Meki Wi De den Sma Di Abi Bribi
„Wi na den sma di abi bribi, san e meki a sili tan na libi.”—HEBREWSMA 10:39.
1. Fu san ede wi kan taki dati a bribi fu ibri loyaal futuboi fu Yehovah de wan warti sani?
TRA leisi te yu de na ini wan Kownukondre zaal di furu nanga anbegiman fu Yehovah, luku pikinso na den wan di de na yu lontu. Prakseri den furu fasi fa den e sori bribi. Kande yu e si owrusma di dini Gado someni tenti yari kaba, yongusma di e kakafutu gi a druk fu speri ibri dei, èn papa nanga mama di e wroko tranga fu kweki pikin di frede Gado. Yu abi gemeente owruman nanga dinari ini a diniwroko, di abi furu frantwortu. Iya, kande yu e si brada nanga sisa na yeye fasi di yongu noso owru, di e kakafutu gi ibri sortu problema so taki den kan dini Yehovah. ¡A bribi fu ibriwan fu den de wan warti sani trutru!—1 Petrus 1:7.
2. Fu san ede Paulus rai na Hebrewsma kapitel 10 nanga 11 e gi wi wini na ini a ten disi?
2 A no furu onvolmaakti libisma de, di e frustan moro betre leki na apostel Paulus, o prenspari bribi de. Fu taki en leti, a ben taki dati trutru bribi e „meki a sili tan na libi” (Hebrewsma 10:39). Ma Paulus ben sabi, taki na ini a grontapu disi pe sma no abi bribi, ogri kan pasa nanga a bribi fu sma èn a kan lasi gowe. A ben broko en ede trutru nanga den Hebrew Kresten na ini Yerusalem èn na Yudea, di ben e meki muiti fu hori a bribi fu den. Te wi e luku pisi fu Hebrewsma kapitel 10 nanga 11, dan meki wi luku den fasi di Paulus ben gebroiki fu tranga a bribi fu den. Te wi e du dati, dan wi sa si fa wi kan meki a bribi fu wisrefi èn fu den sma na wi lontu kon moro tranga.
Sori Taki Wi E Frutrow Makandra
3. Fa den wortu fu Paulus di de na Hebrewsma 10:39 e sori taki a ben frutrow den brada nanga den sisa fu en na ini a bribi?
3 A fosi sani di wi ben sa kan luku, na a positief fasi fa Paulus ben denki fu den arkiman fu en. A ben skrifi: „We, wi a no den sma di e hari densrefi puru fu go pori, ma wi na den sma di abi bribi, san e meki a sili tan na libi” (Hebrewsma 10:39). Paulus ben prakseri soso bun fu den tra getrow Kresten, a no ben prakseri soso takru fu den. Luku tu taki a ben gebroiki a wortu „wi”. Paulus ben de wan regtfardiki man. Ma a no ben gi den arkiman fu en a prakseri taki a ben bun moro den, neleki a ben regtfardiki moro den. (Teki gersi Preikiman 7:16.) Ma a ben kari ensrefi ini a tori tu. A ben sori na wan opregti fasi taki a ben frutrow na tapu taki en nanga ala den getrow Kresten leisiman fu en ben o kakafutu gi den problema, di kan meki sma lasi-ati èn di ben o miti den. A ben frutrow na tapu taki den ben o weigri na wan deki-ati fasi fu hari densrefi puru fu go pori, èn taki den ben o sori taki den na sma di abi bribi.
4. Fu san ede Paulus ben frutrow tra bribiman?
4 Fa Paulus ben kan abi a frutrow dati? ¿A no ben man si den fowtu fu den Hebrew Kresten? Kontrari fu dati, a ben gi den spesrutu rai fu yepi den fu kakafutu gi den swakifasi fu den di den ben abi na yeye fasi (Hebrewsma 3:12; 5:12-14; 6:4-6; 10:26, 27; 12:5). Ma tu bun sani ben de di ben meki taki Paulus ben frutrow den brada fu en. (1) Paulus, di ben de wan sma di ben waka na baka na eksempre fu Yehovah, ben meki muiti fu si a pipel fu Gado leki fa Yehovah e si den. Dati no ben wani taki dati a ben si den fowtu fu den nomo, ma a ben si den bun eigifasi fu den tu èn a man di den ben man teki a bosroiti fu du bun na ini a ten di ben o kon (Psalm 130:3; Efeisesma 5:1). (2) Paulus ben bribi dorodoro na ini a krakti fu a santa yeye. A ben sabi taki no wan problema, no wan fowtu fu libisma, ben kan hori Yehovah fu gi iniwan Kresten di e meki muiti fu dini En getrow „a krakti di e pasa san de normaal” (2 Korentesma 4:7; Filipisma 4:13). So bun, a no fu soso Paulus ben frutrow den brada nanga den sisa fu en, a no ben tapu en ai gi san e pasa trutru noso a no ben de positief pasa marki sondro fu si den negatief sani. Paulus ben abi a frutrow fu di a ben abi ala reide fu dati èn Bijbel ben horibaka gi disi.
5. Fa wi kan waka na baka na eksempre di Paulus ben gi fu frutrow makandra, èn san kan de a bakapisi?
5 Trutru, a ben kon na krin taki tra sma ben teki a fasi fa Paulus ben frutrow trawan abra. A musu ben wani taki furu gi den gemeente na ini Yerusalem èn na Yudea taki Paulus ben gi den deki-ati na a fasi dati. Fu di Dyu gensman ben skempi den Hebrew Kresten fu puru den na pasi èn den ben sori wan mi-no-kefasi na wan heimemre fasi, meki den wortu dati ben yepi den Kresten fu bosroiti na ini den ati taki den ben o de den sma di abi bribi. ¿Wi kan du a srefi gi makandra na ini a ten disi? A makriki trutru fu si wan heri ipi fowtu nanga fruferi eigifasi na makandra (Mateus 7:1-5). Ma wi kan yepi makandra moro efu wi e si a tumusi aparti bribi di ibriwan fu wi abi èn efu wi e warderi dati. Fu gi makandra deki-ati na so wan fasi, kan meki a bribi kon moro tranga.—Romesma 1:11, 12.
Gebroiki Gado Wortu na a Yoisti Fasi
6. Fu pe Paulus ben teki sani kari di a ben skrifi den wortu na Hebrewsma 10:38?
6 A koni fasi fa Paulus ben gebroiki den Buku fu Bijbel ben tranga a bribi fu tra bribiman tu. Fu eksempre, a ben skrifi: „’Ma a regtfardikiwan fu mi sa libi fu bribi ede’ èn ’efu a drai baka, dan mi sili no abi prisiri nanga en’” (Hebrewsma 10:38). Dya Paulus ben kari den wortu di a profeiti Habakuk ben taki.a A sori leki den wortu disi no ben nyun gi den leisiman fu Paulus, den Hebrew Kresten di ben sabi den profeiti buku heri bun. Te wi e luku a sani di Paulus ben abi na prakseri — a ben wani tranga a bribi fu den Kresten na Yerusalem èn na ini a birti drape, na wan sani fu a yari 61 G.T. — dan na eksempre fu Habakuk ben de wan bun wan di a ben gebroiki. Fu san ede?
7. O ten Habakuk ben skrifi a profeititori fu en, èn fa a situwâsi ben de na Yuda na a ten dati?
7 A sori leki Habakuk ben skrifi a buku fu en soso pikinso moro leki tutenti yari bifo Yerusalem ben kisi pori na ini 607 b.G.T. A profeiti ben si na ini wan fisyun fa den Kaldewsma (noso, Babilonsma) wan ’nâsi di ben abi bita-ati èn di ben handri esi-esi sondro fu denki fosi’, ben kon feti nanga Yuda wantronso èn den ben pori Yerusalem, èn so den ben kiri pipel nanga nâsi (Habakuk 1:5-11). Ma sensi a ten fu Yesaya, sma ben taki kaba dati so wan rampu ben o kon, moro leki wan hondro yari na fesi. Na ini a ten fu Habakuk, Yoyakim ben teki a presi fu a bun Kownu Yosia, èn godelowsufasi ben bigin baka na Yuda. Yoyakim ben frufolgu den sma di ben e taki na ini a nen fu Yehovah èn a ben kiri den srefi (2 Kroniki 36:5; Yeremia 22:17; 26:20-24). A no de wan wondru taki a profeiti Habakuk di a sani disi ben hati en, ben bari taki: „O langa, o Yehovah?”—Habakuk 1:2.
8. Fu san ede na eksempre fu Habakuk ben o de wan bigi yepi gi den Kresten na ini a fosi yarihondro èn na ini a ten disi?
8 Habakuk no ben sabi o krosibei a ten ben de taki Yerusalem ben o kisi pori. So srefi, den fosi yarihondro Kresten no ben sabi o ten a Dyu seti fu sani ben o kon na wan kaba. Èn wi na ini a ten disi no sabi a „dei nanga a yuru” te a krutu fu Yehovah sa kon na tapu a godelowsu seti disi (Mateus 24:36). Fu dati ede, meki wi luku den tu piki di Yehovah ben gi Habakuk. Na a fosi presi, a ben gi a profeiti a dyaranti taki a kaba ben o kon na a yoisti ten. „A no sa kon lati”, Gado ben taki, ala di fu a sei fu libisma a ben sa kan gersi leki den musu wakti moro langa (Habakuk 2:3). Na a di fu tu presi, Yehovah ben memre Habakuk: „Fu a sei fu a regtfardikiwan, fu di a de getrow, meki a sa tan na libi” (Habakuk 2:4). ¡Dati na moimoi wortu fu waarheid di wi kan frustan krin! A moro prenspari sani a no o ten a kaba o kon, ma efu wi e tan libi wan libi pe wi e sori bribi.
9. Fa den futuboi fu Yehovah di ben gi yesi ben tan na libi di den ben de getrow (a) na ini 607 b.G.T.? (b) baka 66 G.T.? (c) Fu san ede a de prenspari taki wi e tranga a bribi fu wi?
9 Di Yerusalem ben kisi pori na ini 607 b.G.T., dan Yeremia, Baruk, a sekretarsi fu en, Ebed-meilèk, nanga den loyaal Rekabsma ben si taki a sani di Yehovah ben pramisi Habakuk, ben tru. Den ’ben tan na libi’ fu di den ben man lowe gi a takru pori di ben kon na tapu Yerusalem. Fu san ede? Yehovah ben pai den gi a getrowfasi fu den (Yeremia 35:1-19; 39:15-18; 43:4-7; 45:1-5). So srefi, den fosi yarihondro Hebrew Kresten musu ben handri akruderi a rai fu Paulus, bika di den legre fu Rome ben kon feti nanga Yerusalem na ini 66 G.T. èn baka dati den ben hari densrefi puru, wan sani di sma no man fruklari. Na wan getrow fasi, den Kresten dati ben arki a warskow di Yesus ben gi taki den ben musu lowe (Lukas 21:20, 21). Den ben tan na libi fu di den ben de getrow. So srefi, wi sa tan na libi efu wi de getrow te a kaba kon. ¡Dati na wan prenspari sani di musu yepi wi fu tranga wi bribi nownow!
Si den Eksempre fu Sma Di Ben Abi Bribi, Libilibi na Yu Fesi
10. San Paulus ben taki fu a bribi fu Moses, èn fa wi ben sa kan waka na baka na eksempre di Moses ben gi ini a tori disi?
10 Paulus ben tranga a bribi fu sma tu fu di a ben gebroiki eksempre na wan krakti fasi. Te yu e leisi Hebrewsma kapitel 11, dan luku fa a e meki wi si den eksempre fu sma na ini Bijbel di ben abi bribi, libilibi na wi fesi. Fu eksempre, a e taki dati Moses „ben tan stanfaste neleki a ben e si a Wan di wi no kan si” (Hebrewsma 11:27). Nanga tra wortu, Yehovah ben de so wan trutru sma gi Moses taki a ben de neleki a ben kan si Gado di sma ai no kan si. ¿Sma kan taki a srefi sani fu wi? A makriki fu taki dati wi abi wan banti nanga Yehovah, ma wi musu du muiti fu kisi a banti dati èn fu meki a kon moro tranga. ¡Wi musu wroko tranga gi dati, trutru! ¿Yehovah de so wan trutru sma gi wi taki wi e prakseri en te wi e teki bosroiti, so srefi den pikin bosroiti? So wan bribi sa yepi wi fu horidoro srefi te sma e gens wi bun hebi.
11, 12. (a) Na ini sortu situwâsi a bribi fu Heinok ben kisi tesi kande? (b) Na sortu fasi Gado ben pai Heinok, di ben gi en deki-ati?
11 Luku a bribi fu Heinok so srefi. A muilek gi wi fu prakseri o hebi sma ben gens en. Heinok ben musu tyari wan hati boskopu fu a krutu di ben o kon na tapu den godelowsu sma di ben libi na a ten dati (Yudas 14, 15). A sori leki sma ben suku fu frufolgu a getrow man disi na so wan ogri fasi, nanga someni tranga, taki Yehovah „ben puru en” di a ben poti a libi fu Heinok go abra na ini a sribi fu den dedesma, bifo den feanti ben kan kisi en. Dati meki Heinok no ben si a kontru fu a profeititori di a ben taki. Ma a ben kisi wan presenti di yu ben kan taki, ben moro bun.—Hebrewsma 11:5; Genesis 5:22-24.
12 Paulus e fruklari: „Bifo Gado ben puru [Heinok], a ben abi a buweisi taki a ben plisi Gado” (Hebrewsma 11:5). San disi ben wani taki? A kan taki Heinok ben kisi wan sortu fisyun bifo a ben go sribi a sribi fu den dedesma, kande wan fisyun fu wan Paradijs na grontapu pe a sa wiki wan dei. Awansi fa a no fa, Yehovah ben meki Heinok sabi taki A ben prisiri trutru nanga a getrow libi fu en. Heinok ben prisiri na ati fu Yehovah. (Teki gersi Odo 27:11.) ¿Te wi e prakseri a libi fu Heinok, dan dati e naki wi ati, a no so? ¿Yu ben sa wani libi so wan libi pe yu e sori bribi? Dan yu musu prakseri den sortu eksempre disi; si den leki trutru sma. Abi a fasti bosroiti fu sori bribi na ini yu libi ibri dei. Memre tu taki den sortu sma di abi bribi no e dini Yehovah fu di den abi wan dei na prakseri noso wan spesrutu momenti te Gado sa meki ala den pramisi fu en kon tru. ¡Na presi fu dati, wi teki a bosroiti fu dini Yehovah fu têgo! Fu du dati, wani taki a moro bun libi na ini a seti fu sani disi èn na ini a wan di e kon.
Fa Wi Kan Kisi wan Moro Tranga Bribi
13, 14. (a) Fa den wortu di Paulus skrifi na Hebrewsma 10:24, 25 ben sa kan yepi wi fu meki den konmakandra fu wi de prisiri okasi? (b) San na a moro prenspari sani meki Kresten konmakandra de?
13 Paulus ben sori den Hebrew Kresten wan tu bun fasi fa den ben kan tranga a bribi fu den. Kon meki wi luku soso tu. Kande wi sabi a frumane di a ben gi na Hebrewsma 10:24, 25, di e gi wi deki-ati fu abi a fasti gwenti fu kon makandra na den Kresten konmakandra fu wi. Ma memre taki den wortu di Gado ben meki Paulus taki dya, no wani taki dati wi musu de sma di de na den konmakandra nomo. Ma Paulus e taki dati den konmakandra na okasi fu kon sabi makandra, fu yepi makandra fu kan dini Gado moro bun, èn fu gi makandra deki-ati. Wi drape fu gi, no soso fu kisi. Dati e yepi fu meki den konmakandra fu wi tron prisiri okasi.—Tori fu den Apostel 20:35.
14 Ma na a fosi presi wi e go na den Kresten konmakandra fu anbegi Yehovah Gado. Wi e du dati te wi e begi èn e singi makandra, te wi e arki bun, èn te wi e gi „a froktu fu den mofobuba” — wortu fu prèise Yehovah nanga den komentaar fu wi èn den prati di wi abi na den konmakandra (Hebrewsma 13:15). Efu wi e tan prakseri den marki disi èn e du den na ibri konmakandra, dan a no abi misi taki ibri leisi a bribi fu wi sa kon moro tranga.
15. Fu san ede Paulus ben gi den Hebrew Kresten tranga fu hori fasti na a diniwroko fu den, èn fu san ede a srefi rai disi fiti na ini a ten disi?
15 Wan tra fasi fa wi kan tranga a bribi na te wi e du a preikiwroko. Paulus ben skrifi: „Meki wi hori fasti na a meki di wi musu meki a howpu fu wi bekènti na publiki sondro fu degedege, bika a sma di gi a pramisi, de getrow” (Hebrewsma 10:23). Yu ben sa kan gi trawan deki-ati fu hori fasti na wan sani, te a gersi leki den o lusu en. Satan ben poti druk na tapu den Hebrew Kresten dati trutru, fu den libi a diniwroko fu den, èn a e poti druk na tapu Gado pipel na ini a ten disi so srefi. ¿Fu di a druk disi de na wi tapu, dan san wi musu du? Luku san Paulus ben du.
16, 17. (a) Fa Paulus ben kisi deki-ati fu du a diniwroko? (b) San wi musu du efu wi feni taki wan sani fu a Kresten diniwroko fu wi, e frede wi?
16 Paulus ben skrifi den Kresten na Tesalonika: „Baka di wi ben pina fosi èn den ben handri wi na wan syen fasi (soleki fa unu sabi) na Filipi, dan wi ben teki deki-ati nanga yepi fu wi Gado, fu fruteri unu a bun nyunsu fu Gado nanga furu strei” (1 Tesalonikasma 2:2). Fa sma „ben handri” Paulus nanga den kompe fu en „na wan wan syen fasi” na Filipi? Soleki fa son sabiman e taki, dan a Griki wortu di Paulus ben gebroiki e sori na tapu a hati di sma e hati a firi fu trawan, èn a handri di den e handri trawan na wan syen fasi noso na wan tumusi ogri fasi. Den tiriman fu Filipi ben fon den nanga tiki, den ben trowe den na strafu-oso, èn den ben poti den na ini bui (Tori fu den Apostel 16:16-24). San a hati sani dati ben du nanga Paulus? ¿Den sma fu Tesalonika, a tra foto pe Paulus ben musu go na a zendingwaka fu en, ben si taki a ben hari ensrefi puru dan fu di a ben kon frede? Nôno, a „ben teki deki-ati”. A ben kakafutu gi frede èn a ben tan preiki nanga deki-ati.
17 Fu pe a deki-ati fu Paulus ben komoto? ¿Fu ensrefi? Nôno, a ben taki dati a ben teki deki-ati „nanga yepi fu wi Gado”. Wan buku gi sma di e vertaal Bijbel e taki dati wi kan vertaal den wortu disi leki „Gado ben puru frede na ini wi ati”. So bun, efu yu no abi furu deki-ati fu du a diniwroko fu yu, noso wan sani fu a diniwroko e frede yu kande, dan fu san ede yu no e aksi Yehovah fu du a srefi gi yu? Aksi en fu puru frede na ini yu ati. Aksi en fu yepi yu, so taki yu kan teki deki-ati fu du a wroko. Boiti dati, du wan tu sani di kan yepi yu. Fu eksempre, sreka sani so taki yu kan wroko nanga wan sma di sabi du a sortu kotoigiwroko di e frede yu. Kande a abi fu du nanga bisnis kontren, stratiwroko, okasipreiki, noso fu gi kotoigi nanga telefon. Kande a patna fu yu sa wani gi yu na eksempre fosi. Efu dati de so, dan luku san a e du èn leri fu en. Ma baka dati, teki deki-ati fu pruberi en yusrefi.
18. Sortu blesi wi kan kisi te wi e teki deki-ati fu du a diniwroko fu wi?
18 Efu yu e teki deki-ati trutru, dan prakseri san kan de a bakapisi. Efu yu e horidoro èn yu e sorgu taki yu no e lasi-ati, dan yu kan ondrofeni moi sani te yu e taki fu a waarheid nanga sma, sani di yu no ben o ondrofeni te yu no ben o du disi. (Luku bladzijde 25.) A sa prisiri yu te yu sabi taki yu plisi Yehovah, fu di yu du wan sani di muilek gi yu. Yu sa kisi a blesi èn a yepi fu en te yu e kakafutu gi sani di e frede yu. A bribi fu yu sa kon moro tranga. Trutru, yu no kan meki muiti fu tranga a bribi fu trawan sondro taki yu e tranga yu eigi bribi tu.—Yudas 20, 21.
19. Sortu moi pai e wakti „den sma di abi bribi”?
19 Meki a de so, taki yu e tan tranga yu bribi èn a bribi fu den sma di de nanga yu. Yu kan du dati te yu e tranga yusrefi èn trawan fu di yu e gebroiki Gado Wortu na wan koni fasi, te yu e studeri den eksempre fu sma na ini Bijbel di ben abi bribi èn te yu e si den libilibi na yu fesi, te yu e sreka yusrefi gi den Kresten konmakandra èn e teki prati na den, èn te yu e tan hori a moi grani di wi abi fu du a publiki diniwroko. Te yu e du den sani disi, dan sabi taki yu de trutru a „sma di abi bribi”. Memre tu taki den sma disi sa kisi wan moi pai. Den na „den sma di abi bribi, san e meki a sili tan na libi”.b ¡Meki a bribi fu yu tan gro, èn meki Yehovah Gado hori yu na libi fu têgo!
[Futuwortu]
a Paulus ben kari den wortu fu a Septuaginta fu Habakuk 2:4, di abi den wortu „efu wan sma e drai baka, dan mi sili no prisiri nanga en”. Den wortu disi no de na ini no wan Hebrew manuscript di de. Son sma taki dati a Septuaginta vertaling ben teki fu tra moro owru Hebrew manuscript di no de moro. Awansi fa a no fa, Paulus ben gebroiki en dya na ondro a krakti fu Gado en santa yeye. Fu dati ede Gado e horibaka gi en.
b A yaritekst fu Yehovah Kotoigi gi a yari 2000 sa de: „We, wi a no den sma di e hari densrefi puru . . . ma den sma di abi bribi.”—Hebrewsma 10:39.
San Yu Ben Sa Piki?
◻ Fa Paulus ben sori taki a ben frutrow den Hebrew Kresten, èn san wi kan leri fu disi?
◻ Fu san ede den wortu fu a profeiti Habakuk di Paulus ben gebroiki, ben fiti so bun?
◻ Sortu eksempre na ini Bijbel fu sma di ben abi bribi, Paulus meki wi si na wi fesi libilibi?
◻ Sortu bun fasi fu tranga a bribi, Paulus ben rikomanderi?
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Baka di Paulus ben ondrofeni sani na Filipi di ben hati en, dan a ben teki deki-ati fu go doro nanga a preikiwroko
[Prenki na tapu bladzijde 24]
¿Yu kan teki deki-ati fu pruberi gi kotoigi na difrenti fasi?