‘Ho Batla ’Muso Pele’—Sepheo sa Lelapa la Rōna

Ka Stan le Jim Woodburn

“MOLAETSA ona o nkamohile lelapa lohle!” Ha re hetla morao lilemong tse 50 tse fetileng, rea utloisisa hore na ke ka lebaka la’ng ha moruti oa kereke ea rōna a ne a khathatsehile hakaale. Baena bohle ba supileng le likhaitseli, ba ha Woodburn, ba fetoha Lipaki tsa Jehova ka ho latellana Whitehaven, Engelane.

Lintho li qalile ha John Woodburn, moholoane oa ka, a reka libuka tse peli, e ’ngoe ea tsona ke The Harp of God, ho Ida Eccles, mosebeletsi oa nako e tletseng (pula-maliboho) ea sa ntseng a bolela ka botšepehi Blackpool. Hang-hang John a qalisa ho ba teng libokeng tsa Lipaki, ’me ka 1936 ka boraro ba rōna, ’na Stan, John, le Tom ra kena koloing re lebile Glasgow, Scotland, ho ea mamela mookameli oa Mokhatlo oa Watch Tower, J. F. Rutherford, a bua sehloohong Armageddone. Le hoja e ne e le kopano ea pele eo re bileng ho eona, ra thusana le baithaopi ba 70 ba neng ba kōpiloe ho sebeletsa e le bahlokomeli puong ea phatlalatsa ea Moena Rutherford.

Ra Kena Tšebeletsong ea Nako e Tletseng—Ntoa!

Ka 1937 ha fihla moena ea chesehang ea lemo li 26 ho tsoa ntlo-khōlō ea Brooklyn, ho tla okamela ofisi ea lekala e London. E ne e le Moena A. D. Schroeder, eo hona joale e leng setho sa Sehlopha se Busang sa Lipaki tsa Jehova. Moena ea e-ba khothatso e khōlō hakaakang ho rōna bacha ba neng ba lakatsa ho ba baboleli ba nako e tletseng! Ka 1939 ka boraro ba rōna, re lokolohile boikarabelong ba lelapa, ra amohela memo ea ho bula maliboho.

Ponahalo ea lefatše e ne e fetoha kapele, ’me ka la 3 Loetse, 1939, Brithani ea ntša phatlalatso ea ho loantša Jeremane. Mosebetsi oa boboleli o ne o le khatellong ea ho thibeloa, ’me kapele-pele ra tobana le tseko ea ho se nke lehlakore ha Bakreste.

Ha ke bitsetsoa lekhotleng la sesole kahobane ke hana ho ea ntoeng, baahloli ba supileng ba hlompha boemo ba ka, ’me ka lumelloa ho tsoela pele ka tšebeletso ea ka, empa moahloli ea neng a okametse lekhotla a teneha hampe. Tom ha a ka a bitsetsoa tšebeletsong ea sesole. Leha ho le joalo, John, Jim, le Martin, banab’eso, ha ba ka ba ba lehlohonolo. Ba ile ba ahloleloa nako e itseng chankaneng.

Kaofela ha rōna re bile le liphihlelo tse ngata tse thahasellisang lilemong tseo tsa ntoa, ’me tse ling li ne li qabola. Ka letsatsi le leng leponesa la kenya hlooho fenstereng ea koloi ea ka e nang le libuela-hōle ’me la mpolella hore baahi ba motse ba tlalehile hore ke phatlalatsa melaetsa ea lira ea Manazi! Empa kapele a hlokomela hore ka koloing ho na le mochine o hōlisang lentsoe, ha ho na sea-le-moea!

Khabareng, Jim a fallela ka boroa Birmingham, sebaka sa khoebo sa Midlands, moo a neng a amohela koetliso e ntle haholo e le pula-maliboho, a etela matlo a bo-rakhoebo a sebetsa le ’moleli ea nang le phihlelo Albert Lloyd. Toropo eo e ne e hlaseloa kamehla ka liqhomane tse lihuoang ke lifofane, ’me Holo ea ’Muso e ntle e leng setsing ea liheloa seqhomane. Empa mosebetsi oa boboleli oa ’Muso oa eketseha, ha e-ba le liphutheho tse ngata literekeng tse ka mathoko.

Nako le nako baena ba ne ba e-na le lebaka le letle la ho leboha tšireletso ha ba ntse ba etela motse ba fana ka matšeliso a moea ho batho. Matšeliso a ne a hlokahala ka sebele! Ke sa hopola meso eo ho ntšitsoeng tsebiso ea ntoa. Ke ne ke le motsaneng oa Welsh nakong eo, ’me ke ne ke phatlalatsa puo e reng “Ho Fela ha Lefatše” ka sehōlisa-lentsoe, lihlopha tsa batho tsa bokana li kōpa libuka. Ka nako e khutšoanyane ka tsamaisa libuka tse 38! Ha ho makatse ha ho tloha ka 1939 ho ea ho 1945 lenane la Lipaki Lihleke-hlekeng tsa Brithani le ile la ipheta habeli, ho fihla tlhorong ea ba 13 150.

Ho Arohana ha Litsela

Kapele kamor’a ntoa, ka tloha Engelane ho ea sehlopheng sa borobeli sa Sekolo sa Gileade sa Bibele sa Watchtower New York, United States. Jim le Martin, ke balebeli ba potoloho ba khethiloeng, ’me ba sa ntse ba tsoela pele ho thabela litokelo tsa bona tšimong ea Brithani. Kamor’a ho amohela mangolo a boromuoa ka 1947, ka romeloa Lihleke-hlekeng tsa Brithani ke le molebeli oa setereke, ’me ka lilemo tse hlano ka etela libaka tsohle tse naheng ena, ke okametse likopano tsa potoloho mafelo a beke a mang le a mang. ’Na, Jim, le Martin ra koahela naha eohle lilemong tseo.

Empa ho bile le ho arohana ha litsela ka 1950 ha Jim a memeloa sehlopheng sa bo15 sa Gileade. A fumana mangolo a boromuoa kopanong ea machaba ea Keketseho ea Puso ea Leholimo ea Lipaki tsa Jehova ka la 30 Phupjane, 1950, a romeloa Ecuador, Amerika Boroa. Joale o tla re phetela taba ea hae.

Ecuador le Tšimo ea Boromuoa

Ho ba moromuoa Ecuador ebile phephetso. Ho sa tsotellehe mathata a boemo ba leholimo le litloaelo tse sa tšoaneng, ho bile le keketseho e khōlō ea baena ba bacha ’neteng le bo-khaitseli. Empa ho ne ho se bonolo. Ka mohlala, re ne re haella chelete ea ho hlophisa kopano ea pele ea potoloho motseng oa Guayaquil. Ka hona rōna baromuoa ra tsoela mosebetsing oa boboleli ’me ra bokella chelete eohle eo re e fumaneng libukeng tse tsamaisitsoeng. Chelete e ne e lekane ho koahela litšenyehelo tsa kopano eo.

Ka 1959 ka amohela kabelo e ’ngoe e thabisang ho ea La Libertad, moo moromuoa e mong, Frances Kerr, a neng a lula teng. Frances o fumane moea oa bopula-maliboho ho ’m’ae ea ’nileng a bula maliboho ho tloha selemong sa 1919. E ne e se e le nakoana ’na le Frances re tsebana, ’me ka 1959 ra nyalana.

Ho ne ho se Lipaki La Libertad ha baromuoa ba pele ba fihla moo, empa ho se ho na le liphutheho tse tharo tse khōlō. Lintho tsa hla tsa potlaka, ’me ra amohela likabelo tse ngata, ra romeloa Quito, Ambato, le Manta. Nakong eo, ra e-ba le monyetla oa ho thusa batho ba bacha ba 147 ho sebeletsa Jehova, ’me ra matlafatsa ba bang ba bangata.

Ho Kula le ho Khutlela Engelane

Kamor’a ho sebeletsa Ecuador ka lilemo tse 20, e ne e se e fetohile lehae la rōna, empa ka 1971 ho ile ha hlokahala hore re khutlele Engelane kaha Frances o ne a hloka phekolo e khethehileng ea meriana. Leha ho le joalo, ke ne ke ikemiselitse ho tsoela pele ke le tšebeletsong ea nako e tletseng ’me ke se khutlele mosebetsing oa boipheliso. Ea e-ba thabo ho rōna hobane ho ne ho na le batho ba bangata ba buang Sepanishe Paddington London, ’me qetellong ra khona ho thea phutheho ea pele ea ba buang Sepanishe Engelane.

London ke sebaka se phephetsang ho Lipaki tse ratang ho bolela mabenkeleng, liofising, le matlung a ho robala, moo ho kopanang batho ba lichaba tse sa tšoaneng. Ebile kabelo ea rōna ka lilemo tse tšeletseng. Re ile ra sebetsa sebaka se seholo sa London, Camden, Chelsea, Kensington, Mill Hill, Paddington, le Stepney. Lilemong tseo ra tsamaisa Libibele tse 7 000 le lithuso tsa ho ithuta Bibele. Hoteleng e ’ngoe moapehi ea ka sehloohong a bokella baapehi bohle hore ba lule tlung ea ho jela, ra fana ka puo ea metsotso e 15. Ho ne ho na le ba buang Sepanishe, Setaliana, Sepotoketsi, ’me ba bangata ba ne ba qala ho bona Bibele. Ba arabela hantle haholo.

Ka letsatsi le leng, ha ke ntse ke etela liofisi setsing se seholo sa khoebo London, ka fihla bankeng e ’ngoe e tsejoang haholo ’me, ha ke akhela mahlo a ka ka hare, ka bona monna e mong ea tsoileng ka mahetla, ea itlhophileng hantle le ea seriti. Kelellong ka ipolella hore a ke ke a amohela molaetsa; kamor’a thapelo e khutšoanyane ka leba ho eena. Ha a ka a tsoa molomo, a ea tafoleng ea hae ea ho ngolla, a hula Bibele ea hae e ’mala o motala le Molula-Qhooa ’me a re, “Ke e mong oa Lipaki tsa Jehova.” Ka ithuta ho itseng ketsahalong eo—hore ke se ahlole batho le pele ke ba tseba.

Ho Paka Likolong

Re ne re lakatsa ho khutlela Ecuador, ’me ha Frances a fola, ra khutlela teng ka 1977. E ne e le thabo e khōlō hakaakang ho rōna! Kabelo ea rōna ea pele ebile Santo Domingo de Los Colorados. Ha re le moo, ra qalisa tsela e ’ngoe ea mosebetsi. Hoseng ho hong ha re tsamaea re bolela ka ntlo le ntlo, batho ba bangata ba ne ba le sieo mahaeng a bona. Empa ho na le likolo tse tharo motseng moo re neng re ka sebetsa haholo—hobane’ng re sa ee moo? Ra rapela ka taba ena ’me ra ea ho matichere re tšoere libuka tse peli Bocha ba hao—ho Fumana se Molemohali ho Bona le Did Man Get Here by Evolution or by Creation? Liphello ebile tse hlollang ka sebele!

Ra hlokomela hore matichere le liithuti li thahasella haholo ho ithuta libuka tsena tse peli. Hlooho e ’ngoe ea sekolo, moprista oa Katholike, a kōpa libuka tse 100 tsa mofuta o le mong ho tiisa hore seithuti se seng le se seng lihlopheng tse tharo se na le buka ea sona. Sekolong se seng, motsamaisi o ne a ithutile libuka tsena ka bobeli ’me o ne a thahasella hore liithuti li li bale.

Ho ne ho e-na le liithuti tse ka holimo ho 3 000, ’me ho ile ha hlokahala hore re ee moo ka makhetlo a mararo ho fihla liphapusing tsohle tsa borutelo. Ra siea libuka tse ka holimo ho 1 000!

Sekolong se seng sa Katholike, hlooho ea sekolo, moprista oa Spain, o ne a balile buka Evolution ka kananelo, ’me a re lumella ho etela phapusi e ’ngoe le e ’ngoe le ho fana ka puo e khutšoaane. Ra tsamaisa libuka tsohle tseo re nang le tsona, ’me hamorao ra utloa hore lithuti li laetsoe ho etsa lipatlisiso bukeng Bocha khaolong e buang ka lithethefatsi. Ho bonahala hore tšebeliso ea lithethefatsi e ne e le bothata bo hōlang sekolong seo. Ra tsamaisa libuka tse kaholimo ho 400 nakong eo.

Kabelo ea rōna e latelang ebile toropo ea Ambato, e nang le lithaba tse koahetsoeng ke lehloa. Le mona re bile le liphello tse ntle haholo ha re etela kolleche ea Katholike, le likolo tse ngata seterekeng seo. Ho se seng, ra etela phapusi e ’ngoe le e ’ngoe ’me ra siea libuka tsa Bocha tse 438. Litichere tse ling li ne li thahasella haholo buka ena hoo e neng e le tsona tse buang le ho balla liithuti lihlooho tsa likhaolo tsohle. Tsa bolella liithuti hore li lokela ho fumana buka ena, ho e-na le ho reka libuka tse se nang thuso.

Ha re hetla morao, re buisane le liithuti tse likete-kete le matichere a makholo-kholo, ’me ra ba tlohella lithuso tsa ho ithuta Bibele tse fetang 11 000. Ba bang ba lula har’a meru e teteaneng moo koloi e ke keng ea fihla. E, ho na le mosebetsi o moholo o lokelang ho etsoa Ecuador.

Nako e tsamaea kapele hakaakang, ’me hona joale, ka baka la ho kula, re khutletse London. Ka lilemo tse kaholimo ho tse mashome a mane Jehova o ile a re tšehetsa ka moea oa hae o halalelang. Ke pontšo e ntle hakaakang ea mosa oa hae o sa tšoanelang o re thusitseng ho sebelisa bophelo ba rōna tšebeletsong ea hae, ho tloha bocheng ba rōna! (Moeklesia 12:1) Empa hona joale, a ke Stan a le phetele tse setseng.

Ho Bolela Ireland

Ka 1949 ho bile le khanyetso e khōlō mosebetsing oa boboleli Ireland, e neng e le tlas’a kaloso ea ofisi ea Mokhatlo oa Watch Tower London. Ka baka la lipuo tsa Bibele tseo re neng re li hasa moeeng ka libuelahōle, moruti ea okamelang oa Kereke ea Baptist Ireland Leboea a phephetsa Lipaki tsa Jehova hore li tsekisane tabeng ea “Ho Tsoha ha Morena Jesu Kreste.” Kaha ke ne ke le molebeli oa setereke Mokhatlo oa kōpa hore ke nke kabelo eo. E ne e tla tšoareloa Portadown, moo ho neng ho e-na le phutheho e nyenyane e mafolo-folo.

Bosiung ba tsekisano Holo ea Toropo e ne e tletse tsoete. Ho bonahala hore litho tsa Baptist li ne li hirile holo ena pele bakeng sa seboka sa thapelo. Ho ne ho na le batho ba sekete ho tsoa sebakeng seo le baruti ba 70, ’me Lipaki tsa Jehova li ne li fokola haholo. Moruti oa Baptist a qala ho kenoa ke moea, a leka ho susumetsa matšoele hore a tsose khanyetso. Kamor’a tsekisano e nkileng lihora tse peli, a hana ho hlalosa 1 Petrose 3:18 le litemana tse ling tse pakang hore Jesu o tsositsoe e le moea.

Qetellong, ha ke ba hopotsa ka keletso ea Gamaliele e ho Liketso 5:34-39, hore ho ka etsahala hore ba loantša Molimo, moruti a halefa haholo, ’me a hoeletsa, “Le ba koalle menyako ea lōna! Ha ho letho le phoso ka ho koalla Diabolose menyako ea lōna!” Leha ho le joalo, bamameli ba bangata ba bona hore na ba nang le ’nete ke bafe. Karolo e ’ngoe ea mohlape ea hlakola mabitso a eona kerekeng, ’me mafelong ao a beke Phutheho eo e nyenyane ea Portadown ea etela batho ’me ea tsamaisa libuka tse ngata ho feta tseo e li tsamaisitseng likhoeling tse fetileng tse tšeletseng! Hona joale torotsoaneng eo ho na le phutheho e khōlō e nang le Holo ea ’Muso e ntle le liphutheho tse ngata metsaneng e ka mathoko.

Ho Boloka Moea oa Bopula-Maliboho

Ka 1952 ka nyala Joyce Cattell, setho sa lelapa la Bethele London, ’me ka 1957 ra thabela ho fumana morali e motle, Jane. Sena sa fetola tsela ea rōna ea bophelo. Ka monyebe, ka batla mosebetsi. Empa ho sa tsotellehe sena ra ’na ra boloka ’Muso ka pele ho rōna ’me ra latsoa bonnete ba mantsoe a Davida Pesalemeng e ratehang: “Ke beile Jehova ka pel’a ka ka mehla, nke ke ka sisinyeha, hobane o lehlakoreng la ka le letona.”—Pesaleme ea 16:8.

