Litutulu Tse Tsamaeang Tsa Namibia

KA MONGOLI OA TSOHA! AFRIKA BOROA

SEBŌPI se lula se feto-fetola mosebetsi oa sona, leha ho le joalo, phello ke e ntle. Lehlabathe ke lona le sebelisoang. Sebōpi ke mang? Ke moea, o bōpang litutulu tse tsamaeang tsa lehlabathe ho li etsa libōpeho tse ikhethang. Mohlomong sebōpeho se tsebahalang haholo ke sa khoeli. Lehlakore le shebileng moeeng la “tutulu” le mothipoloha. Mothipoloha o lehlakoreng le furaletseng moea o moholoanyane le hoja o se molelele. Motšetše o ka holimo ho tutulu o shebahala o le bohale ba lehare, le hoja o ka thethefatsoa habonolo feela ka seeta.

Lehoatata la Namib le ka boroa-bophirimela Afrika ke sebaka se setle sa ho sheba litutulu tsena tse tsamaeang. Le na le litutulu tse telele ka ho fetisisa lefatšeng, tse bophahamo ba limithara tse ka holimo ho 400. Leha ho le joalo, Namib e nyenyane ho feta mahoatata a maholo a lefatše. E atoloha ho tloha Leoatleng la Atlantic ho kenella naheng ka lik’hilomithara tse ka bang 160 ’me e bolelele ba lik’hilomithara tse 1 900.

Libōpi Tse Ling Tse Theohetseng

Moea hase sona feela sebōpi se bonahalang ‘sebakeng sena se ka thōko sa mesebetsi e etsoang ka bokhabane.’ Ho hlahlobela litutulu tsena haufinyane ho fana ka bopaki ba mesebetsi e meng e ikhethang ea libōpi tse ling. Ka mohlala, u ka ’na ua bona ntho e shebahalang joaloka ketane e telele, e ntle, e entse matsoelintsoeke lehlabatheng. Haeba u ka ema nako e telele ka ho lekaneng, u ka ba ua bona libōpi tseo ha li theohetse. “Ketane” eo e entsoe ke mohlala o siuoang ke maoto a bo-maleshoane ha ba tsamaea lehlabatheng bosiu. Haufi le “ketane” eo ke mola o bonahalang eka ke masoba a manyenyane lehlabatheng. Ona le oona ke mohlala o siuoang ke maoto a kootso ha e ntse e qothomaka ho ea moo e eang teng. Ka potlako u elelloa hore sebaka sena se ka thōko sa mesebetsi e etsoang ka bokhabane, se bonahalang eka ha se na bophelo, se tletse lintho tse phelang.

Ka leboea, ho elella Lebōpong la Skeleton, u ka bona mosebetsi oa libōpi tse ling tsa lehoatateng mona. Li hasanya lehlabathe ’me ho sala mahleke feela. Bona! Ke tseo li e-tla, li tlōla tutulu. ’Nete ke hore li thabela mosebetsi oa tsona oa ho bōpa. Libōpuoa tsena tse khōlō li heletsa tutulu ka lebelo le makatsang, li hasanya lehlabathe hohle. Li sa khotsofalla ho matha, li boetse lia thellelisa, li hulanya maoto a tsona a ka morao ’me li siee liforo lehlabatheng. Li mathela moo ho nang le metsi haufinyane, li itahlela ka hare ’me li bapala joaloka bana ba banyenyane. Libōpi tsena ke litlou tsa Afrika, tseo e le ’ngoe ea tsona e leng boima ba lithane tse tšeletseng!

Moetsi e mong ea menekang ka litsela tse thahasellisang, le hoja a se mabifi, ke marabe. Mohlala oa moo a fetileng teng lehlabatheng o tšoana le lithupa tse kobehileng tse kolohaneng. Noha ena e siea mohlala ona ha e ntse e meneka joalo ka lekeke. Ha u re hepu! mohlala oane ha o sa le eo ’me ha ho le moroeroe ka marabe eo. O ile kae? Ha u ka shebisisa hantle, u ka ’na ua bona mahlo a mabeli a u tjametseng a le har’a lehlabathe. ’Mele ’ohle oa noha eo o nyametse lehlabatheng. Ka hona, e ipatile, ka mamello e emetse se eang ka maleng—hangata mokholutsoane o fetang.

Mohlomong mohlala o mong lehlabatheng hase o motle hakaalo. Ho bonahala mela e sephara ea thaere, e siuoe ke sethuthuthu se mabili a mararo se etselitsoeng hore se khone ho tsamaea sebakeng sena. Motho le eena o siile mohlala oa hae.

Sebōpi se Hlokang Mamello

Lintho tse sieang mohlala oa tsona lehlabatheng lena li ngata hoo li ke keng tsa boleloa kaofela. Tsena li akarelletsa litšukulu, litau, lithuhlo, le liphokojoe tse ka ’nang tsa bonoa serapeng sena sa liphoofolo tse hlaha se Lebōpong la Skeleton le libakeng tse ling.

Empa moea ke sebōpi se ka sehloohong. Ke oona o etsang qeto ea hore na sebaka sena se shebahala joang le ho hlophisa bocha libōpeho ho ea kamoo o ratang kateng. O lula o fetola libōpeho joalo-joalo. Ha u ka khutlela sebakeng sena ka mor’a selemo, u ka ’na ua hlokomela hore bosieong ba hao, tse ling tsa litutulu li suthetse hōle ka limithara tse 30! Sena ke seo moea oa Namibia o ka se etsang.

[’Mapa o leqepheng la 17]

(Ha u batla ho bona boitsebiso bo hlophisitsoeng hantle, sheba sengoliloeng)

AFRIKA

NAMIBIA

[Setšoantšo se leqepheng la 16]

Kootso

[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng e leqepheng la 16]

Des and Jen Bartlett