MWBR20 02 Verwijzing gi Wi Kresten libi nanga a preikiwroko studie-buku
3-9 FEBRUARI
GUDU NA INI GADO WORTU | GENESIS 12-14
„Wan frubontu di kan tyari wini kon gi yu”
it-2-O 1093 ¶3
Frubontu
A frubontu di Gado meki nanga Abraham. Soleki fa a sori, a frubontu di Gado ben meki nanga Abraham bigin wroko di Abram (Abraham) abra Eufraat-liba fu go na Kanan. A Wetfrubontu ben seti 430 yari baka dati (Ga 3:17). Di Abraham ben e libi na Mesopotamia, na ini a foto Ur fu den Kaldeyasma, dan Yehovah taigi Abraham fu go na a kondre di Gado ben o sori en (Tor 7:2, 3; Ge 11:31; 12:1-3). Eksodes 12:40, 41 e taigi wi taki na a dei di den 430 yari kaba (LXX, „na a dei dati”) den Israelsma di ben de na ini katibo na Egepte èn na ini a kondre Kanan, komoto drape. A dei di den komoto na ini Egepte ben de 14 Nisan 1513 Fosi Krestes, dati na a dei di den hori a Paskafesa (Eks 12:2, 6, 7). Disi e sori taki Abraham ben abra Eufraat-liba fu go na Kanan tapu 14 Nisan 1943 Fosi Krestes, sobun na a dei dati a frubontu di Gado ben meki nanga Abraham bigin wroko. Di Gado sori ensrefi baka na Abraham di a ben doro te na Sikem na ini Kanan, a taki moro fini fu den sani di a ben pramisi en. Gado taigi en: „Na den bakapikin fu yu, mi o gi a kondre disi.” Disi e sori taki a frubontu disi abi fu du nanga a pramisi di Gado ben meki na ini Eden èn taki a pramisi „pikin” ben o komoto fu libisma (Ge 12:4-7). Bakaten Yehovah tyari moro sani kon na krin fu a pramisi disi, soleki fa wi kan si dati na Genesis 13:14-17; 15:18; 17:2-8, 19; 22:15-18.
w89-O 1/7 3 ¶4
Fu san ede a bun fu sabi suma Abraham ben de trutru
Dati na wan kefalek moi pramisi. Gado ben pramisi Abraham a sani disi na tu tra okasi tu (Genesis 18:18; 22:18). Fu du san a pramisi, Gado o wiki srefi dedewan fu famiri di no de moro. A libi fu den sma di o kisi libi baka o de wan blesi trutru, fu di furu fu den o kisi libi baka tapu wan grontapu di de leki a Paradijs di den fosi libisma ben lasi. Baka dati, den o leri san den musu du fu man kisi têgo libi.—Genesis 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.
it-2-O 1256 ¶8
Wet
Son sabiman di ondrosuku sani fu owruten, e bribi taki te wan sma ben e seri wan gron gi wan trawan, dan a ben e tyari a sma go na wan presi fu pe a ben man si a gron èn fu sori en te pe a gron e doro. Te a sma di ben wani bai a gron ben e taki: „Mi si en”, dan dati ben e sori taki a ben e agri fu bai a gron. A sani disi ben kruderi nanga lantiwet. Di Yehovah pramisi Abraham taki a ben o gi en a kondre Kanan, dan Abraham ben musu luku go na noordsei, zuidsei, owstusei nanga west-sei. Ma Abraham no ben taki: „Mi si en.” Kande na fu di Gado ben taki dati bakaten a ben o gi den bakapikin fu Abraham a Pramisi Kondre (Ge 13:14, 15). Gado ben taigi Moses di ben e taki gi a pipel fu Israel fu „luku” a kondre. Sobun, efu a sani di den sabiman e taki de so trutru, dan disi ben de a buweisi taki Gado ben gi den Israelsma a kondre èn taki a fesiman Yosua ben o teki en abra. (De 3:27, 28; 34:4; luku sosrefi den sani di Satan ben wani gi Yesus na Mt 4:8.) Wan tra sani di sma ben e du fu sori taki den ben teki wan gron noso wan kondre abra, na taki den ben e waka go na ala sei fu a presi, noso taki den ben e go na ini kondre (Ge 13:17; 28:13). Son owruten dokumenti, ben e sori tu omeni bon ben de na wan gron di sma ben e seri.—Luku Ge 23:17, 18.
