Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w89 1/11 blz. 4-9
  • Moreel krinfasi na a moyfasi fu den yongu yari

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Moreel krinfasi na a moyfasi fu den yongu yari
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1989
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Na tyalensi di yu tanapu na en fesi
  • Yepi fu kakafutu gi na tyalensi
  • Hori yu srefi krin!
  • Yu e tan krin na ini ala fasi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1987
  • Foetoeboi foe Gado moesoe de krin
    San Gado e aksi foe wi?
  • Gado krin en pipel fu du bun wroko
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 2002
  • Gado lobi sma di krin
    Meki Gado tan lobi yu
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1989
w89 1/11 blz. 4-9

Moreel krinfasi na a moyfasi fu den yongu yari

„Prisiri, yu yonguman, na ini yu yongu yari, . . . èn waka na ini den pasi fu yu ati èn na ini den sani di yu ay e si. Ma sabi taki fu ala den sani disi ede na tru Gado sa tyari yu kon na fesi krutu.” — PREYKIMAN 11:9.

1, 2. (a) San Yehovah wani gi yonguwan? (b) Fu san-ede a de wan don sani fu feti baka ala sani san yu ati nanga ay e lostu?

„YONGU YARI, de nanga faya fu du sani nanga safufasi de leki den dey fu mofoyari. Na presi fu kragi . . . taki den no e tan langa, pruberi fu nyanbun fu den.” Na so wan Doysri puwema-skrifiman na ini na di fu tinaneygi yarihondro ben skrifi. Na ray di gi na unu yonguman e tyari na srefi prakseri kon abra leki den wortu di ben skrifi dusundusun yari a fesi na ini a beybri buku Preykiman: „Prisiri, yu yonguman, na ini yu yongu yari, èn meki yu ati du yu bun na ini yu yonkuman [ofu yonku-uma] dey, èn waka na ini den pasi fu yu ati èn na ini den sani di yu ay e si” (Preykiman 11:9a). So bun a no de so taki Yehovah Gado abi wan negatief luku tapu san yongu sma e lostu. A wani taki yu nyanbun dorodoro fu na tranga èn krakti fu yu yongu yari. — Odo 20:29.

2 Ma disi wani taki, taki yu kan feti baka ala sani nomo di e wroko tapu yu ati nanga ay? Kwetikweti! (Numeri 15:39; 1 Yohanes 2:16) Na beybritekst e go morofara fu taki: „Ma sabi taki fu ala den sani disi ede [den activiteit di yu e teki fu prisiri yu lostu] na tru Gado sa tyari yu kon na fesi krutu” (Preykiman 11:9b). Iya, yu no man boro komoto gi den bakapisi fu den sani di yu e du; yonguwan so bun leki owruwan de na ondro na krutu fu Yehovah. — Romen 14:12.

3, 4. (a) Fu san-ede yu musu ori wan hey markitiki fu moreel krinfasi? (b) Ondro sortu druk yu de fu lasi yu krin posisi na fesi fu Gado èn sortu aksi e kon na fesi?

3 Na kisi fu wan bun krutu fu Yehovah no wwan e tyari wan sma go na libi fu têgo, ma so srefi tu — nownow kba — na wan krosibey matifasi nanga Gado. Ma yu musu tan hori wan hey markitiki fu moreel krinfasi. Psalm 24 e taki en so na ini vers 3 te nanga 5: „Suma mag kren go tapu na bergi fu Yehovah, èn suma mag opo tanapu na ini en santa presi? Ala sma di en anu no du fowtu èn di krin ini ati, di no tyari Mi sili go na sosofasi di no warti noti, èn di so srefi tu no ben sweri na wan bidrigifasi. A sa tyari blesi gwe fu Yehovah nanga regtfardikifasi fu en Gado di e gi frulusu.” Iya, yu moy na ini Yehovah ay te yu e kibri yu moreel krinfasi.

4 Toku yu e tanapu na ondro druk di e kon doronomo fu meki yu lasi yu krinfasi na fesi fu Gado. Aladi den lasti dey disi e doro den kba, dan wan hurulibi èn krakti di no krin e panya den srefi leki siki (2 Timoteyus 3:1-5). Noyti ete a tyalensi fu kibri moreel krinfasi ben de so bigi gi yonguwan. Yu e kakafutu nanga bun bakapisi gi na tyalensi dati? Yu sa tan du dati?

