Upalile Kukita ki Palua Kubula kwa Nsambu?

1-2. Bantu bengi bali bakita syani kine bene ao bantu bange bakitilua bintu bila nsambu, ni kekio kunti kyalengia twiipuzie bipuzio ki?

TWIKEELE mu kyalo kisiliimo nsambu. Kuli bintu bingi bili byalengia bantu bengi baye bakitilua bintu bila nsambu. Bebio bintu ni bebi: Bupabi, ku fwasi kubaafumine, vibali bamoneka, ao sie bintu binge. Bengi bali bateseka pantu banonsi bamo ao bantu ba mu buteeko bali baiemena sie bo nene evi kupata makuta kuliko kwemena bange. Bebio bintu bya kubula nsambu pamo ni bintu binge bili byatufikiila fwe bonse, mu nzila imwenekele paswetele ao ifyaminiine.

² Lonu, te kintu kya kupapia kumona bantu bengi bafipua juu ya kubula kwa nsambu kuli mu kenu kyalo. Fwe bonse tuli twatona kwikala mu kyalo molia mutuli kwiunvua kuya twasungikile, ni kukitilua bintu kwa nsambu. Bamo bali baiingizia mu bikundi fulani bya bantu baalia bali baikwinda kwalulula bintu. Bene bali balomba bakitilue bintu fulani, bali baiingizia mu bikundi bya ba bisanguka, kabili bali babakwasia bakulu ba mu buteeko baalia bali balaya nangue bakaba kupwisia kubula kwa nsambu. Inzi, fwe Bakristu tuli twasambiliziiwa nangue ‘te tuli bekala kyalo,’ kabili nangue tupalile kupembelela Bukolo Bwakue Leeza bukabe kupwisia kubula kwa nsambu konse. (Yoan. 17:16) Inzi, pantu tetuvinda kukwasia kupwisia kwa kubula kwa nsambu, kekio kunti kyalengia tunvue mwenzo ao kufipua kine twamona muntu umo wakitilua bintu bila nsambu. Kunti twaiipuzia evi: ‘Mpalile kukita ki palua ezi aali? Eba, kuli ni kintu kimpalile kukita lwenka lonu palua kubula kwa nsambu?’ Ntanzi ya kunti tupate byasuko bya bebio bipuzio, tumonenke Yehova pamo ni Yesu vibali baiunvua palua kubula kwa nsambu.

YEHOVA NI YESU BALI BASUULA KUBULA KWA NSAMBU

3. Juu ya ki ni kawaida kufipua ao kunvua bulanda palua kubula kwa nsambu? (Isaya 5:7)

³ Bibilia ili yatubwila kili kyalengia iye yali kawaida kuli fwefue kufipua palua kubula kwa nsambu. Ili yalondolola nangue Yehova waatubumbile kwa mufuano wakue, kabili nangue ali “watona nsambu ni kulunghama.” (Malum. 33:5; Kut. 1:26) Wene tezi kukita ata limo bintu bila nsambu, kabili tezi kutona muntu ata umo akite evio. (Mal Miz. 32:​3, 4; Mik. 6:8; Zek. 7:9) Kwa mufuano, mu nsita yakue nabi Isaya, Yehova waaunvwile Baisraeli bengi bali mukulila “malilo a bulanda” pantu babanga bakitilua bintu bila nsambu na bantu baalia babanga baikeele nabo mu kyalo kimo. (Soma Isaya 5:7.) Yehova waabalapiziizie baalia bonse babanga batyona Sheria yakue mara ingi ni kubakitila bange bila nsambu.—Is. 5:​5, 13.

4. Kintu kimo kyaakitikile kelia kilondolwelue mu kitabu kya Nsimiko kya kwasia syani kumana Yesu vyali wa mona kubula kwa nsambu? (Mona ni foto.)

⁴ Nga evelia sie Yehova, Yesu atonene nsambu, kabili ali wasuula kubula kwa nsambu. Busiku bumo lwabanga panu pa kyalo, waamwene mwalalume umo olia abanga walebeele kuboko. Yesu waamunvwiliile nkumbu ni kumukosia, inzi ba ntunguluzi ba ma dini baalia babanga bali ni mitima ifinine baaunvwile ovio sana. Kibabanga baemena sana ni keki: Kutonta palua kunvua kwabo kwa sheria ya Sabata kuliko kumukwasia olia mwalalume abanga walebeele kuboko. Yesu waaunvwile syani pa lwabo? Wene ‘waabonvwiliile bulanda pantu baali bafinine mitima.’—Mark. 3:​1-6.

5. Tupalile kulanguluka ki palua kufipua kwetu juu ya kubula kwa nsambu?

⁵ Pantu Yehova ni Yesu bali bafipua palua kubula kwa nsambu, te kilubo kine ni fwefue twaiunvua evio. (Baef. 4:26) Inzi, tupalile kulanguluka nangue, ata sie kine twafipua syani, kabili ata sie kine tuli ni nsambu ya kukita evio, kekio tekikaba kupwisia kubula kwa nsambu. Kulanda kisinka, kine twatwalilila kuya twafipilue ao twaandua kuzuia kipuki kyetu, kekio kyakaba kutulwalika ni kutwemia sana mu mano. (Malum. 37:​1, 8; Yak. 1:20) Pa kako, tupalile kukita ki kine fwefue ao muntu unge wakitilua bintu bila nsambu? Kunti twasambilila masomo kupitila mufuano wakue Yesu.

YESU ABANGA WAKITA KI PALUA KUBULA KWA NSAMBU?

6. Ni kubula nsambu kwa syani kubanga kwaliko sana musita Yesu lwabanga wali panu pa kyalo? (Mona ni foto.)

⁶ Yesu waamwene kubula nsambu kukata sana lwabanga wali panu pa kyalo. Waaimweneene ba ntunguluzi ba ma dini vibabanga babatesa bantu ba kawaida. (Mat. 23:​2-4) Kabili, abanga wamanine nangue ba kateeka Baroma babanga babatesa sana bantu. Bayuda bengi babanga batonene sana kulekela kuteekua na Baroma. Bayuda bamo, nga evelia Bazeloti, babanga batonene ni kulwilapo. Inzi, Yesu taaingiile mu kikundi ata kimo ao kubakwasiako baalia babanga bakeba kwalulula buteeko. Kabili, wene lwaainikile nangue bantu babanga bakeba kumwalula likolo, waabutukile.—Yoan. 6:15.

7-8. Lwabanga wali panu pa kyalo, juu ya ki Yesu taaeziizie kupwisia kubula kwa nsambu? (Yoane 18:36)

⁷ Lwabanga wali panu pa kyalo, Yesu taaingiile mu politike ya kyalo evi kupwisia kubula kwa nsambu. Juu ya ki taakitile evio? Pantu abanga wamanine nangue bantu te bali na nsambu wala buvinde bwa kwitungulula. (Malum. 146:3; Yer. 10:23) Kabili, kulanda kisinka, bantu te bali na buvinde bwa kuteeta misila ine-iine elia ili yalengia pa kyalo paye pali kubula kwa nsambu. Kenu kyalo kili kyateekua na Sataana Kibanda, wene ni ngipaani olia ali wabombia buvinde bwakue evi kubasonsezia bantu baye bakitilana bintu bila nsambu. (Yoan. 8:44; Baef. 2:2) Kukila pa kako, kusipwililika kuli kwalengia ata sie bantu baweme bandue kukitilana bintu biweme.—Kas. 7:20.

⁸ Yesu abanga wamanine nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakaba kuteeta misila ine-iine ili yalengia pa kyalo paye pali kubula kwa nsambu. Kekio i kyaalengiizie aye wabombia maka akue ni kupisia musita wingi “wali mukusimikila mpunda iweme palua Bukolo Bwakue Leeza.” (Luk. 8:1) Wene waabasininkiziizie “baalia bonvwile nzala ni bonvwile kyaka kya kukita mutoneene Leeza” nangue mpela ya bintu byonse bibipile yakaba kufika, kubiika mukati kubula kwa nsambu. (Mat. 5:6; Luk. 18:​7, 8) Inzi, buteeko bwa bantu te bukaba kuvinda kukita evio, inga sie Buteeko bwakue Leeza bwa mu muulu i bwakaba kukita evio, pantu bwene “te bwa panu pa kyalo.”—Soma Yoane 18:36.

MUPALE YESU KINE WEWE AO BANGE BAKITILUA BILA NSAMBU

9. Ni kiki kyakusininkiziizia nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakaba kupwisia kubula kwa nsambu?

⁹ Lonu, tuli twaimwena kubula kwa nsambu kwingi sana kuliko kolia kwaaimweneene Yesu lwabanga wali panu pa kyalo. Inzi, Sataana pamo ni kusipwililika kwetu i nsulo ao misila ine-iine ili yalengia kubula kwa nsambu kuye kwatwaliliile mu enu “nsiku ya mpeleezio.” (2 Tim. 3:​1-5, 13; Nfy. 12:12) Nga evelia Yesu, ni fwefue tumanine nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakaba kupwisia misila ao nsulo ya kubula kwa nsambu. Pantu fwefue tuli twasimikila palua bobo Bukolo, te tuswapiile nangue buteeko bwa kenu kyalo i bwakaba kupwisia kubula kwa nsambu. Tumone mufuano wakue nkazi umo olia ali wakuutua Stacy.a Ntanzi tanasambilile kisinka, lingi Stacy abanga waiingizia mu bikundi bya bantu baalia babanga balwisia kubula kwa nsambu. Inzi, waatendekele kwiipuzia kine belia byabanga wakita bibanga byali sie bwino. Wene walanda evi: “Lumbanga nakita evio, mbanga naiipuzia kine mbanga nali ku lubali luweme. Inzi, lonu manine nangue ndi ku lubali luweme pantu nsininkiziizie nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakapwisia maavia onse. Manine nangue Yehova wakaba kupwisia kubula kwa nsambu pamo ni bubifi bonse mu nzila iweme sana, elia insyaasiile kuvinda ata sie nkitenge syani.”—Malum. 72:​1, 4.

10. Kukonkana ni Mateo 5:​43-48, juu ya ki te twizi kwezia kwalulula sheria ao buteeko bwa kyalo? (Mona ni foto.)

¹⁰ Lingi, bantu baalia bali baingila mu bikundi fulani evi kwezia kwalulula sheria ao buteeko bwa kyalo, tebezi kutona kuteekua, kabili bali bakitilana bintu bibipile, belia bipuseene ni masambilizio akue Yesu. (Baef. 4:31) Lupua umo, olia ali wakuutua Jeffrey, walanda evi: “Manine nangue bantu lubali baingila mu bikundi bya kupinga buteeko ni kwalulula sheria ya kyalo, kunti bafipua lubilo ni kutendeka kwinoona bintu, kwiba ni kubakisia bange.” Inzi, Yesu watusambilizia nangue tupalile kubatona bantu bonse, ata sie baalia bali batwemia ni kututesa. (Soma Mateo 5:​43-48.) Fwe Bakristu, tuli twaikwinda sana evi kutiina kukita kintu kili kyonse kelia kipuseene ni mufuano waatusiliile Yesu.

11. Juu ya ki nsita inge kunti twamona kyakolele kumupala Yesu?

¹¹ Ata sie kine tumanine nangue Bukolo Bwakue Leeza i bwakapwisia kubula kwa nsambu lonse, nsita inge kunti twamona kyakolele kumupala Yesu kine twakitilua bintu mu nzila isili ya nsambu. Evio i vyaamwene nkazi umo, liina lyakue Janiya. Bantu bamo baamukitiile bintu bisipalile juu ya rangi yakue ya mpapa. Wene walanda evi: “Bintu bibanga byalanda bantu byaalengiizie ngunvue sana kipuki. Kukila pa kako, naakisilue sana mpaka natendeka kutona baalia bantu bapeelue malipizi. Kisia, naaingiile mu bikundi bya baalia babanga basakila bantu baalia babanga bakitilua bintu bisipalile juu ya rangi yabo ya mpapa. Naamwene nangue ezio i ibanga yali nzila iweme ya kupwisiiziamo kipuki kyane.” Inzi, kisia musita, Janiya waainikile nangue abanga wapalile kukita bupilibuko. Wene walanda kabili evi: “Naainikile nangue naabambile kuswapila belia bibanga byalanda bantu kuliko kumuswapila Yehova. Pa kako, naapingwile kufuma mu bebio bikundi.” Tupalile kwilabukila evi kipuki kituli twaunvua kine fwefue ao bange bakitilua bintu bila nsambu te kunti kilengie twingile mu politike ya kenu kyalo.—Yoan. 15:19.

12. Juu ya ki ni kintu kya mulangue kusaakula bwino mpunda itupalile kusoma, kutwilizia, ao kumona?

¹² Ni kiki kili kutukwasia kuzuia kipuki kyetu kine fwefue ao bange bakitilua bintu bila nsambu? Bengi bali bamona nangue ni kintu kya mulangue kusaakula bwino mpunda ibapalile kusoma, kutwilizia, ao kumona. Mpunda inge, elia ili yabiikua ku bitente bya Enternete, ili yasanguamo bintu bisili bya nsambu kabili ili yabasonsezia bantu batone kwingila mu bikundi bya baalia bali bapinga sheria ao bali batona kwalulula sheria ya kyalo. Lingi, baalia bali baleta mpunda kunti balanda sie mawazo abo, bila kulanda kisinka kiine. Inzi, ata sie kine twapata mpunda ya kiine palua kubula kwa nsambu, eba kuwaza-waza palua ezio mpunda kunti kwatukwasia kakiine? Kine twapisia musita waleepele twali mukusoma ao kutwilizia ezio mpunda, kunti twaemenapo sie kya mpuni ni kutyoka mutima. (Tus Maf. 24:10) Ni kintu kikililepo kubipa ni keki: Kunti twazezia kiswapilo kyetu ni kulaba nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakaba kupwisia kubula kwa nsambu konse.

13. Ntantiko yetu iweme ya kusoma Bibilia kunti yatukwasia syani kutwalilila kuya twali ni mawazo aweme palua kubula kwa nsambu?

¹³ Ntantiko iweme ya kusoma Bibilia ni kutontonkaniapo kunti yatukwasia tumane kintu kiweme kitupalile kukita palua kubula kwa nsambu. Nkazi umo, olia ali wakuutua Maria, abanga waema sana lwabanga wamona bantu bakitilua bintu mu nzila isipalile ku fwasi kolia kwabanga waikala. Kimwenekele nangue baalia babanga bakitilana bebio bintu te babanga bapeelua malipizi. Wene walanda evi: “Mbanga napalile kuteekamana ni kwiipuzia evi: ‘Nswapiile kakiine nangue Yehova wakaba kupwisia azo maavia?’ Pa ozo musita i panaasomene Yobu 34:​22-29. Lelio lilembo lyaandangulusiizie nangue te kuli muntu ali ni buvinde bwa kumufyama Yehova. Wene sie i ali ni nsambu ipwililikile, kabili wene sie i wakaba kupwisia maavia onse.” Onu musita ututwaliliile kupembelela Bukolo Bwakue Leeza bulete nsambu ya kisinka, eba tupalile kukita ki?

TUPALILE KUKITA KI PALUA KUBULA KWA NSAMBU?

14. Tupalile kukita ki evi te kunti tukwasieko kubula kwa nsambu kuli mu kenu kyalo? (Bakolosai 3:​10, 11)

¹⁴ Tetuvinda kubanzia bange kukita bintu bisili bya nsambu, inzi kunti twavinda kubakitila bange bintu bya nsambu. Nga vitwamona mu leli lyasi, tuli twamupala Yesu kupitila kubatona bange. Ezio ntono kunti yatusonsezia kubakitila bantu bonse bintu biweme, kubiika mukati ni baalia bali batukitila bintu bila nsambu. (Mat. 7:12; Bar. 12:17) Yehova ali wasansamuka kine twabakitila bantu bonse mu nzila iweme, kabili ya nsambu.—Soma Bakolosai 3:​10, 11.

15. Juu ya ki kubasambilizia bantu kisinka kili mu Bibilia kuli kwabakwasia mu kenu kyalo kisiliimo nsambu?

¹⁵ Kubasambilizia bantu kisinka kili mu Bibilia i nzila iweme sana ya kubakwasia bantu mu kenu kyalo kisiliimo nsambu. Juu ya ki twalanda evio? Pantu, “kumana kwakue Yehova” kunti kwamukwasia muntu olia waaizibiile kukita bintu bibipile ni bya bungipaani aaluke muntu aweme, kabili wa mutende. (Is. 11:​6, 7, 9) Ntanzi tanasambilile kisinka, mwalalume umo olia ali wakutua Jemal, waaiungile na kikundi kya ba bisanguka, kelia kibanga kyalwisia bantu ba mu buteeko bwa mu kyalo kyabo, pantu wene waamwene nangue babanga batesana. Wene walanda evi: “Teuvinda kubapatikizia bantu kwaluluka. Te kuli muntu ata umo waampatikiziizie kwaluluka, inzi naalulwilue na kisinka kelia kinaasambiliile mu Bibilia.” Bintu belia byaasambiliile Jemal byamukwasiizie evi alekele kulwisia bantu ba mu buteeko. Kine bantu bengi baalululua na bisinka bili mu Bibilia, bantu bakukita bintu bisili bya nsambu bali kukeepa.

16. Juu ya ki utonene kutwalilila kubasimikila bange palua mpunda ya Bukolo?

¹⁶ Nga evelia Yesu, ni fwefue tuli twatona kubabwilako bantu nangue Bukolo Bwakue Leeza sie i bwakapwisia kubula kwa nsambu lonse. Kumana evio kunti kwabakoselezia baalia bali bakitilua bintu bila nsambu. (Yer. 29:11) Stacy, olia utwaazimbulanga lwa ntanzi, walanda nangue: “Kusambilila kisinka kwaakinkwasia kuya nateekameene kine nene ao bange bakitilua bintu bila nsambu. Yehova ali wabombia mpunda ili mu Bibilia evi kutukoselezia.” Tupalile kuya twali tayari evi kubabwilako bange mpunda ya kuteekia mutima ili mu Bibilia, elia ilangiliile nangue Bukolo Bwakue Leeza i bwakaba kupwisia kubula kwa nsambu. Kine wewe wasininkizia nangue malembo aza atwalondolwela mu leli lyasi ni a kisinka, kekio kyakaba kukukwasia ukabe kuvinda kubalondolwela bange mu nzila iweme, ku masomo ao ku miilo, bintu bili byalengia pa kyalo paye pali maavia ni kubula kwa nsambu, ni Yehova vyakaba kubipwisia.b

17. Yehova ali watukwasia syani kusipikizia kine twakitilua bintu bila nsambu?

¹⁷ Tumanine nangue musita onse Sataana lwakaba kutwalilila kuya wali “kateeka wa kenu kyalo,” twakaba kuya twakitilua bintu bila nsambu. Inzi, te tuli bunke, kabili te tupalile kuzezia kiswapilo musita utupembeleele wene “apozue panze.” (Yoan. 12:31) Kupitila Malembo, Yehova ali watubwila bintu bili byalengia pa kyalo paye pali sana kubula kwa nsambu, inzi kabili ali watubwila vyali waiunvua palua bulanda butuli twaaluka nabo kine twakitilua bintu bila nsambu. (Malum. 34:​17-19) Kupitila Mwana wakue, Yehova ali watusambilizia vya kusipikizia kubula kwa nsambu, kabili ali watubwila Bukolo bwakue vibwakaba kwiza lenu sie ni kupwisia lonse kubula kwa nsambu. (2 Pet. 3:13) Kansi, tutwalilile kusimikila kwa mute mpunda iweme ya bobo Bukolo, ni kupembelela kwa amu musita pa kyalo ponse lupakaba kwizula “nsambu ni bulunghami.”—Is. 9:7.