„Jehovah, wi Gado, wi sa dini”
„Foe a sé foe mi èn mi osofamiri, wi sa dini Jehovah.” — JOZUA 24:15.
1. Fa na boekoe Jozua de leki wan dekati èn kibri gi wi?
DEN SPAN sani di skrifi na ini a boekoe Jozua de „foe leri wi” leki „eksempre” foe gi wi dekati èn foe kibri wi, „di den kaba foe den seti foe sani kon na wi” (Romeini 15:4; 1 Korinte 10:11). Krakti e poti na tapoe égifasi ini a gi joesrefi ini a dini foe Gado soleki hori-doro, bribi nanga gi jesi. „Nanga bribi den skotoe foe Jericho ben fadon broko, baka di den ben waka lontoe en sébi dé langa. Nanga bribi na hoeroe-oema, Rachab no ben dede nanga den di ben handri ini trangajesi, foedi a ben teki den spion ini vrede” (Hebrewsma 11:30, 31). Na bribi foe Jozua, Rachab nanga tra loyaalwan na ini a ten dati moe gi wi tranga foe de nanga dekati èn nanga tranga, foe kan klari ini a ten disi a wroko foe Gado. — Jozua 10:25; Johannes 4:34.
2. (a) Fa Jozua sori taki a poti jesi srefi te ini den moro pikin sani? (b) San ben psa na den bergi Ebal nanga Gerizim?
2 Baka na seker wini na Ai dan Jozua ben go poti en prakseri tapoe den finifini instructie di skrifi na ini Deuteronomium 27:1—28:68. Tapoe a bergi Ebal a ben opo wan altari foe heri ston èn drape a ben doe na komando: „Oenoe moe srakti gemeenschapofrandi èn njan dati drape, èn oenoe moe prisiri na fesi foe Jehovah, joe Gado.” Tra ston ben opo leki wan memre èn den ben weti den nanga karki, èn den wortoe foe na Wet ben skrifi a tapoe den. Morofara den ben prati den lo ini wan groepoe di ben tanapoe tapoe na bergi Gerizim „foe blesi na pipel” èn wan tra groepoe di „ben tanapoe na tapoe na bergi Ebal foe na floekoe”. Nanga tranga sten den Leviet ben taki den floekoe foe trangajesi ede, èn na heri pipel ben piki: „Amen!” Bakadati den blesi foe a gi jesi ede ben taki. Ma heloe den Israëlsma efoe den no ben sa broko den ede ’foe doe ala den wortoe foe na wet èn foe frede na glori nen foe Jehovah Gado di e gi frede’! — Jozua 8:32-35.
3, 4. (a) Sortoe krakti leri na waka nanga libi foe Israël e gi wi na ini a ten disi? (b) Foe san-ede wi no moe weri noiti foe jere alaten baka den srefi sani? (c) San a e aksi foe go ini „na smara doro”?
3 Israël ben tan gi jesi ’na den wortoe foe na wet’? Aladi nofotron baka Mozes ben taki den vermaning, èn bakaten Jozua, tokoe den misi srefsrefi. Fa disi e gi wi wan krakti leri ini a ten disi! Aladi warskow kon doronomo tokoe alaten baka wantoe sma de di e denki dati den kan poti den wet foe Gado a wan sé, kan go den égi pasi èn dan tokoe kan tan na libi. Fa disi de wan law sani! Te a e sori baka tapoe den ondrofeni foe Israël dan Paulus e ferklari: „A sma di e denki dat’ede dati a tanapoe, moe loekoe boen foe a no fadon.” — 1 Korinte 10:12; Prékiman 2:13.
4 Wantoe memre foe a pipel foe Gado ben soekoe fowtoe tapoe warskow di ben gi èn ben taki dati den kon weri foe jere alaten baka densrefi sani. Ma nofotron den de den fosiwan di e waka go na ini wan trapoe foe Satan. Na bijbelboekoe Deuteronomium (ini Hebrewtongo Misj-neh’hat-to-rah’, san wani taki „A taki ete wantron foe na wet”) èn di skrifi nanga Gado jeje abi moro foeroe foe taki foe Mozes; na ini disi Israël ben kisi krin foe si dati den ben moesoe gi jesi na den wet foe Jehovah di den ben kisi foe jere kaba. Foe gi warskow foe trangajesi èn „floekoe” di de wan bakapisi foe dati, meki Mozes e gebroiki fotron someni wortoe leki na kari foe den „blesi”. Tapoe na bergi Ebal Jozua ben warskow Israël baka dati den moesoe gi jesi. Disi no e sori wi o prenspari a de dati wi doe moeiti foe ’psa go na ini na smara doro’? — Mattéus 7:13, 14, 24-27; 24:21, 22.
