Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • Na a Paskafesa Yesus e leri den apostel fu abi sakafasi
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e wasi den futu fu den apostel fu leri den fu abi sakafasi

      KAPITEL 116

      Na a Paskafesa Yesus e leri den apostel fu abi sakafasi

      MATEYUS 26:20 MARKUS 14:17 LUKAS 22:14-18 YOHANES 13:1-17

      • YESUS E HORI A LASTI PASKAFESA NANGA DEN APOSTEL

      • A E WASI DEN FUTU FU DEN APOSTEL FU LERI DEN WAN SANI

      Petrus nanga Yohanes doro na Yerusalem fu sreka sani gi a Paskafesa, soleki fa Yesus ben taigi den. Bakaten Yesus nanga den tin tra apostel o go drape. Na mofoneti te son e dongo Yesus nanga den apostel e saka Olèif-bergi. Yesus no o kon na tapu a bergi disi moro teleki a kisi wan opobaka.

      Te fu kaba Yesus nanga den apostel e doro na ini a foto èn den e go na a oso pe den o nyan a Paska-nyanyan. Den e kren a trapu go na a sodrokamra. Drape den e si taki ala sani sreka kaba so taki den kan nyan nanga makandra. Yesus ben e angri fu hori a fesa disi. Dati meki a e taki: „Mi ben angri trutru fu nyan a Paska-ofrandi disi nanga unu, fosi mi o pina.”​—Lukas 22:15.

      Furu yari pasa sma bigin nanga a gwenti fu poti win na ini wan tu kan nomo èn fu prati dati gi ala sma na a Paskafesa. Baka te Yesus teki wan kan, a e taki Gado tangi èn a e taki: „Un teki en, dan unu langa en gi makandra, bika mi e taigi unu: Bigin fu now, mi no o dringi win moro teleki a Kownukondre fu Gado doro” (Lukas 22:17, 18). A de krin now taki a no o teki langa fosi a dede.

      Te den e nyan a Paska-nyanyan, Yesus e du wan sani di den no e fruwakti. Yesus e opo, a e puru en dyakti èn a e teki wan duku. Dan a e poti watra na ini wan beki di de drape. Nofo tron te wan sma ben e go luku wan trawan na en oso, dan a sma fu na oso ben e sorgu taki wan futuboi noso wan tra sma wasi den futu fu a wan di kon luku en (Lukas 7:44). Ma na a okasi disi nowan sma no de fu wasi den futu. Dati meki Yesus e wasi den futu fu den apostel. Iniwan fu den apostel ben kan du a sani disi gi den trawan, ma nowan fu den e du disi. A kan taki den abi trobi nanga makandra ete? We, den musu fu firi syen te Yesus e wasi den futu fu den.

      Te Yesus e kon fu wasi Petrus futu, Petrus e taki: „Noiti yu sa wasi mi futu.” Yesus e piki en: „Efu mi no wasi yu futu, yu no kan de nanga mi.” Petrus e taigi en: „Masra, no wasi mi futu wawan, ma wasi mi anu nanga mi ede tu.” A no de fu taki dati Petrus e fruwondru te Yesus e taki: „Efu wan sma wasi en skin kaba, dan na soso en futu a abi fu wasi, fu di en heri skin krin kaba. Unu krin, ma a no un alamala.”​—Yohanes 13:8-10.

      Na so Yesus e wasi den futu fu ala den 12 apostel. A e wasi srefi den futu fu Yudas Iskariot. Te Yesus weri en dyakti baka, a e go sidon na tafra èn a e aksi: „Unu frustan san mi du gi unu? Unu e kari mi: ’Leriman’ nanga ’Masra’, èn unu abi leti, bika na dati mi de tu. Fu dati ede, efu mi wasi un futu aladi mi na Masra nanga Leriman, dan un musu wasi den futu fu makandra tu, bika mi gi unu na eksempre, so taki unu kan du tu san mi du gi unu. Fu tru, mi e taigi unu: Wan srafu no bigi moro en masra, èn wan boskopuman no bigi moro a sma di seni en. Efu unu sabi den sani disi, dan koloku fu unu te unu e du den.”​—Yohanes 13:12-17.

      Dati na wan moi fasi fa Yesus e sori den taki den musu abi sakafasi! Wan bakaman fu Yesus no musu denki taki a prenspari moro trawan èn taki sma musu wroko gi en. Na presi fu dati a musu teki na eksempre fu Yesus. Disi no wani taki dati den bakaman fu Yesus musu abi a gwenti fu wasi den futu fu makandra. Na presi fu dati den musu de klariklari fu du a diniwroko fu den nanga sakafasi èn den no musu lobi a wan sma moro a trawan.

      • Sortu sani di Yesus e taigi den apostel na a Paskafesa e sori taki a dede fu en de krosibei?

      • Fu san ede den apostel e fruwondru te a e wasi den futu fu den?

      • San Yesus wani leri den apostel te a e wasi den futu fu den?

  • Na Avondmaal fu Masra
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e seti na Avondmaal fu Masra nanga erfu fu den apostel fu en

      KAPITEL 117

      Na Avondmaal fu Masra

      MATEYUS 26:21-29 MARKUS 14:18-25 LUKAS 22:19-23 YOHANES 13:18-30

      • YESUS E SORI TAKI YUDAS O TORI EN

      • YESUS E SETI A MEMREFESA

      Didyonsro Yesus wasi den futu fu den apostel fu leri den taki den musu abi sakafasi. A kan taki den nyan a Paska-nyanyan kaba te Yesus e taki fu wan profeititori fu David. A e taki: „A bun mati fu mi di mi ben e frutrow, iya, a sma di ben e nyan mi nyanyan, e suku fu du mi ogri.” Dan a e taki krin: „Wan fu unu o tori mi.”​—Psalm 41:9; Yohanes 13:18, 21.

      Den apostel e luku makandra èn ibriwan fu den e aksi: „Masra, a no mi, a no so?” Srefi Yudas e aksi a sani disi. Petrus e taigi Yohanes di e sidon na sei Yesus fu aksi Yesus suma na a sma di o tori en. Dati meki Yohanes e skoifi go moro krosibei na Yesus èn a e aksi en: „Masra, suma na en?”​—Mateyus 26:22; Yohanes 13:25.

      Yesus e piki: „Na a sma di mi o gi a pisi brede di mi dopu na ini a komki.” Yesus e dopu wan pisi brede na ini wan komki di de na tapu a tafra, a e langa en gi Yudas, dan a e taki: „A Manpikin fu libisma o gowe soleki fa Gado Buku taki, ma helu fu a sma di tori a Manpikin fu libisma! A ben o moro betre gi a sma dati efu a no ben gebore” (Yohanes 13:26; Mateyus 26:24). Ne Satan go na ini Yudas. A man disi en ati takru kaba, ma now a e gi Didibri okasi fu abi krakti na en tapu. Yudas e bigin du a wani fu Didibri èn na so a e tron „a manpikin di o kisi têgo pori”.​—Yohanes 6:64, 70; 12:4; 17:12.

      Yesus e taigi Yudas: „A sani di yu wani du, go du en moro esi.” Fu di Yudas e hori a monikisi, meki den tra apostel e denki taki Yesus e seni en fu ’go bai den sani di den abi fanowdu gi a fesa’. A kan tu taki den e denki taki Yudas musu gi den pôtiwan moni (Yohanes 13:27-30). Ma Yudas e gowe fu go tori Yesus.

      Na a srefi neti fu a Paskafesa Yesus e seti wan nyun fesa. A e teki wan pisi brede, a e taki Gado tangi, a e broko a brede, dan a e gi dati na den apostel fu nyan. A e taki: „Disi wani taki mi skin di mi o gi, so taki unu kan feni bun. Tan du disi fu memre mi” (Lukas 22:19). Dan den apostel e langa a brede gi makandra fu nyan.

      Now Yesus e teki wan kan win, a e taki Gado tangi èn a e langa a kan gi den. Ibriwan fu den e dringi fu a kan. Yesus e taki: „A kan disi wani taki a nyun frubontu di o seti te mi brudu o kanti trowe, so taki unu kan feni bun.”​—Lukas 22:20.

      Na so Yesus e seti a fesa fu memre a dede fu en. Den bakaman fu en musu hori a fesa disi ibri yari tapu 14 Nisan. A fesa disi e memre den san Yesus nanga en Papa du fu meki den sma di e bribi kisi frulusu fu sondu nanga dede. A Paskafesa ben prenspari gi den Dyu fu di a ben e memre den taki den kisi frulusu fu Egepte. Ma a Memrefesa na wan moro prenspari fesa fu di a e memre wi taki sma di abi bribi o kisi trutru frulusu.

      Yesus e taki dati en brudu ’o kanti trowe, so taki furu sma kan kisi pardon fu sondu’. Wan tu fu den sma di o kisi pardon fu den sondu, na den apostel nanga den tra disipel di tan horibaka gi Yesus. Na den o de nanga Yesus na ini a Kownukondre fu en Tata.​—Mateyus 26:28, 29.

      • Fu sortu Bijbel profeititori Yesus e taki èn san a wani sori den apostel nanga a profeititori dati?

      • San Yesus e taigi Yudas fu du, ma san den tra apostel e denki taki Yudas musu du?

      • Sortu nyun fesa Yesus e seti èn fu san ede a e du dati?

  • Den e meki trobi suma na a moro bigiwan
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Den apostel fu Yesus e haritaki nanga makandra suma na a moro bigiwan

      KAPITEL 118

      Den e meki trobi suma na a moro bigiwan

      MATEYUS 26:31-35 MARKUS 14:27-31 LUKAS 22:24-38 YOHANES 13:31-38

      • YESUS E SORI DEN TAKI DEN NO MUSU SUKU FU DE A MORO BIGIWAN

      • YESUS E TAIGI PETRUS TAKI A O TAKI DATI A NO SABI EN

      • DEN BAKAMAN FU YESUS MUSU ABI LOBI

      A lasti neti te Yesus de nanga den apostel fu en, a e wasi den futu fu leri den taki den musu abi sakafasi. Fu san ede a ben de fanowdu taki a du disi? Na fu di den abi wan swakifasi. Den e dini Gado fayafaya, ma te now ete ibriwan fu den wani de a moro bigiwan (Markus 9:33, 34; 10:35-37). Na a neti disi den e sori baka taki den abi a swakifasi disi.

      Den apostel e ’bigin meki wan bigi trobi suma fu den na a moro bigiwan’ (Lukas 22:24). A musu fu de so taki Yesus e sari fu si taki den e meki trobi baka! San a e du?

      Na presi fu bari den apostel fu a fasi fa den e tyari densrefi, Yesus abi pasensi nanga den. A e taigi den: „Den kownu fu den trakondre sma e basi den èn sma e taki dati den wan di abi makti na den tapu, na sma di e du bun gi trawan. Ma un no musu de so. . . . Bika suma moro bigi, a sma di e sidon na tafra, noso a futuboi di e dini en?” Dan a e sori den sortu eksempre a gi den ala ten. A e taki: „Ma mi de na un mindri leki wan futuboi.”​—Lukas 22:25-27.

      Aladi den apostel abi swakifasi, toku den tan nanga Yesus awinsi sortu problema den ben kisi. Dati meki a e taki: „Mi e meki wan frubontu nanga unu, neleki fa mi Tata meki wan frubontu nanga mi gi wan Kownukondre” (Lukas 22:29). Den man disi na trutru bakaman fu Yesus. A e meki wan frubontu nanga den fu gi den a dyaranti taki den o de nanga en na ini a Kownukondre èn den o tiri makandra nanga en leki kownu.

      Aladi den o kisi den moi blesi disi, toku den na libisma ete èn den abi sondu. Yesus e taigi den: „Satan de fayafaya fu kisi unu, so taki a kan wai unu puru neleki fa wan sma e wai aleisibuba puru” (Lukas 22:31). Yesus e warskow den tu: „Tideneti un alamala o fadon te unu si san pasa nanga mi, bika Gado Buku taki: ’Mi o naki a skapuman, dan den skapu o panya go na ala sei.’”​—Mateyus 26:31; Sakaria 13:7.

      Petrus de seiker taki a no o du disi. A e taki: „Awansi ala den trawan o fadon te den si san pasa nanga yu, toku mi no sa fadon noiti!” (Mateyus 26:33) Yesus e taigi Petrus taki fosi wan kakafowru bari tu leisi a neti dati, Petrus o taki dati a no sabi Yesus. Ma Yesus e taki tu: „Mi begi fayafaya gi yu taki yu no o lasi a bribi fu yu. Te yu bribi kon tranga baka, dan yu musu meki a bribi fu den brada fu yu kon tranga tu” (Lukas 22:32). Toku Petrus e taki fayafaya: „Awansi mi musu dede nanga yu, noiti mi no sa taki dati mi no sabi yu” (Mateyus 26:35). Den tra apostel e taki a srefi sani tu.

      Yesus e taigi den disipel: „Mi pikin, mi o de nanga unu wan syatu pisi ten ete. Unu o suku mi èn san mi taigi den Dyu, na dati mi e taigi unu now tu: ’Pe mi o go, unu no man kon.’” Dan a e taki: „Mi e gi unu wan nyun komando, taki un musu lobi makandra. Neleki fa mi lobi unu, na so un musu lobi makandra tu. Na a fasi disi ala sma o sabi taki unu na mi disipel, te unu lobi makandra.”​—Yohanes 13:33-35.

      Te Yesus taki dati a o de nanga den wan syatu pisi ten ete, dan Petrus e aksi: „Masra, pe yu o go?” Yesus piki: „Pe mi o go, yu no man kon nanga mi now, ma bakaten yu o kon na mi.” Petrus no e frustan krin san Yesus e taki. Dati meki a e taki: „Masra, fu san ede mi no man kon now nanga yu? Mi de klariklari fu gi mi libi gi yu.”​—Yohanes 13:36, 37.

      Now Yesus e taki fu a ten di a ben seni den apostel fu go preiki na ini Galilea. Na a ten dati a ben taigi den taki den no ben abi fu tyari wan monisaka nanga wan nyanyan-saka (Mateyus 10:5, 9, 10). A e aksi den: „Unu no ben mankeri nowan sani, a no so?” Den e taki: „Nôno!” Ma san den musu du te den o preiki na ini a ten di e kon? Yesus e taigi den san den musu du: „Meki a sma di abi wan monisaka, teki en èn meki a teki wan nyanyan-saka tu. Meki a sma di no abi wan feti-owru, seri en krosi, dan a bai wan feti-owru. Bika mi e taigi unu taki a sani di skrifi na ini Gado Buku musu kon tru na ini mi. Drape skrifi: ’Den ben si en leki wan sma di no ben e gi yesi na a wèt.’ Bika den sani di abi fu du nanga mi, e kon tru now.”​—Lukas 22:35-37.

      Dyaso Yesus e taki fu a ten te sma o spikri en na wan postu na sei ogriman noso ’sma di no e gi yesi na a wèt’. Baka dati den bakaman fu en o kisi hebi frufolgu. Den e denki taki den de srekasreka gi a ten dati. Dati meki den e taigi Yesus: „Masra, luku, wi abi tu feti-owru.” A e taigi den: „Dati nofo” (Lukas 22:38). A sani di den apostel o du nanga den feti-owru disi bakaten, o gi Yesus na okasi fu leri den wan tra prenspari sani.

      • Fu san ede den apostel e meki trobi èn san Yesus e du?

      • Sortu blesi den trutru bakaman fu Yesus o kisi fu di a meki wan frubontu nanga den?

      • San Yesus e taki te Petrus e taigi en taki a no o gowe libi en noiti?

  • Yesus na a pasi, en na san tru, en na a libi
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus de na ini a sodrokamra makandra nanga den 11 apostel fu en

      KAPITEL 119

      Yesus na a pasi, en na san tru, en na a libi

      YOHANES 14:1-31

      • YESUS O GOWE FU SREKA WAN PRESI

      • A E PRAMISI DEN BAKAMAN FU EN TAKI A O SENI WAN YEPIMAN GI DEN

      • A PAPA BIGI MORO YESUS

      Yesus nanga den apostel fu en de ete na ini a sodrokamra pe den hori a Memrefesa. A e gi den a deki-ati disi: „No broko un ede. Bribi na ini Gado èn bribi na ini mi tu.”​—Yohanes 13:36; 14:1.

      Yesus e taigi den 11 apostel fu en fu san ede den no musu sari taki a o gowe. A e taki: „Furu tanpresi de na ini na oso fu mi Tata. . . . Te mi gowe èn mi sreka wan presi gi unu kaba, dan mi o kon baka èn mi o teki unu na ini oso, so taki unu kan de pe mi de.” Ma den apostel no e frustan taki Yesus wani sori den taki a o go na hemel. Tomas e aksi en: „Masra, wi no sabi pe yu e go. Fa wi kan sabi a pasi dan?”​—Yohanes 14:2-5.

      Yesus e piki den: „Mi na a pasi, mi na san tru, èn mi na a libi.” Efu wan sma wani go na ini a oso fu Yesus en Tata na hemel, dan a musu bribi na ini Yesus, a musu bribi na ini den leri fu en èn a musu teki na eksempre fu en. Yesus e taki: „Nowan sma kan kon na a Tata sondro mi.”​—Yohanes 14:6.

      Filipus di e arki bun, e aksi Yesus: „Masra, sori wi a Tata, dan dati nofo kaba gi wi.” A sori leki Filipus wani kisi wan fisyun fu Gado, neleki fa Moses, Elia nanga Yesaya ben kisi wan fisyun. Ma den apostel abi wan sani di bun moro wan fisyun. Yesus e tyari disi kon na krin te a e piki den: „Filipus, so langa mi de nanga unu kaba èn toku yu no kon sabi mi? A sma di si mi, si a Tata tu.” A heri fasi fa Yesus de e sori krin fa en Papa de. Sobun, efu wan sma de furu nanga Yesus èn a e si fa a e tyari ensrefi, dan a de neleki a e si a Papa. A no de fu taki dati a Papa bigi moro a Manpikin, fu di Yesus e taki: „Den sani di mi e taigi unu, a no san misrefi e prakseri” (Yohanes 14:8-10). Den apostel kan si taki Yesus e gi en Papa ala grani fu den sani di a e leri sma.

      Den apostel si fa Yesus du wondru èn den yere fa a preiki a bun nyunsu fu Gado Kownukondre. Now Yesus e taigi den: „A sma di e bribi na ini mi, o du den sani tu di mi e du. A o du moro bigi sani leki den sani disi” (Yohanes 14:12). Yesus no e taki dati den o du moro bigi wondru leki en. Ma den o du a preikiwroko fu wan moro langa pisi ten, den o preiki na moro presi èn gi moro sma.

      Yesus o gowe, ma a no o frigiti den. A e pramisi den: „Ala sani di unu e aksi na ini mi nen, mi o du.” A e taki tu: „Mi o aksi a Tata èn a o gi unu wan tra yepiman fu de nanga unu ala ten. A yepiman na a santa yeye di e sori san tru” (Yohanes 14:14, 16, 17). A e gi den a dyaranti taki den o kisi „wan tra yepiman”, dati na a santa yeye. Dati o pasa na a dei fu a Pinksterfesa.

      Yesus e taki: „Ete wan syatu pisi ten, dan grontapu no o si mi moro. Ma unu o si mi, fu di mi e libi go doro èn unu o libi tu” (Yohanes 14:19). Baka te Yesus kisi wan opobaka, den no o si en nanga wan libisma skin nomo. Ma den o si en tu leki wan yeye te a gi den wan opobaka fu libi leki yeye na hemel makandra nanga en.

      Now Yesus e leri den wan sani di no muilek fu frustan. A e taki: „Efu wan sma sabi den komando fu mi èn a e du san den e taki, dan a sma disi lobi mi. Sosrefi, mi Tata o lobi a sma di lobi mi, mi o lobi en, èn mi o sori en krin suma na mi.” Te Yudas, di sma e kari Tadeyus tu, e yere disi, a e aksi: „Masra, fu san ede yu wani sori unu krin suma na yu, ma yu no wani sori grontapu?” Yesus e piki en: „Efu wan sma lobi mi, a o du san mi taki èn mi Tata o lobi en. . . . A sma di no lobi mi, no e du san mi taki” (Yohanes 14:21-24). Sma fu a grontapu disi no de leki den bakaman fu Yesus. Den no e si en leki a pasi, san tru èn a libi.

      Te Yesus gowe, dan fa den disipel fu en o memre ala den sani di a leri den? Yesus e taki: „A yepiman, sobun a santa yeye di a Tata o seni kon na ini mi nen, o leri unu ala sani èn a o meki unu memre ala den sani di mi taigi unu.” Den apostel si fa a santa yeye kan meki sma du bigi wondru. Sobun, a sani di Yesus taki de wan bigi trowstu gi den. Yesus e taki moro fara: „Te mi o gowe, mi o meki unu firi korostu. . . . No broko un ede èn no frede” (Yohanes 14:26, 27). Sobun, den disipel no abi fu broko den ede, fu di a Papa fu Yesus o tiri den èn a o kibri den.

      Heri esi den apostel o si taki Gado e kibri den. Yesus e taki: „A tiriman fu grontapu e kon. A no abi krakti na mi tapu” (Yohanes 14:30). Didibri ben go na ini Yudas èn a meki Yudas du a wani fu en. Ma fu di Yesus no abi sondu, meki Satan no man feni nowan swakifasi na en fu meki a drai baka gi Gado. Boiti dati, Didibri no o man sorgu taki Yesus tan na ini a grebi fu têgo. Fu san ede? Yesus e taki: „Mi e du san a Tata taigi mi fu du.” Yesus de seiker taki a Tata o gi en wan opobaka.​—Yohanes 14:31.

      • Pe Yesus e go èn sortu piki a e gi Tomas di wani sabi a pasi go drape?

      • San Filipus wani kande taki Yesus sori den?

      • Fa den bakaman fu Yesus o du moro bigi sani leki en?

      • Fu san ede a de wan trowstu taki a Tata bigi moro Yesus?

  • Fa den disipel kan de „taki di e meki froktu” èn mati fu Yesus?
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e taki nanga den apostel fu en te den e komoto na ini a sodrokamra

      KAPITEL 120

      Fa den disipel kan de „taki di e meki froktu” èn mati fu Yesus?

      YOHANES 15:1-27

      • A TRUTRU DROIFIBON NANGA DEN TAKI FU EN

      • FA DEN DISIPEL KAN SORGU TAKI YESUS TAN LOBI DEN?

      Yesus taki krin nanga den 11 apostel fu en èn a gi den deki-ati. A kon lati kaba èn kande 12 yuru neti pasa kaba. Now Yesus e fruteri den wan agersitori di o gi den moro deki-ati.

      A e taki: „Mi na a trutru droifibon, èn mi Tata na a gronman” (Yohanes 15:1). Na agersitori disi e meki wi denki wan sani di son profeiti ben taki hondrohondro yari pasa. Den ben kari Israel a droifibon fu Yehovah (Yeremia 2:21; Hosea 10:1, 2). Ma Yehovah no feni a pipel dati bun moro (Mateyus 23:37, 38). Sobun, Yesus e leri den apostel wan nyun sani. A e leri den taki en na a droifibon di en Papa kweki sensi a salfu en nanga santa yeye na ini a yari 29. Ma Yesus e sori taki a droifibon disi no abi fu du nanga en wawan.

      A e taki: „[Mi Tata] o puru ibri taki fu mi di no e meki froktu èn a o krin ibri taki di e meki froktu, so taki a kan meki moro froktu. . . . Neleki fa wan taki srefi no man meki froktu efu a no tan na a droifibon, na so unu no man meki froktu tu, efu unu no tan wán nanga mi. Mi na a droifibon, unu na den taki.”​—Yohanes 15:2-5.

      Yesus pramisi den 11 apostel fu en taki baka te a gowe, a o seni wan yepiman, sobun a santa yeye, kon gi den. Feifitenti na wán dei baka dati, den apostel nanga tra disipel o kisi a santa yeye dati. Dan den o tron taki fu a droifibon. Ala den „taki” disi musu tan wán nanga Yesus. Fu san ede?

      A e taigi den: „Efu wan sma tan wán nanga mi èn mi tan wán nanga en, dan a o meki furu froktu, fu di unu no man du noti sondro mi.” Den „taki” disi, sobun den trutru bakaman fu Yesus, ben o meki furu froktu. Iya, den ben o sori den srefi fasi fu Yesus, den ben o preiki fayafaya fu Gado Kownukondre èn den ben o meki moro sma tron disipel. San o pasa nanga wan sma di no tan wán nanga Yesus èn di no e meki froktu? Yesus e taki: „Efu wan sma no tan wán nanga mi, dan den o puru a sma disi trowe.” Na a tra sei, Yesus e taki: „Efu unu tan wán nanga mi èn efu unu e du san mi e taki, dan unu kan aksi awansi san unu wani èn unu sa kisi dati tu.”​—Yohanes 15:5-7.

      Now Yesus e taki baka fu wan sani di a taki tu leisi kaba. A e sori den apostel taki den musu du san a leri den (Yohanes 14:15, 21). A e taigi den san na wan prenspari fasi fa den bakaman fu en kan sori taki den e du dati. A e taki: „Efu unu e gi yesi na den komando fu mi, dan mi o tan lobi unu, neleki fa mi Tata tan lobi mi, fu di mi e gi yesi na den komando fu en.” Ma den no musu lobi Yehovah Gado nanga en Manpikin nomo. Yesus e taki: „Mi e gi unu a komando fu lobi makandra neleki fa mi lobi unu. A moro bigi lobi di wan sma kan sori, na fu gi en libi gi den mati fu en. Unu na mi mati te unu e du san mi e taigi unu.”​—Yohanes 15:10-14.

      Baka wan tu yuru Yesus o sori taki a lobi den bakaman fu en trutru, fu di a o dede gi ala sma di e bribi na ini en. Disi musu de wan eksempre gi den bakaman fu en. Den srefi musu lobi makandra so te, taki den de klariklari fu dede gi makandra. Na a lobi disi o meki sma sabi suma na den trutru bakaman fu Yesus. A ben taigi den wan leisi kaba: „Na a fasi disi ala sma o sabi taki unu na mi disipel, te unu lobi makandra.”​—Yohanes 13:35.

      Den apostel musu hori na prakseri taki Yesus kari den „mati”. A e sori den fu san ede a e kari den so: „Mi kari unu mi mati, fu di mi taigi unu ala den sani di mi yere fu mi Tata.” A de wan bigi grani fu de wan bun mati fu Yesus èn fu sabi den sani di a Tata taigi en! Ma fu man tan mati fu Yesus, den musu „tan meki furu froktu”. Yesus e taki dati te den e du dati, ’a Tata o gi den awansi san den e aksi en na ini Yesus nen’.​—Yohanes 15:15, 16.

      Den disipel di de leki den taki fu a droifibon, o abi lobi gi makandra. Dati o yepi den fu pasa iniwan tesi di kan miti den. A e warskow den taki grontapu o abi bita-ati gi den. Ma a e trowstu den nanga den wortu disi: „Efu grontapu e teige unu, dan sabi taki den ben teige mi bifo den ben teige unu. Efu unu ben de wan pisi fu grontapu, dan grontapu ben o lobi unu, bika unu ben o de fu grontapu. Ma fu di unu no de wan pisi fu grontapu . . . , meki grontapu e teige unu.”​—Yohanes 15:18, 19.

      Yesus e fruteri den disipel moro fara fu san ede grontapu no lobi den kwetikweti. A e taki: „Den o du ala den sani disi nanga unu, fu di den no sabi a sma di seni mi kon.” Yesus taki dati den sma di e teige en o kisi strafu, fu di den no wani bribi na ini en aladi den si den wondru di a du. A e taigi den disipel: „Efu mi no ben du den sani di nowan tra sma du ete na den mindri, dan den no ben o abi sondu. Ma now den si san mi du èn den e teige mi nanga a Tata.” Fu taki en leti, profeititori sori kaba taki sma ben o teige en.​—Yohanes 15:21, 24, 25; Psalm 35:19; 69:4.

      Yesus e pramisi den apostel baka taki a o seni a yepiman, noso a santa yeye, gi den. Ala den bakaman fu Yesus kan kisi a bigi krakti dati di man yepi den fu meki froktu. Iya, den o „de leki kotoigi” gi en.​—Yohanes 15:27.

      • Suma na a gronman na ini na agersitori fu Yesus? Suma na a droifibon èn suma na den taki?

      • Sortu froktu Gado wani taki den „taki” musu gi?

      • Fa den disipel fu Yesus kan de en „mati”? San o yepi den fu horidoro awinsi grontapu e teige den?

  • „Hori deki-ati! Mi wini grontapu”
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • A sori leki den apostel e skreki te Yesus e warskow den gi wan sani

      KAPITEL 121

      „Hori deki-ati! Mi wini grontapu”

      YOHANES 16:1-33

      • HERI ESI DEN APOSTEL NO O SI YESUS MORO

      • A SARI FU DEN APOSTEL O TRON PRISIRI

      Yesus nanga den apostel fu en de fu gowe libi a sodrokamra pe den ben hori a Paskafesa. Yesus gi den furu rai. Now a e taki: „Mi taigi unu den sani disi, so taki unu no gowe libi mi.” Fu san ede a e warskow den? A e taigi den: „Sma o yagi unu puru fu a snoga. Iya, a yuru o doro te ibri sma di kiri unu, o prakseri taki a du wan santa wroko gi Gado.”​—Yohanes 16:1, 2.

      Kande den apostel e skreki te den e yere a sani disi. Yesus ben taigi den kaba taki grontapu ben o teige den, ma a no ben taigi den krin taki sma ben o kiri den. Fu san ede a no ben taigi den? A e taki: „Na ini a bigin mi no ben fruteri unu den sani disi, fu di mi ben de nanga unu” (Yohanes 16:4). Now a e warskow den gi a sani disi, fosi a gowe. Kande disi o yepi den fu no fadon bakaten.

      Yesus e taki tu: „Mi o go na a sma di seni mi kon. Toku nowan fu unu e aksi mi: ’Pe yu o go?’” A no langa na fesi, den ben aksi Yesus pe a ben o go (Yohanes 13:36; 14:5; 16:5). Ma now den skreki di Yesus taigi den taki den o kisi frufolgu èn den e sari srefisrefi. Dati meki den no e aksi en moro fu a glori di a o kisi. Den no e aksi en tu san disi wani taki gi den sma di o tron trutru anbegiman fu Gado. Dati meki Yesus e taigi den: „Mi taigi unu den sani disi èn dati meki un ati e sari.”​—Yohanes 16:6.

      Now Yesus e taki: „A bun gi unu taki mi e gowe, bika efu mi no gowe, dan a yepiman no o kon na unu kwetikweti. Ma te mi e gowe, dan mi o seni en kon na unu” (Yohanes 16:7). Soso te Yesus dede èn a go na hemel den disipel fu en kan kisi a santa yeye di de leki wan yepiman gi den bakaman fu en na heri grontapu.

      A santa yeye „o sori grontapu krin san na sondu, san na retidu èn san na a krutu fu Gado” (Yohanes 16:8). Iya, a o kon na krin taki grontapu no e bribi na ini Gado Manpikin. Te Yesus go na hemel, dan dati o de wan buweisi taki a du san reti. A o de krin tu fu san ede Satan, „a tiriman fu grontapu” musu kisi wan hebi strafu.​—Yohanes 16:11.

      Yesus e taki moro fara: „Furu sani de di mi musu taigi unu ete, ma unu no man tyari den now.” Te Yesus meki santa yeye kon na den tapu, a o meki den frustan „ala san tru” èn den o man libi na wan fasi di e sori taki den e bribi den sani dati.​—Yohanes 16:12, 13.

      Den apostel no man frustan san Yesus e taki now: „Ete wan syatu pisi ten, dan unu no o si mi moro. Ma baka wan syatu pisi ten unu o si mi baka.” Den e aksi makandra san disi wani taki. Te Yesus e si taki den wani aksi en disi, a e taki: „Fu tru, mi e taigi unu: Unu o bari krei, ma grontapu o prisiri. Unu o sari, ma a sari fu unu o tron prisiri” (Yohanes 16:16, 20). A tra bakadina te den o kiri Yesus, den kerki fesiman o prisiri, ma den disipel o sari. Ma bakaten te Yesus o kisi wan opobaka, a sari fu den o tron prisiri! Den o prisiri moro te Yesus o meki a santa yeye fu Gado kon na den tapu.

      Yesus e agersi a situwâsi fu den apostel nanga a situwâsi fu wan uma di de fu meki en pikin. A e taki: „Te wan uma de fu kisi en pikin, dan a e sari fu di a yuru fu en doro. Ma te a meki a yongu pikin kaba, dan a no e prakseri a banawtu moro, fu di a e prisiri taki wan libisma gebore na grontapu.” Yesus e gi den apostel a deki-ati disi: „Now unu e sari tu. Ma mi o si unu baka èn unu o prisiri, èn nowan sma sa man puru a prisiri fu unu.”​—Yohanes 16:21, 22.

      Teleki now, den apostel no aksi Gado nowan sani na ini a nen fu Yesus. A e taki now: „Na a ten dati, unu o aksi a Tata sani na ini mi nen.” Fu san ede den o aksi sani na ini en nen? A no fu di a Tata no wani arki den. Fu taki en leti, Yesus taki: „A Tata srefi lobi unu, fu di unu ben lobi mi . . . leki en boskopuman.”​—Yohanes 16:26, 27.

      Kande na fu di Yesus taki a sani disi, meki den apostel e taki: „Fu a sani disi ede wi kan bribi taki yu komoto fu Gado.” Heri esi den o kisi tesi èn den o abi fu sori taki den e bribi a sani disi trutru. Fu taki en leti, Yesus e sori den san o pasa nanga den. A e taki: „Luku, a yuru o doro, iya, a doro kaba, taki un alamala o lon go na un eigi oso èn unu o gowe libi mi wawan.” Ma a e gi den a dyaranti disi: „Mi taigi unu den sani disi, so taki sani kan waka bun nanga unu. Na grontapu unu e kisi banawtu, ma hori deki-ati! Mi wini grontapu” (Yohanes 16:30-33). Sobun, Yesus no o frigiti den. A de seiker taki den kan wini grontapu tu neleki en. Den o man du dati te den e tan du a wani fu Gado awinsi Satan nanga a grontapu fu en e pruberi fu meki den drai baka gi Gado.

      • Sortu warskow di Yesus gi e meki den apostel skreki?

      • Fu san ede den apostel no e aksi Yesus nowan sani moro?

      • Sortu agersitori Yesus e gi fu sori taki a sari fu den apostel o tron prisiri?

  • A lasti begi fu Yesus na ini a sodrokamra
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e luku go na loktu èn a e begi na fesi den apostel fu en

      KAPITEL 122

      A lasti begi fu Yesus na ini a sodrokamra

      YOHANES 17:1-26

      • SAN NA A BAKAPISI TE WI LERI SABI GADO NANGA EN MANPIKIN?

      • YEHOVAH, YESUS NANGA DEN DISIPEL DE WÁN

      A no o teki langa fosi Yesus gowe. Fu di a abi tranga lobi gi den apostel fu en, meki a bigin sreka den gi a ten dati. Now a e luku go na hemel, dan a e prèise en Papa. A e taki: „Mi Tata, a yuru doro. Gi yu manpikin glori, so taki yu manpikin kan gi yu glori, fu di yu gi en makti tapu ala libisma. Na so fasi a kan gi têgo libi na ala den sma di yu gi en.”​—Yohanes 17:1, 2.

      A de krin taki Yesus e frustan taki a moro prenspari sani, na fu gi Gado glori. Ma a howpu di Yesus e gi den disipel fu en na wan trowstu trutru. A e pramisi den taki den kan kisi têgo libi! Fu di Yesus kisi „makti tapu ala libisma”, meki ala libisma kan kisi wini fu a lusu-paiman di a o pai. Ma furu sma no o kisi a blesi dati. Fu san ede? Fu di Yesus o gi a blesi disi soso na den sma di e du san a o taki now. A e taki: „Efu sma wani kisi têgo libi, den musu leri sabi yu, a wan-enkri tru Gado, èn a sma di yu seni kon, Yesus Krestes.”​—Yohanes 17:3.

      Wan sma musu kon sabi a Papa nanga a Manpikin bun. Dati wani taki dati a musu tron bun mati fu den. A musu abi a srefi denki leki den. Boiti dati, a musu du muiti fu abi den srefi moi fasi leki den. Disi o yepi en fu libi bun nanga sma. Wan sma musu frustan taki a têgo libi di libisma kan kisi a no a moro prenspari sani. San moro prenspari, na a glori di Gado musu kisi. Now Yesus e taki go doro fu a tori disi.

      A e taki: „Mi gi yu glori na grontapu, fu di mi klari a wroko di yu gi mi fu du. We, mi Tata, gi mi a srefi glori na yu sei di mi ben abi, fosi grontapu ben de” (Yohanes 17:4, 5). Iya, Yesus e aksi en Papa fu kisi a glori di a ben abi na hemel. Disi o pasa te a kisi wan opobaka.

      Ma Yesus no frigiti a wroko di a du na grontapu. A e begi: „Mi meki den sma di yu puru na ini grontapu èn di yu gi mi, kon sabi yu nen. Den ben de fu yu, yu gi mi den, èn den du san yu taki” (Yohanes 17:6). Di Yesus ben e preiki gi sma, a no ben e meki sma kon sabi Gado nen, Yehovah, nomo. A yepi den apostel tu fu kon sabi a sma di e tyari a nen. A sori den sortu fasi Gado abi èn san a e du gi libisma.

      Den apostel kon sabi Yehovah moro bun, den kon sabi san na a frantwortu fu en Manpikin èn den kon frustan den sani di Yesus leri den. Nanga sakafasi Yesus e taki: „Mi taigi den san yu taigi mi èn den bribi den sani dati. Den kon sabi trutru taki mi kon leki yu boskopuman èn den kon bribi taki na yu seni mi kon.”​—Yohanes 17:8.

      Dan Yesus e sori fa den bakaman fu en de tra fasi leki den sma fu a grontapu disi. A e taki: „Mi no e begi gi grontapu, ma gi den wan di yu gi mi, fu di den na fu yu. . . . Santa Tata, kibri den fu yu eigi nen ede, a nen di yu gi mi, so taki den kan de wán neleki fa wi de wán. . . . Mi kibri den èn nowan fu den dede, boiti a manpikin di o kisi têgo pori.” Dati na Yudas Iskariot di de fu tori Yesus.​—Yohanes 17:9-12.

      Yesus e begi moro fara: „Grontapu e teige den. . . . Mi no e aksi yu fu puru den na grontapu, ma fu kibri den, so taki na ogriwan no kan du den ogri. Den no de wan pisi fu grontapu, neleki fa mi no de wan pisi fu grontapu” (Yohanes 17:14-16). Den apostel nanga tra disipel de na ini a grontapu di Satan e tiri, ma den no musu abi noti fu du nanga a grontapu disi èn nanga den ogri di sma e du. Fa so?

      Fu man tan santa èn fu man tan dini Gado, den musu du san skrifi na ini den Hebrew Buku fu Bijbel èn den musu du san Yesus srefi leri den. Yesus e begi: „Meki den kon santa nanga yepi fu san tru. Yu wortu e taki san tru” (Yohanes 17:17). Bakaten Gado o meki son apostel skrifi buku di o leri sma tu „san tru” èn di o yepi wan sma fu kon de santa.

      Ma wan ten o kon te moro sma o poti bribi na ini den tru leri fu Gado. Dati meki Yesus ’no e begi gi den apostel wawan, ma sosrefi gi den wan di e bribi na ini en fu den sani ede di den apostel taki’. San Yesus e aksi en Papa gi ala den sma disi? A e taigi en Papa: „Dan den alamala kan de wán, neleki fa yu, mi Tata, de wán nanga mi èn mi de wán nanga yu. Na so den kan de wán nanga wi tu” (Yohanes 17:20, 21). Yesus nanga en Papa no de wán sma. Den de wán fu di den abi a srefi denki na ini ala sani. Sobun, Yesus e begi en Papa meki den bakaman fu en kan de wán neleki fa den de wán.

      No so langa pasa Yesus taigi Petrus nanga den trawan taki a o gowe fu go sreka wan presi gi den na ini hemel (Yohanes 14:2, 3). Now Yesus e poti prakseri baka na a sani disi na ini a begi fu en. A e taki: „Mi Tata, mi wani taki den sma di yu gi mi, kan de nanga mi pe mi de. Na so den kan si a glori di yu gi mi fu di yu ben lobi mi fosi grontapu ben seti” (Yohanes 17:24). Na so fasi Yesus e sori taki langa ten kaba, srefi fosi Adam nanga Eva kisi pikin, Gado ben lobi en wan-enkri Manpikin, di wi kon sabi leki Yesus Krestes.

      Na a kaba fu a begi fu en, Yesus e poti prakseri baka na a nen fu a Papa èn na a lobi di Gado abi gi den apostel nanga den tra sma di o poti bribi na ini den tru leri. A e taki: „Mi meki den kon sabi yu nen èn mi o tan fruteri den fu yu nen, so taki den kan abi a srefi lobi di yu abi gi mi èn mi kan de wán nanga den.”​—Yohanes 17:26.

      • San a wani taki fu kon sabi Gado nanga en Manpikin?

      • Na sortu fasi Yesus meki sma kon sabi a nen fu Gado?

      • Na sortu fasi Gado, en Manpikin nanga ala tru anbegiman de wán?

  • Yesus e begi aladi a e sari srefisrefi
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e begi na ini a dyari fu Getseimanei aladi Petrus, Yakobus, nanga Yohanes e sribi

      KAPITEL 123

      Yesus e begi aladi a e sari srefisrefi

      MATEYUS 26:30, 36-46 MARKUS 14:26, 32-42 LUKAS 22:39-46 YOHANES 18:1

      • YESUS DE NA INI A DYARI FU GETSEIMANEI

      • EN SWETI TRON LEKI DROPU BRUDU

      Yesus kaba begi nanga den 11 apostel fu en. ’Baka di den singi prèisesingi, den e go na dorosei na Olèif-bergi’ (Markus 14:26). Den e go na owstusei na a dyari di nen Getseimanei pe Yesus gwenti go.

      Te den doro na a moi presi disi pe olèifbon e gro, dan Yesus e libi aiti fu den apostel fu en na baka. Kande den musu tan krosibei fu a portu fu a dyari, bika Yesus e taigi den: „Un sidon dya, dan mi o go begi drape.” Dan Yesus e go moro fara na ini a dyari nanga den dri apostel Petrus, Yakobus nanga Yohanes. A e bigin sari srefisrefi èn a e taigi den dri apostel: „Mi e sari trutru, srefi te fu dede. Tan dya èn tan na ai nanga mi.”​—Mateyus 26:36-38.

      Yesus e waka go pikinso moro fara fu den, dan a e „saka kindi èn a bigin begi”. Fu san a e begi Gado na a muilek momenti disi? A e taki: „Tata, yu man du ala sani. Puru a kan disi na mi fesi. Ma a no san mi wani musu pasa, ma san yu wani” (Markus 14:35, 36). San Yesus wani taki nanga den wortu disi? A de so taki a no wani tyari a frantwortu moro leki Frulusuman? Nôno!

      Di Yesus ben de na hemel, a ben si fa den Romesma ben e pina sma teleki den kiri den. Now, leki wan libisma di abi firi èn di man firi pen, Yesus no breiti srefisrefi te a e prakseri san o miti en. Ma san e meki a sari moro, na taki en Papa kan kisi porinen te a o dede leki wan wisiwasi ogriman. Baka wan tu yuru, sma o anga en na wan pinapostu neleki en na wan sma di taki ogri fu Gado.

      Baka di Yesus begi wan heri pisi ten, a e drai go baka na den dri apostel. Te a e si taki den e sribi, a e aksi Petrus: „Unu no ben man tan na ai wán yuru srefi nanga mi? Un tan na ai èn begi doronomo, so taki unu no sondu te unu kisi tesi.” Yesus e frustan taki den apostel e sari tu èn taki a lati kaba. A e taki moro fara: „A tru taki na ati wani, ma a skin swaki.”​—Mateyus 26:40, 41.

      Dan Yesus e gowe fu a di fu tu leisi èn a e aksi Gado fu puru „a kan” disi na en fesi. Te a e drai kon baka a e si taki den dri apostel e sribi, aladi den ben musu begi Gado taki den no kisi tesi. Te Yesus e taki nanga den, den „no sabi san fu taigi en” (Markus 14:40). Dan Yesus e gowe fu a di fu dri leisi, èn a e saka kindi fu begi baka.

      Yesus e broko en ede srefisrefi taki en Papa o kisi porinen te a dede leki wan ogri man. Ma Yehovah e arki den begi fu en Manpikin èn te fu kaba Gado e seni wan engel fu tranga en. Toku Yesus no e tapu fu begi en Papa, ma a e tan „begi nanga moro faya”. A no makriki srefisrefi gi Yesus, fu di wan hebi frantwortu de na en tapu. Efu a no pasa a tesi disi, dan en nanga den sma di sori taki den e bribi na ini en kan lasi na okasi fu libi fu têgo. Fu taki en leti, ’en sweti tron leki dropu brudu di e fadon na gron’.​—Lukas 22:44.

      Te Yesus e drai kon baka na den apostel fu a di fu dri leisi, a e si baka taki den e sribi. A e taigi den: „Na so wan ten unu e sribi èn unu e rostu! Luku! A yuru doro taki wan sma o tori a Manpikin fu libisma fu gi en na ini na anu fu sondari. Opo, meki wi gowe. Luku! A sma di o tori mi, doro kaba.”​—Mateyus 26:45, 46.

      EN SWETI DE LEKI DROPU BRUDU

      Lukas di ben de wan datra no e fruklari fa a sweti fu Yesus „tron leki dropu brudu di ben e fadon na gron” (Lukas 22:44). Kande Lukas taki a sani disi na agersi fasi fu di a sweti fu Yesus ben de leki dropu brudu di e komoto na ini wan soro. Datra William D. Edwards ben fruklari a sani disi na wan tra fasi na ini wan tijdschrift. A taki dati a kan taki wan sma kan sweti brudu (hematidrosis), ma a sani disi no e pasa makriki. Te wan sma de na ini wan muilek situwâsi, a kan kon hebi gi en so te, taki den finifini brudutitei fu en e dyompo èn brudu e kon na ini en sweti. Na so a e gersi leki na brudu a sma e sweti.​—The Journal of the American Medical Association (JAMA).

      • Pe Yesus nanga den apostel e go, baka te den gowe libi a sodrokamra?

      • San den dri apostel e du te Yesus e go begi?

      • Te wi e leisi taki Yesus en sweti kon de leki dropu brudu, dan fa dati e yepi wi fu sabi fa a ben e firi?

  • Srudati e grabu Krestes, baka di Yudas tori en
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e piri-ai gi Petrus fu di a koti Malkus en yesi puru nanga wan feti-owru. Den srudati wani grabu Yesus

      KAPITEL 124

      Srudati e grabu Krestes, baka di Yudas tori en

      MATEYUS 26:47-56 MARKUS 14:43-52 LUKAS 22:47-53 YOHANES 18:2-12

      • YUDAS E TORI YESUS NA INI A DYARI FU GETSEIMANEI

      • PETRUS E KOTI WAN MAN EN YESI PURU

      • DEN E GRABU YESUS

      Twarfu yuru pasa langa ten kaba. Den priester bosroiti fu pai Yudas 30 solfru moni efu a tori Yesus. Dati meki Yudas e waka kon nanga wan bigi grupu edeman fu den priester èn nanga Fariseiman fu di den e suku Yesus. Den e kon nanga wan komandanti fu Rome nanga den srudati fu en di abi fetisani.

      Soleki fa a sori, Yudas go langalanga na den edeman fu den priester, baka di Yesus seni en gowe di den ben e nyan a Paska-nyanyan (Yohanes 13:27). Den ben kari den eigi ofsiri nanga wan grupu srudati kon na wán. Kande Yudas tyari den go fosi na a kamra pe Yesus nanga den apostel ben hori a Paskafesa. Ma now a heri grupu disi waka pasa na ini Kidron-lagipresi, dan den e hari go na a dyari. Boiti den fetisani di den abi na den, den e tyari sosrefi lampu nanga frambo. Den de nomonomo fu feni Yesus.

      Te Yudas e tyari a grupu go na Olèif-bergi, a sabi soifri pe a kan feni Yesus. Na ini den wiki di pasa, Yesus nanga den apostel ben gwenti go-kon fu Betania na Yerusalem. Te den ben de na pasi den ben lobi go na ini a dyari fu Getseimanei. Ma a de netiyuru now, èn a kan taki Yesus de na mindri den olèifbon fu a dyari. Sobun, fa den srudati di no si Yesus noiti kande, o man sabi suma na en? Yudas o yepi den. A e taki: „A sma di mi o bosi, na a sma dati un musu grabu, dan un musu meki srudati tyari en gowe.”​—Markus 14:44.

      Te Yudas e tyari a grupu go na ini a dyari, a e si Yesus nanga den apostel èn a e waka go langalanga na en. Yudas e taki: „Odi, Leriman!” Dan a e gi Yesus wan switi bosi. Yesus e taigi en: „Mati, fu san ede yu kon dya?” (Mateyus 26:49, 50) Yesus e piki en eigi aksi èn a e taki: „Yudas, yu e tori a Manpikin fu libisma nanga wan bosi?” (Lukas 22:48) Ma now Yesus kaba nanga Yudas.

      Yesus e go tanapu na ini a leti fu den frambo nanga den lampu èn a e aksi: „Suma unu e suku?” Wan sma na ini a grupu e piki: „Yesus fu Nasaret.” Yesus no e frede, ma a e taki: „Na mi” (Yohanes 18:4, 5). Fu di den man no sabi san o pasa, meki den e fadon na gron.

      Yesus no e teki na okasi disi fu lon gowe, ma na presi fu dati a e aksi den baka suma den e suku. Te den e taki baka „Yesus fu Nasaret”, a e taigi den na wan tiri fasi: „Mi taigi unu taki na mi. Fu dati ede, efu na mi unu e suku, dan meki den wan disi gowe.” Srefi na a muilek momenti disi, Yesus e prakseri san a ben taki wan pisi ten na fesi. A ben taki dati a no ben o lasi nowan fu den apostel fu en (Yohanes 6:39; 17:12). Yesus sorgu taki a no lasi nowan fu den reti-ati apostel fu en, boiti Yudas, „a manpikin di o kisi têgo pori” (Yohanes 18:7-9). Sobun, a e aksi den srudati fu no du ogri nanga den bakaman fu en.

      Den srudati e opo tanapu èn den e waka kon na Yesus. Now den apostel e frustan san e pasa. Den e aksi Yesus: „Masra, wi musu teki wi feti-owru fu feti nanga den?” (Lukas 22:49) Fosi Yesus piki den, Petrus e teki wan fu den tu feti-owru di den apostel abi, dan a e koti a retisei yesi puru fu Malkus, wan srafu fu a granpriester.

      Yesus e fasi a yesi fu Malkus èn a e dresi en. Dan a e leri den apostel wan prenspari sani. A e taigi Petrus: „Poti yu feti-owru na en presi baka, bika a sma di e teki a feti-owru, na a feti-owru o kiri en.” Yesus e meki den srudati grabu en, fu di a e taki: „Fa den sani di skrifi na ini Gado Buku ben sa kon tru? Drape skrifi taki a musu pasa na a fasi disi” (Mateyus 26:52, 54). A e taki moro fara: „A no dringi mi musu dringi a sani di a Tata gi mi?” (Yohanes 18:11) Yesus e agri nanga a sani di Gado wani taki a du, awansi a musu dede srefi.

      Yesus e aksi den sma drape: „Un kon teki mi nanga feti-owru èn nanga kodya fu go sroto mi leki mi na wan fufuruman? Ibri dei mi ben gwenti sidon na ini a tempel fu gi leri èn toku unu no ben tyari mi go sroto. Ma ala den sani disi pasa, so taki den sani di den profeiti skrifi, ben kan kon tru.”​—Mateyus 26:55, 56.

      A grupu srudati, a legre-edeman, nanga den ofsiri fu den Dyu e grabu Yesus èn den e tai en anu. Te den apostel e si disi, den e lowe gowe. Ma „wan yonkuman” e tan na mindri den sma fu di a wani sabi pe den o tyari Yesus. A kan taki a yonkuman disi na a disipel Markus (Markus 14:51). Te den sma e kon si suma na en, den e pruberi fu grabu en. Ma a e libi a linnen krosi fu en na baka.

      • Fu san ede Yudas e go suku Yesus na ini a dyari fu Getseimanei?

      • San Petrus e du fu di a wani yepi Yesus, ma san Yesus e taki?

      • Fa Yesus e sori taki a e agri nanga a sani di Gado wani taki a du?

      • Te den apostel gowe libi Yesus, dan suma e tan na baka èn san e pasa?

  • Den e tyari Yesus go na Anas èn baka dati na Kayafas
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Kayafas e priti en krosi, den trawan e klap Yesus, den e spotu en, èn den e naki en kofu

      KAPITEL 125

      Den e tyari Yesus go na Anas èn baka dati na Kayafas

      MATEYUS 26:57-68 MARKUS 14:53-65 LUKAS 22:54, 63-65 YOHANES 18:13, 14, 19-24

      • DEN E TYARI YESUS GO NA ANAS DI BEN DE GRANPRIESTER FOSI

      • A SANHEDRIN NO E KRUTU YESUS NA WAN RETI FASI KWETIKWETI

      Te den tai Yesus leki wan ogriman, den e tyari en go na Anas. A man disi ben de granpriester di Yesus ben de wan yongu boi. Na a ten dati Yesus ben taki sani di meki den leriman na ini a tempel fruwondru (Lukas 2:42, 47). Wan tu fu den manpikin fu Anas ben tron granpriester tu baka en. Now Kayafas, a masra fu en umapikin, ben de granpriester.

      Te Yesus de na a oso fu Anas, Kayafas abi na okasi fu kari a Grankrutu fu den Dyu kon na wán. A Grankrutu disi abi 71 memre. Wan tu fu den man dati na a granpriester nanga tra man di ben de granpriester fosi.

      Anas e aksi Yesus sani „di abi fu du nanga den disipel fu en èn nanga den sani di a ben leri sma”. Yesus e piki en nomo: „Di mi ben taki nanga sma, dan mi no ben taki sani kibrikibri. Ala ten mi ben gi sma leri na ini wan snoga èn na ini a tempel pe ala Dyu e kon makandra, èn mi no taki noti kibrikibri. Fu san ede yu e poti aksi gi mi? Aksi den sma di yere san mi taigi den.”​—Yohanes 18:19-21.

      Wan ofsiri di e tanapu drape e naki Yesus na ini en fesi èn a e bari en: „Na so yu e piki na edeman fu den priester?” Ma Yesus sabi taki a no du nowan ogri. Dati meki a e taki: „Efu mi taki wan sani di no bun, dan sori mi sortu ogri mi du, ma efu mi taki bun, dan fu san ede yu e naki mi?” (Yohanes 18:22, 23) Dan Anas e meki den tyari Yesus go na Kayafas, a masra fu en umapikin.

      Now ala den memre fu a Grankrutu kon na wán. Dati na a granpriester, den owru man fu a pipel, nanga den leriman fu Wet. Den kon makandra na a oso fu Kayafas. Soleki fa a Wet e sori, dan den no mag hori so wan krutu na a neti fu a Paskafesa. Ma dati no e tapu den fu du a takru sani di den wani du.

      Furu memre fu a grupu ben e denki takru fu Yesus. Baka di Yesus ben gi Lasarus wan opobaka, a Grankrutu ben bosroiti taki Yesus musu dede (Yohanes 11:47-53). Boiti dati, wan tu dei nomo na fesi, den kerki fesiman ben meki mofo fu grabu Yesus èn fu kiri en (Mateyus 26:3, 4). Iya, srefi bifo a krutu bigin, a bosroiti ben teki kaba taki Yesus musu dede!

      Boiti taki den edeman fu den priester nanga den tra memre fu a Grankrutu no ben mag hori krutu na a neti dati, den pruberi tu fu feni kotoigi di kan kon nanga falsi buweisi. Na so den wani feni wan sani tapu Yesus. Den e feni furu kotoigi, ma den sani di den e taki no e kruderi nanga makandra. Te fu kaba tu kotoigi e kon èn den e taki: „Wi yere fa a ben taki: ’Mi o broko a tempel disi puru di libisma meki èn na ini dri dei mi o bow wan tra tempel di no meki nanga anu’” (Markus 14:58). Ma srefi den man disi no man agri nanga makandra.

      Kayafas e aksi Yesus: „Yu no e piki dan? San yu abi fu taki fu den sani di den e taki fu yu?” (Markus 14:60) Yesus no e taki noti fu sori den taki den kotoigi disi e lei. Dati meki Granpriester Kayafas e pruberi fu kisi Yesus na wan tra fasi.

      Kayafas sabi taki den Dyu e si en leki wan bigi sondu te wan sma e taki dati en na a Manpikin fu Gado. Wan pisi ten na fesi, Yesus ben taki dati Gado na en Papa. Den Dyu ben wani kiri en fu a sani dati, fu di den ben feni taki a ben e „meki ensrefi kon tron neleki Gado” (Yohanes 5:17, 18; 10:31-39). Fu di Kayafas sabi fa den Dyu e denki, meki a e taigi Yesus na wan triki fasi: „Na ini a nen fu a libilibi Gado, mi e fruplekti yu fu taki efu yu na Krestes, a Manpikin fu Gado!” (Mateyus 26:63) A no de fu taki dati Yesus ben meki sma kon sabi taki en na a Manpikin fu Gado (Yohanes 3:18; 5:25; 11:4). Efu a no e du dati now, dan a o gersi leki en a no a trutru Krestes èn a Manpikin fu Gado. Dati meki Yesus e taki: „Iya, na mi. Unu o si a Manpikin fu libisma e sidon na a reti-anusei fu a Maktiwan èn unu o si en e kon nanga den wolku fu hemel.”​—Markus 14:62.

      Te Yesus taki a sani disi, dan Kayafas e dyompo opo èn a e priti en krosi. A e bari: „Unu no yere san a taki? A afrontu Gado! We, wi abi kotoigi fanowdu ete? Luku, now unu srefi yere fa a afrontu Gado. San unu e denki?” A bosroiti di a Grankrutu e teki no reti srefisrefi. Den e taki: „A musu dede.”​—Mateyus 26:65, 66.

      Dan den e bigin spotu Yesus èn den e naki en kofu. Trawan e naki en na ini en fesi èn den e spiti na ini en fesi. Baka dati den e tapu en fesi, dan den e naki en. Fu di den wani spotu en, meki den e aksi en: „Efu yu na wan profeiti, dan taigi wi suma naki yu” (Lukas 22:64). Na so den e du ogri nanga a Manpikin fu Gado na wan krutu di den no ben mag hori na a neti fu a Paskafesa!

      • Pe den e tyari Yesus go fosi èn san den e du nanga en drape?

      • Pe den e tyari Yesus go baka dati? Fa Kayafas man kisi a Grankrutu fu bosroiti taki Yesus musu dede?

      • Sortu ogri den e du nanga Yesus te a krutu e hori?

  • Petrus e taki dati a no sabi Yesus
    Yesus—En na a pasi, en na san tru, en na a libi
    • Yesus e tanapu na tapu wan balkon te a e luku Petrus di taki dati a no sabi en. Wan kakafowru e tanapu na bakasei

      KAPITEL 126

      Petrus e taki dati a no sabi Yesus

      MATEYUS 26:69-75 MARKUS 14:66-72 LUKAS 22:54-62 YOHANES 18:15-18, 25-27

      • PETRUS E TAKI DATI A NO SABI YESUS

      Di den ofsiri grabu Yesus na ini a dyari fu Getseimanei, den apostel lon gowe libi en fu di den ben frede. Ma tu fu den drai kon baka. Dati na Petrus „nanga ete wan disipel”. Soleki fa a sori, dan dati na a apostel Yohanes (Yohanes 18:15; 19:35; 21:24). Kande den go na a oso fu Anas pe Yesus ben de. Te Anas seni Yesus go na a Granpriester Kayafas, Petrus nanga Yohanes e waka na en baka, ma den no e go tumusi krosibei. Kande den frede taki den kan lasi den libi, noso kande den e frede san o pasa nanga a Masra fu den.

      Granpriester Kayafas sabi Yohanes èn fu dati ede Yohanes e kisi primisi fu go na ini a fesidyari fu na oso fu en. Petrus e tan na dorosei na a portu teleki Yohanes drai kon baka. Yohanes e taki nanga a umasrafu di e hori wakti na a doro. Dan Petrus e kisi primisi tu fu kon na inisei.

      Den sma na ini a fesidyari e meki wan faya fu di a kowru a neti dati. Petrus e sidon nanga den fu waran en skin aladi a e wakti ’fu si fa sani o waka’ nanga a krutu-afersi fu Yesus (Mateyus 26:58). Now di a leti fu a faya e skèin na tapu Petrus, dan na umasrafu di e hori wakti na a doro man si Petrus moro bun. A e taigi en: „Yu a no wan fu den disipel fu a man disi tu?” (Yohanes 18:17) Boiti na umasrafu, moro sma e kon si taki na Petrus èn den e bigin taki dati a ben de nanga Yesus.​—Mateyus 26:69, 71-73; Markus 14:70.

      A sani disi e meki Petrus bruya. Fu di a no wani taki sma e poti prakseri na en, meki a e waka go na a doro. Dati meki Petrus e taki dati a no ben de nanga Yesus. Bakaten a e taki srefi: „Mi no sabi en èn mi no sabi san yu e taki” (Markus 14:67, 68). A e bigin fluku èn a e sweri srefi. Sma ben e sweri na a fasi disi fu sori taki den no e lei èn taki fluku kan kon na den tapu efu den e lei.​—Mateyus 26:74.

      Na a srefi ten dati, a krutu-afersi fu Yesus e hori. A kan taki den e hori en na a oso fu Kayafas, na ini wan sodrokamra di de na a sei fu a fesidyari. Petrus nanga den tra sma di e wakti na gron kan si fa difrenti kotoigi e kon na a krutu-afersi.

      Fu di Petrus e taki leki wan Galileasma, meki sma no e bribi en te a e taki dati a no sabi Yesus. Boiti dati, wan fu den sma di de drape na wan famiri fu Malkus, a man di Petrus koti en yesi puru. Now a sma disi e aksi Petrus: „A no yu nanga en mi si na ini a dyari?” Te Petrus e taki fu a di fu dri leisi taki a no sabi Yesus, dan wan kakafowru e bari, soleki fa Yesus ben taigi en na fesi.​—Yohanes 13:38; 18:26, 27.

      Soleki fa a sori, dan Yesus e tanapu na tapu wan balkon di de na a sei fu a fesidyari. Na a momenti te a kakafowru bari, Yesus e drai luku Petrus langalanga na ini en fesi. Petrus musu fu firi en te na ini en ati. A e memre san Yesus ben taki wan tu yuru pasa, di den ben e hori a Paskafesa na ini a sodrokamra. Prakseri fa Petrus e firi te a e frustan san a du! Petrus e go na dorosei èn a e krei nanga bigi sari.​—Lukas 22:61, 62.

      Fa disi ben kan pasa? Petrus ben denki taki a bribi fu en tranga èn a ben de seiker taki a no ben o gowe libi Yesus. Fa a ben kan taki dati a no sabi en Masra? A ben yere fa sma lei gi Yesus èn fa den taki dati a de wan bigi ogriman. Petrus ben kan opo taki gi Yesus di no ben du nowan ogri. Na presi fu dati a drai baka gi en aladi en srefi ben taki dati Yesus „abi wortu di e gi sma têgo libi”.​—Yohanes 6:68.

      Wi kan leri wan moi sani fu a sari sani disi di pasa nanga Petrus. Srefi wan sma di abi bribi èn di e dini Gado fayafaya kan bruya efu a no e sreka ensrefi gi tesi. Meki a sani disi de leki wan warskow gi ala den futuboi fu Gado!

      • Fa Petrus nanga Yohanes e kisi primisi fu go na ini a fesidyari na a oso fu Kayafas?

      • Te Petrus nanga Yohanes de na ini a fesidyari, dan san e pasa na ini na oso?

      • Fu san ede Petrus e fluku èn e sweri?

      • Sortu moi sani wi kan leri fu a sani di pasa nanga Petrus?

Sranantongo buku (1978-2025)
Log Out
Log In
  • Sranantongo
  • Seni en gi wan sma
  • Settings
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Gebruiksvoorwaarden
  • Privacybeleid
  • Privacyinstellingen
  • JW.ORG
  • Log In
Seni en gi wan sma