Na tyalensi di yu tanapu na en fesi

5. Sortu krakti di no krin e meki en wan muylek sani fu kibri wan krin posisi na Gado fesi?

5 Na grontapu fu prisiriten e bonk sani kon tapu yonguwan èn dati e skoyfi ala sani di de krin go a wan sey èn e gi glori na hurulibi pe syen no de. Fu eksenpre, di den ben o sori na fosiwan fu den lo ogri felem di e meki yu skin gro, dan wan sma di e luku felemtori finifini ben skrifi: „A tyari kon wan baka trawan fu seks, kiri, nanga dotilibi di e seki sma, na a heri tori fu den felem disi. Efu a o hari wan heymarki fu fisitiman, dan dati de wan tra nyun marki ini na brokosaka . . . fu san sma lobi tapu na kontren fu felem.” Boyti den sortu felem disi, dan yu abi singi di den wortu e taki krin fu seks nanga telefisi programa di e gi glori na seks di no mag. Yu kan tyari yu srefi go ini kofar fu so wan prenki fu a „lagi swanpu fu dotifasi” di no e kibri noti èn dan toku kibri wan krin posisi na fesi fu Gado? (1 Petrus 4:4) A de so leki fa na odo e taki: „Wan man kan tyari faya kon na wan na ini en borsu sondro fu bron en krosi?” — Odo 6:27.

6. Sortu druk yonguwan e kisi fu na sey fu den speri?

6 Druk na tapu yu fu lasi yu krin posisi na Gado kan kon so srefi fu wan tra uku — yu speri. Wan tinaseybi yari grontapu umapikin ben taki na wan sarifasi: „Mi ben abi seks fu na fosi tron fu ala fowtu reyde ede: fu di na boy di mi ben hori nanga en ben gi mi tranga fu du dati èn fu di mi ben prakseri taki ala sma ben e du dati.” Nowan sma wani fu trawan lafu en. A de wan natuurlek sani fu wani taki trawan lobi yu. Ma te yu teki na sey fu den bun gwenti nanga wèti fu a beybri, dan tra yonguwan kande sa spotu yu. Na winsi fu fiti yu srefi na den èn fu den speri fu yu teki yu, kan poti yu ondro druk fu du wan sani di yu sabi taki a de fowtu. — Odo 13:20.

7. Fu san-ede na feti nanga krakti di no de krin spesrutu de so muylek gi yonguwan, ma san dusundusun yongu sma na ini Yehovah organisâsi sori taki den de?

7 Feti den krakti disi, de spesrutu hebi ini a pisiten fu „na bromki fu yu yongu yari”, te den seks lostu de tranga (1 Korente sma 7:36). A no de fu fruwondru taki wan organisâsi di e ondrosuku sani ben kon na a bosroyti taki: „Na wan aparti sani efu yongu sma bifo den trow no ben abi seks ete na a libimarki fu 19.” Toku dusundusun fu unu yonguwan na ini Yehovah organisâsi sori taki unu de aparti. Unu no e komoto a pasi gi na tyalensi èn e kibri moreel krinfasi.

8. Fu san-ede wantu kresten yonguwan toku teki pikinso fu na yeyefasi di no krin abra fu na grontapu, èn nanga sortu bakapisi?

8 Ma a de wan sari sani fu taki taki wantu kresten yonguwan toku ben teki wan sani fu na immoreel yeyefasi fu na grontapu abra. Aladi kande den e taki taki den abi lobi gi san bun, toku den no abi wan bita-ati gi san takru; kon meki wi taki en so, den no abi wan bita-ati nofo gi dati (Psalm 97:10). Ini son kofal a gersi srefi taki den lobi dati. Psalm 52:3 e taki en so: „Yu lobi san ogri moro leki san bun, ley moro leki a taki fu regtfardikifasi.” Sonwan e go so fara taki den e poti langalanga na tiri fu Yehovah organisâsi a wan sey ini afersi so leki a meki fu mofo, prisiriten nanga bun gwenti nanga wèti. A bakapisi de furutron taki den e tyari syen kon tapu den srefi èn so srefi tu tapu den ppa nanga mma. Boyti fu dati den e lasi den krinfasi ini den ay fu Gado. —   2 Petrus 2:21, 22.

Yepi fu kakafutu gi na tyalensi

9. San de fanowdu fu kakafutu gi na tyalensi fu tan moreel krin?

9 Fa yu kan kakafutu gi na tyalensi fu tan moreel krin? Na psalmsingiman ben poti na srefi aksi: „Fa wan yonguman sa krin en futupasi?” Dan a ben gi na piki: „Fu di a e kibri en srefi akruderi yu wortu” (Psalm 119:9). Iya, yu abi tiri fanowdu fu Gado Wortu. Èn wi lobi heymel Tta sorgu taki en organisâsi e gi so wan tiri fu yepi yu fu kan kakafutu gi na druk di no krin fu a grontapu disi.

10, 11. (a) Sortu publikâsi den ben sreka fu yepi yongu sma fu tan moreel krin? (b) Fa yonguwan ben kisi yepi fu den tori fu „Yongu sma e aksi . . . ”? (c) Fa yu srefi ben feni wini fu den tori fu „Yongu sma e aksi . . . ”?

10 Ini den yari di psa wan lo publikâsi ben meki spesrutu nanga yongu sma na ini prakseri, so leki na buku Meki yu yongu yari waka bun. Sensi 1982 den lo artikel „Yongu sma e aksi . . . ” na ini Ontwaakt! ben gi furu bun ray fu afersi so leki fisti prenki nanga felem, lobitori èn wan yoysti fasi fu tyari yu srefi na ini na ten fu freyri. Den sortu tori disi yepi yongu sma trutru? Luku pikinso wan eksenpre. Difrenti wan fu den lo artikel ben taki fu na prey nanga na syenpresi fu satisferi yu srefi. Den ben sori taki a gwenti e wiki „sekslostu” èn kan meki wan sma fadon go makriki na ini seks hurudua (Kolose sma 3:5). Den ben gi praktis ray fu na fasi fa wan sma kan feti na gwenti èn fa wan sma kan du te a fadon go baka na ini. Wantu yonguwan di ben du wan sani na tapu den artikel disi ben skrifi: „Mi abi na problema fu prey nanga mi syenpresi fu sensi mi twarfu yari. Mi de now 18, èn safrisafri mi e kon fri fu en, tangi fu den artikel fu unu.” „Now di mi go waka baka na ray di den artikel gi, mi de ini wan moro betre yeyefasi. Mi e firi mi srefi moro krin leki fosi.”

11 A e teki ten fu leysi èn stuka den sortu tori disi, ma te yu e du so, dan dati kan yepi yu fu tan moreel krin. Yu e nyanbun dorodoro fu den sortu artikel disi di tyari kon a doro? Leki wan piki tapu na „Yongu sma e aksi . . . ” artikel di ben nen „Seks bifo na trow — fu san-ede dati no kan?”,b wan yongu uma di ben stuka na beybri na a ten dati, ben skrifi: „Mi sabi den takru firi fu fowtu nanga dyarusu, di e opo ede kon baka te yu du seks bifo yu trow, èn mi e sari tumusi fu dati. Ibri dey mi e gi Yehovah tangi taki a teki mi èn gi mi pardon. Mi howpu taki na artikel fu unu sa yepi trawan bifo den du san mi ben du. A e hati yu trutru. Now mi e frustan fu san-ede Yehovah Gado wani fu wi ’tan farawe fu hurudu’.” — 1 Tesalonika sma 4:3.

12. San sa buweygi wi fu wani plisi Yehovah?

12 Disi e tyari unu tapu ete wan sani di sa yepi yu fu teki na tyalensi na wan bun fasi: Yu musu warderi taki Yehovah na a Universeel Soeverein èn yu musu gi en yesi (Openbaring 4:11). Ma na a srefi ten a de wan lobi heymel Tta, èn a abi wi moro bun belang na prakseri (Odo 2:20-22; Yesaya 48:17). Den wèti fu en abi leki marki fu kibri wi, no fu skotu wi sondro taki a de fanowdu. Gi yesi na den de so bun na pasi fu koni (Deuteronomiyum 4:5, 6). Fu kon frustan krin fu san-ede Yehovah e aksi moreel krinfasi, sa yepi yu fu si na trutru moyfasi fu dati èn sa buweygi yu fu wani fu plisi en. — Psalm 112:1.

13. Fa yu ben sa fruklari taki a wèti fu Yehovah di e bari wi fu no du hurudu, de fu na bun fu wi?

13 Luku disi now, taki Gado sori taki seks kan du soso na ini na trowlibi èn a e bari sma fu no du hurudu (Hebrew sma 13:4). Na gi yesi na a wèti disi e fufuru wan bun sani fu yu? Wan lobi heymel Tta ben sa meki wan wèti fu fufuru prisiri puru ini yu libi? Kwetikweti! Luku san e psa ini na libi fu den speri fu yu di no e luku Gado moreel wèti na ay. Kisi bere sondro den wani dati e tyari den furutron go so fara fu puru a bere ofu kande fu trow wan esi-esi trow. Ini furu kofal a wani taki fu kweki wan pikin kon bigi sondro wan masra. Morofara, yonguwan di e du hurudu e ’du sondu nanga den eygi skin’ èn e poti den srefi gi siki di seks e tyari kon (1 Korente sma 6:18). Èn te wan yonguwan di gi en srefi abra na Yehovah, e du hurudu, dan den seybere emotioneel bakapisi kan wroko na wan fasi fu pori sani. Fu pruberi fu tapu na sten fu wan konsensi di e firi fowtu, kan meki yu no de nanga rostu èn no sribi na neti (Psalm 32:3, 4; 51:3). A no de krin dan, taki Yehovah wèti di e bari sma fu no du hurudu, de fu kibri yu? Trutru winimarki de te yu e kibri yu moreel krinfasi!

