BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA INTERNET CHUKÚAMI
ralámuli
  • BIBLIA
  • OSELÍ
  • NAPAWÍLIWAMI
  • w25 abril págs. 26-31
  • Remalí, isí japi riká Marcos alí Timoteo

Jena'í ke nirú videos.

Wikawi, ke ti omeri wilayá echi video.

  • Remalí, isí japi riká Marcos alí Timoteo
  • Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2025
  • Subtítulos
  • Oselí japi chopi aníami ju
  • JAPI RIKÁ MARCOS, IʼWÉRILI ISÍ AMINABI NÓCHILIA JEOBA ALÍ IʼWIRIA JARECHO
  • JAPI RIKÁ TIMOTEO, NÉWARIWÉLITI JAPI MI WE NATÉAMI NIRAA INÉ JARECHO
  • ECHI BUSURÉLIAMI JAPI PABLO ANILI MI IʼWÍRIMA
  • NAMUTI AʼLÁALA JAPI MI NAREMA AMI IʼWÉRILI ISÍSAKÁ IʼWIRIA JARECHO
  • “Aboni waminabi bichíilataga simárali echi jaré napawika bichíiyami”
    Sébali nawisabo echi Onorúami Gobiérnowala jitra
  • Iʼwírili tani Jeobá aʼlá nátika isimia bilé namuti
    Oselí japi binepo echoná napawíliwachi Nokiboa japi riká isili Cristo 2023
  • ¿Achi mi nati siervo ministerial nimia?
    Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2024
  • Sinibí newalabo japi Jeobá ju “echi Onorúami japi a bité”
    Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2024
Che iné
Echi Nawésami japi nawesa Jeobá Gobiérnowala (japi binéliwa) 2025
w25 abril págs. 26-31

BINELÍWAMI 18

CANCIÓN sjj 65 Aminabi iʼwérili isí nóchilia Jeobá

Remalí, isí japi riká Marcos alí Timoteo

“Wakiná bayera echi Márkosi [...] mapujiti binói galá omérama tamí kuʼwíriya, Riosi nóchala olayá” (2 TIM. 4:11).

JAPI TA JITRA BINEPO

Japi nokali Marcos alí Timoteo, chúriká omeri iʼwiria echi kúruwi olayá we aʼláala cualidades japi newalé aminabi nóchilimia Jeobá alí iʼwírimia echi hermanos.

1, 2. ¿Piri namuti omérili isiá japi Marcos alí Timoteo ke aminabi nóchilima Jeobá?

AMI bilé hermano remalí nísaká, a keʼré japi mi aminabi nóchinali Jeobá alí mi iʼwírinali echi congregación. Ati we kanili machiyá japi nirú wiká kúruwi japi aminabi iʼwírinali jarecho (Sal. 110:3). Nalí echi riká isiá a jilí ju. ¿Chúsiá? Jiti a keʼré japi mi majaa nili isiá kulíwami namuti. Ayénachó a keʼré japi mi ke nareli bilé nóchali jiti mi nátili japi mi ke omérima. Echi riká nísaká, ¡kiti chibi la! Ke mujé bi ju japi echi riká inili.

2 Marcos alí Timoteo chopi iyiri namuti ikili, nalí echi ko ke riweli japi majaa nilia nokayá kulíwami namuti alí natia japi ke machíami ju, isima japi ke iʼwírima jarecho. A keʼré japi Marcos biteili echi iyela yúa biléana kalí we baʼóami japalí echi apóstol Pablo alí Bernabé bayeli japi echi yúa simea (Hech. 12:12, 13, 25). Nalí Marcos riwesa simili echi bitélachi jiti echi riká aminabi nóchilima Jeobá. Bachá ko simili echomí Antioquía alí miná ko simili Pablo alí Bernabé yúa aminá we miká (Hech. 13:1-5). Echi riká cho, a keʼré japi Timoteo biteili echi wénwala yúa japalí Pablo bayérili echi yúa nawisamia. Timoteo a omérili natia japi we towí nili alí ke machíami jiti simea Pablo yúa (ayénachó iné japi aní 1 Corintios 16:10, 11, TNM, alí 1 Timoteo 4:12, TNM). Nalí echi ko simili Pablo yúa alí nareli wiká namuti aʼláala (Hech. 16:3-5).

