JOBO

“Ke tsoile ka popelong ea ’mè ke hlobotse,

Ke tla ea lebitleng ke hlobotse.*+

 3 “Ekare letsatsi leo ke hlahileng ka lona le ka be le sa chaba,+

Hape ho sa fihla le bosiu boo motho a ileng a re, ‘Ho hlahile ngoana oa moshanyana.’

Molimo ea holimo a se ke a le tsotella,

Ho hang le se ke la ba le khanya.

 6 Bosiu boo bo ke bo apareloe ke lefifi le letšo-letšo,+

Le ka mohla bo se ke ba thaba har’a matsatsi ’ohle a selemo.

 7 Ho ne ho ka ba molemo ha ho ne ho se na motho ea hlahileng bosiung boo,

Le mohoo oa thabo o sa utloahala bosiung boo.

 8 Ba bitsetsang matsatsi bomalimabe ba ke ba bitsetse bosiu boo bomalimabe

E leng ba khonang ho tsosa Leviathane.*+

 9 Linaleli tsa bona tsa meso li ke li fifale,

Bo ke bo letele khanya ea letsatsi empa e se ke ea fihla,

Bo se ke ba bona mahlaseli a meso.

10 Kaha ha boa ka ba koala mamati a popelo ea ’mè+

Kapa ba etsa hore ke se ke ka bona mathata.

12 Ke hobane’ng ha ho bile le mangole a nkamohelang

Le matsoele a ’nyantšang?

13 Hona joale nka be ke paqame ho se motho ea ntšoenyang,+

Ke ithobaletse ke phomotse+

14 Hammoho le marena a lefatše le baeletsi ba ’ona,

Ba ikahetseng libaka tseo hona joale li senyehileng,

15 Kapa le likhosana tse neng li e-na le khauta,

Tseo matlo a tsona a neng a tletse silevera.

16 Kapa ke hobane’ng ha ke sa ba joaloka mpa e senyehileng e patehileng,

Joaloka bana ba sa kang ba bona khanya?

17 Sebakeng seo, ba khopo ha ba khone ho etsa letho,

Le ba imetsoeng ba phomotse.+

18 Batšoaruoa ba lutse ka khotso hammoho moo,

Ha ba utloe lentsoe la ea ba qobellang ho sebetsa.

19 Moo, ha ho na motho e moholo kapa e monyenyane,+

Le lekhoba le lokollotsoe ho mong’a lona.

20 Ke hobane’ng ha a fa motho ea nang le mathata khanya,

A lumella le batho ba utloileng bohloko hore ba phele?+

21 Ke hobane’ng ha ba nyoretsoe lefu empa le sa tle?+

Ba le cheka ho feta matlotlo a patiloeng,

22 Ba thaba haholo,

Ba thabela ho fumana sebaka sa lepato.

23 Ke hobane’ng ha Molimo a fa monna ea lahlehileng khanya,

Eo a mo etselitseng lebota leo a ke keng a khona ho tsoa ka har’a lona?+

24 Ha ke lokela ho ja kea feheloa,+

Ho lumaela ha ka+ ho utloahala joaloka metsi a phallang.

25 Ntho eo ke neng ke e tšaba e tlile ho ’na,

Le ntho e ntšosang e fihlile.

26 Ha ke e-s’o be le khotso, khutso le phomolo

Empa mathata a tla a ntse a latellana.”

 3 Ke ’nete hore u khalemetse batho ba bangata,

Hape u ne u tloaetse ho matlafatsa ba nyahameng.

 4 Mantsoe a hao a ne a phahamisa mang kapa mang ea khoptjoang,

Ebile u ne u matlafatsa bao mangole a bona a tšeremang.

 5 Empa joale mathata a hlahetse uena ’me u sithabetse,*

Aa u ama ’me u nyahame.

 8 Ke hlokometse hore ba lemang* lintho tse kotsi

Le ba jalang khathatso ba tla li kotula.

 9 Ka phefumoloho ea Molimo baa felisoa

Le ka khalefo ea hae e matla baa fela.

10 Tau ea puruma le lelinyane la eona lea rora

Empa le meno a litau tse matla aa pshatleha.

11 Tau ea shoa ka lebaka la ho hloka nyamatsana

Le malinyane a tau aa hasana.

12 Lentsoe le ile la tlisoa ho ’na ka sephiri

’Me tsebe ea ka ea le utloa le hoeshetsa.

13 Bosiu ha batho ba robetse,

Ke ile ka ba le lipono tse ntšoenyang.

14 Ka thothometsoa ke tšabo,

Ea tlala masapo ’ohle a ka.

15 Ntho e ’ngoe* ea feta sefahlehong sa ka,

Moriri oa ka oa baleha.

16 Ea fihla ea ema ka pel’a ka

Empa ke ne ke sa bone hore na ke eng.

Ho ne ho e-na le ntho ka pel’a ka,

Ho ne ho khutsitse ’me ka utloa lentsoe le re:

18 Ha a tšepe bahlanka ba hae*

Ebile o tšoaea mangeloi a hae liphoso.

19 A ka tšepa joang ba lulang matlong a entsoeng ka mobu,

Ba entsoeng ka lerole,+

Ba bolaoang habonolo joaloka tšoele?*

20 Baa phela hoseng ebe mantsiboea baa shoa,

Baa shoa ’me ha ho na motho ea ba tsotellang.

 2 Leoatla le tla bolaoa ke khalefo ea lona

’Me mohono o tla bolaea motho ea lumelang ntho e ’ngoe le e ’ngoe habonolo.

 3 Ke bone leoatla le mela ka metso

Empa ka tšohanyetso sebaka sa lona sa bolulo se ile sa oeloa ke bomalimabe.

 4 Bara ba lona ha baa sireletseha,

Baa tlotlolloa keiting ea motse+ ’me ha ho na motho ea ba pholosang.

 5 Ea lapileng o ja seo a se kotutseng,

O boetse o kotula le se hlahileng har’a meutloa

’Me lintho tsa hae lia nkuoa.

 6 Lintho tse kotsi ha li hlahe leroleng

Le mathata ha a hlahe mobung.

 7 Motho o tsoaletsoe ho ba le mathata

Feela joalokaha litlhase li fofela holimo.

 8 Empa ha ke ne ke le uena, ke ne ke tla kopa thuso ho Molimo

Ebile ke ne ke tla hlahisa nyeoe ea ka ho eena,

 9 Ho ea etsang lintho tse kholo le tse ke keng tsa batlisisoa,

Lintho tse hlollang tse se nang palo.

10 O fana ka pula lefatšeng

’Me o romela metsi masimong.

11 O phahamisa ea tlase,

Hape o pholosa ea utloileng bohloko.

12 O senya merero ea ba bolotsana,

E le hore mosebetsi oa matsoho a bona o se ke oa atleha.

13 O tšoara ba bohlale mererong ea bona e mebe+

E le hore merero ea bona e senyehe.

14 Ba potolohiloe ke lefifi motšehare,

’Me har’a mpa motšehare ba phopholetsa joalokaha eka ke bosiu.

15 O pholosa mofutsana mantsoeng a hlabang a lira tsa hae,

A mo pholose letsohong la ea matla,

16 E le hore ea tlase a be le tšepo,

Empa molomo oa ea sa lokang o koalehe.

17 Ho thaba motho eo Molimo a mo khalemelang,

Kahoo, u se ke oa hana khalemelo ea Ea Matla ’Ohle.

18 Kaha o etsa hore motho a utloe bohloko, a boele a tlamise leqeba,

Oa lematsa, a boele a folise ka matsoho a hae.

19 O tla u pholosa mathateng a tšeletseng,

Le bothata ba bosupa bo ke ke ba u lematsa.

20 Nakong ea tlala o tla u lopolla lefung,

A u lopolle matleng a sabole nakong ea ntoa.

21 U tla sireletsoa mantsoeng a hlabang,+

U ke ke oa tšoha ha tlokotsi e tla.

22 U tla tšeha tlokotsi le tlala,

’Me u ke ke oa tšoha libata tsa naha.

23 Majoe a tšimong ea hao a ke ke a u lematsa,*

Le libata tsa naha li tla ba le khotso le uena.

24 U tla thabela ho lula ka tenteng ea hao e sireletsehileng,*

Ha u e’o sheba liphoofolo tsa hao, u tla fumana ho se na e lahlehileng.

25 U tla ba le bana ba bangata

Litloholo tsa hao li tla ba ngata joaloka limela tsa naha.

26 U tla ea lebitleng u ntse u le matla,

Joaloka koro e tlanngoeng mangata e kotutsoeng ka nako ea eona.

 2 “Haeba feela mathata a ka+ a ne a ka bekhoa kaofela

Le litlokotsi tsa ka tsa behoa sekaleng!

 4 Metsu ea Ea Matla ’Ohle e ntlhabile,

’Mele oa ka o noa chefo ea eona,+

Molimo o ntlhasela ka lintho tse ngata tse ntšosang.

 5 Na tonki e hlaha+ e ka lla ha e e-na le joang,

Kapa poho ea lla ha e e-na le furu?

 6 Na lijo tse se nang tatso li ka jeoa li se na letsoai,

Kapa na hoa thabisa ho ja ntho e se nang tatso?

 8 E se eka kopo ea ka e ka mameloa

’Me Molimo a mpha seo ke se kopang.

 9 E se eka Molimo a ka qeta ka ’na,

A otlolle letsoho la hae ebe oa mpolaea.+

10 Ho etsa joalo ho ne ho tla ntšelisa,

Ke ne ke tla tlola ke thabo ho sa tsotellehe bohloko boo ke bo utloang,

Kaha ha kea hana mantsoe a Ea Halalelang.+

13 Ke tla thusoa ke mang

Ha bohle ba ka nthusang ba le sieo?

14 Mang kapa mang ea sa bontšeng ngoan’abo lerato*+

A ke ke a tšaba Ea Matla ’Ohle.+

15 Metsoalle* ea ka e bile bolotsana+ joaloka nokana ea mariha,

Joaloka metsi a linokana tsa mariha a pshang.

16 Li fifalitsoe ke leqhoa,

Lehloa le ipatile ho tsona.

17 Empa ha nako e ntse e ea li felloa ke metsi,

Ha ho chesa lia psha.

18 Litsela tsa tsona lia fapoha,

Li theohela lehoatateng ebe lia nyamela.

19 Lihlopha tsa bo-rakhoebo ba Tema+ li batlana le tsona,

Lihlopha tsa batho ba tsamaeang ba tsoang Sheba*+ lia li emela.

20 Ba hlajoa ke lihlong ka lebaka la ho tšepa ntho e sieo,

Ha ba fihla moo baa soetseha.

21 Ke kamoo le leng kateng ho ’na,+

Le bone mathata a ka a tšosang eaba lea tšoha.+

22 Na ho na le ntho eo ke ileng ka le kopa eona,

Kapa na ke ile ka re le mphe mpho ho tsoa maruong a lona?

23 Na ke ile ka re le mpholose letsohong la sera sa ka

Kapa ka re le mpholose* ho ba nkhatellang?

24 Mpolelleng hore na ke entse’ng ’me ke tla le mamela ke khutsitse,+

Nthuseng ho utloisisa phoso ea ka.

25 ’Nete ha e utloise bohloko,+

Empa khalemelo ea lona e na le molemo ofe?+

26 Na le rera ho nkhalemella mantsoe ao ke qetang ho a bua,

Mantsoe a monna ea utloileng bohloko,+ a fefoloang ke moea?

27 Le ka lahla le lotho bakeng sa khutsana+

’Me la rekisa motsoalle oa lona.+

28 Joale nchebeng,

Hobane nke ke ka le bolella leshano.

29 Ke kopa le nahanisise taba ena hantle, le se ke la nkahlolela ntho e sieo,

Ke kopa le nahane hantle hobane ha kea etsa letho le phoso.

7 Na motho o etselitsoe hore a sebetse ka thata bophelo bohle ba hae,

Hape na matsatsi a hae a joaloka a mosebeletsi ea hiriloeng?+

 2 O batla moriti joaloka lekhoba,

’Me o emela moputso oa hae joaloka mosebeletsi ea hiriloeng.+

 3 Ke ka lebaka leo ke filoeng likhoeli tse se nang thuso,

Le masiu a tletseng matšoenyeho.+

 5 ’Mele oa ka o tletse liboko le mobu,+

Letlalo la ka le tletse likhoo* le bolalu.+

 6 Matsatsi a ka a feta kapele joaloka nalete ea motho ea rokang,+

Aa feta ’me a ntšiea ke se na tšepo.+

 7 Hopola hore bophelo ba ka bo bokhutšoanyane,*+

Le hore le ka mohla mahlo a ka a ke ke a hlola a bona se molemo.

