Ho Bontša Lerato le Tlhompho Joaloka Monna
“Leha ho le joalo, e mong le e mong ho lōna a fele a rate mosali oa hae joale ka ha a ithata.”—BA-EFESE 5:33.
1, 2. (a) Tlhalo ke bothata ho isa hokae lefatšeng kajeno? (b) Ha ho bapisoa, ke boemo bofe hape bo teng?
BOHARENG ba bo-1980, Psychology Today e ile ea tlaleha: “Hona joale balekane ba fetang millione ka selemo [U.S.A.] ba felisa litebello tsa bona tsa thabo e khaphatsehang ka tlhalo; ka karolelano bolelele ba lenyalo United States ke lilemo tse 9,4. . . . Ka sebele, ka linako tse ling ho bonahala eka ha ho ea thabileng moo lenyalong.” (June 1985) Ho nahana ka batho ba baholo le bana, bao bonyane ba ka bang 3 000 000 ka selemo ba angoa ke ho qhalana ha lenyalo naheng e le ’ngoe feela. Empa tlhalo ke bothata ba lefatše lohle, ho bontšang hore lerato le tlhompho lia haella manyalong a limillione.
2 Ka lehlakoreng le leng, ho na le “sehlopha se seng [seo] se sekametseng ho hlokomolohuoa: balekane bao ka tsela e ’ngoe ba khonang ho lula hammoho, ba sa lumelleng letho haese lefu ka bolona hore le ba qhale.” (Psychology Today) Kahoo, ho boetse ho na le banyalani ba limillione ba sebetsang ka thata ho boloka lenyalo la bona le le hammoho.
3. Ke lipotso life tseo re ka ’nang ra ipotsa tsona?
3 Lenyalo la hao le joang? Na ho na le boikutlo bo mofuthu ba lerato le tlhompho pakeng tsa monna le mosali? Na lerato le joalo le teng pakeng tsa batsoali le bana ka lapeng la hao? Kapa ka linako tse ling u ee u iphumane u tsamaea tseleng e kotsi ea ho koetla lehloeo le ho se tšepane? Kaha ha ho le ea mong oa rōna ea phethahetseng, maemo a thata a ka ’na a hlaha lapeng lefe kapa lefe, esita le moo bohle ba lekang ho ba Bakreste, hobane “bohle ba sitiloe, ’me ha ba tšoaneloe ke khanya ea Molimo.”—Ba-Roma 3:23.
4. Pauluse le Petrose ba bontša joang hore na ke mang ea nang le mosebetsi o ka sehloohong lelapeng le thabileng?
4 Ka lebaka la ’nete ea hore mathata a ka hlaha lapeng lefe kapa lefe, ke mang ea nang le mosebetsi o ka sehloohong oa ho boloka lelapa le le tseleng ea khotso le ea kutloano? Baapostola Pauluse le Petrose ba fana ka karabelo ka keletso e tobileng e fumanoang mangolong a bona. Pauluse o ngotse: “Empa ke rata ha le ka tseba hoba hloho ea monna e mong le e mong ke Kreste, ’me hloho ea mosali ke monna, ’me hloho ea Kreste ke Molimo.” O boetse a re: “Ikokobetseng e mong ho e mong, le ntse le tšaba Kreste. Lōna basali, le ikokobetse ka tlas’a banna ba lōna, joale ka ha le ikokobetsa ho Morena; hobane Monna ke hloho ea mosali, joale ka ha Kreste le eena e le hloho ea Kereke.” (1 Ba-Korinthe 11:3; Ba-Efese 5:21-23) Ka tsela e tšoanang, Petrose o ngotse: “Ka mokhoa o tšoanang [ho latela mohlala oa Kreste], lōna basali, le ikokobeletse banna ba lōna.”—1 Petrose 2:21–3:1, NW.
Kreste—Mohlala o Khathollang
5, 6. Jesu Kreste ke mohlala joang bakeng sa ho sebelisa bohlooho?
5 Tumellanong le keletso e boletsoeng ka holimo, monna ke hlooho ea Mangolo ea lelapa. Empa ke hlooho ka kutloisiso efe? Bohlooho bo lokela ho sebelisoa joang? Banna ba bang ba ka ’na ba nolofalloa ke ho batla tlhompho ka ho tsitlallela hore ke bona ‘lihlooho tsa malapa, le hore Bibele e rialo.’ Empa hoo ho tšoana le mohlala oa Kreste joang? Na ka boikhohomoso Kreste o ile a batla hore balateli ba hae ba mo hlomphe? Na ho na le moo re ka fumanang ka boikakaso a itseng: “Mora oa Molimo ke mang moo? Le lokela ho ntlhompha!” Ho fapana le hoo, Jesu o ile a ikhapela tlhompho. Joang? Ka mohlala oa hae o motle boitšoarong, puong le ho tšoara ba bang ka kutloelo bohloko.—Mareka 6:30-34.
6 Kahoo senotlolo sa ho sebelisa bohlooho ka nepo joaloka monna le ntate ke ho latela mohlala oa Jesu Kreste. Le hoja ho se mohla Jesu a kileng a ba lenyalong, tsela eo a ileng a tšoara barutuoa ba hae ka eona ke mohlala ho banna. Ka sebele hoo ho hlahisa phephetso ho monna ofe kapa ofe, hobane Jesu ke mohlala o phethahetseng. (Ba-Heberu 4:15; 12:1-3) Leha ho le joalo, ha monna a e-ba haufi le mohlala oa Kreste, lerato le tlhompho tseo a li bontšang li tla teba haholoanyane. Kahoo, a re boneng haufi-ufi hore na Jesu e ne e le motho oa mofuta ofe.—Ba-Efese 5:25-29; 1 Petrose 2:21, 22.
7. Jesu o ile a fa balateli ba hae eng, ’me e tsoa mohloling ofe?
7 Ka nako e ’ngoe, Jesu o ile a re ho bongata: “Tlong ho ’na, lōna bohle ba khathetseng, ba imeloang, ’me ke tla le imolla [“khatholla,” NW]! Inkeleng joko ea ka, ’me le ithute ho ’na; hobane ke mosa le pelo e nolo, ’me le tla fumanela meea ea lōna phomolo [“khatholoho,” NW]. Hobane joko ea ka e chatsi, le phahlo ea ka ha e na boima.” Joale, Jesu o ile a fa bamameli ba hae eng? Khatholoho ea moea! Empa khatholoho eo e ne e tla tsoa mohloling ofe? O ne a sa tsoa re: “Ha ho ea tsebang Ntate, ha e se Mora, le eo Mora a ratang ho mo koahollela eena.” Hona ho bontša hore Jesu o ne a tla fana ka khatholoho ea moea ka ho senolela balateli ba hae ba ’nete Ntate oa hae. Empa litlhaloso tsa Jesu li boetse li fana ka maikutlo a hore khatholoho e ne e tla ba teng ka ho kopanela le eena, kaha o ne a le “mosa le pelo e nolo.”—Mattheu 11:25-30.
Mokhoa oa ho ba Banna le Bo-ntate ba Khathollang
8. Ke ka litsela life monna le ntate a lokelang ho ba ea khathollang?
8 Mantsoe a Jesu a re thusa ho bona hore monna oa Mokreste o lokela ho ba ea khathollang ho lelapa la hae litseleng tsa moea le tsa botho. Ka mohlala oa hae oa ho ba mosa le ho ruta ha hae, o lokela e be ea thusang lelapa la hae hore le tsebe Ntate oa leholimo hamolemo. Boitšoaro ba hae bo lokela ho bontša khopolo le liketso tsa Mor’a Molimo. (Johanne 15:8-10; 1 Ba-Korinthe 2:16) Hoa khatholla hore lelapa lohle le kopane le monna ea joalo hobane ke monna ea lerato, ntate ea lerato le motsoalle ea lerato. O tlameha ho atameleha ’me ho se be mohla a tšoarehileng haholo hore a ka bonoa. Ka sebele, o tlameha ho tseba mokhoa oa ho mamela, e seng feela ho utloa.—Jakobo 1:19.
9. Ke bothata bofe bo amang baholo ka phuthehong ka linako tse ling?
9 Hona ho hopotsa ka bothata boo ka linako tse ling bo amang baholo ba phutheho le malapa a bona. Hangata moholo o bolokoa a tšoarehile a shebile litlhoko tsa moea tsa phutheho. O lokela ho bea mohlala o motle mabapi le liboka tsa Bokreste, tšebeletso, le mosebetsi oa bolisa. (Ba-Heberu 13:7, 17) Leha ho le joalo, ha e le hantle, baholo ba bang ba etsa boikhathatso bo boholo haholo bakeng sa phutheho. Ha ba ntse ba etsa joalo ba hlokomoloha malapa a bona, ka linako tse ling ka liphello tse bohloko. Tabeng e ’ngoe moholo o ne a tšoarehile haholo hore a ka ithuta le mora oa hae. O ile a lokisetsa e mong hore a ho etse!
10. Baholo ba ka leka-lekana joang ha ba sebelisa bohlooho ka phuthehong le lapeng?
10 Mohlala oo o hatisa eng? Hore hoa hlokahala hore monna a boloke ho leka-lekana pakeng tsa boikarabelo ba phutheho le ho mosali oa hae le lelapa la hae. Ka mohlala, kamor’a liboka hangata baholo ba tšoareha ka mathata le lipuisano. Haeba ho khoneha hape ho sebetsa, na e ne e ke ke ea e-ba ho khathollang hore moholo ea joalo a etse litokisetso tsa hore motho e mong a ise mosali oa hae le bana hae, ho e-na le hore ba mo emele lihora-hora Holong ea ’Muso? Tumellanong le se hlokoang ke Bibele, ho ka thoe ‘bolisa bo qala lapeng.’ Haeba moholo a hlokomoloha lelapa la hae, a ka bea ho khethoa ha hae kotsing. Ka lebaka leo, baholo, nahanelang ’me le hopole litlhoko tsa maikutlo, tsa moea, le tse ling tsa malapa a lōna.—1 Timothea 3:4, 5; Tite 1:5, 6.
11, 12. Monna oa Mokreste a ka fumana tšehetso ea lelapa la hae joang, ’me ke lipotso life tseo monna e mong le e mong a ka ’nang a ipotsa tsona?
11 Monna oa Mokreste ea khathollang hape e ke ke ea e-ba ea sebelisang matla hampe kapa ea hatellang, a etsa liqeto ntle le ho bonana le lelapa la hae. Mohlomong qeto e lokela ho etsoa mabapi le ho fetola mosebetsi kapa moo lelapa le leng teng kapa esita le ntho e bonolo joaloka boikhathollo ba lelapa. Kaha litho tsohle tsa lelapa li tla ameha, na e ne e ke ke ea e-ba bohlale le ho ba mosa ho bonana le tsona kaofela pele? Maikutlo a tsona a ka ’na a mo thusa ho fihlela qeto e bohlale, le e nahanelang haholoanyane. Joale bohle ka lapeng ba tla nolofalloa ke ho mo tšehetsa.—Bapisa le Liproverbia 15:22.
12 Ho latela se ka holimo, ho totobetse hore monna le ntate oa Mokreste hase feela setšoantšo se laeang ka lapeng. Hape e tlameha e be e le ea khathollang. Banna le bo-ntate, na le tšoana le Kreste? Na lea khatholla malapeng a lōna?—Ba-Efese 6:4; Ba-Kolosse 3:21.
Ho Lula ho Ea ka Tsebo
13. Petrose o fana ka keletso efe e ntle ho banna?
13 Joalokaha ho se ho hlokometsoe, Petrose le Pauluse ba fa balekane ba lenyalong keletso e ntle. E le monna ea nyetseng, Petrose o ne a e-na le menyetla e ’meli keletsong ea hae—phihlelo le tataiso ea moea o halalelang. (Mattheu 8:14) O ile a lebisa keletso e tobileng ho banna bohle, a re: “Lōna banna, tsoelang pele le phelisana le bona ka mokhoa o joalo ho ea ka tsebo, le ba nehe hlompho kaha basali ke pitsa e fokolang.” Phetolelo e hlalositsoeng ea J. W. C. Wand e baleha tjena: “Banna ka tsela e tšoanang ba tlameha ho sebelisa melao-motheo ea Bokreste ka bohlale kamanong ea bona le basali ba bona.”—1 Petrose 3:7.
14. Joale ho hlaha lipotso life?
14 Joale, ho bolela eng ho lula le mosali “ho ea ka tsebo” kapa ho “sebelisa melao-motheo ea Bokreste ka bohlale”? Monna a ka neha mosali oa hae tlhompho joang? Hantle, monna oa Mokreste o lokela ho utloisisa keletso ea Petrose joang?
15. (a) Ke hobane’ng ha manyalo a mang a hlōleha? (b) Phephetso ea sebele ke efe lenyalong?
15 Manyalo a mangata a theiloe feela holim’a litšobotsi tsa ’mele le khoheli ea botona le botšehali. Empa, lenyalo le tšoarellang le ke ke la tiisoa motheong oa ponahalo e ntle feela, hobane tsena hase tsa nako e telele. Moriri o moputsoa le masoebe li qetella li tšoara bao e leng khale ba nyalane lilemo tse ngata. Empa hopola hore lenyalo ke ho kopanya likelello tse peli, batho ba babeli, limelo tse peli le litekanyetso tsa moea tsa ba babeli, le maleme a mabeli. Hona ho hlahisa phephetso e khōlō! Empa, ho utloisisa sena ke habohlokoa lenyalong le thabileng.—Liproverbia 17:1; 21:9.
16. ‘Ho lula le eena ho ea ka tsebo’ ho akarelletsa eng?
16 Har’a lintho tse ling, hore monna oa Mokreste a lule le mosali oa hae “ho ea ka tsebo” ho bolela hore o hlile o lokela ho utloisisa seo a se hlokang. Tsena hase lintho tseo a li hlokang nameng feela empa, habohlokoahali, litlhoko tsa hae tsa maikutlo, tsa kelello, le tsa moea. Haeba a ‘lula le eena ho ea ka tsebo,’ o tla utloisisa mosebetsi oo a o filoeng ke Molimo. Hape ho tla bolela hore o hlompha seriti sa hae sa bosali. Sena ke se khahlanong haholo le pono e neng e khomaretsoe ke Magnostic a mang a mehleng ea Petrose, e ’ngoe ea tsona ke hore “basali ba ne ba nyelisoa e le libōpuoa tse tlaasana, tsa nama, le tse litšila.” (The Anchor Bible) Phetolelo ea kajeno ea Sepanishe e ngola mantsoe a Petrose tjena: “Mabapi le banna: e bang le bohlale bophelong boo le bo arolelanang, le bontša ho nahanela mosali, ka baka la ho ba oa sebōpeho se tetemang.” (Nueva Biblia Española) Ena ke ntlha ea bohlokoa eo banna ka linako tse ling ba e lebalang.
17. (a) Har’a litšobotsi tse ling, ho akarelletsa eng ‘sebōpehong se tetemang’ sa ‘mosali pitsa e fokolang’? (b) Ke tsela efe e ’ngoe eo monna a ka bontšang ho hlompha seriti sa mosali oa hae ka eona?
17 Ke hobane’ng ha mosali e le “oa sebōpeho se tetemang”? Har’a lintho tse ling, ka baka la mpho ea hae ea ho etsa bana. Bophelo ba hae ba ho etsa bana bo itšetlehile ka ho potoloha ha linako tsa khoeli le khoeli hoo ho akarelletsang nako ea matsatsi a ’maloa ao a ka ’nang a ikutloa a batla a nyahame kapa a le tlas’a khatello. Haeba monna a hlōlela ho hopola sena ’me a batla litšoanelo ho mosali oa hae letsatsi le leng le le leng la khoeli, o tla hlōleha ho hlompha seriti sa hae. Ka tsela eo o tla be a bontša hore o phela le eena ho ea ka ho hloka tsebo ha boikhabi, ho e-na le ka tsebo.—Levitike 18:19; 1 Ba-Korinthe 7:5.
Ho Neha Mosali Tlhompho Joaloka Pitsa
18. (a) Banyalani ba bang ba oela tloaelong efe e fosahetseng? (b) Monna oa Mokreste o lokela ho itšoara joang?
18 Tsela e ’ngoe eo ka eona monna a ka bontšang lerato le tlhompho ho mosali oa hae ke ka ho bontša le ho bolela kananelo ka eena le bakeng sa litšoaneleho tsa hae. Monna a ka ’na a tloaela ho etsa lipolelo tse nyelisang ka mosali oa hae kapa a ka ’na a soasoa ka eena. Mohlomong monna ea joalo o nahana hore hona ho thusa ho mo hlahisa hantle. Leha ho le joalo, ha e le hantle, phello e fapane le hoo, hobane haeba a sa khaotse ho etsa hore mosali oa hae a bonahale e le sethoto, potso e hlakileng ke hore: Ke hobane’ng ha a ile a nyala mosali ea sethoto hakaalo? Ka sebele, ho ka bonahala eka ke monna ea sa sireletsehang feela ea tla retelehela ho maqheka a joalo. Monna ea lerato o hlompha mosali oa hae.—Liproverbia 12:18; 1 Ba-Korinthe 13:4-8.
19. Ke hobane’ng ha e ke ke ea e-ba ho loketseng hore monna a nyenyefatse mosali oa hae?
19 Linaheng tse ling, banna ba bile ba na le tloaelo ea ho nyenyefatsa basali ba bona e le mokhoa o bonahalang eka ke boikokobetso. Ka mohlala, Monna oa Lejapane o tla tsebisa batho mosali oa hae ka lentsoe “Gusai,” le bolelang ‘mosali oa leoatla kapa ea sethoto.’ Sepheo sa hona ke hore motho e mong o lokela ho leka-lekanya boemo ka polelo e tlatsetsang ka se molemo ka mosali eo. Haeba monna oa Mokreste a etsa pontšo ea mofuta ona, na ka sebele o ‘neha mosali oa hae tlhompho’ joalokaha Petrose a elelitse? Ha ho talingoa litaba ka lehlakoreng le leng, na ka sebele o bua ’nete ho moahelani oa hae? Na ka ’nete o lumela hore mosali oa hae ke sethoto?—Ba-Efese 4:15, 25, NW; 5:28, 29.
20. (a) Ke boemo bofe bo hanyetsanang bo ka ’nang ba hlaha pakeng tsa monna le mosali? (b) Bo ka qojoa joang?
20 Ka linako tse ling monna o tla bontša ho haelloa ke lerato le tlhompho ka hore a lebale hape hore mosali oa hae ke khaitseli ea hae ea Mokreste, e seng feela Holong ea ’Muso empa le lapeng le ka nako tsohle. Ho bonolo hakaakang ho ba mosa le ho ba le mekhoa e metle holong ’me hae u be ea mantsoe a hlabang le ea bohale bo sa laoleheng! Kahoo keletso ea Pauluse ke e loketseng hakaakang! O ngotse: “A re ke re batleng ke hona litaba tse hlahisang khotso, le tseo re ka hahisanang hammoho ka tsona.” “Motho ka mong ho rōna a khahlise ngoan’abo [“moahelani,” NW] ka ho ’matlela se molemo ho eena, se ka mo hahisang.” (Ba-Roma 14:19; 15:2) Ha ho moahelani ea haufi-ufi ho feta monna kapa mosali.
21. Banna ba ka etsa eng ho khothatsa basali ba bona?
21 Kahoo, monna ea lerato oa Mokreste o tla bontša kananelo ho mosali oa hae ka mantsoe le ka liketso. Joalokaha seroki se seng se sa tsejoeng se boletse tjena:
“Har’a matšoenyeho a ntoa ea lenyalong
Ho sa tsotellehe ho sebetsa ka thata le bophelo ba khoebo
Haeba u nka mosali oa hao ea ratehang e le oa bohlokoa—
’Molelle joalo! . . .
U oa hae ’me u oa hae a le mong;
Ua tseba hore ke oa hao feela;
U se emele ho ngola seo lejoeng—
’Molelle joalo!”
Maikutlo ana ka ho hlakileng a tšehetsoa ke ’mè oa Morena Lemuele oa boholo-holo. Hanyenyane, o hlalosa mosali ea khabane ka mantsoe ana: “Bara ba hae ka ho lumellana ba ’mitsa ea thabileng; le monna oa hae, ’me o ’minela lithoriso: ‘Basali ba bangata ba bontša kamoo ba leng khabane ka teng; empa u ba feta bohle.’” (Liproverbia 31:1, 28, 29, The New English Bible) Banna, na ka mehla le rorisa basali ba lōna, kapa hoo e ne e mpa e le feela bakeng sa lefereho?
22, 23. Lenyalo le atlehileng le theoa holim’a eng?
22 Tlhahlobong ena e khutšoanyane, ho totobetse hore bakeng sa hore monna a bontše lerato le tlhompho lenyalong la hae, ha hoa lekana ho tlisa moputso lapeng feela. Lenyalo le atlehileng le theiloe kamanong e lerato, ea botšepehi, le ea ho nahanela. (1 Petrose 3:8, 9, NW) Ha lilemo li ntse li feta, kamano ena e lokela ho teba ha monna le mosali ba ananela e mong melemo ea e mong le matla a hae le ho ithuta ho hlokomoloha le ho tšoarelana mefokolo ea e mong ho e mong.—Ba-Efese 4:32; Ba-Kolosse 3:12-14.
23 Haeba monna a etella pele ho bontša lerato le tlhompho, lelapa lohle le tla hlohonolofatsoa. Empa mosali oa Mokreste o lokela ho phetha mosebetsi ofe lelapeng le thabileng? Sehlooho se latelang se tla e tšohla le lipotso tse amanang le eona.
Na U sa Hopola?
◻ Ke mang ea nang le mosebetsi o ka sehloohong lenyalong le thabileng, hona hobane’ng?
◻ Banna ba ka etsisa mohlala o khathollang oa Kreste joang?
◻ Ke ho leka-lekana hofe ho hlokahalang pakeng tsa boikarabelo ba phutheho le ba lelapa?
◻ Monna a ka ‘lula le mosali oa hae ho ea ka tsebo’ joang?
◻ Ho bolela eng ho ‘neha mosali oa motho tlhompho e le pitsa e fokolang’?
[Setšoantšo se leqepheng la 11]
Moholo ea leka-lekaneng oa tseba hore bolisa bo qala lapeng