Diki moro dipi
it-2-O 641 ¶4
Priester
Kownu Melkiseidek fu Salem no ben de wan gewoon priester (kohen). Bijbel no e taki suma na den afo fu en, o ten a gebore noso o ten a dede. A tron priester aladi den afo fu en no ben de priester. Nowan afo noso bakapikin fu en ben de priester. Melkiseidek ben de kownu nanga priester. A priesterwroko fu en ben prenspari moro a di fu Leifi nanga den bakapikin fu en, bika te yu luku en bun, dan Leifi ben pai Melkiseidek a di fu tin pisi fu den gudu fu en. Disi de so, fu di Leifi ben musu gebore ete leki wan bakapikin fu Abraham, di Abraham pai Melkiseidek a di fu tin pisi èn Melkiseidek blesi en (Ge 14:18-20; Heb 7:4-10). Na a fasi disi Melkiseidek ben e prenki Yesus Krestes, wan „priester fu têgo, neleki Melkiseidek”.—Heb 7:17.
10-16 FEBRUARI
GUDU NA INI GADO WORTU | GENESIS 15-17
„Fu san ede Yehovah gi Abram nanga Sarai wan tra nen?”
it-1-O 40 ¶6
Abraham
Now den ben de na ini Kanan sowan tin yari kaba, ma Sara no ben meki pikin ete. Dati meki a aksi Abraham fu teki Hagar, na umasrafu fu en, leki wefi, so taki a ben kan meki wan pikin gi en. Abraham ben feni dati bun. Na so a pasa taki na ini 1932 Fosi Krestes, di Abraham ben abi 86 yari, Ismael gebore (Ge 16:3, 15, 16). Na ini 1919 Fosi Krestes, di Abraham ben abi 99 yari, Yehovah gi a komando taki ala den mansma fu Abraham en osofamiri ben musu besnèi. Disi ben musu pasa leki buweisi taki a ben meki wan spesrutu frubontu nanga Abraham. Na a srefi ten, Yehovah kenki a nen fu Abram kon tron Abraham. A du dati fu di a ben o ’meki a tron a tata fu bun furu pipel’ (Ge 17:5, 9-27; Ro 4:11). A no langa baka dati, dri engel di ben teki libisma skin kon na Abraham èn Abraham gi den wan switikon na ini a nen fu Yehovah. Den engel pramisi en taki Sara ben o kon de nanga bere èn taki a ben o kisi wan manpikin. Dati ben o pasa a yari baka dati.—Ge 18:1-15.
w09-O 1/2 13
San wan nen e taki fu wan sma?
Gado srefi kenki a nen fu difrenti sma fu di den nen dati ben e sori san ben o pasa na ini a ten di e kon. Fu eksempre, a kenki a nen fu Abram, di wani taki „Papa kisi grani”, kon tron Abraham, di wani taki „Tata fu bun furu sma”. Soleki fa a nen fu Abraham ben sori, Abraham tron a papa fu furu pipel (Genesis 17:5, 6). Prakseri Abraham en wefi, Sarai tu. A kan taki a nen fu en ben wani taki „Lobi strei”. A ben musu fu breiti di Gado kenki en nen kon tron „Sara”, san wani taki „Mama fu kownu”. Disi e sori taki a ben o tron wan afo fu kownu.—Genesis 17:15, 16.