 8 Ea mponang hona joale ha a sa tla hlola a mpona,

O tla mpatla empa ke tla be ke le sieo.+

 9 Joaloka leru le felang le le nyamelang,

Motho ea eang Lebitleng* ha a khutle.+

10 Ha a sa tla hlola a khutlela ka tlung ea hae,

Batho ba sebakeng seo a neng a lula ho sona ba tla mo lebala.+

Ke tla bua ka lebaka la bohloko boo ke bo utloang pelong ea ka,

Ke tla tletleba matšoenyehong a ka.+

12 Na ’na ke leoatle kapa ke phoofolo e kholohali ea leoatle,

Hoo u lokelang ho beha motho ea nkatileng?

13 Ha ke re, ‘Setulo sa ka se tla ntšelisa,

Bethe ea ka e tla nthusa ho kokobetsa mathata a ka,’

14 Ke ha u ntšosa ka litoro

Le ka lipono,

15 E le hore ke khethe ho bipetsana,

Ke khethe lefu ho e-na le ho phela ka tsela ena.*+

17 Motho e ne e boetse e le eng hore u tšoenyehe ka eena,

Le hore u amehe ka eena?+

18 Ke hobane’ng ha u mo hlahloba hoseng ho hong le ho hong,

Le ho mo leka motsotso o mong le o mong?+

19 Ke hobane’ng ha u sa khaotse ho ncheba,

U ke u mphe nako ea hore nke ke koenye mathe?+

21 Ke hobane’ng ha u sa ntšoarele

’Me u hlakole phoso ea ka?

Kaha haufinyane ke tla robala leroleng,+

U tla mpatla empa ke tla be ke le sieo.”

 3 Na Molimo a ka ahlola ka tsela e sa lokang,

Kapa na Ea Matla ’Ohle a ka senya ntho e lokileng?

 4 Haeba bana ba hao ba mo sitetsoe,

O ba file kotlo ka lebaka la libe tsa bona.

 5 Empa haeba u ka batla Molimo+

’Me oa kopa Ea Matla ’Ohle hore a u hauhele,

 6 Hape haeba u ne u hloekile ebile u lokile,+

O ne a tla u mamela

A be a u khutlisetse sebakeng sa hao se nepahetseng.

 7 Le hoja qalong u ne u se na lintho tse ngata,

U ne u tla atleha nakong e tlang.+

 8 Ke kopa u hlahlobe histori ea moloko o fetileng

’Me u hlokomele lintho tseo baholo-holo ba oona ba li fumaneng.+

 9 Rona re hlahile maobane ’me ha re tsebe letho,

Matsatsi a rona lefatšeng a joaloka moriti.

10 Ba tla u bolella,

Hape ba u hlalosetse lintho tseo ba li tsebang.*

12 Le pele le thunya kapa le khuoa,

Le tla omella pele ho semela sefe kapa sefe.

13 Ho etsahala ntho e tšoanang ka batho bohle ba lebalang Molimo,

Tšepo ea ea lahlileng Molimo e tla fela,*

14 Eo tšepo ea hae e leng ea lefeela

Le ea itšepisitseng ntho e se nang thuso joaloka tepo* ea sekho.

16 O joaloka semela se mongobo letsatsing

’Me letlobo la hae le tlala hohle serapeng.+

17 Methapo ea hae e harelana qubung ea majoe,

O batlana le ntlo har’a majoe.*

18 Empa ha a ntšoa ka metso sebakeng sa hae,

Sebaka seo se tla mo latola se re, ‘Ke qala le ho u bona.’+

19 Ke ka tsela eo a tla nyamela ka eona,+

Ka mor’a moo, ho tla hlaha ba bang ho tsoa leroleng.

20 Le ka mohla Molimo a ke ke a lahla batho ba tšepahalang*

Kapa a tšehetse* batho ba khopo.

21 O tla boela a etse hore u thabe

Le hore molomo oa hao o hoeletse ka thabo.

22 Ba u hloileng ba tla hlajoa ke lihlong

’Me tente ea ba khopo e tla ba sieo.”

 3 Haeba motho a ka batla ho phehisana le Molimo,*+

A ke ke a khona ho araba le potso leha e le ’ngoe ho tse sekete tseo a tla mo botsa tsona.

 5 O suthisa* lithaba ho se motho ea tsebang,

O li phethola ka bohale ba hae.

 6 O sisinya lefatše,

Hoo lipilara tsa lona li thothomelang.+

 7 O bolella letsatsi hore le se ke la khanya,

’Me o pata khanya ea linaleli.+

 8 O otlolla maholimo,+

’Me o hata holim’a maqhubu a maholo a leoatle.+

 9 O entse sehlopha sa linaleli sa Ashe,* Kesile,* Kima*+

Hammoho le sehlopha sa linaleli tse ka boroa.*

10 O etsa lintho tse kholo le tse ke keng tsa batlisisoa,+

Lintho tse hlollang tse se nang palo.+

11 O feta pel’a ka empa ha ke mo bone,

O feta haufi le ’na empa ha ke mo hlokomele.

13 Molimo a ke ke a thiba khalefo ea hae,+

Le ba thusang Rahaba*+ ba tla mo inamela.

14 Joale ’na nka mo araba joang,

Na ha kea lokela ho khetha mantsoe a ka ha ke phehisana le eena?

Ha ke lumele hore o tla mamela lentsoe la ka,

17 Kaha o ntematsa ka sefefo

Ebile o eketsa maqeba a ka ntle ho lebaka.+

18 Ha a ntumelle le hore ke heme,

O lula a ntlisetsa lintho tse bohloko.

20 Haeba ke ne ke nepile, molomo oa ka o ne o tla hana,

Le haeba nka lula ke tšepahala,* o tla re ke molato.*

21 Le haeba nka lula ke tšepahala,* ha ke itšepe,*

Ke hloile* bophelo ba ka.

22 Hoa itšoanela. Ke ka lebaka leo ke reng,

‘O felisa ea se nang molato* le ea khopo ka tsela e tšoanang.’

23 Haeba moroallo o matla o ka bolaea batho ka tšohanyetso,

O ne a tla soma ba se nang molato ha ba utloa bohloko.

24 O file batho ba khopo lefatše,+

O koahela mahlo* a baahloli ba lona.

25 Matsatsi a ka a matha ho feta semathi,+

A matha ntle le hore ke bone se molemo.

26 A tsamaile joaloka likepe tsa lehlaka,

Joaloka lintsu tse fofelang tlase ho liphofu tsa tsona.

27 Haeba ke re, ‘Ke tla lebala bohloko ba ka,

Ke tla tlohela ho koata ’me ke thabe,’

28 Ke ne ke tla ’ne ke tšohe ka lebaka la lintho tsohle tse bohloko tse ntlhahelang,+

’Me kea tseba hore u ne u tla re ke molato.

30 Haeba nka itlhatsoa ka metsi a lehloa,

’Me ka hloekisa matsoho a ka ka sesepa,*+

31 U ne u tla ntahlela ka sekoting,

Hoo le liaparo tsa ka li neng li tla ntlhoea.

32 Molimo ha se motho ea tšoanang le ’na hore nka mo araba,

Le hore nka mo isa khotla.+

33 Ha ho motho ea ka etsang qeto* pakeng tsa rona,

Le eo e ka bang moahloli* oa rona.

34 Ha a ka tlohela ho nkotla*

Le ho ntlisetsa lintho tse ntšosang,+

35 Ke ne ke tla bua le eena ke sa tšoha,

Kaha ha ke khone ho bua ha ke tšohile.

 3 U fumana molemo ofe ka ho hatella

Le ho hloea mosebetsi oa matsoho a hao+

Le ka ho amohela keletso ea ba khopo?

 4 Na u na le mahlo a nama

Kapa u bona joaloka motho?

 5 Na matsatsi a hao a tšoana le a batho

Kapa na lilemo tsa hao li tšoana le tsa batho,+

 6 Hoo u batlang phoso ea ka

Le ho sheba sebe sa ka?+

 7 Oa tseba hore ha ke na molato+

’Me ha ho na motho ea ka mpholosang letsohong la hao.+

 8 Matsoho a hao a mpopile ebile a nkentse+

Empa joale u haufi le ho mphelisa.

 9 Ke kopa u hopole hore u nkentse ka letsopa+

Empa joale u batla ho nkhutlisetsa leroleng.+

10 Na ha oa ka oa nqhala joaloka lebese

Le ho etsa hore ke tiee joaloka chisi?

11 U ile oa nkapesa ka nama le letlalo,

Oa nkopanya ka masapo le mesifa.+

12 U mphile bophelo le lerato*

Ebile u ntlhokometse.+

14 Haeba ke entse sebe, u ne u tla mpona,+

U ne u ke ke oa ntšoarela ka lebaka la phoso ea ka.

Le haeba ha ke na molato, nke ke ka phahamisa hlooho+

Hobane ke soabile ebile ke utloile bohloko.+

16 Ha ke phahamisa hlooho, u ntsoma joaloka tau+

U boetse u sebelisa matla a hao ho ’ntša kotsi.

17 U tlisa lipaki tse ncha tse tl’o bua hampe ka ’na

Ebile u nkhalefela le ho feta

Ha mathata a ka a tla a latellana.

19 Nka be ke nkiloe ka ho toba ho tsoa popelong ho ea lebitleng,

Ho ne ho tla tšoana leha eka ha kea ka ka ba teng.’

20 Na matsatsi a ka ha a ’maloa?+ A ke a ntlohele,

A ke a tlohele ho ncheba e le hore nka fumana phomolo,*+

21 Pele ke tsamaea kaha nke ke ka khutla,+

Ke ea naheng e lefifi haholo,*+

22 Naheng ea lefifi le letšo-letšo,

Naha e se nang taolo le ea moriti o lefifi,

Moo le khanya e leng lefifi.”

 2 “Na mantsoe aa ha ho na motho ea tla a araba,

Kapa na ho bua haholo ho etsa hore motho ebe ea lokileng?*

 4 Kaha u re, ‘Thuto ea ka e nepahetse+

Hape Molimo o bona ke hloekile.’+

 5 Empa haeba Molimo a ne a ka phahamisa molomo oa hae

Eaba o bua le uena,+

 6 O ne a tla u bolella makunutu a ho ba bohlale,

Hobane bohlale ba ’nete bo tla u ruta lintho tse ngata.

 7 Na u ka tseba lintho tse tebileng tsa Molimo

Kapa na u ka utloisisa lintho tsohle ka* Ea Matla ’Ohle?

 9 Bo bolelele ho feta lefatše

’Me bo sephara ho feta leoatle.

10 Haeba Molimo a tšoara motho ’me a mo isa khotla,

Ke mang ea ka mo thibang?

12 Motho ea se nang kelello o tla utloisisa

Mohla tonki e hlaha e ka tsoalang motho.*

13 Haeba feela u ka lokisa pelo ea hao

’Me oa otlollela matsoho a hao ho eena,

14 Haeba letsoho la hao le etsa se sebe, u le behelle hole le uena

’Me u se ke oa lumella lintho tse sa lokang ka litenteng tsa hao.

15 Ka nako eo, u tla phahamisa hlooho ea hao u sa hlajoe ke lihlong,

U tla ema u tiile u sa tšabe letho.

16 Ka nako eo u tla lebala mathata a hao,

U tla a hopola joalokaha eka ke metsi a ileng a feta pel’a hao.

17 Bophelo ba hao bo tla khanya ho feta khanya ea motšehare,

Le lefifi la bona le be joalokaha eka ke hoseng.

18 U tla ba sebete hobane ho tla be ho e-na le tšepo,

U tla qamaka ’me u robale u sireletsehile.

19 U tla robala ho se na motho ea u tšosang,

’Me u tla ratoa ke batho ba bangata.

20 Empa ba khopo ba tla foufala,

’Me ha ho na moo ba tla balehela teng,

Tšepo ea bona e tla ba lefu.”+

 2 “Kannete ke lona batho ba nang le tsebo,*

Bohlale ba lona bo tla shoa le lona.

 4 Ke fetohile litšeho ho metsoalle ea ka,+

Hobane ke kopa thuso ho Molimo ’me ke lebella hore a nkarabe.+

 5 Motho ea se nang mathata o soma ba nang le ’ona,

O nahana hore a tlela feela batho bao maoto a bona a sa tsitsang.*

 6 Masholu a phela ka khotso malapeng a ’ona,+

’Me ba halefisang Molimo ba sireletsehile,+

Ba tšoereng melimo ea bona ka matsoho.

 7 Ka kopo botsa liphoofolo ’me li tla u ruta,

Le linonyana ’me li tla u bolella.

 8 Kapa u shebe* lintho tse lefatšeng ’me li tla u ruta,

Le litlhapi tsa leoatle li tla u bolella.

 9 Ke efe har’a lintho tsee tsohle e sa tsebeng

Hore Jehova ke eena ea e bopileng?

10 Bophelo ba lintho tsohle tse phelang

Le ba batho bohle bo letsohong la hae.+

11 Na tsebe ha e hlahlobe mantsoe

Joalokaha leleme* le latsoa lijo?+

12 Na bohlale ha bo fumanoe bathong ba holileng,+

’Me na batho bao e leng khale ba phela ha se bona ba nang le kutloisiso?

13 Kahoo Molimo o bohlale ebile o matla,+

O na le keletso le kutloisiso.+

14 Ha a senya ntho, e ke ke ea khona ho lokisoa,+

Ha a koetse, ha ho na motho ea ka bulang.

15 Ha a thibela metsi, ntho e ’ngoe le e ’ngoe ea omella,+

Ha a a bulela, a koahela lefatše.+

16 O matla ebile o bohlale,+

Motho ea khelohang le ea khelosang ba bang ka bobeli ba ikarabella ho eena.

17 O etsa hore baeletsi ba tsamaee ba sa roala letho maotong,*

’Me o etsa baahloli lithoto.+

18 O fasolla liketane tseo marena a tlammeng batho ka tsona+

’Me o tlama mabanta mathekeng a ’ona.

19 O etsa hore baprista ba tsamaee ba sa roala letho maotong,+

’Me o liha ba matla.+

20 O etsa hore baeletsi ba tšepiloeng ba hloke litaba,

Le hore banna ba holileng* ba se ke ba e-ba le kutloisiso.

21 O etsa hore bahlomphehi ba nyatsuoe,+

Le hore ba matla ba fokole.*

22 O etsa hore lintho tse tebileng tse lefifing li hlahelle,+

Hape o tlisa lintho tse lefifing le letšo khanyeng.

23 O etsa hore lichaba li be matla haholo e le hore a li felise,

O etsa hore li be ngata e le hore a li ise botlamuoeng.

24 O tlosa kutloisiso* ea baeta-pele ba sechaba

Le hore ba lelere lefeelleng moo ho se nang litsela.+

25 Ba phopholetsa lefifing+ moo ho se nang khanya,

O etsa hore ba lelere joaloka batho ba tahiloeng.+

13 Leihlo la ka le bone lintho tsena tsohle,

Tsebe ea ka ea li utloa ’me ea li utloisisa.

 2 Seo le se tsebang le ’na kea se tseba,

Ha ke tlase ho lona.

 3 Empa ’na nka mpa ka bua le Ea Matla ’Ohle,

Ke batla ho ipuella ho Molimo.+

 4 Empa le mphara ka mashano,

Kaofela ha lona le lingaka tse se nang thuso.+

 5 Haeba le ne le ka itholela feela,

Le ne le tla be le bontša hore le bohlale.+

 6 Ke kopa le mamele maikutlo a ka,

’Me le ele hloko likopo tsa ka.

 7 Na le tla bua lintho tse sa lokang le sebelisa lebitso la Molimo,

Le ho bua leshano ka lebitso la hae?

 8 Na le tla ba ka lehlakoreng la hae,*

Le leke ho loanela Molimo oa ’nete?

10 Haeba le ka leka ho bontša leeme* sephiring,

Kannete o tla le khalemela.+

11 Na ho hlompheha ha hae ho ke ke ha le tšosa,

Na le ke ke la tšoha ka lebaka la hae?

12 Mantsoe a lona a bohlale* a fetohile maele a se nang thuso joaloka molora,

Likarabo tsa lona ha li na thuso joaloka lithebe tse entsoeng ka letsopa.

14 Ke hobane’ng ha ke ipeha kotsing*

’Me ke bapala ka bophelo ba ka?

16 Joale e ne e tla ba mopholosi oa ka,+

Hobane ha ho na mokoenehi* ea ka tlang ka pel’a hae.+

17 ’Mameleng ka hloko,

Le ele hloko seo ke se buang.

18 Joale ke hlophisitse nyeoe ea ka,

Kea tseba hore ha ke na molato.

20 Molimo oa ka, ke kopa lintho tse peli feela*

E le hore ke se ke ka ipatela uena:

21 Tlosa letsoho la hao le boima holim’a ka,

’Me u se ke oa etsa hore ke u tšabe.+

22 Mpitse ’me ke tla u araba,

Kapa u ntumelle hore ke bue ’me u nkarabe.

24 Ke hobane’ng ha u mpatela sefahleho sa hao+

Ebile u nka hore ke sera sa hao?+

25 Na u tla tšosa lekhasi le fefotsoeng ke moea,

Kapa u lelekise litlhaka tse omeletseng?

26 U ntse u ngola liqoso tse bohloko ka ’na

’Me u etsa hore ke arabelle libe tsa bocheng ba ka.

27 Oa nkahlola,*

U sheba ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo ke e etsang

’Me u batlana le mehato eohle ea ka.

28 Motho* o bola joaloka ntho e senyehileng,

Joaloka seaparo se jeoeng ke tšoele.*

14 Motho ea tsoetsoeng ke mosali

O phela nako e khutšoanyane+ ’me bophelo ba hae bo tletse mathata.*+

 2 O hlaha joaloka palesa ebe oa pona,*+

O baleha joaloka moriti ebe oa nyamela.+

 3 U lula u mo shebile

Ebe u ea nyeoeng le eena.*+

 5 Haeba matsatsi a hae a etselitsoe qeto,

Palo ea likhoeli tsa hae e ho uena,

U mo lekanyelitse nako ’me a ke ke a e feta.+

 6 Khaotsa ho mo sheba e le hore a ka phomola,

Ho fihlela a qeta mosebetsi oa hae joaloka motho ea hiriloeng.+

 7 Le sefate se na le tšepo,

Haeba se ka khaoloa, se tla hola hape

Le makala a sona a tla hola.

 8 Haeba methapo ea sona e tsofalla ka tlas’a mobu

Le kutu ea sona e shoella mobung,

 9 Ha se utloa monko oa metsi se tla hlomela,

Se hlahise makala joaloka semela se secha.

10 Empa motho oa shoa ’me matla a hae aa fela,

Ha motho a shoa o ea hokae?+

11 Metsi a nyamela leoatleng

’Me noka ea psha e be e omelle.

A ke ke a tsoha ho fihlela maholimo a le sieo

Ebile a ke ke a tsosoa borokong.+

13 Ekare u ka mpata Lebitleng,*+

Oa mpata ho fihlela bohale ba hao bo feta,

Oa mpehela nako ebe oa nkhopola.+

Ke tla leta ho fihlela matsatsi a bokhoba ba ka a fela,

Ho fihlela ke lokoloha.+

16 Empa hona joale u ntse u bala mehato ea ka,

U shebile libe tsa ka feela.

17 Phoso ea ka e koalletsoe ka mokotleng,

U koetse sebe sa ka ka sekhomaretsi.

18 Feela joalokaha thaba e oa ’me e nyamela

Le lefika le tlosoa sebakeng sa lona.

19 Feela joalokaha metsi a fata majoe

Le linokana tsa ’ona li hohola mobu,

U felisitse tšepo ea motho ka tsela e tšoanang.

20 U mo hlola ka matla ho fihlela a shoa,+

U fetola tsela eo a shebahalang ka eona ebe u mo isa lebitleng.

21 Bana ba hae baa hlomphuoa empa ha a tsebe

Leha ba se ba khelloa fatše, ha a hlokomele.+

22 O utloa bohloko hafeela a ntse a phela

Ebile o lla hafeela a ntse a phela.”

 2 “Na motho ea bohlale a ka bua ntho e sa utloahaleng,

Kapa na o tla tlatsa mpa ea hae ka moea oa bochabela?

 3 Ho khalemela feela ka mantsoe ha ho na thuso,

’Me ho bua feela ha ho na molemo.

 4 Ha u nke ho tšaba Molimo ho le bohlokoa,

Ebile u etsa hore batho ba se ke ba nahana ka Molimo.

 5 Phoso ea hao e etsa hore u bue joalo

Hape u khetha ho bua mantsoe a nang le bolotsana.

 6 Ha se ’na ea reng u molato, ke mantsoe a hao,

Lipuo tsa hao lia u tšoarisa.+

 7 Na ke uena motho ea tsoetsoeng pele,

Kapa na u hlahile pele ho maralla?

 8 Na u mamela makunutu a Molimo,

Kapa u nka hore ke uena feela ea bohlale?

10 Har’a rona ho na le ba moriri o moputsoa le ba holileng,+

Banna ba baholo ho ntate oa hao.

11 Na matšeliso a Molimo ha aa u lekana

Kapa mantsoe a builoeng ka bonolo ho uena?

12 Ke hobane’ng ha u nkoa ke pelo,

’Me ke hobane’ng ha mahlo a hao a tletse khalefo?

13 U halefela Molimo

’Me u lumella mantsoe a joalo hore a tsoe molomong oa hao.

14 Ha ho mohla motho e ka bang ea hloekileng,

Na motho ea tsoetsoeng ke mosali e ka ba ea lokileng?+

15 Molimo ha a tšepe mangeloi* a hae

Le maholimo ha aa hloeka mahlong a hae.+

16 Motho ea sa lokang a bile a nyonyeha e ne e boetse e le eng,+

Motho ea noang ho se loke joaloka metsi?

17 Mamela ke u bolelle,

Ke tla u bolella lintho tseo ke li boneng,

18 Lintho tseo banna ba bohlale ba li buileng, tseo ba sa kang ba li pata,+

Lintho tseo ba li utloileng ho bo-ntate ba bona.

19 Naha e ile ea fuoa bona feela

’Me ha ho motho e mong ea ileng a feta har’a bona.

20 Motho ea khopo o lula a e-na le mathata matsatsi ’ohle a bophelo ba hae,

O kopana le mathata lilemo tsohle tsa bophelo ba hae.

21 O utloa melumo e tšosang,+

Nakong ea khotso masole aa mo hlasela.

22 Ha a lumele hore o tla phonyoha lefifing,+

O boloketsoe ho bolaoa ka sabole.

24 Ho tšoenyeha le mathata li lula li mo tšosa,

Li tla ka matla joaloka morena ea itokiselitseng ho hlasela.

25 Kaha o phahamiselitse Molimo letsoho,

Ebile o leka ho loantša* Ea Matla ’Ohle,

26 O latella Molimo ka manganga,

A nkile thebe ea hae e tenya le e matla,

27 Sefahleho sa hae se tletse monono,

Le letheka la hae le tletse mafura,

28 O lula metseng e tl’o felisoa,

Matlong ao ho seng motho ea lulang ho ’ona,

A tla fetoha qubu ea majoe.

29 A ke ke a rua ’me leruo la hae le ke ke la eketseha,

Kapa hona hore lintho tsa hae li tlale hohle lefatšeng.

30 A ke ke a phonyoha lefifing,

Lelakabe le tla chesa lekala la hae,

’Me o tla bolaoa ke moea o tsoang molomong oa Molimo.*+

31 A se ke a kheloha le ho tšepa ntho e se nang thuso,

Kaha a ke ke a fumana letho le molemo,

32 E tla ba ntho e etsahalang kapele,

’Me makala a hae a ke ke a ba matala.+

33 O tla ba joaloka sefate sa morara se hlohlorang morara oa sona o sa butsoang,

Le joaloka sefate sa mohloaare se hlohlorang lithunthung tsa sona.

34 Hobane ha ho letho le molemo har’a batho ba lahlileng Molimo*+

’Me mollo o tla chesa litente tsa batho ba nkang tjotjo.

35 Ba emola khathatso ’me ba tsoala se khopo,

Lipopelo tsa bona li hlahisa thetso.”

Haeba le ne le le boemong ba ka,

Ke ne nka bua lintho tse ngata tse le hanyetsang

’Me ka le sisinyetsa hlooho.+

 5 Ho e-na le hoo, ke ne ke tla bua mantsoe a le khothatsang,

’Me matšeliso a ka a ne a tla le khatholla.+

 6 Ebang kea bua, bohloko ba ka ha bo kokobele,+

Leha ke thotse ha bo fokotsehe.

 7 Empa Molimo o entse hore ke felloe ke matla,+

O felisitse lelapa lohle la ka.

 8 U boetse oa ntšoara ’me boemo boo ke leng ho bona ke bopaki ba seo,

Kahoo, ho ota ha ka ho paka seo.

10 Ba buile lintho tse mpe ka ’na,+

Hape ba ntelletse ka hore ba nkotle marameng,

Ba ntlhasela ba le bangata.+

11 Molimo o fana ka ’na ho bashanyana,

O ntahlela matsohong a ba khopo.+

12 Ke ne ke se na mathata empa a nthuhakanya,+

A ntšoara ka morao molaleng eaba o nthoba likoto,

O ikemiselitse ho ntlhasela.

13 Batho ba hae ba betsang metsu ba mpota-potile,+

O arola liphio tsa ka+ a se na qenehelo,

O qhalla nyooko ea ka fatše.

14 O ntse a mphunya masoba-soba,

O mathela ho ’na joaloka lesole.

15 Ke rokile lesela le hoashang* e le hore ke koahele letlalo la ka,+

’Me ke patile seriti* sa ka leroleng.+

16 Sefahleho sa ka se retetse ke ho lla,+

’Me mahlo a ka a aparetsoe ke lefifi,*

17 Le hoja ke sa lematsa motho,

Le thapelo ea ka e hloekile.

18 Uena lefatše, u se ke oa koahela mali a ka!+

A tlohele hore a lle molemong oa ka!

19 Paki ea ka e maholimong,

Ea ka mpakelang o sebakeng se phahameng.

20 Metsoalle ea ka ea ntšoma+

Joale ke llela ho Molimo.+

21 Ho ke ho be le moahloli pakeng tsa motho le Molimo,

Joalokaha a le teng pakeng tsa batho ba babeli.+

22 Ke saletsoe ke lilemo tse fokolang,

Ke tl’o tsamaea ’me nke ke ka hlola ke khutla.+

17 Ke oele moea, matsatsi a ka a felile,

Lebitla le nkemetse.+

 2 Ke pota-potiloe ke basomi+

’Me ke bona* boitšoaro ba bona ba borabele.

 4 U entse hore ba se ke ba e-ba le temoho,+

Ke kahoo u sa ba atlehiseng.

 5 Batho bana ba re ba tla arolelana lintho le metsoalle ea bona,

Ha bana ba bona ba bolaoa ke tlala.

 6 U entse hore batho ba ntšome*+

E le hore ba ntšoele ka mathe sefahlehong.+

 7 Mahlo a ka a fifatsoa ke matšoenyeho+

’Me maoto le matsoho a ka a joaloka moriti.

 8 Batho ba lokileng baa makala ha ba mpona

’Me ba se nang molato ba tšoenngoa ke batho ba lahlileng Molimo.*

 9 Motho ea lokileng o ntse a tšoareletse tseleng ea hae+

Le motho ea matsoho a hloekileng o ntse a e-ba matla.+

10 Leha ho le joalo, lona kaofela le ka tla ’me la tsoela pele ho phehisana le ’na

Kaha ha kea fumana le ea mong ea bohlale har’a lona.+

11 Matsatsi a ka a fetile,+

Merero ea ka le litakatso tsa pelo ea ka li senyehile.+

12 Ba re bosiu ke motšehare,

Ba boetse ba re, ‘Khanya e tlameha ebe e haufi hobane ho lefifi.’

13 Haeba ke leta, Lebitla* e tla ba lehae la ka,+

Ke tla ala liphate tsa ka lefifing.+

16 Tšepo ea ka e tla theohela likeiting tsa Lebitla,*

Ha kaofela ha rona re theohela leroleng.”+

 3 Ke hobane’ng ha re lokela ho nkoa joaloka liphoofolo,+

Le ho nkoa re se na kelello* mahlong a lona?

 4 Leha bohale ba hao bo ka etsa hore u itematse,

Na lefatše le tla lahloa ka lebaka la hao,

Kapa lefika le tlohe sebakeng sa lona?

 5 Khanya ea motho ea khopo e tla tima,

Lelakabe la mollo oa hae le ke ke la khanya.+

 6 Khanya e ka tenteng ea hae e tla fifala,

Lebone le holim’a hae le tingoe.

 7 Ha a sa hatela holimo* joaloka pele,

Merero ea hae e mo bakela tlokotsi.+

 8 Maoto a hae a tla mo lebisa sefing,

O tla tsamaea ka har’a lona.

 9 Sefi se tla mo tšoasa seretheng,

Leraba le mo harele.+

10 O patetsoe thapo mobung,

Ho na le leraba tseleng ea hae.

11 Lintho tse mo tšosang, li mo tšosa ka mahlakoreng ’ohle,+

Lia mo lelekisa.

12 O felloa ke matla,

Koluoa+ e tla etsa hore a thekesele.*

13 Boloetse bo tlala letlalo la hae,

Boloetse bo kotsi ka ho fetisisa* bo ja maoto le matsoho a hae.

14 O tlosoa tenteng ea hae e sireletsehileng,+

O isoa ho morena ea tšosang.*

15 Batho ba bang ba* tla lula ka tenteng ea hae,

Sebabole se tla tlala hohle ka tlung ea hae.+

16 Metso ea hae e tla omella

Le makala a hae a pone.

17 A ke ke a hlola a hopoloa lefatšeng,

Le lebitso la hae le ke ke la tsebahala* seterateng.

18 O tla tlosoa khanyeng a isoe lefifing,

A lelekoe naheng e behang.

19 A ke ke a ba le bana le litloholo bathong ba habo,

Ha ho na motho ea tla phonyoha sebakeng seo a lulang ho sona.*

20 Ha letsatsi la hae le fihla, batho ba ka Bophirimela ba tla makala,

Le batho ba ka Bochabela ba tšohe haholo.

21 Tsena ke lintho tse etsahalang litenteng tsa mofosi,

Le sebakeng sa motho ea sa kang a tseba Molimo.”

 2 “Le tla nkutloisa bohloko+

Le ho nkhoba ka mantsoe ho fihlela neng?+

 3 Le nkhalemetse* ka makhetlo ana a leshome,

Ha le hlajoe ke lihlong hore ebe le ntšoara hampe.+

 4 Haeba kannete ke entse phoso,

Phoso ea ka ha e le ame ka letho.

 5 Haeba le tsoela pele ho iphahamisetsa ’na,

Ka hore ebe le re ho lokile ha ke hlaheloa ke lintho tsena tse bohloko,

 6 Tsebang hore ke Molimo ea nkhelositseng,

O ntšoasitse ka sefi seo a tsomang ka sona.

 8 O koetse tsela ea ka ka lerako le entsoeng ka majoe ’me ha ke khone ho feta,

O koahetse litsela tsa ka ka lefifi.+

 9 O entse hore ke se ke ka hlompheha

’Me a tlosa korone hloohong ea ka.

10 O ntlhasela ka mahlakore ’ohle ho fihlela ke shoa,

Tšepo ea ka o e fothola joaloka sefate.

11 O nkhalefela ka matla,

O nka hore ke sera sa hae.+

12 Masole a hae aa ikopanya ebe aa nthibella,

A hloma litente ho potoloha tente ea ka.

13 O leleketse bana beso hole le ’na,

’Me batho ba ntsebang ba mphetohetse.+

14 Metsoalle* ea ka e ntahlile,

’Me batho bao ke ba tsebang ha ba sa nkhopola.+

15 Makhoba a ka a basali le baeti ba ka tlung ea ka+ ba nkuka ke le motho eo ba sa mo tsebeng,

Ke molichaba mahlong a bona.

16 Ke bitsa mohlanka oa ka empa ha a arabe,

Ke mo kopa hore a nqenehele.

17 Ha ke hema mosali oa ka oa nkheloa,+

Ke se ke nkhela le bana beso hampe.*

18 Le bana ba banyenyane ba ntlhoile,

Ha ba mpona* feela baa ntšoma.

19 Metsoalle ea ka kaofela e ntlhoile,+

Batho bao ke neng ke ba rata ba mphetohetse.+

20 Letlalo la ka le khomaretse masapo a ka,+

Ke phonyohile lefu ka lesoba la nale.*

21 Nkhauheleng metsoalle ea ka, nkhauheleng

Kaha Molimo o nkotlile.*+

22 Ke hobane’ng ha le ntlhorisa joalokaha Molimo a ntlhorisa,+

Le ntlhasela le sa tele?*+

23 Haeba feela mantsoe a ka a ne a ka ngoloa fatše,

Haeba feela a ne a ka ngoloa bukeng!

24 Hoja a ne a ka ngoloa ka ho sa feleng lefikeng,

Ka pene ea tšepe le ka loto!

25 Kaha ke tseba hantle hore molopolli oa ka+ oa phela,

O tla tla hamorao ’me a phahamele lefatše.*

26 Ka mor’a hore letlalo la ka le senyehe,

Ha ke sa ntse ke phela, ke tla bona Molimo,

27 Ke tla iponela eena,

Mahlo a ka a tla mo bona, eseng a motho e mong.+

29 Le lokela ho tšaba sabole,+

Kaha ba etsang liphoso ba tla ahloloa ka eona,

E le hore le ka tseba hore ho na le moahloli.”+

 2 “Menahano ea ka e ntšoenyang e etsa hore ke bue

Hobane ke tenehile.

 3 Ke utloile ha u nthohaka

Eaba ke susumelletseha hore ke u arabe.

 4 E tlameha ebe khale u tseba taba ena

Hobane haesale e le joalo ho tloha ha motho* a behoa lefatšeng+

 5 Hore thabo ea batho ba khopo e fela kapele

Le hore thabo ea motho ea lahlileng Molimo ke ea nakoana.*+

 6 Le hoja boikhohomoso ba hae bo fihla leholimong

Le hlooho ea hae e fihla marung,

 7 O tla felisoa ka ho sa feleng joaloka mantle a hae,

Batho ba neng ba tloaetse ho mo bona ba tla re, ‘O hokae?’

 8 O tla feta joaloka toro ’me ba ke ke ba mo fumana,

A lelekoe joaloka pono ea bosiu.

 9 Motho ea kileng a mo bona ha a sa tla hlola a mo bona hape,

A ke ke a hlola a bonoa hape ntlong ea hae.+

10 Bana ba hae ba tla kopa thuso ho batho ba futsanehileng,

O tla khutlisa leruo leo a le nkileng ho batho ba bang.+

11 Masapo a hae a tletse matla joaloka a bacha

Empa a* tla robala le eena leroleng.

12 Haeba a utloa ntho e mpe e latsoeha hamonate,

Haeba a e pata ka tlas’a leleme la hae,

13 Haeba a e moma ’me a sa batle ho e tlohela

Empa a e boloka ka hanong la hae,

14 Lijo tsa hae li tla bola ka mpeng ea hae,

Li tla ba joaloka chefo* ea masumu ka hare ho eena.

15 O koentse leruo empa o tla le hlatsa,

Molimo o tla le ntša ka mpeng ea hae.

16 O tla anya chefo ea masumu,

Meno* a marabe a tla mo bolaea.

17 Le ka mohla a ke ke a bona linokana tsa metsi,

Linokana tsa mahe a linotši le botoro.

18 O tla khutlisa lintho tsa hae a sa li sebelisa,*

A ke ke a ja le leruo leo a le sebelelitseng.+

19 O felisitse bafutsana ebile o ba lahlile,

O nkile ntlo eo a sa e hahang.

20 Empa a ke ke a ba le khotso,

Leruo la hae le ke ke la mo thusa hore a phonyohe.

21 Ha ho na letho le setseng leo a ka le senyang,

Ke ka lebaka leo katleho ea hae e ke keng ea tšoarella.

22 Ha a se a ruile haholo, o tla lula a tšoenyehile,

Bomalimabe bo tla mo latella.

23 Ha a ntse a ja,

Molimo o tla romela khalefo ea hae ho eena,

O tla mo nesetsa eona ka maleng.

24 Ha a baleha libetsa tsa tšepe,

Metsu ea seqha sa koporo e tla mo hlaba.

25 O ntša motsu o mo hlabileng ka mokokotlong,

Sebetsa se benyang se hlabileng nyooko ea hae

’Me o tšoha haholo.+

26 Matlotlo a hae a tla lahleloa lefifing le letšo,

Mollo oo ho se nang motho ea o butsoetseng o tla mo chesa,

Tlokotsi e emetse mang kapa mang ea tla phonyoha tenteng ea hae.

27 Maholimo a tla senola phoso ea hae,

Lefatše le tla mo fetohela.

28 Moroallo o tla hohola ntlo ea hae,

Ho tla ba le moroallo o moholo letsatsing la khalefo ea Molimo.*

29 Ena ke kabelo eo Molimo a e fang motho ea khopo,

Ke lefa leo Molimo a mo fileng lona.”

 2 “ ’Mameleng ka hloko

Kaha seo e tla ba matšeliso ao le mphang ’ona.

 3 ’Mamelleng ha ke bua,

Ha ke qetile, le ka ’na la ntšoma.+

 5 Nchebeng le be le ’makalle,

Le behe matsoho a lona melomong.

 6 Ha ke thola ke nahana, kea tšoenyeha

Le ’mele oohle oa ka oa thothomela.

 7 Ke hobane’ng ha batho ba khopo ba ntse ba phela,+

Ba tsofala ebile e ba barui?*+

 8 Ba lula ba e-na le bana ba bona

Ebile ba khona le ho bona litloholo tsa bona.

10 Ha ho na mohla lipoho tsa bona li sa emariseng

Le likhomo tsa bona lia tsoala ’me ha li folotse.*

11 Bana ba bona ba bashanyana ba matha ka ntle joaloka mohlape

Ebile baa tlolaka.

12 Ba bina ba sebelisa moropa o monyenyane le harepa

Ba natefeloa ke molumo oa lekolilo.*+

18 Na ba ke ba fefoloe ke moea joaloka joang,

Ba be joaloka ’moko o fefoloang ke sefefo?

21 Haeba palo ea likhoeli tsa hae e fokotsoa,*+

Na oa tsotella hore na ho tla etsahala’ng ka ba lelapa la hae ka mor’a hore a shoe?

22 Ke mang ea ka rutang Molimo* bohlale+

Kaha ke eena ea ahlolang le ba phahameng?+

23 Motho e mong o shoa a ntse a e-na le matla,+

A e-na le khotso ebile a se na mathata,+

24 Lirope tsa hae li le kholo

Le masapo a hae a le matla.*

25 Empa motho e mong o shoa a tšoenyehile,*

A sa thabela letho le molemo.

26 Leha ho le joalo, ba tla robala hammoho leroleng+

Ba koaheloe ke liboko.*+

27 Ke tseba hantle hore na le nahanne’ng

Le hore na le rerile ho nketsa’ng.*+

30 Ba tla le bolella hore motho ea khopo oa pholoha letsatsing la tlokotsi

Ebile oa pholosoa letsatsing la khalefo.

32 Ha a isoa mabitleng,

Lebitla la hae le tla lebeloa.

33 Makote a mobu oa khohlo* a ke ke a mo imela,*+

Batho bohle baa mo latela*+

Joaloka ba se nang palo ba ileng pele ho eena.

 3 Na Ea Matla ’Ohle o na le taba* hore na u lokile

Kapa na ho na le molemo oo a o fumanang haeba u tšepahala?+

 4 Na ke ka lebaka la hore oa mo hlompha a ka u fang kotlo

Le ho u isa khotla?

 5 Na ha se ka lebaka la liketso tsa hao tse mpe

Le liphoso tsa hao tse sa feleng?+

 6 U nka lintho ho bana beno e le tebeletso ntle ho lebaka

Ebile u nkela batho liaparo tsa bona ’me u ba siea ba hlobotse.*+

 7 Ha u fe motho ea khathetseng metsi hore a noe

Ebile u tima ea lapileng lijo.+

 8 Naha ke ea motho ea matla+

’Me ea ratoang o lula ho eona.

 9 Empa bahlolohali ba tlohile ho uena u sa ba fa letho

’Me u utloisitse likhutsana* bohloko.

10 Ke ka lebaka leo u pota-potiloeng ke maraba*+

Ebile u tšosoa ke koluoa ea tšohanyetso.

11 Ke ka lebaka leo ho leng lefifi hoo u sa boneng

Le moroallo oa metsi oa u koahela.

14 Maru aa mo sira e le hore a se ke a bona

Ha a ntse a tsamaea leholimong.’*

15 Na u tla ’ne u latele litsela tsa khale

Tseo batho ba khopo ba tsamaileng ho tsona,

16 Batho ba ileng ba shoa ba sa le bacha*

Bao motheo oa bona o ileng oa hoholoa ke moroallo?*+

19 Batho ba lokileng ba tla bona sena ’me ba thabe,

Ba se nang molato ba tla ba soma ba re:

20 ‘Bahanyetsi ba rona ba felisitsoe,

Mollo o tla chesa lintho tsa bona tse setseng.’

21 Mo tsebe ’me u tla ba le khotso,

U tla fumana lintho tse ntle.

22 Amohela molao o tsoang ho eena,

U boloke lipolelo tsa hae ka pelong ea hao.+

23 Haeba u khutlela ho Ea Matla ’Ohle, u tla boela u atlehe,+

Haeba u tlosa liketso tse sa lokang tenteng ea hao

24 Haeba u ka lahlela khauta ea hao leroleng

Le khauta ea Ofire+ likhohlong* tse majoe,

25 Ea Matla ’Ohle e tla ba khauta ea hao,

E tla ba silevera ea hao e ntle ka ho fetisisa.

26 Hape u tla thaba ka lebaka la Ea Matla ’Ohle,

U tla atamela ho Molimo ka sebete.*

28 Lintho tsohle tseo u li etsang li tla atleha

Le litsela tsa hao li tla khanya.

29 U tla tlotlolloa ha u ikhohomosa

Empa Molimo o tla pholosa batho ba ikokobelitseng.

 2 “Le kajeno ke tla ’ne ke tletlebe+

Ha ke na matla ka lebaka la ho feheloa.

 3 Haeba feela ke ne ke tseba moo nka fumanang Molimo teng,+

Ke ne ke tla ea moo a lulang.+

 4 Ke ne ke tla isa nyeoe ea ka ho eena,

Ke ipuelle ka pel’a hae.

 5 Ke ne ke tla mamela seo a se buang

Ke be ke nahane ka sona.

 7 Motho ea lokileng o tla lokisa litaba le eena moo

’Me moahloli oa ka o tla bolela hore ha ke na molato.

 8 Empa ha ke ea bochabela ha a eo

Leha ke khutla ha ke mo fumane.

11 Maoto a ka a latetse mehato ea hae,

Ke mo latetse ’me ha kea kheloha.+

14 O tla etsa sohle seo a ikemiselitseng ho se etsa ka ’na

’Me ho na le lintho tse ngata tse joaloka tsena tseo a mpehetseng tsona.

15 Ke ka lebaka la hae ke ikutloang ke tšoenyehile,

Ha ke nahana ka eena, ke tšoha le ho feta.

16 Molimo o entse hore ke be boi,

Ea Matla ’Ohle o entse hore ke tšohe.

17 Sefahleho sa ka se koahetsoe ke lefifi le letšo-letšo

Empa nke ke ka thola.

 2 Batho ba chechisa matšoao a meeli,+

Ba utsoa mehlape e le hore ba e ise makhulong a bona.

 3 Ba nka litonki tsa likhutsana,*

Ba tšoara poho ea mohlolohali ho fihlela a ba patala.*+

 5 Bafutsana ba batlana le lijo joaloka litonki tsa naha+ lefeelleng,

Ba batlela bana ba bona lijo lehoatateng.

 6 Ba kotula tšimong ea motho e mong*

Ba be ba thonake lirapeng tsa morara tsa motho ea khopo.

 7 Ba qeta bosiu ba sa apara,+

Ha ho na ntho eo ba e aparang ha ho bata.

 8 Ba kolobisoa ke pula ea lithaba,

Ba itšoarella mafikeng hobane ho se na moo ba ka itšireletsang.

 9 Khutsana e nkoa letsoeleng la ’mè oa eona+

’Me ba nka liaparo tsa mofutsana ho fihlela a patala.+

10 Ka lebaka leo, ba tsamaea ba hlobotse

Ebile ba ba qobella ho nka mangata a koro* ba lapile.

12 Batho ba shoang baa bobola motseng,

Ba lemetseng haholo ba kopa thuso+

Empa Molimo ha a na taba.*

13 Ho na le ba hloileng khanya,+

Ha ba hlokomele litsela tsa eona

Ebile ha ba li latele.

14 ’Molai o tsoha ka meso,

O bolaea batho ba hlokang thuso le ba futsanehileng.+

15 Motho ea febang o emela hore letsatsi le likele,+

O re, ‘Ha ho na motho ea tla mpona!’+

Ebe o koahela sefahleho sa hae.

19 Feela joalokaha komello le mocheso li pshesa metsi a lehloa,

Lebitla* le nka ba entseng sebe.+

21 Ba hlasela mosali ea sa khoneng ho ba le bana

’Me ba tšoara mohlolohali hampe.

22 Molimo* o tla sebelisa matla a hae ho felisa batho ba matla

Leha ba ka ba matla, ha ba tsebe hore na ba tla phela kapa che.

23 Molimo o ba lumella hore ba itšepe le hore ba ikutloe ba sireletsehile+

Empa o shebile ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo ba e etsang.*+

Ba theoleloa tlase+ le ho bokelloa joaloka batho ba bang,

Ba heloa joaloka koro.*

25 Ke mang ea ka reng ke leshano

Kapa a re ntho eo ke e buang ha se ’nete?”

 4 Na motho e ka ba ea lokileng ho Molimo+

Kapa na motho ea tsoetsoeng ke mosali a ka hloka molato?*+

 5 Molimo ha a bone khoeli e khanya

Le linaleli ha lia hloeka mahlong a hae.

 6 Ho joalo le ka motho eo e leng tšenyane*

Le mor’a motho eo e leng seboko.”

 2 “Kannete u thusitse motho ea se nang matla

Ebile u mo pholositse.+

 4 U leka ho bua le mang,

Ke mang ea u susumelitseng hore u bue lintho tseo?

 5 Ba shoeleng ha ba na matla ’me baa thothomela ka pel’a Molimo,

Ba tlase le ho feta metsi le libopuoa tse lulang ho ’ona.

 6 Ha ho letho le Lebitleng* leo Molimo a sa le boneng+

Ebile o bona ntho e ’ngoe le e ’ngoe e ka sekoting sa timetso.*

 7 O otlolla sepaka-paka holim’a sebaka se se nang letho,*+

O etsa hore lefatše le leketle moeeng.

 8 O phuthela metsi ka maru a hae,

Ka tsela e tla etsa hore maru a se ke a phatloha ka lebaka la boima ba metsi.+

 9 O koahela terone ea hae

Ka leru la hae.+

10 O etsa moeli pakeng tsa sepaka-paka le leoatle+

Le pakeng tsa lefifi le khanya.

11 Le lipilara tsa leholimo lia thothomela,

Li tšosoa ke khalefo ea hae.

12 O fuluha leoatle ka matla a hae,+

Ka lebaka la kutloisiso ea hae o roba phoofolo e kholohali ea leoatle* likotoana.+

13 O hloekisa sepaka-paka ka moea oo a o hemang,

O hlaba noha e thellang.

14 Tsena ke linyane feela tsa litsela tsa hae,+

Lintho tseo re li utloileng ka eena li joaloka mohoeshetso feela.

 2 “Ke hlapanya ka Molimo ea phelang ea ntšoereng ka ho hloka toka+

Le ka Ea Matla ’Ohle ea entseng hore ke se ke ka thabela bophelo,+

 3 Hafeela ke ntse ke phela,

Molimo a mphile matla,+

 4 Molomo oa ka o ke ke oa bua lintho tse sa lokang

Kapa oa bua leshano.

 5 Ha ho mohla ke tla re le nepile,

Ke tla lula ke tšepahala+ ho fihlela ke shoa.

 7 Sera sa ka se ke se fuoe kotlo joaloka batho ba khopo

Le batho ba ntlhaselang ba fuoe kotlo joaloka batho ba sa lokang.

 8 Motho ea lahlileng Molimo o na le tšepo efe*

Ha Molimo a mo felisa?+

 9 Na Molimo o tla mo utloa ha a kopa thuso ho eena

Nakong eo a nang le mathata?+

12 Haeba kaofela ha lona le bone lipono,

Ke hobane’ng ha le bua lintho tse se nang thuso?

13 Molimo o tla fa batho ba khopo lintho tsena+

E leng lefa leo Ea Matla ’Ohle a tla le fa batho ba hatellang ba bang:

15 Ba phonyohileng ba tla bolaoa ke lefu la seoa

Le basali ba bona ba ke ke ba ba llela.

16 Leha a ka bokella silevera habonolo joaloka lerole

Le liaparo tse ntle a li bokella joaloka letsopa

17 Leha a ka li bokella,

Motho ea lokileng o tla li apara,+

Motho ea se nang molato o tla inkela silevera ea hae.

18 Ntlo eo a e hahang e senyeha kapele joaloka ntlo ea tšoele*

Le joaloka lephephe+ le entsoeng ke molebeli.

22 Ha a ntse a leka ho o loantša a batla ho o baleha,+

O tla mo lahlela hole ’me o ke ke oa mo utloela bohloko.+

23 O mo opela matsoho

’Me o mo letsetsa mololi+ a le sebakeng sa hae.*

28 Ho na le sebaka seo silevera e chekoang ho sona

Le sebaka seo ho hloekisoang khauta ho sona.+

 2 Tšepe e fumanoa mobung

Koporo eona e fumanoa majoeng.+

O kenella sebakeng se lefifi

E le hore a fumane majoe a bohlokoa.

 4 O cheka sekoti hole le moo batho ba lulang teng,

Libakeng tse lebetsoeng tse hole le moo batho ba tsamaeang.

 6 Ka tlas’a lona ho na le majoe a safire

Le mobu o na le khauta.

 8 Libata tse kholo ha li e-s’o hate ho eona

Le tau ha e e-s’o ka e tsamaea ho eona.

 9 Motho o pshatla lefika le thata

Ebile o heletsa lithaba.

11 O koala mehloli ea linoka

Hape ntho e neng e patiloe o e tlisa khanyeng.

13 Ha ho na motho ea ka utloisisang bohlokoa ba bona+

Le ea ka bo fumanang lefatšeng.

16 Ha ho na khauta ea Ofire e ka bo rekang+

Kapa majoe a bohlokoa a onikse le a safire a ka bo rekang.

17 Ha ho na khauta le khalase e ka bapisoang le bona

Kapa sejana sa khauta* se ka bo rekang.+

18 Likorale le mahakoe ha re sa bua ka tsona+

Hobane bohlale ke ba bohlokoa ho feta mokotla o tletseng liperela.

19 Lejoe la topaze+ la Kushe le ke ke la bapisoa le bona

Ebile ha ho na khauta e ka bo rekang.

21 Bo patetsoe lintho tsohle tse phelang+

’Me bo patetsoe le linonyana.

22 Lebitla* le lefu li re,

‘Re utloetse feela ka bona.’

Ke eena feela ea tsebang moo bo lulang+

24 Kaha o bona moo lefatše le fellang

Hape o bona lintho tsohle tse lefatšeng.+

25 Ha a ne a fa moea matla,*+

A behela metsi moeli,+

26 Ha a ne a behela pula molao oa hore na e ne neng+

Le hore na maru a lehalima le sefefo li tsamaee hokae,+

27 O ile a bona bohlale ’me a bo hlalosa.

‘Batho ba bohlale ke ba tšabang Jehova+

Le ba qobang ho etsa lintho tse mpe.’”+

 2 “Ekare nka khutlela likhoeling tse fetileng,

Nakong eo Molimo a neng a ntširelelitse.

 3 Ha a ne a etsa hore lebone la hae le khanye hloohong ea ka,

A nkhantšetsa nakong eo ke neng ke tsamaea lefifing.+

 4 Ha ke ne ke ntse ke e-na le matla,

Nakong eo Molimo e neng e le motsoalle oa ka.*+

 5 Ha Ea Matla ’Ohle a ne a e-na le ’na

Le bana* ba ka ba mpota-potile.

 6 Ha ke ne ke hlatsoa maoto a ka ka har’a botoro

Ha oli ea ka e sa ntse e tšoloha le majoeng.+

 7 Ha ke ne ke tloaetse ho ea keiting ea motse+

Ke lula lebaleng,+

 8 Ha bahlankana ba mpona ba ne ba emella ka thoko,*

Banna ba baholo ba ema ka maoto.+

 9 Likhosana li ne li thola,

Li beha matsoho molomong.

10 Banna ba hlomphehang ba ne ba thola,

Maleme a bona a khomarela mahalapa.*

11 Motho leha e le ofe ea neng a nkutloa ha ke bua o ne a mpabatsa,

Ba neng ba mpona ba ne ba bua hantle ka ’na.

12 Ke ne ke pholosa bafutsana ba kopang thuso+

Le likhutsana* hammoho le mang kapa mang ea neng a se na motho ea mo thusang.+

13 Motho ea haufi le ho shoa o ne a bua hantle ka ’na+

Ke ne ke etsa hore mohlolohali a thabe.+

15 Ke ne ke le mahlo ho batho ba sa boneng,

Ke le maoto ho ba holofetseng.

17 Ke ne ke pshatla mehlahare ea batho ba etsang lintho tse mpe,+

Ke pholosa batho bao ba ba hlorisang.

18 Ke ne ke tloaetse ho re, ‘Ke tla shoella ka tlung ea ka,+

Matsatsi a bophelo ba ka a tla ba mangata joaloka lehlabathe.

19 Metso ea ka e tla namela ka metsing

Le phoka e lule holim’a makala a ka bosiu kaofela.

20 Khanya ea ka e lula e nchafatsoa,

Seqha se letsohong la ka se tla lula se betsa.’

21 Batho ba ne ba ’mamela ka hloko,

Ba thola ’me ba emela keletso ea ka.+

23 Ba ne ba nkemela joaloka pula,

Ba lakatsa seo ke tla se bua joalokaha eka ba emetse pula ea selemo.+

25 Ke ne ke ba tataisa joalokaha eka ke moeta-pele oa bona,

Ke phela joaloka morena har’a masole a hae,+

Ke tšelisa batho ba utloileng bohloko.+

30 Hona joale kea tšehoa,+

Ke tšehoa ke banna ba banyenyane ho ’na,

Bao ke neng nke ke ka lumela le hore bo-ntate ba bona

Ba sale le lintja tse lebetseng mohlape oa ka.

 3 Ha ba na matla ka lebaka la tlala

Le ho se fumane lintho tseo ba li hlokang.

 6 Ba phela likhohlong,*

Ka likoting le mafikeng.

 7 Ba lla ba le lihlahleng,

Ba bokana nģa e le ’ngoe har’a lihlabahlabane.

 8 Ke bara ba batho ba se nang kelello, ba se nang mabitso,

Ba lelekiloe* naheng.

11 Kaha Molimo o entse hore ke se ke ka khona ho itšireletsa* a ba a nkokobetsa,

Ba ntlhasela kamoo ba batlang kateng.

Baa ntelekisa

Ebile ba koetse tsela ea ka e le hore ke hlaheloe ke tlokotsi.

13 Ba senya litsela tsa ka,

Ba eketsa litlokotsi tsa ka+

Empa ha ho na motho ea ba thibang.*

Seriti sa ka se fefohile joaloka moea

Le tšepo ea hore ke tla fumana thuso e nyametse joaloka maru.

16 Ke haufi le ho shoa,+

Ke aparetsoe ke mathata.+

17 Bosiu ke opeloa ke masapo*+

Le bohloko boo ke bo utloang ha bo fele.+

21 U mphetohetse oa ba oa ntšoara hampe+

Ebile u ntlhorisa ka sehloho.

23 Kea tseba hore u tla mpolaea,

Ke ee sebakeng seo batho bohle ba tl’o ea ho sona.

24 Empa ha ho na motho ea ka hlaselang motho ea mathateng,+

Ea ntseng a kopa thuso.

25 Na ha kea llela bafutsana

Le batho ba neng ba e-na le mathata?*+

27 Ke ne ke tšoenyehile*

Ebile ke aparetsoe ke matsatsi a tlokotsi.

29 Ke fetohile ngoan’abo liphokojoe

Le motsoalle oa malinyane a matšehali a mpshe.+

31 Harepa ea ka e letsetsoa batho ba utloileng bohloko,

Phala* ea ka e letsetsoa ba llang.

31 Ke entse selekane le mahlo a ka+

Hore nke ke ka sheba mosali* e mong ka tsela e sa lokang.+

 3 Na motho ea etsang lintho tse mpe ha aa emeloa ke koluoa

Le motho ea etsang lintho tse kotsi ha aa emeloa ke tlokotsi?+

 4 Na Molimo ha a bone litsela tsa ka+

Le ho bala mehato eohle ea ka?

 6 Molimo a ke a nkale ka sekala sa ’nete+

’Me o tla bona hore kea tšepahala.+

 7 Haeba mehato ea ka e kheloha tsela+

Kapa pelo ea ka e latetse mahlo a ka+

Kapa matsoho a ka a sa hloeka,

 8 Lijo tseo ke li jalang li ke li jeoe ke motho e mong+

Le lintho tseo ke li lemang li fotholoe.*

 9 Haeba nkile ka khahloa ke mosali e mong+

’Me ka ema+ monyako oa moahisani oa ka ke emetse mosali oa hae,

10 Mosali oa ka a ke a silele monna e mong koro*

’Me banna ba bang ba robale le eena.*+

12 Ntho eo ke e entseng e ne e tla ba joaloka mollo, e chese+

Le ho felisa lintho tsohle tseo ke nang le tsona.

13 Haeba ke sa mamele

Ha basebeletsi ba ka ba banna le ba basali ba tletleba* ka ’na,

14 Ke tla re’ng ha Molimo a mpotsa?*

16 Haeba ke ne ke hana ho fa bafutsana lintho tseo ba li hlokang+

Kapa ke utloisa mohlolohali bohloko+

17 Haeba ke ne ke ja ke le mong,

Ke sa fe likhutsana letho,+

18 (Ke holisitse likhutsana ho tloha bocheng ba ka joalokaha eka ke ntate oa tsona

Hape haesale ke thusa bahlolohali ho tloha bongoaneng ba ka.)*

19 Haeba ke bona motho a bolaoa ke serame hobane a se na liaparo

Kapa ke bona mofutsana a se na ntho eo a ka e aparang,+

20 Haeba ke sa mo fa boea ba linku tsa ka

E le hore a ka iphuthumatsa ebe oa nteboha,*+

21 Haeba ke ile ka tšosa likhutsana ka hore ke tla li otla+

Ha li ne li hloka thuso ea ka keiting ea motse,*+

22 Letsoho la ka le ke le tsoe lehetleng ’me le oele fatše

Hape le ke le robehe setsoeng.

23 Ke ne ke tšaba koluoa e tsoang ho Molimo

Ebile ke sa khone ho ema ka pel’a khanya ea hae.

24 Haeba ke ne ke tšepile khauta

Kapa ke itse ho khauta, ‘U tšireletso ea ka,’+

25 Haeba ke ne ke thaba hobane ke ruile haholo+

Ebile ke e-na le lintho tse ngata,+

26 Haeba ke bone ha letsatsi le khanya

Kapa ha khoeli e tsamaea ka botle ba eona+

27 Eaba pelo ea ka e khahloa ke tsona ka sephiring

’Me ke beha matsoho a ka molomong ho li rapela,+

28 E ne e tla ba ke entse phoso ’me baahloli ba ne ba tla lokela ho mpha kotlo

Kaha ke ne ke tla be ke latotse Molimo oa ’nete ea leholimong.

29 Na nkile ka thabela litsietsi tsa sera sa ka+

Kapa ka thabela ho bona se hlaheloa ke lintho tse mpe?

30 Ha ke e-s’o ka ke lumella molomo oa ka hore o etse sebe

Ka ho lakaletsa sera sa ka bobe le ho batla hore se bolaoe.+

31 Na banna ba ntlo ea ka ha baa ka ba re,

‘Batho bohle ba tlang ha Jobo ba ja* ho fihlela ba khotsofala’?+

33 Na nkile ka leka ho pata liphoso tsa ka joaloka batho ba bang,+

Ka li pata ka pokothong ea seaparo sa ka?

34 Na nkile ka tšaba hore na batho ba bangata ba tla re’ng

Kapa ka tšosoa ke ho songoa ke malapa a mang,

Hoo ke ileng ka thola ’me ka tšaba ho tsoela ka ntle?

36 Ke ne ke tla li jara mahetleng,

Ke li roale hloohong joaloka korone.

38 Haeba ke etsa hore masimo a ka a lle

Le hore liforo tsa ’ona kaofela li lle

39 Haeba ke jele lijo tse tsoang ho ’ona ke sa patala+ batho ba lemmeng

Kapa ke utloisitse batho bao e neng e le a bona bohloko,+

40 Masimong a ka ho ke ho hlahe meutloa eseng koro,

Ho hlahe litlama-tlama tse nkhang hampe eseng harese.”

Mantsoe a Jobo a fella mona.

“Ke monyenyane,

Lona le baholo.+

Ke ile ka thola hobane ke le hlompha+

Eaba ha ke le bolelle seo ke se tsebang.

 7 Ke ile ka re, ‘E-re batho ba baholo ba bue,

Ba nang le lilemo tse ngata ba bontše bohlale ba bona.’

 8 Empa moea o halalelang oo Molimo a o fang batho,

Moea oa Ea Matla ’Ohle ke oona o ba fang kutloisiso.+

 9 Ho ba le lilemo tse ngata ha se eona feela ntho e etsang hore motho a be bohlale

Le batho ba holileng ha se bona feela ba utloisisang hore na ke ntho efe e lokileng.+

10 Joale ke re, ‘ ’Mameleng

Ke le bolelle seo ke se tsebang.’

11 Ke ile ka le emela hore le bue,

Ka le mamela ha le ntša maikutlo a lona+

’Me le batlana le seo le ka se buang.+

12 Ke ne ke le mametse ka hloko

Empa ha ho le ea mong oa lona ea khonneng ho bontša Jobo hore o fositse*

Kapa ho araba lipotso tsa hae.

14 O ne a sa bue le ’na

Kahoo, nke ke ka mo araba joaloka lona.

17 Le ’na ke tla araba,

Ke bue seo ke se tsebang,

18 Ho na le lintho tse ngata tseo ke batlang ho li bua,

Moea o halalelang ke oona o ntšusumetsang.

19 Ka mpeng ea ka ho joaloka veine e ka lekukeng* le se nang lesoba,

Joaloka makuka a veine a macha a haufi le ho phatloha.+

22 Ha ke tsebe ho qeka motho,

Haeba ke ne nka etsa joalo, ’Mopi oa ka o ne a tla qeta ka ’na ka ho panya ha leihlo.

33 Jobo ke kopa u ’mamele,

U mamele lintho tsohle tseo ke tla li bua.

 2 Ke kopa u ’mamele,

Ho na le ntho eo ke lokelang ho u bolella eona.

 3 Mantsoe ao ke tl’o a bua

A tsoa pelong+ ebile ke ’nete.

 4 Molimo ke eena ea nkentseng ka matla a hae,+

Ea Matla ’Ohle o entse hore ke phele.+

 5 U ka nkaraba haeba u khona,

U ipuelle.

 6 ’Na le uena rea tšoana ho Molimo oa ’nete

Le ’na ke bopiloe ka letsopa joaloka uena.+

 7 Kahoo, ha oa lokela ho ntšaba,

Nke ke ka bua lintho tse tla u utloisa bohloko.

 8 Empa ke utloile lintho tseo u neng u li bua

Ha u re,

 9 ‘Ke hloekile, ha ke na molato+

Ebile ha kea etsa letho le phoso.+

10 Empa Molimo o fumana mabaka a ho ntšoaea liphoso

’Me o nka hore ke sera sa hae.+

14 Molimo o bua hangata

Empa batho ha ba mamele.

15 O bua le bona ka litoro, lipono tsa bosiu+

Ha batho ba khalehile,

Ba robetse libetheng tsa bona.

16 O ba bula litsebe+

Ebe o etsa hore ba utloe* litaelo tsa hae

17 E le hore motho a tlohele ho etsa lintho tse mpe+

Le hore a se ke a ikhohomosa.+

18 Molimo oa mo sireletsa hore a se ke a oela sekoting,*+

Oa mo pholosa e le hore a se ke a bolaoa ka sabole.*

19 Ho na le ntho eo motho a ka ithutang eona ha a le betheng a kula

Ebile a opeloa ke masapo.

20 Ka nako eo ha a sa batla lijo,

Le lijo tse monate ha a sa na taba le tsona.+

21 O ntse a ota

Le masapo a hae aa bonahala.

22 O haufi le ho ea sekoting,

O haufi le batho ba batlang ho ’molaea.

23 Haeba ho e-na le moromuoa* a le mong,

’Muelli a le mong ho ba sekete ea ka mo buellang

’Me a mo bolelle hore na ke eng e lokileng

24 Ebe Molimo o mo utloela bohloko ’me o re,

‘Mo pholoseng hore a se ke a oela sekoting.+

26 O tla rapela Molimo+ ’me o tla mo hauhela,

O tla thaba haholo ha a bona sefahleho sa Molimo

’Me Molimo o tla boela a mo nke e le motho ea lokileng.

27 Motho eo o tla re ho batho ba bang,*

‘Ke sentse se nepahetseng ’me ke entse sebe+

Empa ha kea fumana kahlolo e ntoketseng.*

28 O mpholositse e le hore ke se ke ka oela sekoting+

’Me ke tla ’ne ke phele.’

29 Kannete Molimo o etsetsa motho lintho tsena

Ka makhetlo a mangata,

30 O etsa hore a se ke a oela sekoting

E le hore a ’ne a thabele ho phela.+

 3 Tsebe e hlahloba mantsoe,

Joalokaha leleme le latsoa lijo.

 5 Jobo o itse, ‘Ke lokile+

Empa Molimo o hlolehile ho nkahlola ka toka.+

 7 Ke mang ea tšoanang le Jobo,

Ea mamellang ho songoa habonolo joalokaha eka o noa metsi?

 8 Ke motsoalle oa batho ba etsang lintho tse mpe

Ebile o tloaelane le batho ba khopo.+

 9 O itse, ‘Ho leka ho thabisa Molimo

Ha ho thuse motho ka letho.’+

Ha se ntho e utloahalang hore Molimo oa ’nete a etse bokhopo+

Le hore Ea Matla ’Ohle a etse ntho e fosahetseng!+

11 O tla fa motho moputso o mo tšoanelang,+

A etse hore a kotule seo a se jetseng.

12 Kannete Molimo ha a etse bokhopo,+

Ea Matla ’Ohle ha a ahlole ka ho hloka toka.+

13 Ke mang ea mo fileng matla a hore a buse lefatše

Le hore a hlokomele lintho tsohle tse lefatšeng?

14 Haeba a ne a sheba ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo batho ba e etsang

Ebile a ba amoha moea o phelisang+

15 Batho bohle ba ne ba tla shoa,

Ba khutlele leroleng.+

17 Na motho ea hloileng toka a ka busa

Kapa na u ka re ’musi ea lokileng o molato?

18 Na u ka re ho morena, ‘Ha u na thuso,’

Kapa ho bahlomphehi, ‘Le khopo’?+

19 Molimo ha a rate likhosana ho feta batho ba bang,

Ha a rate barui ho feta bafutsana*+

Hobane kaofela ba bopiloe ke eena.+

20 Ba ka ’na ba shoa ka ho panya ha leihlo,+

Har’a mpa ea bosiu.+

21 Molimo o bona ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo motho a e etsang+

Le mehato eohle ea hae.

22 Ha ho na lefifi kapa moriti o lefifi

Oo batho ba etsang lintho tse mpe ba ka ipatang ho oona.+

23 Molimo ha a behela motho leha e le ofe

Nako ea hore a tle ka pel’a hae e le hore a mo ahlole.

24 O felisa ba matla ho sa hlokahale hore a etse lipatlisiso

Ebe o beha ba bang sebakeng sa bona.+

26 O ba otlela lintho tse mpe tseo ba li etsang

Moo batho bohle ba bonang+

27 Hobane ba tlohetse ho mo latela+

Ebile ha ba na taba le litaelo tsa hae.+

28 Ba etsa hore batho ba futsanehileng ba llele ho Molimo,

Hoo a khonang ho utloa sello sa ba sa khoneng ho itšireletsa.+

30 Molimo ha a lumelle motho ea mo lahlileng* hore a buse+

Kapa a khelose batho.

31 Na ho na le motho ea ka reng ho Molimo,

‘Ke fuoe kotlo le hoja ke sa etsa letho le lebe,+

32 Nthute lintho tseo ke sa khoneng ho li bona,

Haeba ho e-na le phoso eo ke e entseng, nke ke ka e etsa hape’?

34 Banna ba nang le kutloisiso le banna ba bohlale ba ’mametseng

Ba tla re ho ’na,

35 ‘Jobo o bua lintho tseo a sa li tsebeng+

Le tse sa utloahaleng.’

36 Jobo a ke a lekoe* ka hohle-hohle

Hobane o buile joaloka batho ba khopo.

37 O eketsa libe tsa hae ka hore a fetohele Molimo,+

O re phoqa ka ho opa matsoho ka pel’a rona

Ebile o bua lintho tse ngata tse qosang Molimo oa ’nete.”+

 2 “Na kannete u lumela hore u lokile hoo u ka reng,

‘Ke lokile ho feta Molimo’?+

 4 Ke tla u araba

Ke be ke arabe le metsoalle ea hao+ e nang le uena.

 5 Sheba leholimong ’me u bone,

U shebe maru+ a u phahametseng.

 7 Haeba u lokile, u mo fa eng,

O fumana eng ho uena?+

 8 Lintho tse mpe tseo u li etsang li ama batho feela

Le tse ntle tseo u li etsang lia ba ama.

10 Empa ha ho na motho ea reng, ‘O kae Molimo, ’Mopi oa ka e Moholo,+

Ea etsang hore ho binoe lipina bosiu?’+

11 O re ruta+ hore re be bohlale ho feta libata+

Ebile o etsa hore re be bohlale ho feta linonyana.

12 Batho baa lla empa ha a arabe,+

Ka lebaka la boikhohomoso ba batho ba khopo.+

15 Ha a e-s’o u bitse a halefile hore u tl’o ikarabella

Hape ha a mamela mantsoe a se nang thuso ao u a buileng.+

 2 “Ke kopa u se ke oa fela pelo ha ke ntse ke bua,

Ha ke e-s’o qete ho buella Molimo.

 3 Ke tla bua lintho tsohle tseo ke li tsebang,

Ke tla bolela hore ’Mopi oa ka o lokile.+

 6 A ke ke a sireletsa batho ba khopo+

Empa o tla etsa hore batho ba hlorisoang ba tšoaroe ka toka.+

 7 O lula a shebile batho ba lokileng,+

O ba beha literoneng le marena*+ ’me ba tla phahamisoa ka ho sa feleng.

 8 Haeba batho ba lokileng ba etsa sebe ebe baa tšoaroa

Ebile ba utloa bohloko hobane ba tlanngoe ka liketane,

 9 O tla ba bolella lintho tseo ba li entseng,

Liphoso tseo ba li entseng ka lebaka la ho ikhohomosa.

10 O bula litsebe tsa bona e le hore ba utloe ha a ba khalemela

Ebile o re ba tlohele ho etsa lintho tse mpe.+

11 Haeba ba mo mamela

Ba bile ba mo sebeletsa,

Ba tla atleha ’me ba thabele bophelo.+

14 Ba shoa ba ntse ba le bacha,+

Ba lula le* matekatse a banna.*+

15 Empa Molimo* o pholosa batho ba hlorisoang,

O etsa hore ba mo utloe ha ba hatelloa.

16 O u ntša mathateng a u ise sebakeng se bulehileng,+

Se sa patisanang, a u tšelise+

Ka ho u behela lijo tse monate tafoleng.+

17 U tla khotsofatsoa ke kahlolo eo batho ba khopo+ ba tla e fuoa,

Ha ba fuoa kahlolo ’me ho ba le toka.

18 Empa u itlhokomele hore ho halefa ho se ke ha etsa hore u be le lehloeo+

Hape u se ke oa lumella hore ho fuoa tjotjo ho etse hore u etse lintho tse fosahetseng.

19 Na boiteko leha e le bofe boo u bo etsang

Ba ho kopa thuso, bo tla etsa hore u se ke oa ba le matšoenyeho?+

20 U se ke oa tatela hore ebe bosiu,

Ha batho ba nyamela libakeng tsa bona.

21 U se ke oa khetha ho etsa lintho tse mpe

Hobane u sa batle ho mamella ho hlorisoa.+

23 Ke mang ea kileng a mo bolella hore na a etse’ng*+

Kapa a re ho eena, ‘U entse ntho e fosahetseng’?+

24 U se ke oa lebala ho mo rorisa ka lebaka la mesebetsi ea hae,+

Eo batho ba binneng ka eona.+

25 Batho bohle ba e bone

Empa ba e bonela hole.

27 O hulela marotholi a metsi holimo+

Ebe marotholi ao a fetoha maru.

29 Ke mang ea ka utloisisang hore na maru a entsoe joang

Le ea ka utloisisang molumo oa ’ona o tsoang tenteng ea hae?*+

30 Bona kamoo lehalima*+ le khanyang kateng marung

Le kamoo maru a koahelang leoatle ka metsi a mangata.

31 O sebelisa lintho tsena ho hlokomela batho

Ka ho ba fa lijo tse ngata.+

32 O tšoara lehalima ka matsoho a hae

Ebe o le isa moo a batlang hore le otle teng.+

33 Sealuma se phatlalatsa hore Molimo o teng

Le liphoofolo tse ruiloeng lia tseba hore na ke mang* ea tlang.