14. Fruklari fa wi musu si Paulus wortu na ini 1 Korente sma 7:9 èn 7:36, te wi e luku san yonguwan e taki taki tini trow ben sa de wan kibri?

14 A de tru, taki a no de makriki fu hori yu srefi na den seryusu wèti fu Gado ini a tori fu moreelfasi. Fu na reyde disi meki son yonguwan ben kon na a bosroyti taki a moro bun kibri de fu trow aladi den de tini ete. ’Te fu kba’, so den e taki-go-taki-kon, ’1 Korente sma 7:9 no e taki: „Efu den no man fu dwengi den srefi, meki den trow, bika a moro betre fu trow leki fu bron fu tranga lostu”?’ Ma disi a no wan bradi luku tapu sani. Paulus wortu no taki gi tini, ma gi den di ’psa na bromki fu den yongu yari’ (1 Korente sma 7:36). Ini moro furu kofal, dan den di de na ini na bromki fu den yongu yari ete, no gro kon miti na marki fu emotioneel nanga yeyefasi fu man teki na druk nanga frantiwortu di na trow e tyari kon nanga en. Na Journal of Marriage and the Family e fruteri: „Sma di e trow fruku, e ondrofeni moro mendri satisfaksi ini den trowlibi, bikasi den ben abi tumusi pikinso ten fu sreka den srefi tapu a du fu na ròl fu den ini a trowlibi. Te sma no man du en ròl dan a gi den moro mendri satisfaksi, san e tyari kon nanga en taki na trowlibi no e tanapu steyfi.” So bun a piki no ddon na ini trow te yu yongu ma ini na kibri fu wan krin situwâsi pe yu de sondro fu trow, te leki yu kisi ala den fasi di yu abi fanowdu fu meki yu trowlibi abi bun bakapisi.

Hori yu srefi krin!

15. Sortu krakti du de fanowdu efu wi wani tan moreel krin?

15 Na apostru Paulus ben skrifi: „Kiri fu dati-ede den memre fu yu skin di de na grontapu ini a tori fu hurudu, dotilibi, sekslostu” (Kolose sma 3:5). Iya, krakti bosroyti de fanowdu; yu musu abi na fasti bosroyti fu tan moreel krin. Ini wan kommentaar tapu na werkwortu di den poti abra nanga ’kiri’ The Expositor’s Bible Commentary e taki: „A e kari kon na prakseri taki wi no musu dwengi ofu basi nomo wan fowtu du nanga yeyefasi. Wi musu figi den puru, wi musu puru krinkrin na owru fasi fu libi. ’Kiri krinkrin’ e tyari kande na krakti fu en kon a fesi. . . . San a werkwortu wani taki so bun leki a krakti fu na werkwortu vorm e sori tapu wan krakti du di e tyari pen kon leki wan bakapisi fu wan eygi fasti bosroyti.” — Teki gersi Mateyus 5:27-30.

16. Fu yu kan tan krin na moreelsey, fu san-ede yu musu wroko tranga fu tan krin na frustansey, èn fa sani kan waka bun gi yu te yu e du so?

16 Ma fa yu kan „kiri krinkrin” ofu ’figi puru’ moreel dotilibi nanga yeyefasi? Yeyses ben doro te na a rutu fu na problema di a ben taki: „Fu inisey, fu na ati fu libisma, ogrifasi fu wegi-sani-go-kon, e komoto: hurudu, . . . sutadu, gridifasi” (Markus 7:21, 22). Na agersi ati abi na ini en so srefi tu na man di wi man denki èn fu dati-ede den e tyari en kon ini akruderi nanga na „fasi fu wegi-sani-go-kon”. Fu tan moreel krin dan yu musu feti a baka fu tan krin na frustansey. Fa so? Fu di na frustan e kisi nnyan nanga yepi fu yu yesi, ay, tongo, noso nanga firi, meki yu musu kibri yu srefi gi san yu e luku nanga yu ay, tan farawe fu telefisiprograma nanga felem di e pristeri ofu e feni seks hurudu bun. So srefi yu musu luku bun nanga san yu e arki nanga yu yesi, so taki yu e tan farawe fu singi di den wortu e taki krin fu seks. Deki-ati de fanowdu fu teki so wan fasti bosroyti, spesrutu na fesi fu yu speri, ma a sa yepi yu fu tan moreel krin èn hori respeki gi yu srefi.