5. Israël ben kon tanapoe now a fesi sortoe ferbontoe foe Natie, èn sortoe srefi situatie wi e si na ini a ten disi?
5 Wan marki foe krakti ben bigin sori ensrefi. Na foto Jericho di e gi joe pasi foe go moro fara ben poeroe a pasi, soleki ooktoe na falsi fasi foe anbegi sa kisi pori te na „bigi benawtoe” e bigin. A foto Ai ben fadon. Ma now „a ben psa dati ala den kownoe di ben de na a sé foe na Jordaan ini na bergi kondre èn na ini na Sjefela èn langalanga psa na heri sjoro foe na Bigi Se, èn abrasé foe na Libanon, den Hethiet èn den Amoriet, den Kanaäniet, den Fereziet, den Heviet èn den Jebusiet, den alamala moro fara moksi densrefi kon wan foe go feti leki wan man tege Jozua nanga Israël” (Jozua 9:1, 2). Leki wan disiten parallel foe disi wi e si dati den natie foe na grontapoe ben moksi densrefi kon na wan ini wan sokari organisatie foe den, Verenigde Naties. Den e soekoe na tapoe den égi kondisi vrede na a veiligheid gi densrefi, Ma „den ben moksi densrefi kon a wan leki wan blok tege Jehovah ofoe tege en Salfoewan”, na moro bigi Jozua (Psalm 2:1, 2). San sa de na bakapisi?
Wroko nanga koni
6, 7. (a) Den Gibeonietsma ben sori belangstelling gi san, èn sortoe koni den waka na en baka? (b) Fa Jozua ben kroetoe na afersi?
6 Tra no-Israëlsma ben bigin now, netleki Rachab ben doe fosi den, foe sori belangstelling foe tan a libi. Disi ben de den sma di ben libi na ini Gibeon, wan bigi foto, noordsé foe Jebus ofoe Jeruzalem. Den ben jere foe den makti wroko foe Jehovah èn ben teki na bosroiti foe soekoe vrede nanga veiligheid tapoe na kondisi foe Jehovah. Ma fa den ben sa doe? Den ben seni man go di ben abi dré njanjan di ben kon de sakasaka èn owroe saka nanga winsaka di no ben de boen moro èn di ben weri lapoe krosi nanga soesoe, go na a kampoe foe Israël na Gilgal. Den man disi ben go na Jozua èn ben taki: „Foe wan boen farawe kondre joe knegti ben kon èn disi de foe na nen foe Jehovah joe Gado, bika wi ben jere foe en barinen.” Di Jozua ben jere disi „a ben sroto vrede nanga den èn a ben sroto wan ferbontoe nanga den dati a ben sa libi den na libi”. — Jozua 9:3-15.
7 Ma esesi kaba Israël ben kon sabi dati den Gibeonsma te joe loekoe en boen „ben libi ini den birti”! Fa Jozua ben si na triki foe den now? A ben hori ensrefi na a sweri di a ben meki na fesi den ’foe meki den tan a libi èn foe den tron sma di e koti oedoe èn e kisi watra gi heri na konmakandra’. — Jozua 9:16-27; teki gersi nanga Deuteronomium 20:10, 11.
8. Na ini sortoe fasi den Gibeonsma de wan agersi fasi foe na „bigi ipi”?
8 Foeroe foe den Nethinim, di ben dini ini Jehovah tempel ini den jari a baka, seker ben de sma di ben abi den roetoe na den Gibeonietsma. Den Gibeonietsma foe dat’ede heri boen kan de wan agersifasi foe na „bigi ipi” di e doe now „dé nanga neti santa dienst gi Gado ini en tempel” (Openbaring 7:9, 15). Aladi den ben e libi na ini wan grontapoe di joe kan teki gersi nanga Kanaän, tokoe den no de „wan pisi foe na grontapoe” ini den ati. Fosten den ben moe de tevrede nanga jeje njanjan di de ’sakasaka’, soleki di de foe feni ini den kerki foe na kristenheid, èn den no ben abi ’win’ foe prisiri. Bakadi den ben kon ini kontakti nanga a pipel foe Gado den ben erken dati Jehovah nanga jepi foe en Kotoigi e doe makti wroko. Den ben waka na langa waka komoto foe a grontapoe foe Satan foe kenki brokobroko „krosi” foe wan njoen marki leki sakafasi dienstknegti foe Jehovah di weri krosi foe na njoen sma di den de. — Johannes 14:16; 17:11, 14, 16; Efese 4:22-24.
Steun foe na organisatie
9. (a) Sortoe moeilek situatie ben kon moro fara? (b) Fa Jozua ben doe, èn sortoe djaranti a ben kisi?
9 Di Adoni-Zedek, na kownoe foe Jeruzalem ben kisi foe jere dati den Gibeonietsma ben sroto vrede nanga Israël, „a ben kon frede, foedi Gibeon ben de wan bigi foto, leki wan foe den kownoe foto, . . . èn ala en man ben de tranga man”. A ben kon meki wan ferbontoe nanga fo tra kownoe èn den ben go lontoe Gibeon. Wantewante den Gibeonsma go aksi jepi foe Jozua: „Hari kon esi na wi èn ferioesoe wi èn jepi wi.” Jozua opo doe wan sani wantewante èn Jehovah ben djaranti en baka di a ben taki: „No frede gi den bika mi ben gi den ini joe anoe. No wan man foe den sa man tanapoe na joe fesi.” Jozua nanga den dekati man foe en ben hari „na heri neti” go foe wini na féjanti krinkrin. — Jozua 16:1-9.
10. (a) Sortoe sani ini a ten disi e akroederi nanga na lontoe di den ben lontoe a foto Gibeon? (b) Sortoe faste bosroiti disiten Gibeonietsma e tjari kon a fesi?
10 Netleki den féfi kownoe na so wantoe tiriman foe kondre na ini a ten disi ati e bron foedi den e si dati someni foe den onderdaan foe den srefi „tranga man”, e teki na sé foe na moro bigi Jozua èn en grontapoe kownoekondre foe regtvaardikifasi. Den tiriman disi abi na prakseri dati den grens di foe nationalistis prakseri ede sma ben poti moe tan, awansi den natie alaten baka e feti nanga makandra. Foe dat’ede meki den e proeberi foe tapoe a jeje njenjan di e go na den „bigi ipi” di lobi vrede, foe tapoe komakandra pe den e teki na „njanjan” disi ini den èn foe tapoe den foe taki nanga tra sma foe jeje afersi. Ma den disi ten Gibeonietsma e tan tanapoe na a sé foe na jeje Israël èn e taki: „Wi wani go nanga oenoe”. — Zacharia 8:23; teki gersi nanga Tori foe den Apostel 4:19, 20; 5:29.
11. Fa Jehovah Kotoigi na ini a ten disi e doe nanga bepaalde moeilek omstandigheid?
11 Te na „bigi ipi” e aksi na mama organisatie foe den foe kisi jepi, dan wantewante dati e gi èn psa marki. Na esesifasi nanga san Jehovah Kotoigi e kisi sani foe doe, e kon de foe si ooktoe ini foeroe tra fasi, soleki foe eksempre te wantewante baka wan natuur rampoe jepi moe sreka ofoe te via wan esesi bow methodo den e sorgoe ini fanowdoe kownoekondre zaal èn tra komakandrapresi pe „njanjan” e prati. Di sani ben seti foe hori wan kongres ini juni di psa ini na Yankeestadion na New York, dan na mindrineti, baka wan base-ballwega, wan legre foe friwani wrokoman ben go ini na stadion foe krin a presi; na stadion dati noiti ete ben de so krin leki ini den tra fo dé. Owroeman foe Jehovah Kotoigi di abi frantwortoe a tapoe den e opo doe sani ooktoe esesi foe kakafoetoe gi moeilek ten di e sori densrefi ini a tori foe na préki foe na boen njoensoe. — Filippi 1:6, 7.
Jehovah e stré gi Israël
12. Sortoe wondroe Jehovah e doe te ai feti gi Israël foe verdedig den Gibeonietsma? (Teki gersi nanga Habakuk 3:1, 2, 11, 12.)
