Morati oa Letsatsi—Sireletsa Letlalo la Hao!
KA MONGOLLI OA TSOHA! BRAZIL
NA U rata ho qeta nako ea phomolo u le lebōpong? Ho joang ka ho hloa lithaba? Joale u e mong oa ba limilione ba thabelang ho hahloa ke moea. Leha ho le joalo, tlhokomeliso ke ena: Hangata sena se bolela ho ba letsatsing ka ho eketsehileng. Na ho na le kotsi ho seo? Haeba e teng, u ka itšireletsa joang?
Dr. W. Mitchell Sams e monyenyane, oa ngola: “Letlalo la hao ke setho sa ’mele se seholo ka ho fetisisa le se seng sa tse pepeneneng ka ho fetisisa.” Letlalo la hao le thusa ho sireletsa ’mele oa hao hore o se ke oa lahleheloa ke metsi le ho o boloka o futhumetse. Le u nolofalletsa ho utloa mohatsela, mocheso, bohloko, ho thothomela ha lintho, haesita le hore na sebaka se makukuno kapa se bataletse. Letlalo la hao le boetse le phetha karolo ea bohlokoa tlhahisong ea vithamine D, e hlokahalang bakeng sa tšebetso ea masapo. Letsatsi lea thusa tlhahisong ena ea vithamine D.
Leha ho le joalo, ho na le kotsi e ntseng e eketseha ka ho ba letsatsing ka ho feteletseng. Mahlaseli a letsatsi a fihlang lefatšeng a na le khanya e sa bonahaleng le e bonahalang, hammoho le mahlaseli a kotsi a mofuta oa A le B (UVA le UVB). Ka lehlohonolo, sepakapaka se monya mahlaseli a hlahisoang ke letsatsi a cosmic rays, gamma rays le X rays. Lera la sepakapaka la ozone le khona ho thibela mahlaseli a kotsi a mofuta oa C (UVC) ho feta ’me le boetse le sefa a mangata a UVA le UVB. Ka bomalimabe, libakeng tse ling lera lena la ozone le ntse le senyeha. Litsebi tse ngata li beha molato oa bothata bona metsoakong e itseng e sebelisoang lihatsetsing le ho litebela-lephoka. Ka hona, ho ba letsatsing ho ntse ho e-ba kotsi haholoanyane bophelong ba hao.
Ntle le hore aa chesa, mahlaseli a kotsi a ka u retelisa letlalo ’me a le thatafatsa le ho le omeletsa. Mahlaseli a kotsi a ka boela a senya boreletsana ba letlalo la hao, a u tsofatsa pele ho nako, e leng ho tsamaisanang le masoebe a tšabehang. Ho hobe le ho feta ke hore ho pepesehela mahlaseli a kotsi ka ho feteletseng ho ka sitisa tšebetso ea tsamaiso ea ’mele ea ho itšireletsa mafung ’me ho ka ’na ha senya letlalo ’me ha baka kankere ea letlalo. Ho phaella moo, letlalo le senyehileng kapa le kulang le ama ponahalo ea hao ’me mabakeng a mang le ka ’na la tlatsetsa maikutlong a ho se sireletsehe esita le ho nyahameng.
U ka Etsa’ng?
Letlalo la hao le hloka ho sireletsoa letsatsing letsatsi le leng le le leng feela joalokaha le hloka ho sireletsoa mochesong o matla oa nakoana. Ho ka etsoa eng? Ntle le ho apara liaparo tse sireletsang le ho fokotsa nako eo u e qetang u le letsatsing, u ka latela keletso ea litsebi tse khothalletsang hore ho sebelisoe setlolo se sireletsang letlalo. U ka khetha setlolo se sireletsang letlalo se sebetsang joang? Ka ho sheba tekanyetso eo se sireletsang letlalo letsatsing ka eona (sun protection factor [SPF]) e bontšitsoeng ke moetsi oa sona. Ha se e-na le palo e khōlō, se na le tšireletso e matlanyana. Batho ba lebala le khanyang ba hloka litlolo tse sireletsang letlalo tse nang le SPF e batlang e phahame ho feta batho ba lebala le fifetseng. Tlhokomeliso: SPF e bontša tšireletso eo setlolo se fanang ka eona khahlanong le mahlaseli a kotsi a mofuta oa UVB feela. Ka hona, khetha litlolo tse thibeletsang mahlaseling a mefuta e mengata, tse thibeletsang le mahlaseling a kotsi a mofuta oa UVA.
Bana, haholo-holo ba lebala le khanyang, ba chesoa ke letsatsi habonolo. Ho feta moo, khatiso ea Fotoproteção (Ho Sireletsa Litšoantšo) e bolela hore hangata bana ba ba letsatsing ho feta batho ba baholo. Fotoproteção e bolela hore ho nka mehato ea ho sireletsa letlalo la ngoana oa hao letsatsing lilemong tsa hae tse 18 tse qalang bophelong ho ka fokotsa haholo monyetla oa hore a be le kankere ea letlalo.
Khanya ea letsatsi ke ea bohlokoa haholo bakeng sa bophelo mona lefatšeng. Hona ke mang ea sa thabeleng boemo bo botle bo futhumetseng ba leholimo? Empa u se ke ua isoa le khongoana holimo ke litšoantšo tse atileng tse bontšang letlalo le cheleng e le pontšo ea botle le bocha! Sireletsa bophelo ba hao—sireletsa letlalo la hao letsatsing le feteletseng.
[Lebokose le leqepheng la 17]
Baballa Letlalo la Hao!
1. Itšireletse letsatsing haholo-holo pakeng tsa hora ea leshome hoseng le hora ea bone mantsiboea ha mahlaseli a letsatsi a le matla ka ho fetisisa.
2. Esita leha maru a thibile, sebelisa setlolo se sireletsang letlalo mahlaseling a mefuta ea UVA le UVB le se nang le tekanyetso ea 15 ea tšireletso letsatsing kapa ho feta.
3. Itlotse ka setlolo se sireletsang letlalo letsatsing lihora tse ling le tse ling tse peli ha u le ka ntle, haholo-holo haeba u sesa kapa u fufuleloa.
4. Apara liaparo tse sireletsang, tse moloho o teteaneng. Mebala e lefifi e fana ka tšireletso e matlanyana.
5. Roala katiba e nang le lephephe le etsang bonyane lisenthimithara tse leshome le likhalase tsa letsatsi tse nang le li-lense tse sireletsang mahlaseling a kotsi.
6. Lula moriting neng le neng ha ho khoneha.
7. Qoba libaka tse fahlang ha li utloa khanya ea letsatsi, tse joaloka metsi, lehlabathe le lehloa, tse nyollang boholo ba mahlaseli a kotsi a letsatsi.
[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng]
(Li nkiloe ho Skin Savvy, e hatisitsoeng ke American Academy of Dermatology)
[Litšoantšo tse leqepheng la 17]
Sireletsa bophelo ba hao le ponahalo ea hao—sireletsa letlalo la hao
Ho hlokahala hore motho a be hlokolosi ka ho khetheha ha a le libakeng tse nyollelang mahlaseli a letsatsi sepakapakeng