toku a ben de so ete taki den ben pôti srefisrefi. Disi ben de so fu di den no ben abi bisnis, a kondre srefi no ben abi gudu èn den no ben abi fasi fu man du bisnis nanga tra kondre.

Den problema di e meki taki pôtifasi de, e kon moro bigi èn na so sma e kon pôti moro nanga moro. Fu eksempre, siki e meki sma kon pôti èn te sma pôti, dan den e kon siki. Te pikin-nengre no e nyan nofo gosontu nyanyan, dan den e swaki so te, taki te den gro kon bigi, den no man sorgu den eigi pikin. Boiti dati, te gudu kondre e gi den pôti kondre bogobogo nyanyan di tan abra èn di ben sa musu yepi den, dan den gronman nanga den bisnisman na ini den pôti kondre e lasi den wroko. Disi e meki taki moro sma e kon pôti. Te den gudu kondre e seni moni gi den tirimakti na ini pôti kondre, dan disi kan meki wan tra problema opo kon. Sma kan fufuru a moni dati makriki èn disi e meki taki den kon kruka. Leki bakapisi fu dati, moro nanga moro sma e kon pôti. Fu taki en leti, a yepi di tra kondre e gi no e yepi, fu di dati no e lusu a rutu fu a problema di e meki taki pôtifasi de.

San e meki taki pôtifasi de?

Sma pôti srefisrefi fu di kondre, tirimakti èn sma e du sani fu kisi wini gi densrefi nomo èn fu sorgu taki den no e lasi den gudu di den abi. Fu eksempre, tirimakti na ini gudu kondre no feni en prenspari fu tyari wan kaba kon na pôtifasi na grontapu. Den kon abi makti fu di sma poti den sten tapu den èn den musu du san den sma dati wani. Sobun, den e tapu gronman fu pôti kondre fu seri den sani fu den gi den gudu kondre. Na so fasi den gronman na ini den gudu kondre no e lasi na ini a bisnis fu den. Boiti dati, tiriman na ini gudu kondre e gi bun furu moni fu yepi den gronman na ini den eigi kondre so taki den e seri moro leki den gronman na ini pôti kondre.

Sobun, na libisma srefi e meki taki pôtifasi de. Disi e pasa fu di sma nanga tirimakti abi a gwenti fu sorgu taki den no e lasi. A Bijbel skrifiman Salomo e taki en na a fasi disi: „Mi si taki sensi di a wan libisma bigin tiri a trawan, sani no waka bun gi den.”​—Preikiman 8:9.

We dan sortu howpu de taki wan kaba o kon na pôtifasi? Wan tirimakti de di kan kenki a fasi fa libisma de?

[Faki na tapu bladzijde 6]

Wan Wet di ben yepi sma fu no tan pôti

Yehovah Gado ben gi den Israelsma fu owruten difrenti wet di ben o sorgu taki sma no tan pôti efu den ben gi yesi na den wet dati. Na ini a Wet ben skrifi taki ibri famiri, boiti a lo fu Leifi di ben de priester, ben kisi wan pisi gron. A gron disi ben de a gudu fu a famiri. Te den ben seri a gron disi gi wan tra sma, dan a no ben tan fu a sma dati fu ala ten. Ibri 50 yari, ala den gron ben musu gi baka na a sma noso a famiri fu a sma di ben abi a gron na a bigin (Lefitikus 25:10, 23). Efu wan sma ben musu seri en gron fu di a ben kon siki, fu di problema ben miti en, noso fu di a ben lesi, dan na ini a Prisiri-yari a ben musu kisi a gron baka sondro fu pai gi dati. Nowan famiri ben o tan pôti furu yari langa.

Wan tra lobi-ati seti fu a Wet fu Gado, ben gi pasi taki wan sma di ben e pina ben kan seri ensrefi leki srafu. A ben kisi a moni na fesi fu man pai den paiman fu en. Efu a no ben bai ensrefi puru na nowtu na ini a di fu seibi yari, dan a ben musu kon fri èn a ben musu kisi siri fu prani en gron èn meti fu kweki. Boiti dati, efu wan pôti sma ben musu leni moni, dan a Wet no ben gi pasi taki den tra Israelsma ben aksi en rente. A Wet ben taki tu dati den sma no ben musu koti nyanyan te na a lanki fu den gron so taki pôti sma ben kan koti san tan abra. Na so fasi nowan Israelsma ben o abi fu begi.​—Deuteronomium 15:1-14; Lefitikus 23:22.

Ma soleki fa a sori, dan son Israelsma ben kon pôti. Fu san ede dati ben pasa? Den Israelsma no ben gi yesi na a Wet fu Yehovah. Leki bakapisi fu dati, son sma ben kon gudu fu di den ben abi furu gron, aladi trawan ben kon pôti èn no ben abi gron, soleki fa dati e pasa na ini furu kondre. Pôtifasi ben de na ini Israel, fu di son sma no ben gi yesi na Gado Wet èn den no ben poti prakseri na den afersi fu trawan, ma na den eigi afersi nomo.​—Mateyus 22:37-40.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma