MPUNDA PALUA BUIKAZI BWA BANTU
Naasambiliile Masomo ni Bintu bya Kupapia mu Kumubombela Yehova
LUNAALI nakili mwanike, kila musita unaali namona avio yapita pa muulu mutue wane, naali naunvua nkulu ya kwendamo eevi kuya ku kyalo kinge. Palwane, keekio kyali kyamwenekele nga kilooto kisikakitikapo.
Musita wa Bului bwa Bubili bwa Kyalo, baviazi bane baafumine ku Estonia, ni kuya ku Ujerumani, koolia kunavyaliilue. Kisia neene kuvyalua, baatendekele kwiteania eevi bakuukile ku Kanada. Tubanga twali peepi ni muzi wa Ottawa, mu Kanada. Kabili nsesi yeetu ya kuanza yaali iniini, pakaako, twaali twaikalasie mumo ni ba nkoko. Twaali bapabi saana, inzi twaali twapata ni mayai a kulia lukele-keele.
Busiku bumo, Bakasininkizia Bakue Yehova, baamusomeene mama wane lileembo lya Nfyulo 21:3, 4. Waakumiiziwe saana na beelia bibaamusomeene, pakaako waatendekele kulila. Mbezu ya kisinka kya Bibilia yaatendekele kukula, kabili bonse babili, i kulanda baba ni mama, baatwaliliile kusambilila Bibilia ni kufikiila kubatiziiwa kisia musita uniini.
Baviazi bane te baali bamanine buino Kingereza, inzi baali bakwete kisinka kya Bibilia bapoozeleko maano. Tulandesie kila Nsiku ya Sita, baba waali wantwama neene pamo ni mwalawane mwanakazi, Sylvia, eevi kuya mu miilo ya kusimikila anzia kine waali wabomba saana mu nsita yonse ya busiku, ku fuasi kwaali kwabombelua mabue ali akuutua nickel mu Sudbury, Ontario. Kabili kila mulungu, twaali twasambilila Lupungu Lwakue Kamwenenena, mu lupua. Baba wane pamo ni mama wane, baansambiliziizie kumutona Leeza. Keekio kyaansonseziizie mpingule kubatiziiwa mu 1956, nali na miaka likumi. Kila musita unaali natontonkania baviazi bane vibaali bamutonene saana Yehova, keekio, kyaali kyankinkizia ntwalilile kumubombela weene.
Kisia kupua masomo a pa muulu, nsyaali napooza kabili saana maano ku kumubombela Yehova. Naatontonkaniizie nangue, kine natendeka miilo ya bupainia, nsikaba kabili kupata nfalanga ingi eevi kufikilizia kilooto kyane kya kwenda mu avio, ni kumona kyalo. Naapatile miilo ku kitente kimo kya radio ya kubombela ku miziki. Ezio miilo naali naitonene. Inzi, naali nabomba mu nsita ya kyungulo, pakaako lingi naali nakosa kulonghaana, kabili naali napisia musita pamo ni bantu basimutonene Leeza. Kupuako, zamiri yane ibeeleziiziwe na Bibilia yaankwasiizie nkite bupilibuko.
Naakuukiile mu Oshawa, Ontario. Kooko i kunaasaakeene ni Ray Norman, Lesli dada wakue, pamo ni bapainia bange. Bonse baampoozeleko saana maano. Kumona vibaali basaansamukile, kwaankinkiziizie ntoosie kabili mipaango yane. Baansonseziizie ntendeke miilo ya bupainia. Naabambile bupainia mu Muezi wa 09, 1966. Naalukile ni nsaansa, kabili naasekeleele buikazi bwane. Inzi kuli bintu binge bya kupapia byaali byampembeele mu buikazi bwane.
KINE YEHOVA WAKULANDA KUKITA KINTU, IKWINDE KUKITA EVIO
Musita unaali nakili ku masomo a pa muulu, naaizuziizie fomu ya kubombela ku Beteli, mu muzi wa Toronto, mu Kanada. Kisia musita kupita, lunaali nabomba nali painia, naakupilue kubombela ku Beteli mu miaka ina. Inzi naamutonene saana Lesli, pakaako, naatiinine nangue kine naitabila ozo mukupo, nsikamumonapo kabili. Kisia kupepa saana, naapinguile kuya kubombela ku Beteli, inzi naaunvuile bulanda bwa kumulaya Lesli.
Naabombele miilo ya kufula mu Beteli, kabili kisia, naatendekele kubomba miilo ya busekretere. Mu ozo wenka musita, Lesli waalukile painia ebeleele, mu Quebec, mu Gatineau. Lingi, naali natontonkania palua beelia byaali byakita Lesli, kabili naali naiipuzia kine naakwete bupinguzi buweeme. Kisia, kwaakitikile kintu kimo kya kupapia kabili kya kusaansamusia saana mu buikazi bwane. Ray, mukulube kwa Lesli, waakupilue ku Beteli. Twaalukile mu kiumba kimo! Keekio, kyaankwasiizie mbuezie bukibuza bwane pamo ni Lesli. Twaaupeene mu busiku bwane bwa mwisio bwa kukumania miaka ina ku Beteli, pa nsiku 27, Muezi wa 02, 1971.
Twatendeka miilo ya muputule mu 1975
Neene pamo ni Lesli, twaatuminue kuya kubombela mu kilonghaano kya lulimi lwa Kifaransa mu Quebec. Kisia miaka iniini, naapapile lunaakupilue eevi mbombe nali kangalila wa muputule nali na miaka 28. Naatontonkaniizie nangue nkili mulumendo saana, kabili nsinaaluke na kibeelezio kitosiizie eevi kwaluka kangalila wa muputule. Inzi milandu ili mu lileembo lya Yeremia 1:7, 8, yaankoseleziizie. Anzia evio, Lesli waakitile aksida ku motoka, kabili waalukile ni buavia bwa koona. Pakaako, twaamwene nangue kyakaba kukola saana kubomba miilo ya muputule. Lesli waalandile eevi: “Kine Yehova watulanda kukita kintu, tupalile kwikwinda kukita kintu keekio.” Twaaitabiile kukita miilo itwaapeelue, kabili twaasekeleele kubomba miilo ya muputule mu miaka 17.
Lunaali mu miilo ya muputule, naali ni bintu bingi saana bya kukita, kabili lyonse nsyaali napata musita utosiizie wa kupisia pamo ni Lesli. Yaali yaloombele nsambilile lisomo linge. Nsiku ya kuanza imo lukele-keele pakili, naaunvuile nkengele ya ku muliango yalila. Nsyaamwene muntu ata umo panze, paalisie kikapo kyalimo ngubo ili yavimbua pa meza, mazabo, fromage, mikate, kichupa kya divai, ma vere, kabili mwaali ni ka mukanda kalandile nangue, “mutwame mukazi obe muye mwienzie pamo nakue.” Bobo bwaali busiku bwaweeme saana. Anzia evio, naamulandile Lesli nangue ndi ni maasi a kuteania, nsiviinda kuya mu kwienzia. Waaunvuile, inzi waauzikile kakaniini. Lunaali naikeele mu biro yane, zamiri yaatendekele kungemia. Naatontonkaniizie lileembo lya Baefeso 5:25, 28. Naatontonkaniizie nangue leeli lileembo, i nzila yabombia Yehova eevi kundangulusia mpoozeko maano ku beelia byunvuile mukazi wane. Kisia kupepa, naamulandile Lesli nangue “Ale twende.” Keekio kyaamusaansamusiizie. Twaaile ku fuasi kufuaniine mu mbali mutooni, twaapanzikile ngubo ili yavimbua pa meza, kabili twaapisiizie busiku bwaweeme saana. Kabili, naasielesie ni musita wa kuteania maasi ane.
Kufuma mu Colombie-Britannique, mpaka mu Terre-Neuve, miilo ya muputule yali ingi, kabili yaatuleteele nsaansa saana. Pakaako, nkulu yane ya kwenda mu avio, yaafikiliziiziwe nga vinaali natonene lunaali nakili mwanike. Naali natontonkania palua Masomo a Gileadi, inzi nsyaali natonene kuya kubombela bumisionere mu kyalo kinge. Kyaali kyamwenekele nangue bamisionere bali basaangua baibeleele, kabili nsyaali natontonkania nangue neene mpalile eevi kwaluka misionere. Kangeko, naali natiina kutumua mu kyalo kya Afrika paantu mwaali maluele ni vita. Naali natonene kusiala mu Kanada.
TWAKUPUA KUBOMBELA MU ESTONIA NI MU BALTIKI BILA TWASWAPIILE
Kwendela mu byalo bya Baltiki
Mu 1992 Bakasininkizia Bakue Yehova, baatendekele kabili kusimikila mu fuasi ya bantu bengi mu byalo paleepale byaali byatungululua na Buumo bwa Sovieti. Pakaako, balupua baatulandile nangue kine mwatona kunti mwakuukila mu kyalo kya Estonia ni kwaluka bamisionere. Twaapapile saana, inzi twaapepele palua kaako. Kabili twaatontonkaniizie eevi, ‘Kine Yehova watulanda kukita kintu, tupalile kwikwinda kukita kintu keekio.’ Twaaitabiile miilo itwaapeelue, kabili neene naatontonkaniizie nangue ‘Kyawaama, tetukaba kuya mu Afrika.’
Bila kukokola twaatendekele kusambilila Kiestonia. Kisia kukita miezi iniini twali mu keeki kyalo, twaalandilue tutendeke miilo ya muputule. Twaali twapalile kwendela bilonghaano 46 eevi, ni bikundi mu byalo bitatu bya mu Baltiki, ni mu Kaliningrad, mu Urusi. Twaatendekele kusambilila ndimi paleepale nga evelia Kilatvia, Kilituania, ni Kirusi. Kyaali kyakolele kukita evio. Inzi, balupua ni bankazi baali baunvua buino kumona vitwaali twaikwinda kusambilila lulimi lwabo. Mu 1999, biro ya musambo yaaizwilue mu Estonia, kabili naapeelue miilo ya kubomba mu kabungue ka ku musambo pamo ni Toomas Edur, Lembit Reile, ni Tommi Kauko.
Kuso: Kulanda lyasi ku kulonghaana kukata mu lulimi lwa Kilituania
Kulio: Kabungue ka ku Musambo mu Estonia, kaaundilue mu 1999
Twaafikiile kumana Bakasininkizia bengi baalia baatwelue lwa kale mu Siberia. Atasie kine baakitiilue ovio mu buloko, ni kutenganisiiwa ni lupua lwabo, te baafiitilue ata kaniini. Baatwaliliile kuya bali ni nsaansa ni mute mu miilo yabo ya kusimikila. Mufuano wabo waatusambiliziizie nangue kunti twasipikizia ni kuya twali ni nsaansa anzia kine twasaanga aali ikolele.
Mu miaka ingi twaabombele saana kabili te twaali na musita wa kupisia pamo ni Lesli. Te twaaleengele kwinika nangue keekio i kyaalengiizie Lesli aluale maluele a kunaka saana ali akuutua fibromyalgie. Twaatontonkaniizie saana palua kubuela mu Kanada. Lutwaakupilue ku masomo a musambo, ku Patterson, New York, mu États-Unis, nsyaatontonkaniizie nangue kunti twasaanguako. Inzi, kisia kupepa saana, twaaitabiile. Yehova waapaalile bobo bupinguzi. Lutwaali ku azo masomo, Lesli waatunzilue nga vyaali watonene. Kupuako, twaalukile ni buviinde bwa kutendeka kabili miilo yeetu itwaali twakita.
TWATUMUA MU KYALO KYA MU AFRIKA BILA TWASWAPIILE
Lutwaabuelele mu Estonia mu 2008, kyungulo kimo eevi, naakuutilue ku telefone na kitente kikata kya Bakasininkizia Bakue Yehova. Baangipuziizie kine kunti naitabila kuya kubombela mu kyalo kya Kongo. Naasitukile saana paantu naali napalile kutwala kyasuko lukeele lwakue. Kya kuanza, nsyaamubuilile Lesli paantu naamanine nangue kine wamana ali kwandua koona busiku. Inzi neene i waandilue koona, paantu naali napepa kuli Yehova juu ya muenzo unaali naunvuile wa kuya mu Afrika.
Busiku bwaakoonkelepo lunaamubuilile Lesli, twaatontonkaniizie eevi: “Yehova i watukupa tuye mu Afrika. Eba, twamana siani nangue tetuviinda kuya ni kusekela, ni kooku tetunaezie kuya?” Kupuako, kisia kupua miaka 16 twali mu Estonia, twaaile mu kyalo kya Kongo Kinshasa. Ku biro ya musambo kwaali bimuti ni bikusi byafuaniine, kabili kwaali mutende saana. Kintu kya kuanza kyaabiikile Lesli mu kiumba kyetu, kyaali karte yabanga wasuungile tangu kufuma ku Kanada. Ezio karte yaali yaleembeluepo eezi milandu: “Uye wali ni nsaansa pa fuasi ponse pauli.” Kisia kulonghaana pamo ni balupua ni bankazi, kutungulula masambililo a Bibilia ni kwimwena nsaansa ili yafuma mu bumisionere, nsaansa yeetu mu miilo yakue Yehova yakililepo. Kisia musita, twaapatile lisyuko lya kwendela misambo inge 13 ili mu kyalo kya Afrika. Twaaviindile kusambilila bintu bingi bipusene-puseene ni bantu vibali ni mibeele yaweeme. Nsyaali naunvua kabili muenzo wa kuya nali mu Afrika, kabili naamutasiizie Yehova pa kuntuma eevi mbombele mu Afrika.
Mu Kongo, twaaliile byakulia bipusene-puseene nga evelia biisi beelia bitwaali twatontonkania nangue tetuviinda kulia. Inzi, musita utwaamwene balupua betu bali mukusekelela bebio byakulia, ni fwefue twaaeziizie kulia, kabili twaabitonene.
Twaaile kutula-koba kwa kyalo kya Kongo eevi kubakoselezia balupua ni bankazi ni kubatwalila bintu bya kimubili bibaali bakabiile. Ku ezio fuasi kubanga kwali bikundi bya bangipaani baalia baali baingilila mizi ni kubakitila ovio banakazi pamo ni baana. Balupua bengi baali bakwete bintu bya kimubili biniini saana. Anzia evio, kiswapilo kyabo kilumine palua butuntumuko, ntono yabo kuli Yehova, ni kuya bali ba kisinka ku kuteania kwakue, kwaatukoseleziizie saana. Mufuano wabo waalengiizie tutontonkanie juu ya ki tuli mukumubombela Yehova, kabili kiketekelo kyetu kuli Yehova kyaakosele. Balupua ni bankazi bange baainooneenue masesi, ni byakulia. Keekio kyaandangulusiizie nangue kunti twazeezia lubilo saana bintu byetu byonse bya kimubili, kabili nangue bukibuza bwetu pamo ni Yehova i kintu kya mana saana. Anzia kine baali ni maavia akolele saana, balupua te baali baitendooka ovio-ovio. Aali yabo, yaatukoseleziizie saana eevi tusipikizie maavia etu ni maluele twasipile.
Kuso: Kulanda lyasi ku kikundi kya bakimbizi
Kulio: Kutwala bintu bya kukwasia pamo ni miti ku Dungu, mu Kongo
TWAPEELUA MIILO YA LEENU MU KYALO KYA ASIA
Kwaaizile kintu kinge kyakupapia. Twaalandilue tukuukile ku musambo wa Hong Kong. Twaali tetunatontonkaniepo ata limo kwikala mu kyalo kya Asia! Inzi, kisia kwimwena kuboko kwakue Yehova kwa ntono mu miilo yonse itwaapeelue, twaaitabiile ozo mukupo. Mu 2013, twaalilile paantu twaasyene ni babibuza betu batwaali twatonene pamo ni bintu biweeme saana bili mu Afrika bila kumana keelia kyaali kyatupembeele.
Kyaaloombele kukita bupilibuko bukata paantu mu kyalo kya Hong Kong mwaali bantu bengi bafumine mu fuasi yonse ya kyalo. Kyaali kyakolele saana kusambilila lulimi lwa Kishinwa. Anzia evio, balupua baatupokeleele buino saana, kabili twaasekeleele kulia byakulia bya mu ezio fuasi. Miilo ingi yaali yabombua ku biro ya musambo. Inzi mu wenka ozo musita, bei ya kulipila bikuulua yaapilukile lubilo saana. Pakaako, Kabungue Kali Katungulula kaapinguile kwa mulangue kusisia bikuulua bingi bya musambo. Musita uniini kisia paapo, mu 2015, twaakuukiile mu Corée du Sud, moolia mutwaatwaliliile kubomba miilo yeetu. Mu keekio kyalo twaasaakeene ni buavia bunge bwa kusambilila lulimi. Kabili atasie kine te twaali twaalanda buino saana loolo lulimi, balupua ni bankazi baatukoseleziizie kupitila kutulanda nangue tuli mukwikwinda kulanda loolo lulimi lwa Kikorea.
Kuso: Buikazi bwa leenu mu Hong Kong
Kulio: Musambo wa ku Korea
MASOMO ATWAASAMBILIILE MU KUMUBOMBELA YEHOVA
Lyonse, kupata babibuza baleenu te kuleengele, inzi twaakitile mupaango wa kukupa bantu bange beeze batwendele, kukita evio kwaalengiizie tumane bantu bila kukokola. Twaamwene nangue balupua ni bankazi betu bapaleene saana mu aali yabo. Kabili Yehova waatukwasiizie saana eevi tuviinde kwizula mutima weetu ni kubalangilila ntono babibuza betu bengi.—2 Bakor. 6:11.
Twaamwene nangue kili buino kwitabila bantu nga Yehova vyali wakita, ni kumona bintu bilangiliile nangue Yehova atutonene, kabili nangue ali watutungulula mu buikazi bwetu. Kila musita utwaali twaiunvua kutioka mutima ao lutwaali twaiipuzia kine balupua ni bankazi batutonene, twaali twabuela kusoma ma karte a kutukoselezia ao mikanda itwaatumiinue na beneetu. Twaaimweneene Yehova vyaasukile mapepo etu, kupitila kutusininkiziizia nangue atutonene kabili waatupeele maka eevi tutwalilile ni miilo yakue.
Mu kupita kwa miaka, neene pamo ni Lesli, twaasambiliile nangue ni kintu kya mana kupisia musita twali pamo atasie kine tuli ni bingi byakukita. Kabili, twaasambiliile nangue ni kintu kya mana kuya twaseka asa musita utuli mukusambilila lulimi lwa leenu. Kabili, mu nsita ya busiku tuli twaikwinda kulanguluka kintu kimo kya kusaansamusia kya kulengia tumutasie Yehova.
Kulanda kisinka, nsyaatontonkaniiziepo ata kaniini nangue nakaaluka misionere ao kwikala mu byalo binge. Kupitila kukwasiiwa na Yehova, bintu byonse bili byakitika. Naalangulukile milandu yaalandile kabika Yeremia ilandile nangue: “Waakimpuulula, We Yehova.” (Yer. 20:7) Kakiine weene waatupeele bintu bingi biweeme bya kupapia ni mpaalo inge itusyaali twatontonkaniapo ni kufikilizia nkulu yane ya kwenda mu avio. Twaaendeele mu fuasi ingi saana kuliko vinaali natontonkania lunaali nakili mwanike. Naaendeele misambo ya byalo bisano (continents). Mu miilo yonse itwaabombele, ndi namutasia saana Lesli juu ya mibeele yakue ya kwipeela ni kunkwasia.
Lyonse tuli twaikwinda kulanguluka nangue tuli twakita kila kintu paantu tumutonene Yehova. Bintu bituli mukusekelela leenu, byalangilila nangue musita uli waiza kyakaba kyasaansamusiizie saana kwikala loonse, musita Yehova lwali ‘wakafumbatula minue [yakue] ni kufikilizia nkulu ya kila kintu kili ni bukose.’—Malum. 145:16.