3. a) ¿Chúriká ti machí japi Pablo we natéami niraa ineli Marcos alí Timoteo? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; ayénachó iné echi dibujos). b) ¿Chu iyiri náriwami binepo jena binelíwami?

3 Japalí kúruwi nili, Marcos alí Timoteo bineli nokayá wiká nóchali echoná congregación. Pablo ko we natéami niraa ineli echi, jiti la japalí machili japi ma mulipi mukumea, echi ko nakili japi binoy inemia simama (leeri 2 Timoteo 4:6, 9, 11). ¿Chu iyiri cualidades japi olali Marcos alí Timoteo isili japi Pablo we galema echi okuánika? ¿Chúriká omeri nokayá echi kúruwi japi riká echi? ¿Alí chu iyiri busuréliami japi Pablo anili iʼwírima echi kúruwi jipi piréami?

Jenaʼí nirú okuá dibujos: 1. Marcos ko niwili Pablo alí Bernabé koʼwáami japi okema alí bajima. 2. Jaré ancianos we aʼlá kipúa muchuwi japalí Timoteo leeri bilé carta.

Jiti Marcos alí Timoteo we nóchami nili japalí kúruwi nili, echi ko nokali japi Pablo we galema echi. (Iné echi párrafo 3).b


JAPI RIKÁ MARCOS, IʼWÉRILI ISÍ AMINABI NÓCHILIA JEOBA ALÍ IʼWIRIA JARECHO

4, 5. ¿Chúriká néwariwélitili Marcos japi iʼwírinali jarecho?

4 Bilé libro ruyé japi iʼwiria jarecho aniwáami ju we jiwérika nochia alí ke riwea iʼwiria tákoré jilí ju. Echi riká isili Marcos. Japalí Pablo ke yúrili echi binoy yúa nawisamia japalí ma osá niraa simili, a keʼré japi echi ko we omona nílili alí nátili japi ma ke natéami nili (Hech. 15:37, 38). Nalí, ¿achi echi jitra Marcos siweli alí ma ke iʼwírili echi hermanos? ¡Ke tasi!

5 Marcos simili nawisamia biléanachó echi prímowala Bernabé yúa. Pe aminana ma 11 bamíali simírisa, japalí Pablo erta asali echomí Roma, Marcos nili bilé japi echi iʼwírili (Filem. 23, 24). Alí Pablo ko we natéami niraa ineli japi riká isili Marcos echi iʼwiria, jiti la jériká anili echi jitra: “Sinibí tamí ne wabé kanírali” (Col. 4:10, 11).

6. ¿Chúriká iʼwírili Marcos nochia echi hermanos we nijéwami yúa? (Iné echi nota).

6 Bilé namuti japi we iʼwírili Marcos ko ju, wilí napawika nochia echi hermanos we nijéwami yúa. Ma asisaa Pablo yúa echomí Roma, miná ko simili echi apóstol Pedro yúa japi asali echoná Babilonia. Marcos we aʼlá amigo nílili Pedro yúa, jiti la Pedro ko jéanili echi jitra: “Mapurigá nijé ranala niráa ju” (1 Ped. 5:13). A keʼré japalí napawika mochili, Pedro ko ruyeli wiká namuti we natéami Jesús jitra alí japi isili japalí nawesia iyénili. Alí pe aminana, Marcos osali echi namuti echoná libro japi olá binoy riwalá.a

7. ¿Chúriká bilé hermano isili japi riká Marcos? (Ayénachó iné echi foto).

7 Marcos isili wiká namuti nóchilia Jeobá alí we napawili echi hermanos we nijéwami yúa. ¿Chúriká mi omeri isiá japi riká Marcos? Ami nátilaká isimia bilé nóchali echoná congregación alí kecho bijí mi iyáliwa echi nóchali, kilí buwé alí aminabi iʼwérili isí jarecho namuti nóchilia Jeobá alí iʼwiria echi hermanos. Ma inepo japi ikili bilé hermano Seung-Woo riwéami, japi jipi ko anciano ju. Japalí remalí nili, echi ko nátili japi ayénachó isísaré japi riká jarecho kúruwi japi chopi ikí bamíbami nili echi yúa. Japalí ineli japi jarecho hermanos bachá iyáari nóchali echi yúa, echi ko inílili japi ke natéami niraa inéliwa. Jiti la, echi ko raʼíchili echi ancianos yúa echi namuti jitra, alí bilé echi ko aneli japi iʼwérili isísaré iʼwiria jarecho tákoré isini kaachi ko inili japi jarecho ke iné japi echi isimí. Miná ko, Seung-Woo chotásili iʼwiria echi hermanos ochérami alí echi japi newaleli iʼwírili, simamia echoná napawíliwachi. Japalí ku nata echi jitra, echi ko aní: “Ani bineki chúriká ni omeri ne bichíwali iʼwiria jarecho alí ni machiki japi echi riká isiá tamí iʼwiri jiti ni we kanílima”.

Bilé hermano remalí yuri bilé hermano ma ochérami echi níwala cárrochi echoná napawíliwachi.

¿Chúsiá we aʼlá ju japi echi kúruwi napawika simárima echi hermanos yúa japi wiká bamíali olá nóchilia Jeobá? (Iné echi párrafo 7).


JAPI RIKÁ TIMOTEO, NÉWARIWÉLITI JAPI MI WE NATÉAMI NIRAA INÉ JARECHO

8. ¿Chúsiá nakili Pablo japi echi remalí Timoteo simea echi yúa? (Filipenses 2:19-22).

8 Japalí Pablo checho ku simili echoná japoná najátarami nili, newaleli japi echi yúa simama echi hermanos japi ke majáami nili. Bachá echi ko bayeli Silas, bilé cristiano japi ma olali wiká bamíali nóchilia Jeobá (Hech. 15:22, 40). Alí miná ko bayeli Timoteo. Nalí, ¿chúsiá nakili Pablo japi echi remalí Timoteo simea echi yúa? Echi ko bayéliré jiti echi hermanos wiká namuti aʼláala raʼíchili echi jitra (Hech. 16:1, 2). Ayénachó, jiti Pablo ko machiyé japi Timoteo ne bichíwali iʼwírinali echi pagótami (leeri Filipenses 2:19-22).

9. ¿Chúriká néwariwélitili Timoteo japi we natéami niraa ineli echi hermanos?

9 Japalí chotásili nochia Pablo yúa, Timoteo ko néwariwélitili japi wabé natéami niraa ineli jarecho echi binoy yúa. Jiti la, japalí Pablo ku simili Berea jonsa, echi ko echoná riweli Timoteo jiti machiyé japi we aʼlá tibuma echi japi kulí chotásili discípulos niya (Hech. 17:13, 14). A keʼré japi echalí Timoteo bineli wiká namuti Silas jitra, japi ayénachó ripili echoná ciudad. Nalí miná ko, Pablo bineli júali Timoteo echomí Tesalónica jiti iʼwérili iyama echi congregación (1 Tes. 3:2). Echi 15 bamíali, Timoteo ko we galeli echi hermanos alí isini kaachi echi ko nalali echi yúa japi nalali (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). ¿Chúriká omeri echi kúruwi nokayá japi riká Timoteo?

10. ¿Chúriká bilé hermano bineli aminabi we natéami niraa inea jarecho?

10 Bilé hermano Woo Jae riwéami, bineli aminabi we natéami niraa inea jarecho. Japalí remalí nili, echi ko we jilí nirali raʼichia echi hermanos ochérami yúa. Jiti la, japalí inéi echi hermanos echoná salón, echi ko pe narepie bi. Jiti Woo Jae chotásima raʼichia echi hermanos yúa, bilé anciano aneli japi anema echi hermanos bilé namuti japi galé echi jitra. Ayénachó aneli japi natama echi namuti jitra japi echi hermanos kanílisa nili raʼichia. Woo Jae isili japi aneli echi hermano. Jipi ko ma anciano ju alí jéaní: “Jipi ko ni ma ke me jilí niraa raʼicha echi pagótami yúa japi sinúrika bamíbami ju. Ani we kanili jiti ni a omeri inamia echi namuti japi ikí jarecho, alí jepuná tamí iʼwiri machiyá chúriká ni iʼwírima echi hermanos”.

11. ¿Piri omeri nokayá echi kúruwi néwariwélitimia japi we natéami niraa iné echi hermanos echoná congregación? (Ayénachó iné echi foto).

11 Remalí, mujé ayénachó omeri isiá jaré namuti néwariwélitimia japi mi we natéami niraa iné jarecho. Japi riká, echoná napawíliwachi raʼichá sinéami yúa, tákoré sinúrika bamíbami ju. Nari chúriká muchuwi alí we aʼlá kipú japi aní. Echi riká mi isísaká, pe aminana ami machimea chúriká mi omérima iʼwiria. A keʼré japi mi machimea japi bilé niwíkami ochérami newalé japi mi iʼwírima néea JW Library® o japi newalé japi bilé echi yúa simea nawisasia. ¿Achi mi omeri iʼwiria néea echi celular o tableta ma, o simiyá nawisasia echi yúa? Ami chotásisaká iʼwiria jarecho echi kecho mi anéachi, mujé ko we aʼlá ejemplo nima echi congregación jitra.

Bilé hermano remalí alí bilé hermano ochérami, napawika simía nawisasia bitichí niraa. Echi hermano ochérami raʼichia wilí bilé rijoi yúa alí echi remalí ko chapiká wilí echi tableta japoná riwiri bilé video.

Echi hermanos japi kúruwi ju, omeri iʼwiria echi congregación sinúrika niraa. (Iné echi párrafo 11).


ECHI BUSURÉLIAMI JAPI PABLO ANILI MI IʼWÍRIMA

12. Jiti echi busuréliami japi Pablo iyali Timoteo ayénachó iʼwírima echi kúruwi, ¿piri nokisáré?

12 Pablo ko we galeli Timoteo japi riká binoy nolá alí nakili japi we aʼlá bitélima alí we aʼlá nawisama, jiti la iyali busuréliami (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Piri mi omeri isiá jiti echi busuréliami ayénachó mi iʼwírima? Leeri echi okuá cartas japi Pablo osélili Timoteo alí iné japi riká ko mi anea. Ayénachó iné chúriká mi omérima isiá jepuná busuréliami. Ma inepo jaré ejemplos.

13. ¿Piri mi iʼwírima jiti mi we inílima isínalia japi riká Jeobá nakí?

13 “Siʼwinárigá sinibí nakiwi waminabi wabé ʼwérali olánala mapurigá Riosi nakí” (1 Tim. 4:7b). Jepuná ko aniwáami ju japi ta we nijéwisaré Jeobá alí we inílisaré nokinalia japi riká Jeobá nakí. Tamujé ko ke echi riká ochérili, nalí ata binésaré. ¿Chúriká ti nokiboa? Japalí Pablo anili “ʼwérali”, echi ko néeli bilé raʼíchali griego niraa japi ruyeli japi echi júmiami bachá ka jonsa iʼwérili nokali nokayá jaré namuti jiti omérima niyuria. Tamujé ayénachó ti newalé iʼwérili nokayá jaré namuti japi tamó iʼwírima aminabi we aʼlá Jeobá amígowala niya.

14. ¿Chúsiá ti leérisaré echi Biblia? Ruyé bilé ejemplo.

14 Bilé jepuná namuti japi tamó iʼwírima ko ju, leeria echi Biblia sinibí rawé. Nalí ati sinibí newalásaré japi ta leeri echi Biblia jiti aminabi we aʼlá Jeobá amígowala nipo. Japi riká, natá japi mi leeri echi Jesús jitra japalí raʼíchili echi remalí yúa japi nuláami nili alí we winomíwami (Mar. 10:17-22). Echi remalí ko bichíwili japi Jesús nili echi Mesías, nalí ke we bichíwili jiti echi ko echi najátowala nima. Nalí tákoré echi riká nili, Jesús ko we galeli echi. We mi galéliré japi riká isili Jesús simárika raʼichia echi yúa. Jesús echi riká isili jiti nakiyé japi echi remalí we aʼlá nátika isima. ¿Piri mi biné Jeobá jitra? Jiti Jesús we simá isíami nili japi riká binoy Onolá, jepuná mi bineri japi Jeobá we galeli echi remalí (Juan 14:9). Alí japalí mi nata echi remalí jitra alí echi namuti japi mi ikí, nárika isí: “¿Piri ni isísaré jiti ni aminabi mulíwima Jeobá alí iʼwírima jarecho?”.

15. ¿Chúsiá we natéami ju japi echi kúruwi iʼwérili nokimea aʼlá nokayá? (1 Timoteo 4:12, 13).

15 “Ne galabé olá mapurigá echi auché jaré bichíyami achigórigá olánalama” (leeri 1 Timoteo 4:12, 13). Pablo ko aneli Timoteo japi we natéami ju japi we aʼlá binema leeria alí japi we aʼlá binériami nima. Nalí ayénachó aneli japi néwariwélitima aʼláala cualidades, japi riká galéami niya, bichíyami alí aʼlá nátami. ¿Chúsiá? Jiti echi namuti japi ta noká wabé natéami ju echi namuti yúa japi ta aní. Japi riká, natá japi mi aneri japi mi nijima bilé nawésali japi ruyé japi ta iʼwérili nokisáré nawesia. Mujé ko wabé kanílima nijía echi nawésali ami ma echi riká isíami nísaká, alí echi japi mi kipuma wabé inílima nijéwinalia japi mi aní jiti echi ko iné japi mi echi riká isimí (1 Tim. 3:13).

16. a) Jiti we aʼlá nokáami nima, ¿piri malí namuti nokisáré echi kúruwi? b) ¿Piri isísaré bilé remalí jiti we aʼlá isima japi riká raʼicha?

16 Echoná 1 Timoteo 4:12 Pablo ko aní malí namuti japi isísaré bilé remalí jiti we aʼlá isima. Aʼlá nima japi mi binema echi jitra japalí mi bineli niraa biné. Japi riká, a keʼré japi mi iʼwérili isínali we aʼlárika raʼichia japi riká aní echoná versículo. Jiti la, natá echi namuti japi mi animea iʼwérili iyayá jarecho. Ami bijí bitéaká mujé wénwala yúa, iʼwérili isí ayáapi matétara iyayá suwaba echi namuti jitra japi noká mujé jitra. Echoná napawíliwachi iʼwérili isí nijía echi comentarios japi riká mujé binoy raʼicha. Alí japalí ma sunisa, ayénachó aʼlá nima japi mi anema bilé hermano japi mi baʼórili echi namuti jitra japi anili japalí olali bilé asignación. Ami iʼwérili isísaká aʼlá isiá japi riká mi raʼicha, jarecho ko inema japi mi we aʼlá isimí nóchilia Jeobá (1 Tim. 4:15).

17. ¿Piri namuti iʼwírima bilé remalí jiti omérima aminabi nóchilia Jeobá? (2 Timoteo 2:22).

17 “Ke tasi isí japi riká nokinali echi japi remalí ju, nalí iʼwérili isí aʼlá isíami niya” (leeri 2 Timoteo 2:22, TNM). Pablo ko aneli Timoteo japi iʼwérili isima ke isínalia echi namuti japi isima japi ke ikírima aminabi we nóchilia Jeobá o japi ma ke echi amígowala nima. A keʼré japi mi isimí jaré namuti japi ke chati ju, nalí echi isimí japi mi ke ikírima aminabi we nóchilia Jeobá. Japi riká, natá chu kilipi mi isimí riʼea deportes, inea echi namuti japi nirú echoná internet o riʼea videojuegos. Wabé aʼlá nima japi mi iʼwérili isima aminabi we nóchilia Jeobá alí iʼwiria echi hermanos. A keʼré japi mi omérima iʼwiria japalí atéwiliwa echi salón o nawesia néeka echi carrito. Jepuná mi iʼwírima jiti mi olama amigos japi mi iʼwérili iyama aminabi nóchilimia Jeobá.

NAMUTI AʼLÁALA JAPI MI NAREMA AMI IʼWÉRILI ISÍSAKÁ IʼWIRIA JARECHO

18. ¿Chúriká ti machí japi Marcos alí Timoteo we kanila pireili alí ikili wiká namuti aʼláala?

18 Marcos alí Timoteo nokali wiká namuti iʼwírimia jarecho, alí echi ko we kanila pireili alí ikili wiká namuti aʼláala (Hech. 20:35, TNM). Japi riká, Marcos jaréanachó simili nawisasia alí osali bilé libro japi raʼicha Jesús jitra. Alí Timoteo ko iʼwírili Pablo jiti nirúlima congregaciones alí iʼwérili iyayá echi hermanos. Jeobá ko we kanílili Marcos alí Timoteo yúa jiti echi ko iʼwérili nokali echi nóchilimia.

19. ¿Chúsiá we natéami ju japi echi kúruwi nijéwima echi busuréliami japi Pablo osali, alí chúriká pirélima echi riká nokisáaká?

19 ¿Piri mi biné echi cartas jitra japi Pablo osélili Timoteo? Bachá, japi Pablo we galeli echi amígowala Timoteo. Alí ayénachó japi Jeobá we mi galé alí nakí japi mi we kanila bitélima. Jiti la, we natéami ju japi mi nijéwima echi busuréliami japi Pablo osali alí mi iʼwérili isima aminabi nóchilia Jeobá iʼwírimia echi hermanos. Echi riká mi isísaká, ami we kanílika bitélima jipi alí pe aminana ami sinibí bitélima (1 Tim. 6:18, 19, TNM).

¿PIRI MI ANIMEA?

  • ¿Piri mi bineli Marcos jitra?

  • ¿Piri mi bineli Timoteo jitra japi chúriká mi isísaré jarecho yúa?

  • ¿Chu iyiri busuréliami japi anili Pablo iʼwírima echi remalí jiti aminabi nóchilima Jeobá?

CANCIÓN sjj-S 80 “Prueben y vean que Jehová es bueno”

a Jiti Pedro ko nili bilé rijoi japi we aʼlá néwariwélitili japi inílili, echi ko omérili we aʼlá ruyea Marcos japi chu inílili Jesús alí japi chu isíami nili japalí ikili sinúrika namuti. A keʼré japi echi jitra Marcos we aʼlá niraa ruyé echi namuti japi isili Jesús alí ayénachó japi chu inílili (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).

b JAPI RUYÉ JAPI MACHINA ECHONÁ DIBUJOS: Marcos iʼwiri Pablo alí Bernabé iyayá japi newalé japalí echi nawesia simíali. Timoteo ko simí biléana congregación iʼwérili iyasia echi hermanos.

    Oselí japi tarahumara osorúa uchuwi (2008-2025)
    Machíinima
    Bakí
    • ralámuli
    • Júuli
    • Japi riká mi inénili
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Japi katúwika noká chúriká néema na página
    • Japi ta machí mujé jitra
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bakí
    Júuli