17. Fu san-ede moreel dotifasi no musu taki srefi na unu mindri?

17 Na apostru Paulus ben gi so srefi tu na ray: „Meki unu no taki srefi fu hurudu so leki fa a fiti santawan” (Efesiya sma 5:3; luku so srefi tu vers 12). So bun den no ben musu taki srefi fu moreel dotifasi, dati wani taki taki a no musu de wan tori fu tan tanapu tiri na en ofu teki en meki spotu. Fu san-ede dati no musu du? Na beybri koniman William Barclay ben taki fu disi: „Taki fu wan sani, meki spotu fu en, meki a tron wan tori di sma e taki furu fu en, wani taki fu tyari en go na ini na frustan èn fu tyari na trutru du fu en kon moro krosibey na yu” (Yakobus 1:14, 15). A e aksi trutru fu abi na fasti bosroyti fu ’poti wan mofobanti leki wan waktiman gi yu mofo’, spesrutu te tra yonguwan e meki spotu fu fisti tori ofu e kobroyki wortu di no bun fu fruteri fu seks activiteit (Psalm 39:1). Ma te yu e tan opregti èn krin, yu sa prisiri Yehovah ati. — Psalm 11:7; Odo 27:11.

18. (a) Fu san-ede a no de nofo fu poti prakseri nanga taki di no krin a wan sey, ini a feti nanga moreel dotifasi? (b) Fa yu kan nyanbun fu Paulus ray gi den Filipi sma?

18 Fu wini na feti nanga moreelfasi di no krin, dan a no de nofo taki yu e poti prakseri nanga taki di no krin a wan sey. Wan sneysi odo e taki: „Wan leygi frustan de opo-opo gi ala prakseri.” (Teki gersi nanga Mateyus 12:43-45.) Paulus ben si na fanowdu fu furu na frustan nanga bun èn krin prakseri. Fu dati-ede a ben aksi den Filipi sma tranga: „Ala sani san de tru, ala sani san de fu seryusu belang, ala sani san de regtfardiki, ala sani san de krin, ala sani san de fu lobi, ala sani san den e taki bun fu en, sortu bun de tu èn ala sani san e frudini prèyse, tan prakseri den sani disi [’meki den tron wan tori di yu e prakseri finifini fu den’c].” — Filipi sma 4:8.

19. Fu san-ede yu musu go stuka Gado Wortu fayafaya, èn fa disi sa yepi yu fu tan moreel krin?

19 Disi wani taki fu stuka Gado Wortu fayafaya (Yosua 1:8; Psalm 1:2). A sa tranga yu frustan nanga ati èn a sa yepi yu fu kweki wan krosibey matifasi fu yu nanga Yehovah. Na so wan fasi yu sa man fu kakafutu moro betre gi tesi fu teki prati na waka nanga libi di no krin na moreelsey. Yu no sa wani teki na tyans srefisrefi fu tyari syen kon tapu Yehovah nen èn syen kon tapu yu famiri nanga na gemeente. Na presi fu dati yu sa kobroyki na tranga nanga krakti fu yu yongu yari na sowan fasi taki bakaten yu no sa firi sari fu dati. Iya, yu sa waka na pasi fu moreel krinfasi, fu tru na moyfasi fu yonguwan di e dini Yehovah! — Odo 3:1-4.

[Futuwortu]

a Luku na Ontwaakt!-uitgave fu 8 september 1987, blz. 19-21; 8 november 1987, blz. 18-20; èn 8 maart 1988, blz. 20-23.

b Ontwaakt!-fu 8 december 1985, blz. 10-12.

c The Expositor’s Greek Testament.

Yonguwan — San unu ben sa piki?

◻ Fu san-ede yu musu hori wan hey markitiki fu moreel krinfasi?

◻ Sortu druk e meki a de wan tyalensi fu kibri wan krin posisi na Gado fesi?

◻ San kan yepi yu fu kakafutu gi na tyalensi fu tan moreel krin?

◻ Sortu krakti du de fanowdu fu hori yusrefi krin?

[Prenki na tapu bladzijde 7]

Moro furu fu den wan di de ete ini na bromki fu den yongu yari, de tumusi yongu fu teki den frantiwortu fu a wroko fu ppa nanga mma na den tapu

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma