Muezi wa 10

Eba, nsita inge weewe uli wamona kyakolele kunakila? I vyaamwene Likolo Daudi. Pakaako, waapepele eevi kuli Leeza: “Sonsezia mukati mwane ngitonene kukunakila.” (Malum. 51:12) Daudi waali wamutonene Yehova. Inzi nsita inge waamwene kyakolele kunakila. Lunge, ni fwefue tuli twamona enka evio. Juu ya ki? Kya kuanza, twaapyene aali ya kusitona kunakila. Kya bubili, lyonse Sataana ali waezia kutusonsezia eevi tumusangukile Yehova, nga evelia vyaakitile weene. (2 Bakor. 11:3) Kya butatu, mu keenu kyalo twikeele na bantu bali batona kusanguka, baalia bali ni “mupasi uli wabomba loonu mu baana basiizi kunakila.” (Baef. 2:2) Tupalile kubomba saana eevi kuluisia aali yeetu ya lizaambi. Kabili tupalile kukaana kutintua kuli kwafuma kuli Sataana pamo ni kyalo kyakue, koolia kuli kwakeba tulekele kunakila. Tupalile kwikwinda saana eevi kumunakila Yehova pamo ni baalia bapeelue buviinde na weene. w23.10 6 lifu. 1

Kunti twasambilila ki kupitila kimpezia maano kyaakitile Yesu kya kukita menda aaluke bwalua? Twasambililapo lisomo lya kwikeefia. Yesu taailenduile palua keekio kimpezia maano kyaakitile, kakiine taailenduile ata kaniini palua kintu kyonse kyaakitile. Inzi waali wamupeela Baba wakue bulumba bonse ni mukinzi lingi, kabili waikefiizie. (Yoan. 5:19, 30; 8:28) Kine twamupala Yesu kupitila kuya twaikefiizie fwe beene, tetuviinda kwitantamuna juu ya bintu bituli twakita. Kansi, tuye twaitasia, apana juu yeetu fwe beene, inzi juu yakue Leeza aweeme saana, olia utuli ni lisyuko lya kubombela. (Yer. 9:23, 24) Tupalile kumupeela mukinzi wapalile kupeelua. Tetuviinda ata kaniini kufikilizia kintu kyonse kiweeme bila kukwasiiwa na Yehova? (1 Bakor. 1:26-31) Kine twikefiizie, tetuviinda kwipeela bulumba juu ya bintu biweeme bituli twabakitila bange. Tuli kusekelela kumana nangue Yehova ali wamona ni kutasia palua beelia bituli twakita. (Palania ni Mateo 6:2-4; Baeb. 13:16) Musita utuli twapala mibeele yakue Yesu ya kwikeefia, kakiine tuli twamusaansamusia Yehova.—1 Pet. 5:6. w23.04 4 lifu. 9; 5 lifu. 11-12

Kupitila kutungululua na mupasi, mutumua Paulo waabakinkiziizie Bakristu baye bakenta bintu bikabiile bantu bange. Kunti twabombia siani ozo musoko musita wa kulonghaana? Kupitila kulanguluka nangue ni bange batonene kwasukapo nga fwefue. Tontonkania eevi: Kine uli mukulondolola pamo ni babibuza bobe, eba kunti watona weewe uye walanda bingi saana ni kulengia beene balandeposie kaniini? Kulanda kisinka, teutona kukita evio! Uli kutona muye mwakomboziana mu kulanda. Enka evio ni mukulonghaana, tutonene kukwasia bantu bengi baasukepo kine kyaviindikana. Kakiine, kubapeela balupua ni bankazi fuasi ya kulangilila kiketekelo kyabo, kuli pakati ka nzila iweeme saana ya kubakinkizia. (1 Bakor. 10:24) Pakaako, kukita byasuko byetu biye byali bifupi, kuli kulengia bantu bengi bapate musita wa kwasukapo. Atasie musita luuli mukuleeta kyasuko kifupi, tiina kulandila palua tuntu twingi saana. Kine weewe walanda kila kantu mu lifungu, muli kusialasie tuntu tuniini twa kulanda bange. w23.04 22-23 lifu. 11-13

Tupalile kulanguluka nangue ni kintu kya mana kutwalilila kukwasia bange, asa kupitila nzila ya kusimikila. Mu miilo yeetu ya kusimikila, kili buino kuya twaaluluka. Tuli twasaakaana ni bantu bazumiine bintu bipusene-puseene, kabili bafumine mu fuasi ipusene-puseene, ni tubeelela tupusene-puseene. Mutumua Paulo waali waaluluka kukoonkana ni aali, ni fwefue kunti twapalako mufuano wakue. Yesu waamusaakuile Paulo eevi aye wali “mutumua wa bazima [ao ntundu].” (Bar. 11:13) Mu ezio miilo yaapeelue, Paulo waali wasimikila ku Bayuda, Bagiriki, basomene, balimi ba pansi, bakindeeme, ni bamakolo. Eevi aviinde kukumia mitima ya babo bantu bapusene-puseene, Paulo waalukile “bintu byonse ku bantu ba misango yonse.” (1 Bakor. 9:19- 22, NWT) Waali wapooza maano ku tubeelela twa bantu, aali ya bantu, ni bintu byaali byazumiine bakatuilizia bakue, kisia waali wapatanisia bulondolozi bwakue kukoonkana ni aali. Ni fwefue kunti twawaamia bufundi bwetu bwa kusimikila kine tuli twaaluluka kukoonkana ni aali, ni kwikwinda kutontonkania nzila iweeme ya kumukwasiiziamo kila muntu. w23.07 23 lifu. 11-12

Muntu ali ni mibeele ya bufuuke, te mutope, inzi ali ni maka. Kine muntu ali mukusaakaana ni aali ikolele, apalile kuya wali ni maka eevi aviinde kusiala wateekameene. Mibeele ya bufuuke ni seemu ya “lizabo lya mupasi.” (Bag. 5:22, 23) Mulandu wa Kigiriki olia uli wapilibulua na “bufuuke” waali wabombiiwa nsita inge eevi kulondoluela farasi wa mu kisonso olia waali wateekua. Ezia kutontonkania, farasi wa mu kisonso waviinda kuteekamana. Anzia kine ozo farasi wateekamana, akilisie ni maka. Ale fwe bantu, kunti twakuzia siani mibeele ya bufuuke, ni mu wenka ozo musita tuye twali ni maka? Tetuviinda kukuzia ezio mibeele fwe beene. Tupalile kumuloomba Leeza eevi atupeele mupasi wakue, kabili atukwasie kukuzia ezio mibeele iweeme saana. Kuli bantu bengi bali baviinda kwaluka ni mibeele ya bufuuke. Bengi pakati ka balupua ni bankazi betu, bali balangilila mibeele ya bufuuke musita ubali basokoziiwa. Kabili keekio kili kyalengia bange baaluke ni malanga aweeme palua Bakasininkizia.—2 Tim. 2:24, 25. w23.09 15 lifu. 3

Mutumua Yoane waamwene bintu bya kutiinia: Waamwene bakote 24 ku muulu bali mukumupupa Yehova. Baali bamulumbania Leeza, kabili baali balanda nangue apalile kupokelela “bulumba ni mukinzi pamo ni maka.” (Nfy. 4:10, 11) Kabili, bamalaika ba kisinka bali ni nsaambu ingi ya kumukindika ni kumulumbania Yehova. Bamumanine buino paantu bekeele ku muulu pamo nakue. Bali bafikiila kwinika mibeele yakue musita ubali bamona beelia byali wakita. Musita ubali bamona bintu bili mukukita Yehova bali basonseziiwa kumulumbania. (Yob. 38:4-7) Ni fwefue tupalile kumulumbania Yehova mu mapepo etu. Kunti twakita evio, kupitila kumubuila juu ya ki tumutonene kabili juu ya ki tuli twamukindika. Musita luuli wasoma ni kusambilila Bibilia, ikwinde kwinika mibeele yakue Yehova, asa elia ili yakusaansamusia. (Yob. 37:23; Bar. 11:33) Kisia, mubuile Yehova mu mapepo obe vyuli waiunvua palua ezio mibeele. Kabili, kunti twamulumbania Yehova paantu ali watukwasia fwefue, pamo ni balupua ni bankazi bonse Bakristu.—1 Sam. 2:1, 2. w23.05 3-4 lifu. 6-7

Mu 1919, Babiloni Mukulu, waazeeziizie buviinde bwakue pa bantu bakue Leeza. Mu ozo muaka, “muzia wa kisinka ni wa maano” waatendekele kubomba, eevi bantu bali ni mitima iweeme babambe kwenda mu “Nzila ya Butakatiifu.” (Mat. 24:45-47, NWT; Is. 35:8) Miilo yaakitile balupua bange mu musita waapitile eevi kuteania ezio nzila, yaakwasiizie bantu baalia baatendekele kwenda mu ozo musebo ukata, basambilile bingi palwakue Yehova ni palua mipaango yakue. (Tus Maf. 4:18) Kabili keekio, kyaakwasiizie baalia bali ni mitima iweeme baviinde kupatanisia buikazi bwabo ni bintu biloombele Yehova. Yehova taswapiile bantu bakue bakite bupilibuko bwa mana mu kila kantu pa musita umosie. Inzi, weene ali waya wabawaamia bantu bakue bukebuke. Kakiine, fwe bonse twakaba kuya twali ni nsaansa musita utwakaba twali ni buviinde bwa kumusaansamusia Leeza mu kila kintu kituli kuya twakita! Kila musebo uli waloomba kuwaamiiwa. Kutendekela mu 1919, miilo ya musebo mu “Nzila ya Butakatiifu” itwaliliile eevi kukwasia bantu bengi baviinde kufuma mu Babiloni Mukulu. w23.05 17 lifu. 15; 19 lifu. 16

Balupua ba mu Kabungue Kali Katungulula, bo beene i bali bababeelezia ba kubakwasia mu tubungue twa Kabungue Kali Katungulula. Kubambila loonu, babo balupua bali mukuya babeeleziiwa eevi kukwasia, bali mukubomba miilo ikata saana mu kisinka. Bateaniiziwe buino eevi bakatwalilile kubomba miilo ya kusuunga mikooko yakue Kristu. Musita Bakristu babiikilue mafuta ba kupeleezia lubakaya ku muulu, peepi ni ku mpela ya lyemo likata, bantu bakue Yehova paanu pa kyalo, bakatwalilila kumupupa mu kisinka. Kupitila butunguluzi bwakue Yesu Kristu, bantu bakue Leeza te bakalekela kumupupa. Kulanda kisinka mu ozo musita twakasaukilua na Gogu wa Magogu, i kulanda, bunvuano bwa ntundu. (Ezek. 38:18-20) Inzi ezio ntundu luyakatusaukila mu musita uniini, teikaviinda kutulekezia kumupupa Yehova. Kakiine, weene wakatupususia. Mu kimonua kimo, mutumua Yoane waamwene “bantu bengi saana” ba mu mikooko inge yakue Kristu. Yoane waalandilue nangue babo “bantu bengi saana” i baalia “baapitile mu lyemo likata.” (Nfy. 7:9, 14) Kulanda kisinka Yehova wakabasuunga buino! w24.02 5-6 lifu. 13-14

Kunti twakita ki eevi tupate mupasi utakatiifu? Eevi tuupate tupalile kupepa, kusambilila Mulandu Wakue Leeza utungulwilue na mupasi, ni kukoonka malaizio a kuteania kwakue kutungulwilue na mupasi. Kukita evio, kuli kutukwasia tukuzie “lizabo lya mupasi.” (Bag. 5:22, 23, NWT) Leeza ali wabapeela mupasi wakue, baaliasie batwaliliile kuya batontonkania bintu biweeme, kabili bali ni lwendo luweeme. Taviinda kutwalilila kutupeela mupasi wakue, kine twatwalilila kutontonkania palua bintu bibiipile ni kukita kukoonkana ni bebio bintu. (1 Bat. 4:7, 8) Kabili eevi tutwalilile kupokelela mupasi utakatiifu, ‘te tupalile kufuupula bukabika.’ (1 Bat. 5:20, NWT) Mu ozu mulongo, mulandu “bukabika” uli na mana ya mpunda itupeelue na Yehova kupitila mupasi wakue utakatiifu, kubiika mukati ni mpunda palua busiku bwakue Yehova ni kipindi kya nsita kitulimo kiloombele kukita lubilo. Tetwizi kufumia mu maano busiku bwakue Yehova, kupitila kutontonkania nangue Armagedoni teikaba kuiza mu keenu kipindi kyetu. Inzi tuli twalangilila nangue tutwaliliile kusuunga bobo busiku mu maano etu, kupitila kuya twali ni bingi bya kukita mu “bikitua bya kwipeela kuli Leeza ni kuya twali ni lwendo luweeme.”—2 Pet. 3:11, 12. w23.06 12 lifu. 13-14

Paantu tuli Bakristu, tupalile kukita ki kine twamona foto ya porno yaiza pa kiombo kyetu kya kielektronike bila twaswapiile? Tupalile kuifumiapo penka paalia, bila kukokola. Kine twalanguluka nangue bukibuza bwetu pamo ni Yehova i kintu kya mana saana, kili kuya kyaleengele kukita evio. Kulanda kisinka atasie ma foto alia amwenue nangue te alangiliile saana porno, kunti abuusia nkulu ya kukita bukambue. Juu ya ki tupalile kutiina azo ma foto? Paantu te tutonene atasie kutontonkania palua kukita kintu kyonse kya bukambue. (Mat. 5:28, 29) David, mukote wa mu kyalo kya Tailandi, walanda eevi: “Ndi naiipuzia eevi: ‘Atasie kine paange ma foto te alangiliile saana porno, eba, Yehova ali kutona kine natwalilila kuakenta?’ Kutontonkania evio, kuli kwankwasia nkite bintu kwa mulangue.” Kukuzia muenzo upalile wa kutiina kumulengia Yehova afipue, kuli kutukwasia tukite bintu kwa mulangue. Kumutiina Leeza, i “ntendeko,” ao musinzi, ‘wa mulangue.’ w23.06 23 lifu. 12-13

“Biumba . . . bya mukati” kunti byaya byali na mana ya bilonghaano byetu. Pa musita wa lyemo likata twakaba kusuungua nga vilaile Yehova, kupitila kusiala twakwateene pamo ni balupua ni bankazi betu. Pakaako, loonu tupalile kukita maka eevi kubatona saana balupua ni bankazi betu. Paange kupusuka kwetu kunti kwaswapila kubatona balupua ni bankazi! “Busiku bukata bwakue Yehova” bwakaba kuya bwaaviizie saana ku bantu bonse. (Zef. 1:14, 15) Ni bantu bakue Yehova bakaba kupatua na maavia. Inzi, kine twaiteania kubambila loonu, twakaba kuviinda kusiala twateekameene ni kukwasia bange. Twakaba kuviinda kusipikizia buavia bonse butwakaba kusaakaana naabo. Musita balupua ni bankazi lubakaba kuya bali mu buavia, twakaba kukita maka etu onse eevi kubakwasia kupitila kubalangilila nkumbu ni kubapeela bintu bibakabiile. Kabili twakaba kusiala twali ni balupua ni bankazi betu, baalia baatwatendekele kale kulangilila ntono. Kisia, Yehova wakaba kutupeela bukose bwa loonse twali mu kyalo, moolia mutwakalaba masaanzo ni lyemo lyonse.—Is. 65:17. w23.07 7 lifu. 16-17

Lingi, Mulandu Wakue Leeza uli walanda nangue balalume ba kisinka ba kale babanga balumine. Inzi te babanga baiunvua evio lyonse. Kwa mufuano, mu bipindi bimo, Likolo Daudi waali waiunvua kuya wali “ni maka nga lupili,” inzi mu bipindi binge “waali watiina.” (Malum. 30:7) Ata sie kine Yehova waamupeele Samsoni maka kupitila mupasi wakue mu nzila iibeleele, Samsoni waainikile nangue kabenge Leeza taamupeele azo maka, nga ‘waalukile mutope, kabili nga waalukile nga bantu bange bonse.’ (Bap. 14:5, 6; 16:17) Babo bantu ba kisinka babanga bali ni maka paantusie Yehova i waabapeele buviinde. Mutumua Paulo waainikile nangue ni weene abanga wakabiile kupeelua maka na Yehova. (2 Bakor. 12:9, 10.) Abanga wapata maavia a kimubili. (Bag. 4:13, 14) Nsita inge, ni weene abanga wamona kyakolele kukita bintu biweeme. (Bar. 7:18, 19) Kabili, nsita inge abanga waema palua beelia byakaba kumupata. (2 Bakor. 1:8, 9) Anzia evio, musita Paulo lwaali wanakile, waalukile ni maka. Eba, mu nzila ki? Yehova waamupeele Paulo maka abanga wakabiile eevi asipikizie maavia akue. w23.10 12 lifu. 1-2

Kine nsita imo ni fwefue tuli twaimona nangue te tuli ba mana, tupalile kulanguluka nangue Yehova muine i waatukuliile kuli weene. (Yoan. 6:44) Ali wamona bintu biweeme mukati keetu beelia bitusiviinda kwimuena fwe bene, kabili amanine buino mutima weetu. (2 Mil Nsi. 6:30) Pakaako, tupalile kumuswapila musita lwali watulanda nangue atumwene kuya twali bantu ba mana. (1 Yoan. 3:19, 20) Ntanzi ya kusambilila kisinka, bamo pakati keetu babanga bakita bintu beelia bilengiizie ni loonu baye baimona nangue bali ni kilubo. (1 Pet. 4:3) Nsita inge, ata sie Bakristu ba kisinka, bali baluisia mawazo a kukita lizaambi. Eba, weewe uli wamona nangue nsita imo Yehova taviinda kukweleela? Kine i evio, teka mutima paantu ata sie babombi bakue Yehova ba kale babanga baiunvua enka evio. Kwa mufuano, mutumua Paulo waali waimona nangue abanga wasyeme musita lwabanga watontonkania palua bilubo byakue. (Bar. 7:24) Kya nsaansa, waalapiile mazaambi akue ni kufikiila kubatiziiwa. Inzi ata sie kine waakitile evio, abanga waimwene kuya wali muntu ‘akepeesie kukila batumua bonse,’ kabili muntu ‘abipiisie kukila bonse.’—1 Bakor. 15:9; 1 Tim. 1:15. w24.03 27 lifu. 5-6

Bupinguzi bubiipile bwaakwete Likolo Yehoashi bwatusambilizia nangue tupalile kusaakula babibuza baalia bali kutukwasia kukita bintu biweeme, i kulanda, baalia bamutonene Yehova, kabili batonene kumusaansamusia. Tupalile kukita bukibuza na bantu ba miaka yonse. Languluka nangue, Yehoashi abanga wali mwanike saana kuli kibuza wakue Yehoyada. Palua kusaakula babibuza bobe, iipuzie eevi: ‘Eba, bali mukunkwasia eevi nkile kumuketekela Yehova? Eba, bali mukunkinkizia kwikala kukoonkana ni mafunde akue Leeza? Eba, bali balondoluela palwakue Yehova ni palua bisinka byakue bya mana bili mu Bibilia? Eba, bali bakindika mafunde akue Leeza? Eba, bali banganasie keelia kintonene kunvua ao bali baikwinda kungolola kine nakita kintu kisipalile?’ (Tus Maf. 27:5, 6, 17) Kulanda kisinka, kine babibuza bobe te bamutonene Yehova, te upalile kutwalilila bukibuza pamo naabo. Inzi, kine ukwete babibuza bamutonene Yehova, lyonse bakaba kuya bakukwasia!—Tus Maf. 13:20. w23.09 9-10 lifu. 6-7

Mu alfabeti ya Kigiriki, alfa i lisomo lya kuanza, ni omega i lisomo lya kupeleezia. Kupitila kulanda nangue weene i “Alfa ni Omega,” Yehova watukwasia kumana nangue weene kine watendeka kukita kintu, mpakasie akipue. Kisia kubabumba ba Adamu ni Eva, Yehova waabalandile eevi: “Vyale, mwaluke bengi, mwizuzie kyalo ni kukiteeka.” (Kut. 1:28) Mu ozo musita, kilisie nga evelia Yehova waalandile nangue “Alfa.” Waalandile paswetele keelia kyabanga wakebele kukita, i kulanda, luvyalo lwa ba Adamu ni Eva lupuililikile kabili luli lwanakila lwizuzie kyalo ni kukyalula Paradiso. Musita uli waiza, Yehova lwali wakaba kufikilizia keelia kyakebele kukita, kyakaaluka nga evelia walanda nangue “Omega.” Kisia kupua kubumba “muulu pamo ni kyalo ni kila kintu kilimo,” Yehova waalandile kintu kimo eevi kulangilila nangue keelia kyakebele kukita kyakaba kufikiliziiwa kakiine. Yehova waasininkiziizie nangue kakiine wakaba kufikilizia keelia kyatonene kukita palua bantu pamo ni kyalo. Keekio kyakaba kufikiliziiwa mu nzila ipuililikile ku mpela ya busiku bwa saba.—Kut 2:1-3. w23.11 5 lifu. 13-14

Bulendo bukolele bwa kufuma ku Babiloni kuya ku Israeli paange bwaali bwapalile kutwama miezi ina eevi. Inzi Yehova waalaile nangue kila kintu kyakalengia bandue kubuela kyakapuisiiwa. Bayuda ba kisinka baali bamanine nangue, kubuela ku Israeli kwaali kwa mana saana kuliko bintu byonse bibali kwitana. Ezio mpaalo ikata yaali yabiikile mukati lupupo lwabo. Mu Babiloni te mubanga mwali ekalu ata imo yakue Yehova. Te mubanga mwali ata mazabau, koolia kwali kwapalile kuya kwaya ba Israeli, eevi kufumia ngeleelo yaali yaloombelue na Muzilo wakue Musa. Kabili, te kubanga kwapaangilue ata miilo ya bamakoani ya kufumia ngeleelo. Kukila pakaako, mu ozo muzi, mubanga mwali bantu bengi babanga bapupa baleeza ba bufi, kuliko bantu baali bamukindika Yehova pamo ni mafunde akue. Pakaako, ma elufu a Bayuda baalia baali bamutonene Leeza, baali bapembeele kwa nkulu kubuela mu kyalo kyabo eevi baye babuezie lupupo luswetele. w23.05 14-15 lifu. 3-4

Kabili, tupalile kumuloomba Leeza mupasi wakue utakatiifu evi tutwalilile kwenda “nga baana ba mwangaza.” Juu ya ki? Paantu te kileengele kutwalilila kuya twali ni mibeele iweeme mu keenu kyalo kibiipile. (1 Bat. 4:3-5, 7, 8) Mupasi utakatiifu kunti watukwasia kuluisia mawazo a bantu ba mu keenu kyalo, kubiika mukati ni filozofia ibali nayo, pamo ni mawazo abo alia apuseene ni mawazo akue Leeza. Kabili kunti watukwasia eevi tulangilile “buwaame bwa kila musango ni nsaambu.” (Baef. 5:9.) Kunti twapata mupasi wakue Yehova kine twamuloomba. Yesu waalandile nangue Yehova wakaba “kubapeela mupasi utakatiifu baalia bali bamuloomba.” (Luk. 11:13, NWT) Kabili tuli twapata mupasi utakatiifu musita utuli twamutasia Yehova pamo ni balupua ni bankazi ku kulonghaana kwa Kikristu. (Baef. 5:19, 20) Mupasi wakue Leeza i uli watukwasia tuviinde kukita bintu bili byamusanaamusia weene. w24.03 23-24 lifu. 13-15

Eba, ukabiile mibeele ya kupembelela? Kine i evio, muloombe Yehova akukwasie ukile kwaluka nimibeele ya kupembelela. Kupembelela ni seemu ya lizabo lya mupasi. (Bag. 5:22, 23) Kansi, kunti twapepa kuli Yehova eevi atupeele mupasi utakatiifu, ni kumuloomba atukwasie kukuzia lizabo lya mupasi. Kine twaisaanga mu aali iloombele kulangilila mibeele ya kupembelela, tuli twatwalilila ‘kumuloomba’ Leeza mupasi utakatiifu eevi utukwasie kulangilila ezio mibeele. (Luk. 11:13) Kabili, kunti twamuloomba Yehova atukwasie kumona bintu nga evelia weene vyali wamona. Kabili kisia kupepa, tupalile kwikwinda saana eevi kulangilila mibeele ya kupembelela kila busiku. Kine twatwalilila kuloomba eevi twaluke ni mibeele ya kupembelela, ni kutwalilila kwikwinda eevi kulangilila ezio mibeele, Yehova wakaba kutukwasia kukila kulangilila mibeele ya kupembelela atasie kine lwa ntaanzi te tubanga twali na ezio mibeele. Kabili ili kutukwasia ku tontonkania saana palua mifuano ya bantu balondolwelue mu Bibilia. Mu Bibilia muli mifuano ingi ya bantu baalangiliile mibeele ya kupembelela. Kine twatontonkania palua ezio mifuano, kunti twamana vya kulangilila mibeele ya kupembelela mu nzila paleepale. w23.08 22 lifu. 10-11

Yesu waamusininkiziizie mutumua Petro nangue Yehova wakaba kumwemena mu bintu byakabiile. Musita Yesu lwaatuntumwinue, waakitile kimpezia maano kinge kya kumukwasia Petro pamo ni Batumua benakue balobe nsamaki ingi. (Yoan. 21:4-6) Bila kutwisika, keekio kimpezia maano kyaamusininkiziizie Petro nangue kakiine Yehova kunti wamupeelasie lubilo bintu bya kimubili byaali wakabiile. Paange ozo mutumua waalangulukile milandu yakue Yesu ilandile nangue Yehova wakabapeela bintu bibakabiile baalia bali ‘bakebesyanke Bukolo.’ (Mat. 6:33) Kabili Petro waabiikile miilo ya kusimikila pa ntaanzi kuliko busulu bwa nsamaki. Mu busiku bwa Pentekoste ya 33 Yesu wasyavyelue, Petro waasimikiile wasipile, ni kukwasia maelufu a bantu betabile mpunda iweeme. (Miil Bat. 2:14, 37-41) Kisia paapo, waakwasiizie Basamaria ni bantu basili Bayuda eevi bamwitabile Kristu. (Miil Bat. 8:14-17; 10:44-48) Kakiine, Yehova waamubombiizie Petro mu nzila ikata eevi kuleeta bantu ba kila namuna mu kilonghaano. w23.09 20 lifu. 1; 23 lifu. 11

Miaka ibili eevi kisia Bababiloni kwinoona muzi wa Yerusalemu, Likolo Nebukadneza wa ku Babiloni, waalootele kilooto kya kutiinia palua mukisi ukata saana. Waakambiile kwipaya balalume bakue bonse ba mulangue, kubiika mukati ni Danieli, kine baandua kumubuila beelia byaakiloota, ni kulootolola mana yakue. (Dan. 2:3-5) Danieli waali wapalile kukita lubilo; kine te evio, bukose bwa bantu bengi nga bwazeezele. “Waaingiile ni kumuloomba likolo eevi amupeeleko musita wa kumulondoluela mana ya kilooto.” (Dan. 2:16) Keekio kilangiliile nangue Danieli abanga wali ni mibeele ya kusipa, ni kiketekelo. Pa siani? Bibilia te ilandile nangue Danieli waalootoluelepo kale bilooto binge lwa ntaanzi. Waabalandile benakue, “bapepe kuli Leeza wa ku muulu eevi abalangilile luse juu ya ezio siri.” (Dan. 2:18) Yehova waasukile mapepo abo. Leeza waamukwasiizie Danieli aviinde kulootolola kilooto kyakue Nebukadneza. Danieli pamo ni benakue, baapusukile. w23.08 3 lifu. 4

Mona bintu biweeme bili byafuma mu kulangilila mibeele ya kupembelela. Kine tuli twalangilila mibeele ya kupembelela, tuli kuya twali ni nsaansa saana ni kukila kuteekamana. Kabili, mibeele ya kupembelela kunti yamukwasia muntu aye wateekameene mu maano, kabili aye wali ni bukose bwaweeme. Kine tuli twabalangilila bange mibeele ya kupembelela, tuli kuya twali ni bukibuza bukilile kuwaama pamo naabo. Kabili, kilonghaano kyetu kili kukila kukwatana. Kine muntu watusokozia, kutiina kufiitua lubilo kunti kwakwasia aali te kunti ikile kubiipa. (Malum. 37:8, bulondolozi bwa pensina; Tus Maf. 14:29.) Kukila pa byonse, tuli kumupala Baba weetu wa ku muulu ni kukila kumupalama. Kakiine, mibeele ya kupembelela iweeme saana, kabili ili yatukwasia fwe bonse tunoonkelemo! Atasie kine tekiizi kusaangua kyaleengele lyonse kulangilila mibeele ya kupembelela, kunti twatwalilila kukuzia ezio mibeele kupitila kukwasiiwa na Yehova. Kabili, musita ututwaliliile kupembelela kyalo kya leenu twateekameene, tuli kuya twasininkiziizie nangue “menso akue Yehova ali akenta baalia bali bamutiina weene, baalia bapembeleele ntono yakue ilamatiliile.” (Malum. 33:18) Kansi fwe bonse tuye twapinguile kutwalilila kuvuala mibeele ya kupembelela. w23.08 22 lifu. 7; 25 lifu. 16-17

Yakobo waalandile nangue muntu kunti walanda nangue abanga wali ni kiketekelo. Inzi kulanda kisinka, bikitua byakue byaalangiliile nangue tabanga wali na kiketekelo. (Yak. 2:1-5, 9) Kabili Yakobo walandila palua muntu olia waamwene ‘lupua ao nkazi asikwete ngubo ao byakulia.’ Inzi ozo muntu waandilue kumukwasia. Ata sie kine ozo muntu waalandile nangue abanga wali ni kiketekelo, bikitua byakue byaalangiliile nangue tabanga wali na kiketekelo. (Yak. 2:14-16) Yakobo waalandile nangue Rahabu waalangiliile kiketekelo kyakue kupitila bikitua. (Yak. 2:25, 26) Rahabu waunvuile mpunda palwakue Yehova, kabili waaunvuile nangue weene abanga wabakwasia Baisraeli. (Yosh. 2:9-11) Bikitua byakue byaalangiliile nangue abanga wali ni kiketekelo. Kwa mufuano, waakingiliile Baisraeli babili baalia baaile kupelelezia kyalo musita bukose bwabo lububanga bwali mu buavia. Ozo mwanakazi asibanga wali Mwisraeli, kabili asibanga wapuililikile, waamwenue na Leeza kuya wali wa nsaambu, nga evelia sie Abrahamu. Mufuano wakue Abrahamu watusambilizia nangue ni kintu kya mana kulangilila kiketekelo kyetu kupitila bikitua. w23.12 5-6 lifu. 12-13

Fwefue Bakristu, te tupalile kuya twapobeelesie mu kumana masambilizio a musinzi a Bibilia. Kupitila kukwasiiwa na mupasi wakue Leeza, tupalile kusambilila “atasie bintu bya mukati saana byakue Leeza.” (1 Bakor. 2:9, 10, NWT) Wamona siani kine weewe waibiikila mupaango wa kukita lisambililo lya bunke leelia lili kukukwasia ukile kumupalama Yehova? Kwa mufuano, kunti waibiikila mupaango wa kusambilila wapoozeleko saana maano Yehova vyaalangiliile ntono ku babombi bakue ba kale, ni keekio vikilangiliile nangue akutonene. Kunti wasambilila wapoozeleko maano Yehova vyaali watonene Baisraeli baye bamupupa, ni kupalania vyatonene Bakristu baye bamupupa loonu. Ao paange kunti wasambilila kila kantu palua bukabika bolia bwaafikiliziizie Yesu mu buikazi bwakue ni mu miilo ya kusimikila paanu pa kyalo. Kunti wapata nsaansa saana kine wasambilila bebio bintu kupitila kukwasiiwa na kitabu Fahirisi ao kitabu Musaada wa Kutafuta Habari kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova. Kukita lisambililo lya Bibilia wapoozeleko saana maano, kunti kwakosia kiketekelo kyobe, kabili kunti kwakukwasia “kumumana Leeza.”—Tus Maf. 2:4, 5. w23.10 18-19 lifu. 3-5

Paapa, bulanzi “saana,” bolia bubombiizie Petro, mulandu kwa mulandu buli na mana ya “kukunzulula.” Seemu ya bubili ya ozo mulongo ilondoluele bintu bituli kuviinda kukita kine tubatonene saana bange. Kine tubatonene saana balupua ni bankazi betu, tuli kuviinda kuviimba bilubo byabo. Kunti twasininkizia keekio kupitila ozu mufuano: Ezia kutontonkania meza ilipo bintu bingi biinoonekele. Muntu kunti waviinda kubuula kitambala ni kukikunzulula saana eevi kifikiile kuviimba, apanasie kintu kimo ao bintu bibili bili pa meza, inzi bintu bingi. Evio vyenka, kine tubatonene saana balupua ni bankazi betu, kunti twaviinda kuviimba ao kweleela, apanasie kilubo kimo ao bibili, inzi tuli kuviimba ‘bibalo ao mazaambi engi.’ Kine tubatonene saana balupua ni bankazi betu, tuli kuviinda kubeleela bilubo byabo atasie kine kukita evio kukolele saanas. (Bakol. 3:13) Kine twaviinda kubeleela bange, keekio kili kulangilila nangue tubatonene saana, kabili nangue tutonene kumusansamusia Yehova. w23.11 11-12 lifu. 13-15

Musita lwaali na miaka 26, Likolo Yosia waatendekele kabili kuwaamia ekalu. Mu ozo musita, “kitabu kilimo Muzilo wakue Yehova olia waapeelue kupitila Musa” kyaamonekele. Musita lwaaunvuile kyasomua, ozo likolo waatendekele kwikala kukoonkana ni ozo muzilo. (2 Mil Nsi. 34:14, 19-21) Eba, weewe kunti watona kusoma Bibilia lingi? Paange teusyatendekele kukita evio kila busiku. Eba, uli mukusekelela kusoma? Eba, uli wasuunga alia maleembo ali kuviinda kukukwasia weewe pa lobe? Musita Yosia lwaali ni miaka 39 eevi, waakitile kilubo kyaalengiizie afikiile kufua. Kuliko kumuloomba Yehova amutungulule, weene waaiswapiile. (2 Mil Nsi. 35:20-25) Keekio kunti kyatusambilizia ki? Atasie kine tuli ni miaka ingi ao abe, ao twaakokola kale twasambilila Bibilia ao abe, tupalile kutwalilila kumukeba Yehova. Keekio kibiikile mukati kumuloomba lingi Yehova kupitila lipepo eevi atutungulule, kusambilila Mulandu wakue, ni kukoonka masoke a balupua ni bankazi bakosele kimupasi. Keekio kunti kyatukwasia te kunti tuye twaponena saana mu bilubo bikata, kabili kunti kyalengia tukile kwaluka ni nsaansa.—Yak. 1:25. w23.09 12 lifu. 15-16

Bibilia izimbuile banakazi bengi saana ba mana, baalia baali bamutonene Yehova, kabili baali bamubombela. Baali “baitiimine,” kabili baali “baswapiilue na bonse.” (1 Tim. 3:11) Kukila pakaako, bankazi kunti bapata mu kilonghaano kyabo, banakazi Bakristu baalia bamutonene saana Yehova, eevi basambilile bintu bingi kupitila beene. Mwe bankazi bakaziana, mwamona siani kine mwakeba banakazi bakulile eevi musambilile bintu bingi kupitila beene? Muye mwakenta mibeele yabo iweeme; kisia muye mwatontonkania ni mwemue vimuli kuviinda kulangilila ezio mibeele. Eevi twaluke Bakristu bakulile, tupalile kuya twali ni mibeele ya kwikeefia. Kine mwanakazi ekefiizie, Yehova pamo ni bantu bange bali kwaluka benakue. (Yak. 4:6) Kwa mufuano, mwanakazi amutonene Yehova, ali wakindika waikefiizie lifunde lya bumutue, leelia libiikilue na Baba wakue wa ku muulu. (1 Bakor. 11:3) Leelio lifunde lili lyabomba mu kilonghaano ni mu lupua. w23.12 18-19 lifu. 3-5

Yehova atonene mulume aye wamutonene mukazi wakue, aye wamwemena mu bintu bya kimubili, bya kimupasi, ni mu aali yali waiunvua. Kwaluka ni buviinde bwa kutontonkania, kukindika banakazi, ni kwaluka muntu aswapikikile kwakaba kukukwasia musita uwakaba kuupa. Kisia kuupa, paange weewe kunti waaluka baba. Mufuano wakue Yehova kunti wakusambilizia ki palua kwaluka baba aweeme? (Baef. 6:4) Yehova waamulandile Yesu, Muana wakue, nangue abanga wamutonene, kabili abanga wamwitabiile. (Mat. 3:17) Kine weewe waaluka baba, lingi uye wabasininkiziizia baana bobe nangue ubatonene, kabili uye wabatasia lingi palua bintu biweeme bibali bakita. Ba baba bengi baalia bali bapala mufuano wakue Yehova, bali babakwasia baana babo baaluke balalume ni banakazi Bakristu bakulile. Weewe kunti waiteania kubambila loonu palua ezio miilo kupitila kwemena bantu ba mu lupua lobe kwa ntono, kutona balupua ni bankazi mu kilonghaano, kuya wabalanda lingi nangue ubatonene, ni kubatasia.—Yoan. 15:9. w23.12 28-29 lifu. 17-18

Ata sie kine tuli babombi ba kisinka bakue Yehova, tuli twasaakaana ni maavia, kabili tuli twaluala nga evelia sie bantu bange bonse. Kukila pakaako, bantu basimutonene Leeza kunti batupinga ni kutukyuzia. Ata sie kine Yehova teezi kutukingilila lyonse ku maavia a evio, alaile kutukwasia. (Is. 41:10) Kupitila kukwasiiwa na weene, kunti twatwalilila kuya twali ni nsaansa, kukwata bupinguzi buweeme, ni kutwalilila kuya twali ba kisinka kuli weene ata sie kine twapata maavia akata saana. Yehova kukoonkana ni Bibilia, weene alaile kutupeela “mutende wakue Leeza.” (Baf. 4:6, 7) Ozo mutende i kuteekamana kutuli twaiunvua juu ya kuya twali ni burafiki buweeme pamo nakue. ozo mutende “upitile maano onse”; ukilile kuwaama kupita ni vituli twatontonkania. Eba, weewe waaiunvuilepo kale kuteekamana mu nzila ya kupapia kisia kupepa saana kuli Yehova? Kuteekamana kwa evio i “mutende wakue Leeza.” w24.01 20 lifu. 2; 21 lifu. 4

Kumutona Yehova kuli kwalengia bantu ba kisinka bamutasie Yehova kwa mutima onse. Likolo Daudi waainikile nangue kutasia liina lyakue Yehova i kwenka kumutasia Yehova muine. Liina lyakue Yehova libiikile mukati sifa yakue, i kulanda mibeele yakue yonse iweeme pamo ni bintu biweeme saana byali wakita. Daudi abanga wamona liina lyakue Baba wakue kuya lyali litakatiifu, kabili abanga walitasia. Waali wakita evio kupitila “kintu kyonse kili mukati” kakue, i kulanda, kwa mutima wakue onse. Enka evio, Balawi ni beene baabiikile mufuano uweeme wa kumutasia Yehova. Baaitabiile baikefiizie nangue ata sie kine balande milandu inga, tebaviinda ata kaniini kutasia nga vikipalile liina litakatiifu lyakue Yehova kupitila milandu yabo. (Neh. 9:5) Kulanda kisinka, Yehova waaunvuile nsaansa paantu baamutasiizie baikefiizie, kabili kwa mutima onse. w24.02 9 lifu. 6

Yehova taviinda kutontonkania nangue uli wa bule kine weewe waandua kufikilizia mupaango upitile buviinde bobe. (2 Bakor. 8:12) Kine kintu kimo kyavulunghania mupaango obe mona kine keekio kyakusambiliziapo lisomo ki. Languluka bintu biwakifikilizia kale. Bibilia ili yalanda nangue “Leeza teezi kubula nsaambu eevi alabe miilo imwabomba.” (Baeb. 6:10, NWT) Pakaako, ni weewe te upalile kulaba beelia biwakifikilizia kale. Tontonkania palua mipaango yobe elia iwakifikilizia kale, nga evelia kukosia bukibuza bobe pamo ni Yehova, kusimikilako bantu bange, ao kubatiziiwa. Kunti watwalilila kwikwinda kukita buyantanzi eevi kufikilizia mupaango obe wa leenu, nga evelia viwaikwindile pa kufikilizia mipaango yaapitile. Weewe, kunti wafikilizia mupaango obe kupitila kukwasiiwa na Yehova. Musita luutwaliliile kwikwinda eevi ufikilizie mupaango obe wa kimupasi, ikwinde kumona Yehova vyali mukuya wakukwasia ni kukupaala. (2 Bakor. 4:7) Kine te utopele, weewe wakaba kupata mpaalo ingi saana.—Bag. 6:9. w23.05 31 lifu. 16-18

Yehova ali wabalangilila bantu bakue mu nzila paleepale nangue abatonene ni kubetabila. Maleembo alangiliile nangue Yehova waamulandile Yesu mara ibili nangue weene i Muana wakue olia watonene, kabili olia waitabiile. (Mat. 3:17; 17:5) Eba, ni weewe utonene kunvua Yehova wakusininkiziizia nangue akwitabiile? Tetuviinda kunvua lizui lyakue Yehova lyafuma ku muulu, inzi ali walanda ni fwefue kupitila Mulandu wakue. Kunti “twaunvua” lizui lyakue Yehova lya kulangilila nangue atwitabiile kupitila kusoma milandu yakue Yesu, elia ili mu bitabu bya nsimiko. Yesu waalangiliile mu nzila ipuililikile mibeele yakue Baba wakue. Pakaako, musita utuli twasoma milandu yakue, elia ilangiliile nangue abanga wabetabiile basambi bakue ba kisinka ata sie kine te babanga bapuililikile, tuli kumona nga evelia Yehova ali mukutulanda ni fwefue enka ezio milandu. (Yoan. 15:9, 15) Anzia evio, kupatua na maavia te kulangiliile nangue Leeza takitwitabiile. Kintu kitupalile kumana ni keeki: maavia ali atupeela fuasi ya kulangilila nangue tumutonene saana Leeza, kabili nangue tumuswapiile.—Yak. 1:12. w24.03 28 lifu. 10-11