37 Pelo ea ka e otla kapele

Ebile ekare e tla tloha sebakeng sa eona.

 2 Mamelang ka hloko lentsoe la hae le matla

Le molumo o tsoang molomong oa hae.

 3 Le utloahala le tlas’a maholimo

Le lehalima+ la hae le fihla qetellong ea lefatše.

 4 Ka mor’a moo, ho utloahala molumo oa ho puruma,

Lentsoe la Molimo+ ekare sealuma,

Lehalima lea benya ha a ntse a bua.

 6 O re ho lehloa, ‘Khetheha lefatšeng’+

Le ho pula e matla, ‘Tšoloha ka matla.’+

 7 Molimo o emisa ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo batho ba e etsang*

E le hore ba tle ba tsebe mesebetsi ea hae.

 8 Liphoofolo tse hlaha li kena ka moo li lulang ka teng*

’Me ha li tsoele ka ntle.

 9 Ho hlaha sefefo+

Le serame se tsoang moeeng oa leboea.+

10 Phefumoloho ea Molimo e etsa hore metsi e be leqhoa+

Le metsi a libakeng tse ngata e be leqhoa.+

13 O sebelisa maru ho fana ka kahlolo+ kapa ho nosetsa lefatše

Kapa ho bontša lerato* la hae.+

15 Na oa tseba hore na Molimo o laola maru joang

Le kamoo a etsang hore lehalima le khanye ho ’ona?

17 Ke hobane’ng ha liaparo tsa hao li futhumala

Ha moea o hlahang ka boroa o etsa hore lefatše le thole?+

18 Na uena le eena le ka otlolla sepaka-paka,+

Se thata joaloka seipone sa tšepe?

21 Batho ha ba khone le ho bona khanya*

Le hoja e khantšitse sepaka-pakeng,

Ha ba khone ho e bona ho fihlela moea o feta ’me o tlosa maru.

O matla haholo,+

O lokile+ ebile o lula a etsa lintho ka toka.+

24 Ka lebaka leo, batho ba lokela ho mo hlompha*+

Kaha ha a rate batho ba nahanang hore ba bohlale.”+

 2 “Ke mang eo ea senyang merero ea ka,

Ea buang a se na tsebo?+

 5 Na oa tseba hore na ke mang ea entseng qeto ea hore na le be lekae

Kapa ea sebelisang thapo ho lekanya hore na le lekae?

 6 Na ho na le lipilara tse tšehelitseng lefatše

Kapa na oa tseba hore na ke mang ea entseng motheo* oa lona?+

 7 Ha linaleli tsa hoseng+ li hoeletsa hammoho li thabile

Le ha bara bohle ba Molimo*+ ba mo rorisa?

 8 Ke mang ea ileng a koalla leoatle+

Ha le phatloha mehloling* ea lona,

 9 Ha ke le koahela* ka maru

Le ka lefifi le letšo,

10 Ha ke le behela meeli ea hore na le felle hokae

Ebile ke le koalla ka menyako+

11 Eaba ke re ho lona, ‘U ka fella mona empa u se ke oa fetela pele

Ebile ke hona mona moo maqhubu a hao a phahameng* a tla fella teng’?+

12 Na u kile* oa laela hore e be hoseng

Kapa hore e be mesong,+

13 Na ke uena ea etsang hore khanya ea hoseng e fihle qetellong ea lefatše

E le hore liketso tsa batho ba khopo li senolehe?+

14 Lefatše le fetoloa joaloka letsopa le tlas’a reng e tempang,

Le shebahala joaloka seaparo se setle.

15 Empa batho ba khopo ha ba fumane khanya

’Me ba emisa ho utloisa batho bohloko.

16 Na u kile oa theohela mehloling ea leoatle

Kapa oa hlahloba metsi a tebileng a lona?+

17 Na u bontšitsoe menyako ea lefu+

Kapa na u kile oa bona menyako ea lefifi le letšo?*+

19 Na oa tseba hore na khanya e lula hokae+

Le hore na lefifi le lula hokae

20 E le hore u ka li isa moo li lulang?

21 Na u tseba lintho tsee hobane u ne u se u hlahile

Ebile u se u phetse nako e telele?

22 Na u kile oa kena ka litorong* tsa lehloa+

Kapa oa bona litoro tsa sefako,+

23 Tseo ke li behetseng nako ea mathata

Le letsatsi la ntoa?+

25 Ke mang ea buletseng metsi maholimong hore pula e ne

Le ea entseng tsela bakeng sa maru a lehalima le sefefo,+

26 Ho nesa pula moo batho ba sa luleng teng,

Naheng moo ho se nang batho?+

27 Ke mang ea nesang pula sebakeng se ommeng,

Ea etsang hore joang bo mele hape?+

28 Na pula e na le ntate+

Kapa na marotholi a phoka a na le ntate?+

29 Ke mang ea tsoetseng leqhoa

Le ea tsoetseng serame,+

30 Ha metsi a le thata joaloka lejoe,

Ka holimo a tiile e le leqhoa?+

31 Na u ka khona ho tlama sehlopha sa linaleli sa Kima* ka lithapo

Kapa na u ka khona ho tlamolla lithapo tsa sehlopha sa linaleli sa Kesile?*+

32 Na u ka tataisa sehlopha sa linaleli* ka nako ea sona

Kapa oa tataisa sehlopha sa linaleli sa Ashe?*

33 Na u tseba melao e laolang lintho tse maholimong*+

Kapa na u ka li laela hore na li etse’ng lefatšeng?

34 Na u ka laela maru

Hore a nese pula e ngata hoo metsi a ka u koahelang?+

36 Ke mang ea fileng maru* bohlale+

Kapa lintho tse maholimong kutloisiso?*+

37 Ke mang ea bohlale ea ka khonang ho bala maru

Kapa ke mang ea ka khonang ho qhala linkho tsa metsi tsa leholimo,+

38 Ea etsang hore lerole e be seretse

Le makote a khomarelane?

39 Na u ka tsomela litau phofu

Kapa oa fa malinyane a tsona lijo ho fihlela a khotše?+

40 Na u ka li fepa ha li bothile libakeng tseo li ipatang ho tsona

’Me li emetse ho hlasela?

41 Ke mang ea ka fang lekhoaba lijo+

E le hore le fepe malinyane a lona a ntseng a ea holimo le tlase a batla seo a ka se jang

A bile a kopa thuso ho Molimo?

 3 Li khumama fatše ha li tsoala,

Ka mor’a moo, bohloko ba tsona ba ho tsoala boa fela.

 5 Ke mang ea entseng hore tonki e hlaha* e iphelele ka bolokolohi,+

Ke mang ea e fasolotseng?

 6 Ke entse hore e lule lehoatateng,

Ka etsa hore e lule naheng e letsoai.

 8 E tsamaea maralleng,

E batla moo e ka fulang joang bo botala.

10 Na u tla hula poho e hlaha ka ropo e le hore e u lemele

Kapa na e tla u latela e le hore e leme* thota?

11 Na u tla tšepa matla a eona

U be u e lumelle hore e u etsetse mosebetsi o boima?

12 Na u ka kholiseha hore e tla u tlisetsa lijo tseo u li kotutseng*

’Me e li bokelle seotlong* sa hao?

13 Mpshe e foka mapheo a eona e thabile

Empa na masiba a eona a ka tšoana le a mokotatsie?+

14 E siea mahe a eona fatše,

E a siea a futhumetse mobung.

15 Ea lebala hore batho ba ka a hata ebe ba a pshatla

Kapa hore liphoofolo tsa naheng li ka a hata.

17 Molimo o entse hore e se ke ea e-ba bohlale

A ba a etsa hore e se ke ea e-ba le kutloisiso.

18 Empa ha e ema e foka mapheo a eona,

E tšeha pere le motho ea e palameng.

23 Mekotla ea metsu e ntse e e thula lehlakoreng,

Lerumo le lerumo le betsoang li ntse li benya ha e matha.

24 E mathela pele ke thabo hobane e batla ho ea ntoeng,

Ha e khone ho ema feela ha e utloa* molumo oa lenaka.

E nkhella ntoa e sa le hole

Ebile e utloa lerata la balaoli le molumo oa ntoa.+

26 Na ke uena ea rutileng phakoe ho fofela holimo,

Hore e otlollele mapheo a eona ka boroa?

27 Kapa na ke uena ea laelang ntsu hore e fofele holimo+

Le hore e hahe sehlaha sa eona moo ho phahameng haholo+

28 E le hore e robale lefikeng bosiu

Le hore e lule moo ho sireletsehileng lefikeng?*

 5 Ke buile ho lekane

Ha ke sa tla hlola ke bua hape.”

 9 Na u na le matla a lekanang le a Molimo oa ’nete+

Kapa na lentsoe la hao le ka luma joaloka la hae?+

12 Kokobetsa motho e mong le e mong ea ikhohomosang,

U be u felise batho ba khopo hohle moo ba leng teng.

14 Haeba u ka etsa lintho tsena,

Ke tla lumela* hore u ka khona ho ipholosa ka matla a hao.

16 Bona matla a lethekeng la eona

Le matla a eona a mesifeng ea mpa.

18 Masapo a eona ekare a entsoe ka koporo

Le maoto a eona ekare a entsoe ka tšepe.

20 Lithaba li e melisetsa lijo,

Moo liphoofolo tsohle tsa naha li bapallang teng.

21 E robala tlas’a lifate tse hlabang,*

Sebakeng se sireletsehileng se nang le lehlaka le seretse.

22 Lifate tse hlabang li e etsetsa moriti

Hape e potiloe ke lifate tsa popoliri tsa khohlo.*

41 Na u ka tšoasa Leviathane*+ ka huku e tšoasang litlhapi*

Kapa oa tlama leleme la eona ka ropo?

 2 Na u ka kenya ropo* ka linkong tsa eona

Kapa oa phunya mehlahare ea eona ka hakisi?*

 3 Na e tla u kopa hore u e qenehele

Kapa na e tla bua le uena ka bonolo?

 4 Na e tla etsa selekane le uena

E le hore u ka e etsa lekhoba la hao bophelo bohle ba eona?

 5 Na u tla bapala le eona joalokaha eka ke nonyana

Kapa na u tla e tlamela barali ba hao hore ba bapale ka eona?

 7 Na u tla hlaba letlalo la eona+

Kapa hlooho ea eona ka marumo a hlabang litlhapi?

 8 Ha u ka beha letsoho la hao holim’a eona,

U ke ke oa lebala hore na e u hlasetse joang ’me u ke ke oa hlola u le beha hape.

12 Nke ke ka tlohela ho bua ka maoto a eona,

Matla a eona le kamoo ’mele oa eona o entsoeng kateng.

15 Mokokotlo oa eona o na le makhakhapha a entseng mela,

A kopantsoeng hammoho ka thata.

16 A mamarelane haholo

Hoo moea o sa khoneng ho kena lipakeng tsa ’ona.

17 A khomarelane

’Me a ke ke a aroloa.

18 Ha e thimola ho hlaha khanya,

Le mahlo a eona ekare khanya ea mesong.

20 Ho kubella mosi linkong tsa eona

Joalokaha eka ho kentsoe joang ba loli ka seboping sa mollo.

21 Ha e hema e tukisa mashala

Ebile ho tsoa lelakabe molomong oa eona.

22 Molala oa eona o matla haholo,

Batho ba kopanang le eona baa tšoha.

23 Letlalo la eona la mpa le thata

Joaloka tšepe ’me le ke ke la tlosoa.

24 Pelo ea eona e thata joaloka lejoe,

E thata joaloka leloala.*

26 Ha ho na sabole, lerumo

Kapa motsu o ka khonang ho e hlaba.+

27 Ho eona tšepe e joaloka joang

Le koporo e joaloka patsi e bolileng.

29 E bona molamu e le lehlaka feela,

Ea tšeha ha e utloa molumo oa lerumo le betsoang.

31 E belisa metsi joaloka pitsa

Le leoatle joaloka pitsa ea mafura.

33 Ha ho na ntho e tšoanang le eona lefatšeng,

Molimo o e entse hore e se ke ea tšaba letho.

 2 “Joale kea tseba hore u khona ho etsa lintho tsohle

Ebile ha ho na ntho e ka u hlolang.+

Kahoo, ke ile ka bua ka lintho tse hlollang haholo

Empa ke ne ke sa li utloisise ebile ke sa li tsebe.+

 5 Ke ile ka utloela ka uena

Empa hona joale ke u bona ka mahlo a ka.