12 Ma loekoe pikinso san e psa na Gibeon. Jehovah e tjari broeja kon a mindri den féjanti sroedatimakti. Israël e lon a den baka èn e tjari wan bigi srakti kon. Èn san wi e si drape e slinger komoto foe hemel? Bigi pisi ijs! Moro e feni na dede nanga jepi foe den bboen bigi agra ston disi leki nanga den sroedati foe Israël. Èn arki now. Jozua e taki nanga Jehovah, èn san ai taki „afesi den ai foe Israël”? Disi: „Son, tanapoe sondro foe boewégi tapoe Gibeon èn moenkenki, tapoe na lagipresi foe Ajalon.” Ete wan kefarlek wondroe! „Sowan heri dé” na son e gi leti na a fetigron, te leki a wraak foe Jehovah ben kon krinkrin. A no de na wi foe go tak-go-tak-kon fa Jehovah ben doe a wondroe dati, net soleki wi no e meki a de wan punt foe takmakandra fa a ben sorgoe dati a leti foe toe bigi hemel leti tapoe a di foe fo dé di a meki sani ben psa kon doro na grontapoe (Genesis 1:16-19; Psalm 135:5, 6). Na tori di skrifi e overtoigi wi: „No wan dé ben sori taki a de leki dati, no afesi foe dati èn no a baka foe dati, foedi Jehovah ben arki na a sten foe wan libisma, bika Jehovah srefi ben e stré gi Israël.” — Jozua 10:10-14.
13. Fa Jozua e gi dekati morofara na den sroedati, èn nanga sortoe bakapisi te foe kaba?
13 A kiri foe den féfi kownoe ben de na hémarki foe na krin wroko èn a ben de tapoe a pisten disi dati Jozua e taigi den fesiman foe en foe sroedati: „No frede, no skreki. Abi dekati èn de tranga, bika so Jehovah sa doe nanga ala oen féjanti nanga soema oen e stré nanga den.” Sébi kownoe foe Kanaän ben ondrofeni na waarheid kaba foe disi, èn na waarheid foe disi e tan te moro fara wan heri nomroe foe 24 kownoekondre e poeroe tapoe a troon. Dan pas, baka siksi jari foe feti na kondre abi rostoe. — Jozua 10:16-25; 12:7-24.
14. Sortoe fasi èn sortoe fertrow wi moe abi now di wi de krosbé foe Armageddon?
14 Meki wi ini a ten disi di de so krosbé foe Armageddon, a lasti feti, de nanga dekati èn tranga leki Jozua, en tranga man èn heri na bigi legre foe Israël. Wi kan fertrow a tapoe dati Jehovah, net soleki a ben tjari difrenti miljoen Israëlsma sondro dati wan sani ben psa nanga den go ini na Pramisi Kondre, kan doe moro fara wondroe di e gi respeki te ai tjari a pipel foe en di de foe miljoenmiljoen sma èn di no e frede psa Armageddon èn go na ini en Njoen Seti. — Openbaring 7:1-3, 9, 14; 19:11-21; 21:1-5.
Na faste bosroiti foe wi
15. Sortoe wroko den „tra skapoe” kan ferwati ini Gado njoen seti?
15 Aladi Jozua de now pikin moro négitenti jari, tokoe a tanapoe a fesi wan tra bigi wroko, dati wani taki a prati foe na kondre a mindri den lo foe Israël. Disi no ben wani taki a libi ben sa de makriki gi den Israëlsma. Kaleb ben aksi foe eksempre foe kisi wan gebied na Hebron, pe den Enakietsma ben e libi, wan pipel foe bigi langa sma; a ben wani tan span ensrefi foe tjari den lasti féjanti foe Jehovah kon na wan kaba. Disi no e sori tapoe wan marki dati ini a ten foe na doesoen jari foe Kristus na a heri grontapoe libisma féjanti sa de. Ma wroko sa de foe doe. Wi no moe ferwakti dati wi sa abi wan makriki lekti libi na ini na njoen seti foe sani. Baka te den „tra skapoe” foe Masra kisi ini na „njoen grontapoe” a wroko foe den, dan den sa abi foeroe foe doe na a boen bigi projekt di sa de foe meki a grontapoe kon moi èn foe kenki en kon ini wan letterlek paradijs. — Jozua 14:6-15; Markus 10:29, 30; Romeini 12:11.
16. San den „kibripe-foto” e agersi ini a ten disi?
16 Di Jozua ben prati a kondre dan a ben poti siksi levietfoto leki „kibripe-foto”, dri na ibri sé foe na Jordaan. Disi ben de Jehovah seti foe gi kibri na wan kiriman di no ben kiri foe espresi, di ben sa mag lon go na wan foe den foto disi. Sowan kiriman ben moe boewijsi dati a ben abi wan krin konsensi na fesi foe Gado èn a ben doe disi foedi a e tan ini a foto te leki na hépriester ben dede. Na net so den memre foe na disiten „bigi ipi” moe span densrefi foe kisi wan boen konsensi na fesi foe Gado, foedi den ben tai densrefi fosten nanga a grontapoe disi di flaka nanga broedoe. Den e kisi na boen konsensi dati te den e ferteri foe den sondoe foe den, e abi berow, e drai densrefi, e gi densrefi abra na Jehovah èn e meki den dopoe den ini watra. Morofara den moe tan handri ini akroederi nanga disi. Na „bigi ipi” moe tan ini „na foto” te leki Jezus na a kaba foe en doesoen jari tiri na agersifasi e dede ini a tori foe en hépriesterwroko. — Jozua 20:1-9; Openbaring 20:4, 5; 1 Korinte 15:22, 25, 26.