Lilemong tse hlahlamang, ra fallela libakeng tse ngata, ra sebetsa moo tlhokahalo e leng khōlō le ho kopanela tšebeletsong ea bopula-maliboho bo thusang nako le nako. Ka mosa baena ba re neha mosebetsi, empa ka hanela teko ea ho phehella matlotlo a bonahalang. Ke ne ke fumana mosebetsi o hlokahalang hore re be le sebaka se loketseng sa bolulo. Ke thaba haholo hore ke bolokile moea oa bopula-maliboho.

Ho ea Afrika Boroa, Ireland, le ho Khutlela Brithani

Kamor’a ho sebeletsa libakeng tse ngata Lihleke-hlekeng tsa Brithani, ho akarelletsa le libaka tse hōle Outer Hebrides, ra fallela Afrika Boroa ka bo1960. Moo ra sebeletsa har’a batho ba ’mala ’me ra thabela ho bona Lipaki tse hlano li eketseha ho fihla ho tse 61. (1 Ba-Korinthe 3:6-9) Ka baka la ho kula ra khutlela Ireland Leboea ka 1974, moo re ileng ra sebetsa sebakeng se meeling, moo litlhaselo tsa botšosi li chesang.

Ka 1975 ha ke tšela meeli ho isa liphahlo tsa mosebetsi oa ka oa nakoana, ka emisoa ke batšosi ba bararo ba hlometseng ’me ba ntaela hore ke tsoe ka koloing. Ba botsa hore na ke mang le hore na mosebetsi oa ka ke eng, ’me kapele ka re, “Ke e mong oa Lipaki tsa Jehova.” Kamor’a hore ba tiise hore ha ke sehloela sa Manyesemane, ba ntokolla, ka itsamaela, ke leboha tšireletso ea Jehova.—Liproverbia 18:10.

Ka 1977 ra khutlela Engelane. Ra amohela tokelo e thabisang haholo. Ke le lemo li 62 ka menngoa ho khutlela mosebetsing oa potoloho! Morali oa rōna ea lemo li 20, Jane, e bile pula-maliboho oa kamehla ’me o tseba ho itlhokomela hantle. Ra rekisa liphahlo li se kae tseo re neng re li bokelletse, ’me kamor’a lilemo tse peli ke le mosebetsing oa potoloho, ka neoa boikarabelo ba molebeli oa setereke, ke tsamaisa likopano tsa potoloho Holong ea Kopano Manchester Engelane leboea. Ke ile ka latsoa bonnete ba Pesaleme ea 16, temana ea 6 e reng: “Ke neiloe kabelo ea ka nģalong tse ntle, le lefa la ka linaheng tse khahlehang.”

Hona joale re thabela mosebetsi oa potoloho libakeng tseo ke ileng ka li etela lilemong tse ngata tse fetileng. Empa ho na le phetoho! Re teana le baena ba tsofetseng ba tšepahalang bao re ba tsebang, empa keketseho ea mosebetsi oa ’Muso e hlahisitse baena ba makholo le liphutheho tse ngata.

Le hoja litho tse tharo ho tse supileng tsa lelapa le Woodburn li se li hlokahetse, tse setseng—’na, Beth, ea lemo li 80, le Tom, ea lemo 78, le Jim—re tsoela pele ho sebeletsa Jehova. Moholoane oa ka Martin o ile a qeta tsela ea hae a tšepahetse ka 1973 kamor’a ho ba boboleling ba nako e tletseng ka lilemo tse 34, ’me Marie, mohlolohali eo a mo siileng, o sa le mafolo-folo Glasgow, Scotland.

E ne e le lelapa le hlohonolofalitsoeng hakaakang! Ha re bala bohle le litloholo, ke litho tse 35 ’me re nehetse bophelo ba rōna ho Jehova. Lerato le mosa oa baena ba bangata ba ratehang, hammoho le tšireletso e lerato le mahlohonolo a Jehova, tsa re pakela hore ‘ho batla ’muso pele’ ke tsela e sireletsehileng le e bohlale mehleng ea rōna.—Mattheu 6:33.

[Setšoantšo se leqepheng la 27]

Stan, Jim, le Martin Woodburn tšebeletsong ea nako e tletseng ka 1950

[Setšoantšo se leqepheng la 28]

Jim le Frances Woodburn baromuoa Ecuador

[Setšoantšo se leqepheng la 29]

Stan Woodburn mosebetsing oa nako e tletseng oa potoloho Engelane le mofumahali oa hae, Joyce