Diki moro dipi
it-1-O 434-435
Sani di pasa baka makandra
Yehovah ben taigi Abram (Abraham): „Sabi taki den bakapikin fu yu o libi na ini wan kondre di no de fu den. Den o tron srafu èn sma o pina den fo hondro yari langa.” (Ge 15:13; luku sosrefi Tor 7:6, 7.) Yehovah ben taki a sani disi fosi Isak, a „bakapikin” di Gado ben pramisi, gebore. Na ini 1932 Fosi Krestes, Abram tron a papa fu Ismael, di Hagar, na umasrafu fu Egepte ben meki gi en, èn na ini 1918 Fosi Krestes, Isak gebore (Ge 16:16; 21:5). Na a ten di den Israelsma gowe libi Egepte wan kaba kon na a „pina” fu den (Ge 15:14). Efu wi bigin na a yari di den gowe libi Egepte èn wi teri 400 yari go baka na ini owruten, dan wi e doro na ini 1913 Fosi Krestes. Na a ten dati Isak ben abi sowan 5 yari. Soleki fa a sori, Isak en mama ben puru en na bobi kaba na a ten dati, èn a ben e libi kaba na ini wan kondre di no ben de en eigi kondre. Na a ten dati Ismael di ben abi sowan 19 yari bigin ’teki en leki spotupopki’. Na so a pina bigin (Ge 21:8, 9). Kande sma na ini a ten disi e si en leki wan lawlaw sani taki Ismael ben spotu a pikin fu Abraham, ma na a ten fu den famiri-edeman sma no ben e si en so. Wi kan si disi te wi e luku taki Sara ben de nomonomo taki Abraham seni Hagar nanga en manpikin gowe, èn Yehovah ben feni dati bun (Ge 21:10-13). Fu di a tori disi skrifi finifini na ini Bijbel meki a de krin taki disi ben de a bigin fu den 400 yari di a pipel ben o pina, soleki fa Gado ben taki na fesi. A pina dati no ben o kon na wan kaba teleki den Israelsma gowe libi Egepte.—Ga 4:29.
17-23 FEBRUARI
GUDU NA INI GADO WORTU | GENESIS 18-19
„’A sma di e krutu heri grontapu’ e pori Sodom nanga Gomora”
Diki moro dipi
w88-O 15/5 23 ¶5-6
Wan sma si Gado kaba?
Now wi kan frustan fu san ede Abraham ben e taki nanga na engel neleki a ben e taki nanga Yehovah Gado srefi. Na engel disi di ben teki libisma skin, ben e taki gi Gado. Fu di na engel disi ben taki soifri san Gado ben wani taigi Abraham èn fu di a ben e teki presi gi Gado, meki Bijbel e taki dati „Yehovah sori ensrefi na Abraham”.—Genesis 18:1.
No frigiti taki wan engel di ben e taki gi Gado ben kan tyari boskopu gi sma neleki fa sma e kisi boskopu nanga yepi fu telefon noso radio. Fu dati ede wi kan frustan fa Abraham, Moses, Manowa, nanga trawan ben kan taki nanga wan engel di ben e teki libisma skin, neleki den ben e taki nanga Gado. Aladi den sma disi ben man si den engel disi nanga a glori fu Yehovah di den ben sori, toku den no ben man si Gado. Fu dati ede, a sani disi e kruderi nanga den wortu fu na apostel Yohanes di ben taki: „Noiti wan sma si Gado” (Yohanes 1:18). Den man disi no ben si Gado srefi, ma den ben si engel di ben e teki presi gi Gado.
24 FEBRUARI–1 MAART
GUDU NA INI GADO WORTU | GENESIS 20-21
„Ala ten Yehovah e du san a pramisi”
Diki moro dipi
w89-O 1/7 20 ¶9
Abraham—Wan eksempre gi ala sma di wani tron mati fu Gado
9 Abram du ete wan sani fu sori taki a ben abi bribi. Bijbel e taki: „A bow wan altari drape gi Yehovah” (Genesis 12:7). A kan taki a tyari wan meti tu leki ofrandi, fu di a Hebrew wortu gi „altari” wani taki „presi pe den e tyari ofrandi”. Bakaten, Abram du den sani disi baka na tra presi na ini a kondre. Boiti dati, ’a prèise a nen fu Yehovah’ (Genesis 12:8; 13:18; 21:33). Den Hebrew wortu di wani taki „prèise a nen fu”, wani taki sosrefi „preiki a nen”. Abram en osofamiri nanga den Kanansma ben musu fu yere fa a ben e preiki a nen fu en Gado, Yehovah, sondro frede (Genesis 14:22-24). Na so ala sma di wani tron mati fu Gado na ini a ten disi, musu prèise a nen fu en tu fu sori taki den e bribi na ini en. Disi wani taki dati den musu teki prati na a preikiwroko fu ’preise Gado ala ten. Te den e fruteri ala sma fu a nen fu en, dan na so fasi den e tyari wan ofrandi gi en nanga den mofo’.—Hebrewsma 13:15; Romesma 10:10.