17. Sortoe prisiri kaba wi e ferwakti ini a ten disi?
17 Fa Jehovah ben blesi en pipel Israël tapoe wan wondroefasi! A pasi ben moeilek èn foeroe tesi ben sori densrefi. Ma te foe kaba den ben kon na ini na Pramisi Kondre èn den ben go libi drape. Fa tangi na Jehovah ben moesoe kon ini den ati! Èn efoe wi e sori taki wi de getrow na fesi foe wi Gado, dan wan srefi sortoe prisiri wi kan abi te wi e go ini en Njoen Seti, foe san na „njoen grontapoe” de wan pisi foe en. Ija, ini wi geval a sa de net soleki ini a ten foe Jozua: „No wan pramisi tan sondro foe a kon troe. Ala den boen pramisi di Jehovah ben gi na oso foe Israël; alamala ben kontroe” (Jozua 21:45). Meki a de so dati joe toe de so kolokoe foe ondrofeni disi!
18. (a) San Jozua ben ferteri den owroeman foe Israël finifini? (b) Wi moe angri foe sortoe sani ini a tori foe Jehovah njoen seti?
18 Te foe kaba di Jozua ben abi wan hondro nanga tin jari a ben kari den owroeman foe Israël kon makandra. A ben ferteri finifini foe na wondroefasi tapoe san Jehovah ben blesi en getrow pipel foe sensi a ten foe Abraham te nanga a dé dati. Jehovah ben ferteri den now: „A so mi ben gi joe wan kondre foe san joe no ben wroko tranga èn foto di joe no ben bow, èn joe ben go libi na ini den. Foe win droifidjari èn olijfboesi di joe no ben prani, èn foe dati joe e njan.” Nanga den seti disi di ben psa marki Israël seker ben sa abi na lostoe ’foe frede Jehovah foe ala ten èn foe dini en tapoe wan sondro fowtoe fasi èn ini waarheid’. Èn now di wi e si so krosbé foe wi na glori njoen seti di Jehovah sa tjari kon gi na grontapoe disi, dan ibriwan foe wi seker moe abi so wan sortoe lostoe. — Jozua 24:13, 14.
19. (a) Jozua ben poti a pipel a fesi sortoe sani foe teki, èn fa na pipel ben piki? (b) Leki soema wi moe wani foe de? (c) Sortoe sé wi moe teki, èn nanga sortoe faste overtoigi?
19 Ne Jozua ben poti na afersi krin na fesi foe a pipel: „Efoe a de now ogri na ini oen ai foe dini Jehovah, teki dan tide srefi soema joe sa dini . . . FOE NA SÉ FOE MI ÈN MI OSOFMIRI, WI SA DINI JEHOVAH.” Ibriwan foe wi aparti, ibri bribi memre foe wi osofamiri, wi gemeente, na grontapoe „osofamiri foe Gado” kan taki den wortoe disi ete wantron? Ija, sekerseker! (Efese 2:19). Na pipel na ini a ten foe Jozua ben piki nanga den wortoe: „Jehovah, wi Gado, wi sa dini, èn wi sa arki na en sten” (Jozua 24:15, 24) Ma na wan sari sani taki jari a baka den ben sori wan mi-no-kefasi. Wi no wani de leki den sma di abi wan mi-no-kefasi. Wi wani de leki Jozua nanga en osofamiri, leki Kaleb, leki den Gibeonietsma, leki Rachab. Ija, „WI SA DINI JEHOVAH”. Meki wi kan doe disi nanga dekati èn ini na fertrow dati noti „sa kan prati wi foe na lobi foe Gado, di de ini Kristus Jezus, wi Masra.” — Romeini 8:39.
San wi e leri foe na boekoe foe Jozua
◻ ini a tori foe na njan boen foe fermane di e taki alaten baka?
◻ foe na sorgoe foe den disiten Gibeonietsma?
◻ ini a tori foe na fasi tapoe san Jehovah sa feti na Armageddon?
◻ foe na fanowdoe foe lon go na wan „kibripe-foto”?
◻ foe na tori foe na bosroiti foe soema wi o dini?