-
„A kownu fu noordsei” na ini a ten fu a kabaA Waktitoren (Studie-Waktitoren) 2020 | mei
-
-
STUDIE-ARTIKEL 19
„A kownu fu noordsei” na ini a ten fu a kaba
„Na ini a ten fu a kaba, wan strei o de doronomo na mindri a kownu fu zuidsei nanga a kownu fu noordsei.”—DAN. 11:40.
SINGI 150 Suku Gado fu kan kisi frulusu
SAN WI O LERIa
1. San den profeititori na ini Bijbel e meki wi kon sabi?
SAN o pasa nanga a pipel fu Yehovah na ini a ten di e kon? Bijbel e gi wi a piki. Den profeititori na ini Bijbel e sori wi sortu prenspari sani o pasa heri esi. Wan fu den profeititori e sori wi san den moro makti regering na grontapu o du. A profeititori dati skrifi na ini Danièl kapitel 11 èn a e taki fu tu kownu di ben o strei nanga makandra. A e kari den a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei. Furu sani di skrifi na ini a profeititori kon tru kaba. Dati meki wi kan de seiker taki den tra pisi fu a profeititori o kon tru tu.
2. Soleki fa Genesis 3:15, Openbaring 11:7 nanga 12:17 e sori, dan san wi musu hori na prakseri te wi o luku a profeititori fu Danièl?
2 Efu wi wani frustan a profeititori na ini Danièl kapitel 11, dan wi musu hori na prakseri taki a profeititori e taki fu tiriman nanga regering di ben tiri wan kondre pe furu anbegiman fu Gado ben libi noso di ben frufolgu Gado en pipel. Den anbegiman fu Gado no furu te yu teki den gersi nanga ala tra sma na grontapu. Dan fu san ede den tiriman e frufolgu den? Fu di Satan nanga a grontapu fu en wani kiri ala den sma di e gi yesi na Yehovah nanga Yesus. (Leisi Genesis 3:15; Openbaring 11:7; 12:17.) Wan tra sani di wi musu hori na prakseri na taki a profeititori na ini Danièl musu kruderi nanga tra profeititori na ini Gado Wortu. Wi musu luku den tra pisi fu Bijbel fu man frustan san a profeititori fu Danièl wani taki.
3. San wi o luku na ini na artikel disi èn na ini a tra artikel?
3 Na ini na artikel disi wi o luku a profeititori na ini Danièl 11:25-39. Wi o si suma ben de a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei na ini a pisi ten fu 1870 te go miti 1991. Wi o si tu fu san ede wi e fruklari wan pisi fu a profeititori disi tra fasi now. Na ini a tra artikel wi o taki fu Danièl 11:40–12:1. Wi o si san a pisi disi fu a profeititori e leri wi fu a pisi ten fu 1991 te go miti Armagedon èn fu san ede wi e frustan en tra fasi now. Te yu o studeri den tu artikel disi, dan a bun fu luku a faki „Tu kownu di e strei nanga makandra na a ten fu a kaba”. Ma wi o luku fosi fa wi kan kon sabi suma na den tu kownu disi.
FA WI KAN SABI SUMA NA A KOWNU FU NOORDSEI NANGA A KOWNU FU ZUIDSEI?
4. San na den dri sani di e yepi wi fu sabi suma na a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei?
4 Na ini a ten fu Israel fu owruten a „kownu fu noordsei” nanga a „kownu fu zuidsei” ben de den kownu di ben de na a noordsei èn na a zuidsei fu a kondre Israel. Fu san ede wi e taki dati? Luku san na engel di ben tyari a boskopu gi Danièl ben taki: „Mi kon dyaso fu yepi yu fu frustan san o pasa nanga yu pipel” (Dan. 10:14). Teleki a Pinksterfesa fu a yari 33 den Israelsma ben de Gado pipel. Ma sensi a ten dati Yehovah sori krin taki den disipel fu Krestes ben de en pipel. Sobun, furu fu den sani na ini a profeititori na ini Danièl kapitel 11 no abi fu du nanga den Israelsma, ma nanga den disipel fu Krestes (Tori 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16). Difrenti tiriman noso regering ben de a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei na ini a ten di pasa. Ma ala den tiriman disi ben du dri sani. A fosi sani na taki den ben tiri wan kondre pe furu anbegiman fu Gado ben libi noso den ben frufolgu Gado pipel. A di fu tu sani na taki den sani di den ben du nanga Gado pipel ben sori taki den no lobi a tru Gado Yehovah. A di fu dri sani na taki den tu kownu disi ben strei nanga makandra fu de a moro maktiwan.
5. Wan kownu fu noordsei nanga wan kownu fu zuidsei ben de na a pisi ten fu a yari 100 te go miti 1870? Fruklari disi.
5 Baka a yari 100 furu falsi Kresten kon na ini a Kresten gemeente. Den ben kon nanga falsi leri èn den ben meki taki sma no ben sabi moro san na den tru leri na ini Gado Wortu. A heri pisi ten dati teleki a yari 1870, Yehovah no ben abi wan organisâsi na grontapu. Den falsi Kresten ben kon furu neleki takru wiwiri na ini wan gron èn a ben muilek fu si suma ben de den tru Kresten (Mat. 13:36-43). Fu san ede a prenspari fu sabi a sani disi? A sani disi e sori taki na a pisi ten fu a yari 100 te go miti 1870, yu no ben abi wan kownu fu noordsei nanga wan kownu fu zuidsei. Na a pisi ten dati nowan tiriman ben man frufolgu Gado pipel fu di Gado no ben abi wan organisâsi na grontapu.b Ma syatu baka a yari 1870 yu ben abi wan nyun kownu fu noordsei nanga wan kownu fu zuidsei. Fu san ede wi kan taki dati?
6. O ten Gado ben abi wan organisâsi na grontapu baka? Fruklari disi.
6 Sensi a yari 1870 Gado ben abi wan organisâsi baka na grontapu. Na ini a yari dati Charles T. Russell nanga wan tu mati fu en bigin studeri Bijbel nanga makandra. Brada Russell nanga den mati fu en ben de a boskopuman di ben „sreka a pasi” fosi a Mesias Kownukondre seti (Mal. 3:1). Gado ben abi wan pipel na grontapu baka di ben anbegi en na a yoisti fasi. Ma yu ben o abi regering na a ten dati di ben o frufolgu Gado pipel? Meki wi go luku.
SUMA NA A KOWNU FU ZUIDSEI?
7. Suma ben de a kownu fu zuidsei teleki a yari 1917?
7 Na ini a yari 1870 Ingrisikondre ben abi furu kondre na ondro en makti èn a ben abi a moro tranga legre. Na ini a profeititori fu Danièl a kondre disi ben de wan pikin tutu di puru dri tra tutu fu den presi. Den dri tutu disi na Fransikondre, Spanyorokondre nanga Bakrakondre (Dan. 7:7, 8). Teleki 1917 Ingrisikondre ben de a kownu fu zuidsei. Na a ten dati Amerkankondre ben kon tron a moro gudu kondre èn a bigin wroko makandra nanga Ingrisikondre.
8. Suma na a kownu fu zuidsei na ini den lasti dei?
8 Na a ten fu a Fosi Grontapufeti Amerkankondre nanga Ingrisikondre ben wroko makandra èn den ben abi furu makti. Sensi a ten dati a kownu fu zuidsei na Ingrisikondre nanga Amerkankondre di e wroko makandra.c Soleki fa Danièl ben taki, a kownu fu zuidsei ben abi „wan bun bigi legre” (Dan. 11:25). Ma suma ben de kownu fu noordsei?
SUMA BEN DE A KOWNU FU NOORDSEI?
9. O ten yu ben abi wan nyun kownu fu noordsei èn fa Danièl 11:25 kon tru?
9 Na ini a yari 1871 yu ben abi wan nyun kownu fu noordsei. Dati na wán yari baka di Brada Russell nanga wan tu sma bigin studeri Bijbel. Suma ben de a kownu fu noordsei? Dati na Doisrikondre. A yari dati difrenti kondre na ini Europa bondru kon na wán èn den ben horibaka gi Doisrikondre. Baka wan pisi ten furu kondre na ini Afrika èn na ini a kontren fu a Grote Oceaan ben de na ondro a makti fu Doisrikondre. Doisrikondre ben pruberi fu kon abi moro makti leki Ingrisikondre. (Leisi Danièl 11:25.) Doisrikondre ben kon abi wan bigi legre. Baka Ingrisikondre den ben abi a moro tranga legre. Nanga a tranga legre disi den ben feti teige den feanti fu den na ini a Fosi Grontapufeti.
10. Fa Danièl 11:25b, 26 kon tru?
10 Danièl ben sori san ben o pasa nanga Doisrikondre nanga a bigi legre fu en. A profeititori e taki dati a kownu fu noordsei „no o man wini”. Fu san ede? „Fu di sma o meki mofo nanga makandra fu du ogri nanga en. Den srefi sma di o nyan a switi nyanyan fu en, o kiri en” (Dan. 11:25b, 26a). Wan tu fu den sma di ben nyan „a switi nyanyan fu [a kownu]” na den sma di ben „wroko gi Kownu” (Dan. 1:5). Suma na den sma disi? Den sma disi na den heihei man fu Doisrikondre nanga den legre-edeman di ben wroko nanga a kownu. Den sma disi meki taki a kownu lasi en makti èn den seti wan nyun regering na ini Doisrikondre.d A profeititori ben taki tu taki den ben o lasi a feti teige a kownu fu zuidsei. A profeititori e taki disi fu a kownu fu noordsei: „Neleki wan frudu, den o wai a legre fu en puru. Furu srudati fu en o lasi libi” (Dan. 11:26b). Doisrikondre ben lasi a Fosi Grontapufeti èn furu sma ben lasi den libi. Moro sma dede na ini a feti dati leki na ini ala tra feti na fesi.
11. Soleki fa Danièl 11:27-30 e sori, dan san a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei du?
11 Danièl 11:27, 28 e taki fu sani di pasa fosi a Fosi Grontapufeti bigin. A profeititori e taki dati a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei ben o ’sidon na wán tafra, ma na soso lei den ben o fruteri makandra’. A e taki tu dati a kownu fu noordsei ben o kon abi „bun furu gudu”. Na so sani ben waka tu. Doisrikondre nanga Ingrisikondre ben taigi makandra taki den ben wani taki freide de. Ma a ben de krin taki den ben lei di den bigin feti nanga makandra na ini 1914. Èn na ini den yari fosi 1914 Doisrikondre ben kon tron a moro gudu kondre na grontapu, baka Ingrisikondre. Soleki fa Danièl 11:29 nanga a bigin pisi fu vers 30 ben sori, dan Doisrikondre lasi a feti teige a kownu fu zuidsei.
DEN KOWNU E FETI NANGA GADO PIPEL
12. San a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei ben du na a ten fu a Fosi Grontapufeti?
12 Sensi 1914 a feti na mindri den tu kownu disi ben kon moro hebi èn den ben frufolgu Gado pipel moro hebi tu. Fu eksempre, na a ten fu a Fosi Grontapufeti den tiriman fu Doisrikondre nanga den di fu Ingrisikondre ben frufolgu den anbegiman fu Gado fu di den no ben wani kiri sma na ini a feti. Èn soleki fa Openbaring 11:7-10 ben taki, dan den tiriman fu Amerkankondre ben poti den brada di ben teki fesi na ini a preikiwroko na strafu-oso.
13. San a kownu fu noordsei du sensi 1933 èn na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti?
13 Sensi 1933 èn spesrutu na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti, a kownu fu noordsei bigin frufolgu Gado pipel moro hebi. Di den Nazisma kon na makti na ini Doisrikondre, Hitler nanga den bakaman fu en tapu a wroko fu Gado pipel. Den kiri sowan 1500 Kotoigi èn den seni dusundusun trawan go na strafuman-kampu. Danièl ben taki na fesi taki den sani disi ben o pasa. A kownu fu noordsei ben tapu a preikiwroko. Na so a ’doti a santa presi’ èn a ’puru na ofrandi di ben musu tyari ibri dei’ (Dan. 11:30b, 31a). Hitler a tiriman fu Doisrikondre ben pramisi srefi taki a ben o kiri ala Kotoigi na ini Doisrikondre.
WAN NYUN KOWNU FU NOORDSEI
14. Suma ben tron a kownu fu noordsei baka a Di Fu Tu Grontapufeti? Fruklari disi.
14 Baka a Di Fu Tu Grontapufeti a komunist regering fu Sovyet-Unie ben tiri wan bigi pisi kontren di ben de fu Doisrikondre fosi. Neleki den Nazisma a Sovyet-Unie nanga ala den kondre di ben horibaka gi en, ben frufolgu ala sma di ben poti na anbegi fu a tru Gado na a fosi presi na ini den libi. Na so den tron a kownu fu noordsei.
15. San a kownu fu noordsei du baka a Di Fu Tu Grontapufeti?
15 Syatu baka a Di Fu Tu Grontapufeti, Sovyet-Unie nanga den kondre di ben horibaka gi en bigin frufolgu Gado pipel. Openbaring 12:15-17 e agersi a frufolgu di den frufolgu Gado pipel nanga wan „liba”. Soleki fa a profeititori ben taki, a kownu fu noordsei tapu a preikiwroko èn a dwengi dusundusun Kotoigi fu go na Siberia leki strafuman. Sobun, sensi den lasti dei bigin a kownu fu noordsei e frufolgu Gado pipel moro nanga moro. Ma noiti a ben man tapu den fu du a preikiwroko.e
16. Fa a Sovyet-Unie meki Danièl 11:37-39 kon tru?
16 Leisi Danièl 11:37-39. Soleki fa a profeititori e sori, dan a kownu fu noordsei no „poti prakseri na a Gado fu den afo fu en”. Fa so? A Sovyet-Unie no ben wani nowan kerki na ini a kondre. Dati meki den ben wani broko a makti fu den kerki di ben de langa ten kaba na ini a kondre. Fa den du a sani disi? Na ini 1918 den teki wan bosroiti di ben o meki taki te fu kaba pikin na skoro ben o leri taki wan Gado no de. Fa a kownu fu noordsei „gi glori na a gado fu den fortresi”? A Sovyet-Unie ben gebroiki furu moni fu kon abi wan bigi legre èn fu meki dusundusun kefalek fetisani di kan kiri furu sma. Den ben du den sani disi fu kisi moro makti na grontapu. Te fu kaba a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei ben abi fetisani di ben man kiri milyardmilyard sma.
DEN TU KOWNU E WROKO MAKANDRA
17. San na „a tegu sani di e tyari pori kon”?
17 A kownu fu noordsei wroko makandra nanga a kownu fu zuidsei fu du wan prenspari sani. Den tu kownu disi „seti a tegu sani di e tyari pori kon” (Dan. 11:31). A „tegu sani” dati na den Verenigde Naties.
18. Fu san ede Bijbel e taki dati den Verenigde Naties na wan „tegu sani di e tyari pori kon”?
18 Bijbel e kari na organisâsi fu den Verenigde Naties wan „tegu sani”, fu di den e taki dati den kan tyari freide kon na grontapu. Ma disi na wan lei fu di na Gado Kownukondre wawan kan du a sani dati. A profeititori e taki tu dati ’a tegu sani e tyari pori kon’ fu di na den Verenigde Naties o go feti nanga den falsi kerki èn na den o pori den.—Luku a faki „Tu kownu di e strei nanga makandra na a ten fu a kaba”.
FU SAN EDE WI MUSU SABI DEN SANI DISI?
19-20. (a) Fu san ede wi musu sabi san pasa na ini a ten di pasa? (b) Sortu aksi wi o luku na ini a tra artikel?
19 Wi musu sabi den sani disi fu di den e buweisi taki sensi 1870 te go miti 1991, a profeititori fu Danièl di e taki fu a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei kon tru. Sobun, wi kan de seiker taki a tra pisi fu a profeititori o kon tru tu.
20 Na ini 1991 a Sovyet-Unie fadon. Sobun, suma na a kownu fu noordsei na ini a ten disi? Na ini a tra artikel wi o piki na aksi disi.
SINGI 128 Horidoro te na a kaba
a A de krin fu si taki a profeititori di Danièl skrifi fu „a kownu fu noordsei” nanga „a kownu fu zuidsei” e kon tru na ini a ten disi tu. Fa wi du sabi dati? Èn fu san ede a prenspari taki wi frustan a profeititori disi?
b Dati meki wi no e taki moro taki Grankownu Aurelianus fu Rome (a yari 270-275) na „a kownu fu noordsei” èn taki Umakownu Senobia fu Siria (a yari 267-272) na „a kownu fu zuidsei”. Disi e difrenti fu a fasi fa wi ben fruklari en na ini kapitel 13 nanga 14 fu a buku ¡Poti Prakseri na a Profeititori fu Danièl!
c Luku a faki „Bijbel profeititori di e taki fu a Grontapumakti fu Ingrisikondre nanga Amerkankondre”.
d Den sma disi du furu sani di meki taki Doisrikondre lasi makti. Fu eksempre, den no ben horibaka gi a kownu moro, den meki den feanti kon sabi den inibere tori fu a feti èn den dwengi a kownu fu saka.
e Soleki fa Danièl 11:34 e sori, dan fu wan syatu pisi ten a kownu fu noordsei no ben frufolgu den Kresten. Fu eksempre, disi pasa di a Sovyet-Unie fadon na ini 1991.
-
-
Suma na „a kownu fu noordsei” na ini a ten disi?A Waktitoren (Studie-Waktitoren) 2020 | mei
-
-
STUDIE-ARTIKEL 20
Suma na „a kownu fu noordsei” na ini a ten disi?
„A o abi fu kon na wan kaba krinkrin èn nowan sma o de fu yepi en.”—DAN. 11:45.
SINGI 95 A leti e skèin moro krin
SAN WI O LERIa
1-2. San wi o luku na ini na artikel disi?
NOW wi abi moro buweisi taki wi e libi na a kaba pisi fu den lasti dei fu a grontapu disi. Heri esi Yehovah nanga Yesus Krestes o pori ala den regering di e gens a Kownukondre. Fosi dati pasa, a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei o tan feti nanga makandra èn nanga Gado pipel.
2 Na ini na artikel disi wi o taki fu a profeititori di skrifi na ini Danièl 11:40–12:1. Wi o si suma na a kownu fu noordsei na ini a ten disi èn fu san ede wi no abi fu frede den tesi di wi o kisi na ini a ten di e kon.
WAN NYUN KOWNU FU NOORDSEI OPO KON
3-4. Suma na a kownu fu noordsei na ini a ten disi? Tyari disi kon na krin.
3 Baka di a Sovyet-Unie fadon na ini 1991, den anbegiman fu Gado di e libi na ini den kondre fu a Sovyet-Unie ben de fri fu wan pisi ten. Danièl e taki dati den ben kisi „yepi” (Dan. 11:34). A sani disi meki taki den ben man preiki fri, èn fosi yu denki hondrohondro dusun sma na ini a kontren dati tron preikiman. Ma baka wan tu yari, Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en tron a kownu fu noordsei. Soleki fa wi si na ini na artikel na fesi, den regering di e tron a kownu fu noordsei noso a kownu fu zuidsei musu du den dri sani disi: (1) Den musu tiri wan kondre pe furu anbegiman fu Gado e libi noso den musu frufolgu Gado pipel. (2) Den sani di den e du musu sori taki den de feanti fu Yehovah nanga a pipel fu en. (3) Den musu strei nanga makandra.
4 Luku fu san ede wi kan taki dati Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en na a kownu fu noordsei na ini a ten disi. (1) Den e gens Gado pipel. Den tapu a preikiwroko fu den èn den frufolgu hondrohondro dusun brada nanga sisa di e libi na ini a kondre fu den. (2) Den sani disi sori taki den no lobi Yehovah nanga en pipel kwetikweti. (3) Den e feti nanga a kownu fu zuidsei, dati na a Grontapumakti fu Ingrisikondre nanga Amerkankondre. Meki wi luku san Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en du èn fa dati e sori taki den na a kownu fu noordsei na ini a ten disi.
A KOWNU FU NOORDSEI NANGA A KOWNU FU ZUIDSEI E TAN STREI NANGA MAKANDRA
5. Fu sortu ten Danièl 11:40-43 e taki, èn san pasa na ini a pisi ten dati?
5 Leisi Danièl 11:40-43. A pisi disi fu a profeititori e sori syatu san ben o pasa na a ten fu a kaba. A tekst disi e sori fa a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei ben o strei nanga makandra. Soleki fa Danièl ben taki na fesi, dan na ini a ten fu a kaba a kownu fu zuidsei ben o „strei” nanga a kownu fu noordsei.—Dan. 11:40.
6. Sortu buweisi de taki den tu kownu tan strei nanga makandra?
6 A kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei e tan strei nanga makandra fu de a moro makti kondre fu grontapu. Fu eksempre, baka a Di Fu Tu Grontapufeti a Sovyet-Unie nanga den kondre di ben horibaka gi en ben kon abi furu makti na ini Europa. Den sani di a kownu fu noordsei du meki taki a kownu fu zuidsei meki wan kruderi nanga tra kondre fu meki den legre fu den wroko makandra fu feti teige a kownu fu noordsei. Na organisâsi disi nen NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie). A kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei gebroiki furu moni fu kon abi a moro tranga legre. Wan tra fasi fa a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei ben e strei nanga makandra, na taki den horibaka gi kondre na ini Afrika, Asia nanga Latijns-Amerika di ben e feti nanga makandra. Na ini den yari di pasa, Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en kon abi moro makti na grontapu. Den e gebroiki computer tu fu du ogri nanga a kownu fu zuidsei. Ala tu kownu feni taki a trawan e gebroiki computer programa fu pori na ekonomia nanga a regering fu den. Èn soleki fa Danièl taki na fesi, a kownu fu noordsei tan feti nanga Gado pipel.—Dan. 11:41.
A KOWNU FU NOORDSEI E BROKO GO NA INI „A MOI KONDRE”
7. San na „a Moi Kondre”?
7 Danièl 11:41 taki dati a kownu fu noordsei o broko go na ini „a Moi Kondre”. San na a kondre disi? Na ini Bijbel ten, a kondre disi ben de a kondre Israel. Bijbel e taki dati Israel „ben moi moro ala tra kondre” (Esek. 20:6). Wán reide fu san ede Israel ben prenspari so, na taki sma ben e anbegi Yehovah drape. Ma sensi a Pinksterfesa fu a yari 33, „a Moi Kondre” a no wán spesrutu kondre na grontapu, fu di a pipel fu Yehovah de na ala sei fu grontapu. Na ini a ten disi „a Moi Kondre” na a organisâsi fu Gado pe den anbegiman fu en e libi soleki fa en wani. Den e kon makandra fu anbegi en èn den e du a preikiwroko.
8. Fa a kownu fu noordsei go na ini „a Moi Kondre”?
8 Na ini den lasti dei a kownu fu noordsei go na ini „a Moi Kondre” furu leisi. Fu eksempre, di den Nazisma ben e tiri Doisrikondre, a kondre dati ben de a kownu fu noordsei. Spesrutu na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti a kownu dati go na ini „a Moi Kondre” fu di a ben frufolgu èn kiri Gado pipel. Baka a Di Fu Tu Grontapufeti di a Sovyet-Unie tron a kownu fu noordsei, a kownu dati go na ini „a Moi Kondre” fu di a bigin frufolgu Gado pipel èn a dwengi den fu gowe libi den oso fu go tan na Siberia leki strafuman.
9. Fa Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en go na ini „a Moi Kondre” na ini den yari di pasa?
9 Na ini den yari di pasa Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en go tu na ini „a Moi Kondre”. Fa den du dati? Na ini 2017 Rosiakondre tapu a wroko fu Yehovah Kotoigi èn den poti son brada nanga sisa na strafu-oso. Den taki tu dati wi no ben mag gebroiki den buku fu wi moro na ini a kondre fu den, srefi a Nyun-Grontapuvertaling. Boiti dati, den teki a bijkantoro fu wi èn son kownukondre zaal nanga Kongreshal. Baka di den du den sani disi, a Tiri Skin kon si na ini 2018 taki Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en na a kownu fu noordsei. Ma awinsi a pipel fu Yehovah kisi hebi frufolgu, toku den no e feti nanga nowan regering èn den no e pruberi fu kenki a regering. Na presi fu dati, den e gi yesi na a Bijbel rai fu begi gi „ala bigiman fu kondre”, spesrutu te den musu bosroiti efu wi kan anbegi wi Gado fri.—1 Tim. 2:1, 2.
A KOWNU FU NOORDSEI O WINI A KOWNU FU ZUIDSEI?
10. A kownu fu noordsei o wini a kownu fu zuidsei? Tyari disi kon na krin.
10 A profeititori na ini Danièl 11:40-45 e taki moro furu fu den sani di a kownu fu noordsei ben o du. Disi wani taki dati a o wini a kownu fu zuidsei? Nôno. A kownu fu zuidsei o de „libilibi” ete, noso a o de ete te Yehovah nanga Yesus o pori ala libisma regering na Armagedon (Openb. 19:20). Fu san ede wi kan de seiker fu disi? Luku san a profeititori fu Danièl nanga Openbaring e taki.
Na Armagedon Gado Kownukondre, di Bijbel e agersi nanga wan ston, o pori ala den libisma regering, di Bijbel e agersi nanga wan bigi popki (Luku paragraaf 11)
11. San Danièl 2:43-45 e sori? (Luku a fowtow tapu a kafti.)
11 Leisi Danièl 2:43-45. A profeiti Danièl e taki fu wan tu libisma regering di ben frufolgu Gado pipel. A agersi den nanga difrenti pisi fu wan bigi popki. A lasti regering a agersi nanga den futu di meki fu isri di moksi nanga klèidoti. Den futu na a Grontapumakti fu Ingrisikondre nanga Amerkankondre. A profeititori e sori taki a grontapumakti disi o de ete te Gado Kownukondre o pori ala den libisma regering.
12. Suma na a di fu seibi ede fu na ogri meti èn fu san ede a prenspari fu sabi dati?
12 Na apostel Yohanes e taki tu fu wan tu regering di ben e tiri kondre pe furu anbegiman fu Yehovah ben e libi. Yohanes e agersi den regering disi nanga wan ogri meti di abi seibi ede. A di fu seibi ede na a Grontapumakti fu Ingrisikondre nanga Amerkankondre. A prenspari fu sabi disi fu di baka a di fu seibi ede, a meti no e kisi wan tra ede. A di fu seibi ede o tiri ete te Krestes nanga en hemel legre o pori en nanga ala tra regering.b—Openb. 13:1, 2; 17:13, 14.
SAN A KOWNU FU NOORDSEI O DU HERI ESI?
13-14. Suma na „Gok fu a kondre Magok” èn san kan meki taki a kon feti nanga Gado pipel?
13 A profeititori di skrifi na Esekièl 38:10-23 e sori san kan pasa fosi a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei kisi pori. A sori leki a profeititori disi fu Esekièl, a wan na ini Danièl 2:43-45, 11:44–12:1, nanga Openbaring 16:13-16, 21 e taki fu a srefi pisi ten èn fu den srefi sani. Efu dati de so, dan a kan taki den sani di wi o taki fu den now, o pasa na ini a ten di e kon.
14 Wan pisi ten baka te a bigi banawtu bigin, „ala den kownu na heri grontapu” o bondru kon na wán fu du wan sani (Openb. 16:13, 14; 19:19). Te den o du a sani disi, dan den o tron „Gok fu a kondre Magok” (Esek. 38:2). Den kondre dati o go feti nanga Gado pipel èn den o pruberi fu pori den. San o meki den du dati? Na ini wan profeititori di e taki fu a ten disi, na apostel Yohanes si bigi pisi ijs e fadon na tapu den feanti fu Gado. A kan taki den bigi pisi ijs di e fadon komoto fu hemel e agersi wan krutuboskopu di Yehovah pipel o preiki. A kan taki a boskopu disi o meki taki Gok fu Magok kon feti nanga Gado pipel fu kiri den alamala.—Openb. 16:21.
15-16. (a) Fu sortu sani Danièl 11:44, 45 e taki kande? (b) San o pasa nanga Gok fu Magok?
15 Leisi Danièl 11:44, 45. A kan taki a tekst disi e taki tu fu a krutuboskopu di Gado pipel o preiki èn fu a feti di den feanti o kon feti nanga Gado pipel. Danièl e taki dati a kownu fu noordsei „o yere nyunsu komoto fu a sei pe son e opo èn fu noordsei”. A nyunsu dati o bruya en èn a o kisi „bigi atibron”. A kownu fu noordsei o wani „puru furu sma na pasi”. A sori leki den „furu” sma disi na a pipel fu Yehovah.c A kan taki Danièl e taki dyaso fu a ten te feanti o kon feti nanga Gado pipel fu pori den.
16 Te a kownu fu noordsei nanga den tra regering fu grontapu o kon feti nanga Gado pipel, dan den o meki na Almakti Gado atibron srefisrefi, èn a feti fu Armagedon o bigin (Openb. 16:14, 16). Na a ten dati Gok fu Magok, dati na a kownu fu noordsei nanga ala den tra kondre di bondru kon na wán, o kisi pori èn „nowan sma o de fu yepi en”.—Dan. 11:45.
Na a feti fu Armagedon, Yesus Krestes nanga en hemel legre o pori na ogri grontapu fu Satan èn den o frulusu a pipel fu Gado (Luku paragraaf 17)
17. (a) Suma na Mikael „a bigi granman” di kari na Danièl 12:1? (b) San a e du now èn san a o du na ini a ten di e kon?
17 Leisi Danièl 12:1. A tekst disi e fruteri moro fini fa a kownu fu noordsei nanga den tra kondre o kisi pori èn suma o kisi frulusu. San a tekst disi wani taki? Mikael na wan tra nen gi Krestes Yesus di e tiri leki Kownu. Sensi di a Kownukondre fu en seti na hemel na ini 1914, a „opo du sani fu yepi” Gado pipel. Heri esi, a o „opo du sani” na a feti fu Armagedon. A feti dati na a lasti sani di o pasa na ini a moro muilek ten di o miti libisma. Danièl e kari a pisi ten dati „wan ten fu banawtu”. A profeititori di Yohanes skrifi na Openbaring e kari a srefi pisi ten disi „a bigi banawtu”.—Openb. 6:2; 7:14.
YU NEN O „SKRIFI NA INI A BUKU”?
18. Fu san ede wi no abi fu frede san o pasa na ini a ten di kon?
18 Wi no abi fu frede san o pasa na ini a ten di e kon fu di Danièl nanga Yohanes e sori taki den sma di e gi yesi na Yehovah nanga Yesus o kisi frulusu na a ten fu a bigi banawtu. Danièl e taki dati a nen fu den sma di o tan na libi o „skrifi na ini a buku” (Dan. 12:1). San wi musu du efu wi wani taki wi nen skrifi na ini a buku dati? Wi musu sori krin taki wi e bribi na ini Yesus, a Pikin Skapu fu Gado (Yoh. 1:29). Wi musu gi wisrefi abra na Gado èn wi musu dopu (1 Petr. 3:21). Èn wi musu horibaka gi Gado Kownukondre. Wi e du disi te wi e du ala san wi man fu yepi tra sma fu kon sabi Yehovah.
19. San wi musu du now èn fu san ede?
19 Now na a ten fu frutrow moro tapu Yehovah nanga na organisâsi fu en. Now na a ten fu horibaka gi Gado Kownukondre. Efu wi e du den sani disi, dan wi o kisi frulusu te Gado Kownukondre o pori a kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei.
SINGI 149 Singi gi Yehovah di wini a strei!
a Suma na „a kownu fu noordsei” na ini a ten disi èn fa a o kisi pori? A piki tapu den aksi disi o tranga wi bribi èn a o yepi wi fu de srekasreka gi den tesi di wi o kisi te a bigi banawtu bigin.
b Efu yu wani sabi moro fu Danièl 2:36-45 nanga Openbaring 13:1, 2, dan luku A Waktitoren fu 15 yuni 2012, blz. 7-19.
c Efu yu wani sabi moro, dan luku A Waktitoren fu 15 mei 2015, blz. 29-30.
-
-
Tu kownu di e strei nanga makandra na a ten fu a kabaA Waktitoren (Studie-Waktitoren) 2020 | mei
-
-
Tu kownu di e strei nanga makandra na a ten fu a kaba
Son profeititori na ini a faki disi e taki fu sani di pasa na ini a srefi pisi ten. Ala den profeititori disi e sori krin taki wi e libi na ini „a ten fu a kaba”.—Dan. 12:4.
Bijbeltekst Openb. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12
Profeititori „Na ogri meti” tiri libisma na grontapu moro leki 3000 yari langa. Na a ten fu a kaba a di fu seibi ede kisi wan koti. Bakaten a kon betre baka èn „heri grontapu” ben waka baka na ogri meti. Satan e meki na ogri meti „feti nanga den pikin fu na uma di ben tan abra”.
Fa a kon tru Baka a Frudu libisma regering di ben de feanti fu Yehovah bigin tiri. Moro leki 3000 yari baka dati, Ingrisikondre, wan fu den makti regering, lasi furu makti na a ten fu a Fosi Grontapufeti. A kon tranga baka di Amerkankondre bigin wroko makandra nanga en. Spesrutu na a ten fu a kaba Satan meki ala den regering na grontapu frufolgu Gado pipel.
Bijbeltekst Dan. 11:25-45
Profeititori A kownu fu noordsei nanga a kownu fu zuidsei e strei nanga makandra.
Fa a kon tru Doisrikondre ben feti nanga Ingrisikondre nanga Amerkankondre. Na ini 1945 a Sovyet-Unie nanga den kondre di ben horibaka gi en tron a kownu fu noordsei. Na ini 1991 a Sovyet-Unie fadon, èn bakaten Rosiakondre nanga den kondre di e horibaka gi en tron a kownu fu noordsei.
Bijbeltekst Yes. 61:1; Mal. 3:1; Luk. 4:18
Profeititori Yehovah seni en „boskopuman” fu „sreka a pasi”, fosi a Mesias Kownukondre seti. A „boskopuman” e „fruteri den safri-ati sma bun nyunsu”.
Fa a kon tru Sensi 1870, C. T. Russell nanga den mati fu en studeri Bijbel fayafaya fu kon sabi san a e leri trutru. Na ini 1881 den kon frustan o prenspari a de taki den anbegiman fu Gado preiki a bun nyunsu. Den skrifi artikel soleki „Wi e suku 1000 preikiman” nanga „Wi salfu fu preiki”.
Bijbeltekst Mat. 13:24-30, 36-43
Profeititori Wan feanti e sai takru wiwiri na ini wan gron pe wan man ben sai aleisi. Te a takru wiwiri gro, yu no man si na aleisi moro. Na a kotiten den e prati a takru wiwiri fu na aleisi.
Fa a kon tru Sensi 1870 a ben de moro krin fu si suma na tru Kresten èn suma na falsi Kresten. Na a ten fu a kaba den e prati den tru Kresten fu den falsi Kresten èn den e tyari den kon na wán na ini a gemeente.
Bijbeltekst Dan. 2:31-33, 41-43
Profeititori Wan bigi popki nanga futu di meki fu isri di moksi nanga klèidoti.
Fa a kon tru A klèidoti e prenki a pipel na ini Ingrisikondre nanga Amerkankondre di e opo densrefi teige a regering. Den sma disi e meki taki den regering disi no man gebroiki den makti soleki fa den wani.
Bijbeltekst Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20
Profeititori Den e tyari „na aleisi” kon na wán na ini a „maksin” èn Yesus e poti „a koni srafu di de fu frutrow” fu luku den „futuboi”. ’A bun nyunsu fu a Kownukondre’ e preiki gi „sma na heri grontapu”.
Fa a kon tru Na ini 1919 Yesus poti a koni srafu fu teki fesi na ini Gado en organisâsi. Sensi a ten dati den Bijbel Ondrosukuman bigin preiki nanga moro faya. Na ini a ten disi Yehovah Kotoigi e preiki na ini moro leki 200 kondre èn den e meki buku na ini moro leki 1000 tongo.
Bijbeltekst Dan. 12:11; Openb. 13:11, 14, 15
Profeititori Wan ogri meti di abi tu tutu e taigi sma fu grontapu fu „meki wan popki fu na ogri meti” di abi seibi ede èn a e „bro libikrakti na ini a popki di den meki”.
Fa a kon tru Ingrisikondre nanga Amerkankondre e seti a Volkenbond. Tra kondre e horibaka gi na organisâsi disi. Te fu kaba a kownu fu noordsei e tron wan memre tu fu a Volkenbond, ma soso fu 1926 te go miti 1933. Sma ben e bribi taki a Volkenbond ben o man tyari freide kon, wan sani di Gado Kownukondre wawan man du. Now sma e bribi tu taki den Verenigde Naties (VN) kan tyari freide kon.
Bijbeltekst Dan. 8:23, 24
Profeititori Wan ogri-ati kownu e tyari „bigi pori kon”.
Fa a kon tru Ingrisikondre nanga Amerkankondre kiri furu sma èn den pori furu sani. Fu eksempre, na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti Amerkankondre trowe tu atoombom na tapu wan kondre di ben de wan feanti fu Ingrisikondre nanga Amerkankondre. Den bom disi pori moro sani leki ala tra bom di sma ben sutu kaba.
Bijbeltekst Dan. 11:31; Openb. 17:3, 7-11
Profeititori Wan „redi” ogri meti nanga tin tutu opo komoto na ini a dipi peti di no abi gron èn en na a di fu aiti kownu. A Bijbel Buku Danièl e kari a kownu disi „a tegu sani di e tyari pori kon”.
Fa a kon tru A Volkenbond no ben wroko moro na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti. Baka a feti dati, den „seti” na organisâsi di nen Verenigde Naties. Neleki a Volkenbond, sma e gi den Verenigde Naties a grani di Gado Kownukondre musu kisi. A VN o go feti nanga den falsi kerki.
Bijbeltekst 1 Tes. 5:3; Openb. 17:16
Profeititori Den kondre o taki dati „freide de èn ala sani e waka bun”. „Den tin tutu” nanga „na ogri meti” o go feti nanga „a huru-uma” èn den o pori en. Baka dati ala den kondre o kisi pori.
Fa a o kon tru Den kondre o taki dati den tyari freide kon èn taki ala sani e waka bun na grontapu. A VN o pori den falsi kerki. Disi o de a bigin fu a bigi banawtu. A bigi banawtu o kon na wan kaba te Yesus o pori a grontapu fu Satan na Armagedon.
Bijbeltekst Esek. 38:11, 14-17; Mat. 24:31
Profeititori Gok e hari go feti nanga a pipel fu Gado. Baka dati engel e tyari ’den sma di Gado kari’ kon na wán.
Fa a o kon tru A kownu fu noordsei makandra nanga den tra regering fu grontapu o kon feti nanga Gado pipel. Baka te den o kon feti nanga Gado pipel, den salfuwan di de na grontapu ete o go na hemel.
Bijbeltekst Esek. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Openb. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20
Profeititori ’A sma di e sidon’ na tapu wan „weti asi” o wini den feanti fu en fu di a o pori Gok nanga a legre fu en. Den e fringi „na ogri meti” go na ini „a se di e bron nanga faya” èn wan ston e masi a bigi popki.
Fa a o kon tru Yesus, a Kownu fu Gado Kownukondre, o frulusu Gado pipel. Yesus, den 144.000 èn den engel o pori ala den kondre di o kon feti nanga Gado pipel. Na so a grontapu fu Satan o kisi pori.
-